|
1. Sudor etiam duobus
modis elicitur, aut sicco calore aut balneo. Siccus calor est et harenae
calidae et Laconici et clibani et quarundam naturalium sudationum, ubi terra
profusus calidus vapor aedificio includitur, sicut super Baias in murtetis
habemus. Praeter haec sole quoque et exercitatione movetur. Utiliaque haec
genera sunt, quotiens umor intus nocet, isque digerendus est. Ac nervorum
quoque quaedam vitia sic optime curantur.
2. Sed cetera infirmis
possunt convenire: sol et exercitatio tantum robustioribus, qui tamen sine
febre vel inter initia morborum vel etiam gravibus morbis tenentur. Cavendum
autem est, ne quid horum vel in febre vel in cruditate temptetur. At balnei
duplex usus est: nam modo discussis febribus initium cibi plenioris vinique
firmioris [valetudinis] facit, modo ipsam febrem tollit; fereque adhibetur, ubi
summam cutem relaxari evocarique corruptum umorem et habitum corporis mutari
expedit.
3. Antiqui timidius eo
utebantur, Asclepiades audacius. Neque terrere autem ea res, si tempestiva est,
debet: ante tempus nocet. Quisquis febre liberatus est, simulatque ea uno die
non accessit, eo, qui proximus est post tempus accessionis, tuto lavari potest.
At si circumitum habere ea febris solita est, sic ut tertio quartove die
revertatur, quandocumque non accessit, balneum tutum est.
4. Manentibus vero
adhuc febribus, si eae sunt quae lentae lenesque iam diu male habent, recte
medicina ista temptatur, cum eo tamen, ne praecordia dura sint neve ea tumeant,
neve lingua aspera sit, neve aut in medio corpore aut in capite dolor ullus
sit, neve tum febris increscat. Atque in iis quidem febribus, quae certum
circuitum habent, duo balnei tempora sunt, alterum ante horrorem, alterum febre
finita:
5. in is vero, qui
lentis febriculis diu detinentur, cum aut ex toto recessit accessio, aut si id
non solet, certe lenita est, iamque corpus tam integrum est, quam maxime esse
in eo genere valetudinis solet. Inbecillus homo iturus in balneum vitare debet,
ne ante frigus aliquod experiatur.
6. Ubi in balneum
venit, paulisper resistere experirique, num tempora adstringantur, et an sudor
aliqui oriatur: si illud incidit, hoc non secutum est, inutile est eo die
balineum perunguendusque is leniter et auferendus est, vitandumque omni modo
frigus, et abstinentia utendum.
7. At si temporibus
integris primum ibi, deinde alibi sudor incipit, fovendum os aqua calida; tum in
solio descendendum est, atque ibi quoque videndum est, num sub primo contactu
aquae calidae summa cutis inhorrescat, quod vix fieri potest, si priora recte
cesserunt: certum autem signum inutilis balinei est. Ante vero an postea
quam in aquam calidam se demittat aliquis perungui debeat, ex ratione
valetudinis suae cognoscat.
8.
Fere tamen, nisi ubi nominatim ut postea fiat praecipietur, moto sudore leviter
corpus perunguendum, deinde in aquam calidam demittendum est. Atque hic quoque
habenda virium ratio est; neque committendum, ut per aestum anima deficiat; sed
maturius is auferendus curioseque vestimentis inuoluendus est, ut neque ad eum
frigus adspiret, et ibi quoque, antequam aliquid adsumat, insudet.
9.
Fomenta quoque calida sunt milium, sal, harena, quidlibet eorum calfactum et in
linteum coniectum: si minore vi opus est, etiam solum linteum, at si maiore,
exstincti titiones inuolutique panniculis et sic circumdati. Quin etiam calido
oleo replentur utriculi, et in vasa fictilia, [similitudine] quas lenticulas
vocant, aqua coicitur;
10.
et sal sacco linteo excipitur, demittiturque in aquam bene calidam, tum super
id membrum, quod fovendum est, conlocatur *** iuxtaque ignem ferramenta duo
sunt, capitibus paulo latioribus, alterumque ex iis demittitur in eum salem, et
super aqua leviter aspergitur: ubi frigere coepit, ad ignem refertur, et idem
in altero fit, deinde invicem in utroque: inter quae descendit salsus et
calidus sucus, qui contractis aliquo morbo nervis opitulatur. His omnibus
commune est digerere id, quod vel praecordia onerat, vel fauces strangulat, vel
in aliquo membro nocet. Quando autem quoque utendum sit, in ipsis morborum
generibus dicetur.
|