|
1a. In ore quoque
quaedam manu curantur. Ubi in primis dentes nonnumquam moventur, modo propter
radicum inbecillitatem, modo propter gingivarum arescentium vitium. - Oportet
in utrolibet candens ferramentum gingivis admoveri, ut attingat leviter, non
insidat. Adustae gingivae melle inlinendae et mulso eluendae sunt. Ut pura
ulcera esse coeperunt, arida medicamenta infrianda sunt ex is, quae reprimunt.
Si vero dens dolores movet eximique eum, quia medicamenta nihil adiuvant,
placuerit, circumradi debet, ut gingivae ab eo resolvantur; tum is concutiendus
est.
1b. Eaque facienda,
donec bene moveatur: nam dens haerens cum summo periculo evellitur, ac
nonnumquam maxilla loco movetur; idque etiam maiore periculo in superioribus
dentibus fit, quia potest tempora oculosve concutere. Tum, si fieri potest,
manu; si minus, forfice, dens excipiendus est. Ac si exessus est, ante [id
foramen] vel linamento vel bene adcommodato plumbo replendus est, ne sub
forfice confringatur.
1c. Recta vero forfex
ducenda est, ne inflexis radicibus os rarum, cui dens inhaeret, parte aliqua
frangat. Neque ideo nullum eius rei periculum est utique in dentibus brevibus,
qui fere longiores radices non habent: saepe enim forfex cum dentem
conprehendere non possit aut frustra conprehendat, os gingivae prehendit et
frangit. Protinus autem ubi plus sanguinis profluit, scire licet, aliquid ex
osse fractum esse.
1d. Ergo specillo
conquirenda est testa, quae recessit, et volsella protrahenda est. Si
non sequitur, incidi gingiva debet, donec labans ossis testa recipiatur. Quod
si factum statim non est, indurescit extrinsecus maxilla, ut is hiare non
possit. Sed inponendum calidum ex farina et fico cataplasma est, donec ibi pus
moveatur; tum incidi gingiva debet.
1e.
Pus quoque multum profluens ossis fracti nota est: itaque etiam tum id extrahi
convenit; nonnumquam etiam eo laeso fistula fit, quae eradi debet. Dens autem
scaber, qua parte niger, radendus inlinendusque rosae flore contrito, cui
gallae quarta pars et altera murrae sit adiecta; continendumque ore crebro
vinum meracum; atque in eo casu velandum caput, ambulatione multa, frictione
capitis, cibo non acri utendum. At si ex ictu vel alio casu aliquid labant
dentes, auro cum is, qui bene haerent, vinciendi sunt; continendaque ore
reprimentia, ut vinum, in quo malicorium decoctum, aut in quo galla candens
coniecta sit.
1f.
Si quando etiam in pueris ante alter dens nascitur quam prior excidat, is qui
cadere debuit circumpurgandus et evellendus est: is qui natus est in locum
prioris cotidie digito adurgendus, donec ad iustam magnitudinem perveniat. Quotienscumque dente exempto radix relicta
est, protinus ea quoque ad id facta forfice, quam rizagran Graeci vocant,
eximenda est.
2. Tonsillas autem,
quae post inflammationes induruerunt, antiades autem a Graecis appellantur, cum
sub levi tunica sint, oportet digito circumradere et evellere: si ne sic quidem
resolvuntur, hamulo excipere et scalpello excidere; tum ulcus aceto eluere et
inlinere vulnus medicamento, quo sanguis supprimitur.
3a. Uva si cum
inflammatione descendit, dolorique est et subrubicundi coloris, praecidi sine
periculo non potest: solet enim multum sanguinem effundere: itaque melius est
is uti, quae alias proposita sunt. Si vero inflammatio quidem nulla est, nihilo
minus autem ultra iustum modum a pituita deducta sit, et est tenuis, acuta,
alba, praecidi debet; itemque si ima livida et crassa, summa tenuis est. Neque
quicquam commodius est quam volsella prehendere, sub eaque quod volumus
excidere.
3b. Neque enim ullum
periculum est, ne plus minusve praecidatur, cum liceat tantum infra volsellam
relinquere, quantum [in]utile esse manifestum est; idque praecidere, quo
longior uva est quam esse naturaliter debet. Post curationem eadem facienda sunt, quae in
tonsilla his proxime posui.
4.
Lingua vero quibusdam cum subiecta parte a primo [natali] die vincta est, qui
ob id ne loqui quidem possunt. - Horum extrema lingua volsella prehendenda est,
sub eaque membrana incidenda, magna cura habita, ne venae quae iuxta sunt
violentur et profusio[ne] sanguinis noceat. Reliqua curatio vulneris in
prioribus posita est. Et plerique quidem ubi consanuerunt, locuntur: ego autem
cognovi, qui succisa lingua cum abunde super dentes eam promeret, non tamen
loquendi facultatem consecutus est. Adeo in medicina, etiam ubi
perpetuum est, quod fieri debet, non tamen perpetuum est id, quod sequi
convenit.
5.
Sub lingua quoque interdum aliquid abscedit, quod fere consistit in tunica
doloresque magnos movet. - Quo, si exiguum est, incidi semel satis est; si
maius, summa cutis usque ad tunicam excidenda est; deinde utrimque orae hamulis
excipiendae et tunica undique circumdato liberanda *** est, magna diligentia
per omnem curationem habita, ne qua maior vena incidatur.
6.
Labra autem saepe finduntur eaque res habet cum dolore etiam hanc molestiam,
quod sermo prohibetur; qui subinde eas rimas cum dolore diducendo sanguinem
citat. Sed has, si in summo sunt, medicamentis curare commodius est, quae ad
ulcera oris fiunt. Si vero altius descenderunt, necessarium est tenui
ferramento adurere; quod spathae simile quasi transcurrere, non inprimi debet.
Postea facienda eadem sunt, quae in auribus adustis exposita sunt.
|