|
1. Sextus
est locus, quom ostendimus et consulto factum, et dicimus voluntario facinori
nullam <esse> excusationem, inprudentiae [et] iustam deprecationem
paratam.
2. Septimus locus est, quo ostendimus taetrum facinus,
crudele, nefarium, tyrannicum esse: quod genus iniuria mulierum, aut earum
rerum aliquid, quarum rerum causa bella suscipiuntur et cum hostibus de vita
dimicatur.
3. Octavus locus est, quo ostendimus non vulgare sed
singulare esse maleficium, spurcum, nefarium, inusitatum: quo maturius et
atrocius vindicandum est.
4. Nonus locus <est qui> constat ex peccatorum
conparatione, quasi cum dicemus maius esse maleficium stuprare ingenuum quam
sacrum legere quod alterum propter egestatem, alterum propter intemperantem
superbiam fiat.
5. Decimus locus est, per quem omnia, quae in negotio
gerundo acta sunt quaeque rem consequi solent, exputamus acriter et criminose
et diligenter, ut agi res et geri negotium videatur rerum consequentium
enumeratione.
1. Misericordia
commovebitur auditoribus, si variam fortunarum commutationem dicemus: si
ostendemus, <in quibus commodis fuerimus> quibusque incommodis
simus, conparatione: si, quae nobis futura sint, nisi causam optinuerimus,
enumerabimus et ostendemus: si supplicabimus et nos sub eorum, quorum
misericordiam captabimus, potestatem subiciemus: si, quid nostris parentibus,
liberis, ceteris necessariis casurum sit propter nostras calamitates, aperiemus,
et simul ostendemus illorum nos sollicitudine et miseria, non nostris
incommodis dolere: si de clementia, humanitate, misericordia nostra, qua in
alios usi sumus, aperiemus: si nos semper aut diu in malis fuisse ostendemus:
si nostrum fatum aut fortunam conqueremur: si animum nostrum fortem, patientem
incommodorum ostendemus futurum. Conmiserationem brevem esse oportet. Nihil enim lacrima citius
arescit.
2. Fere
locos obscurissimos totius artificii tractavimus in hoc libro; quapropter huic
volumini modus hic sit: reliquas praeceptiones, quoad videbitur, in tertium
librum transferemus. Haec si, ut conquisite conscripsimus, ita tu diligenter et
nobiscum et sine nobis considerabis, et nos industriae fructus ex tua
conscientia capiemus, et tute nostram diligentiam laudabis, tua perceptione
laetabere: tu scientior eris praeceptorum artificii, nos alacriores ad relicum
persolvendum. Verum haec futura satis scio; te enim non ignoro. Nos deinceps ad
cetera praecepta transeamus, ut, quod libentissime faciamus, tuae rectissime
voluntati morem geramus.
|