|
1a. At resolutio
nervorum frequens ubique morbus est: interdum tota corpora, interdum partes
infestat. Veteres auctores illud apoplhxian, hoc paralusin nominarunt:
nunc utrumque paralusin appellari video. Solent autem qui per
omnia membra vehementer resoluti sunt, celeriter rapi; ac si correpti non sunt,
diutius quidem vivunt, sed raro tamen ad sanitatem perveniunt; plerumque
miserum spiritum trahunt, memoria quoque amissa.
1b. In partibus vero
numquam acutus, saepe longus, fere sanabilis morbus est. Si omnia membra
vehementer resoluta sunt, sanguinis detractio vel occidit vel liberat. Aliud
curationis genus vix umquam sanitatem restituit, saepe mortem tantum differt,
vitam interim infestat. Post sanguinis missionem si non redit et motus et mens,
nihil spei superest; si redit, sanitas quoque prospicitur.
1c. At ubi pars
resoluta est, pro vi et mali et corporis vel sanguis mittendus vel alvus
ducenda est. Cetera eadem in utroque casu facienda sunt, siquidem vitare
praecipue convenit frigus; paulatimque ad exercitationes revertendum est, sic ut
ingrediatur ipse protinus, si potest. Si id crurum inbecillitas prohibet, vel
gestetur, vel motu lecti concutiatur; tum id membrum, quod deficit, si potest,
per se, si minus, per alium moveatur, et vi quadam ad consuetudinem suam
redeat.
1d. Prodest etiam
torpentibus membris summam cutem exasperare vel urticis caesam vel inposito
sinapi, sic ut, ubi rubere coeperit corpus, haec removeantur. Scilla
quoque contrita bulbique contriti cum ture recte inponuntur. Neque alienum est
resina cutem tertio quoque die diutius vellere; pluribus etiam locis aliquando
sine ferro cucurbitulas admovere. Unctioni vero aptissimum est vetus oleum vel
nitrum aceto et oleo mixtum. Quin etiam fovere aqua calida marina, vel si ea
non est, tamen salsa magnopere necessarium est.
1e.
Ac si quo loco vel naturales vel etiam manu factae tales natationes sunt, is
potissimum utendum est; praecipueque in is agitanda membra, quae maxime
deficiunt; si id non est, balneum tamen prodest. Cibus esse debet ex materia
media, maximeque ex venatione: potio sine vino aquae calidae. Si tamen vetus
morbus est, interponi quarto vel quinto die purgationis causa vinum Graecum
salsum potest. Post cenam utilis
vomitus est.
2a. Interdum vero
etiam nervorum dolor oriri solet. In hoc casu non vomere, non urinam
medicamentis movere, non sine exercitatione sudorem, ut quidam praecipiunt,
expedit: bibenda aqua est, bis die in lectulo leniter satis diu corpus
perfricandum est, deinde retento spiritu ab ipsa exercitatione potius
superiores partes movendae; balneo raro utendum; mutandum subinde
peregrinationibus caelum.
2b. Si dolor est, ea
ipsa pars sine oleo nitro ex aqua perunguenda est, deinde involvenda, et
subicienda pruna lenis et sulpur, atque ita diu subfumigandum; idque aliquandiu
faciendum, sed ieiuno, cum bene iam concoxerit. Cucurbitulae quoque saepe
dolenti parti admovendae sunt, pulsandusque leviter inflatis vesicis bubulis is
locus est.
2c. Utile est etiam
sebum miscere cum hyoscyami et urticae contritis seminibus, sic ut omnium par
modus sit, idque inponere; fovere aqua, in qua sulpur decoctum sit. Utriculi
quoque recte inponuntur aqua calida repleti, aut bitumen cum hordeacia farina
+iactum. Atque in ipso potissimum dolore utendum gestatione vehementi est; quod
in aliis doloribus pessimum est.
3a. Tremor autem
nervorum aeque vomitu medicamentisque urinam moventibus intenditur. Inimica
etiam habet balinea assasque sudationes. Bibenda aqua est; acri ambulatione
utendum, itemque unctionibus frictionibusque, maxime per se ipsum; pila
similibusque superiores partes dimovendae; cibo quolibet utendum, dum
concoctioni utique studeatur.
3b.
Secundum cibum curis abstinendum; rarissima venere utendum est. Si quando quis
in eam prolapsus est, tum oleo leviter diuque in lectulo perfricari manibus
puerilibus quam virilibus debet.
4a.
Suppurationes autem, quae in aliqua interiore parte oriuntur, ubi notae
fuerint, primum id agere oportet per ea cataplasmata, quae reprimunt, ne coitus
inutilis materiae fiat; deinde, si haec victa sunt, per ea malagmata, quae
digerunt, dissipentur. Quod si consecuti non sumus, sequitur ut evocetur,
deinde, ut maturescat. Omnis tum
vomicae finis est, ut rumpatur; indiciumque est pus vel alvo vel ore redditum.
4b. Sed nihil facere
oportet, quo minus, quicquid est puris, excedat. Utendum maxime sorbitione est,
et aqua calida. Ubi pus ferri desiit, transeundum ad faciles quidem sed tamen
validiores et frigidos cibos frigidamque aquam, sic ut ab egelidis tamen
initium fiat. Primoque cum melle quaedam edenda, ut nuclei pinei vel Graecae
nuces vel Abellanae; postea summovendum id ipsum, quo maturius induci cicatrix
possit.
4c. Medicamentum eo
tempore ulceri est sucus adsumptus vel porri vel marrubii, et omni cibo porrum
ipsum adiectum. Oportebit autem uti in is partibus, quae non adficientur,
frictionibus, item ambulationibus lenibus; vitandumque erit, ne vel luctando
vel currendo vel alia ratione sanescentia ulcera exasperentur: in hoc enim
morbo perniciosus ideoque omni modo cavendus sanguinis vomitus est.
|