Liber, Caput

1001       VI, IX     |         diligunt, ut qui qualesque sint in utraque melius uideantur.
1002       VI, IX     |                fabulosae sibi dicarent, in suis sollemnitatibus ponerent,
1003       VI, IX     |               sollemnitatibus ponerent, in rebus diuinis haberent,
1004       VI, IX     |         uniuersa turpis et fallax atque in se contineat commenticios
1005       VI, IX     |                 deos, una pars eius sit in litteris sacerdotum, altera
1006       VI, IX     |             litteris sacerdotum, altera in carminibus poetarum. Vtrum
1007       VI, IX     |            clausit ad Neniam deam, quae in funeribus senum cantatur;
1008       VI, IX     |              sunt necessaria, ostendens in omnibus, quod sit cuiusque
1009       VI, IX     |               cuique debeat supplicari; in qua uniuersa diligentia
1010       VI, IX     |               ad philosophos pertinere, in animis hominum moliri locum,
1011       VI, IX     |               eligenda? De qua suo loco in adiutorio Dei ueri diligentius
1012       VI, X      |          scribenti, uiuenti defuit. Nam in eo libro, quem contra superstitiones
1013       VI, X      |                inmortales, inuiolabiles in materia uilissima atque
1014       VI, X      |          homines saeuiunt taeterrimi et in fabulas traditae crudelitatis.
1015       VI, X      |                 sua lacerare iusserunt. In regiae libidinis uoluptatem
1016       VI, X      |           domino manus adtulit. Se ipsi in templis contrucidant, uulneribus
1017       VI, X      |                 turba." ~Iam illa, quae in ipso Capitolio fieri solere
1018       VI, X      |               furentibus fieri? Nam cum in sacris Aegyptiis Osirim
1019       VI, X      |                est semel anno insanire. In Capitolium perueni, pudebit
1020       VI, X      |                 iam decrepitus, cotidie in Capitolio mimum agebat,
1021       VI, X      |              promittunt. Sedent quaedam in Capitolio, quae se a Ioue
1022       VI, X      |             theatra ubi finguntur. Vnde in his sacris ciuilis theologiae
1023       VI, X      |                 Seneca sapienti, ut eas in animi religione non habeat,
1024       VI, X      |               religione non habeat, sed in actibus fingat. Ait enim: "
1025       VI, X      |                leges ergo illae nec mos in ciuili theologia id instituerunt,
1026       VI, X      |                 ne superstitiosus esset in mundo, sed propter leges
1027       VI, X      |              ageret fingentem scaenicum in theatro, sed imitaretur
1028       VI, X      |                 theatro, sed imitaretur in templo; eo damnabilius,
1029       VI, XI     |                perdant uacando et multa in tempore urgentia non agendo
1030       VI, XI     |              tunc ludaeis inimicissimos in neutram partem commemorare
1031       VI, XI     |                 Manichaeos ageremus, et in hoc opere loco oportuniore
1032       VI, XII    |                 cui satis non sunt quae in hoc in uolumine dicta sunt,
1033       VI, XII    |              satis non sunt quae in hoc in uolumine dicta sunt, adiungat
1034       VI, XII    |               adiungat etiam illa, quae in superioribus libris et maxime
1035       VI, XII    |                 felicitas. Nam si anima in poenis uiuit aeternis, quibus
1036       VI, XII    |                est alienatio a uita Dei in aeternitate supplicii. Vitam
1037       VI, XII    |                 consuetudinis uis nimis in alto radices habet, si cui
1038       VI, XII    |                parum uideor disputasse, in aliud uolumen, quod huic
1039      VII, Pr     |             Deus potest, pro meo modulo in eius adiutorio cooperantem
1040      VII, I      |      diuinitatem siue deitatem non esse in ea theologia, quam ciuilem
1041      VII, I      |              aeterna est, opinetur. Qua in re non dico quod facetius
1042      VII, I      |               atque praestantius, sicut in militia, cum tirones electi
1043      VII, I      |               armorum; et cum eliguntur in ecclesia, qui fiant praepositi,
1044      VII, I      |           merito nuncupentur. Eliguntur in aedificio lapides angulares,
1045      VII, I      |               multa percurrere, cum res in aperto sit. Quam ob rem
1046      VII, II     |              Mineruam, Venerem, Vestam; in quibus omnibus ferme uiginti
1047      VII, II     |            numina utrum propter maiores in mundo administrationes selecta
1048      VII, II     |            maiora ab his administrantur in mundo, non eos inuenire
1049      VII, II     |          prouinciam fluorum menstruorum in libro selectorum deorum
1050      VII, II     |              idem auctor adsignat, quae in diis selectis etiam regina
1051      VII, III    |             quos fama obscura recondit, in huius munificentiae partitione
1052      VII, III    |               sint. Nam seminibus nasci in terra et ex terra est; uiuere
1053      VII, III    |               haec sola adtributa, quae in carne uiuescunt et sensibus
1054      VII, III    |                de Felicitate? de quibus in quarto libro plura iam diximus;
1055      VII, III    |           alteri receptori. ~Cum igitur in his minutis operibus, quae
1056      VII, III    |              non propter praestantiores in mundo administrationes,
1057      VII, III    |              cuique dona conferre. Haec in diis selectis tenere apicem
1058      VII, III    |          selectis tenere apicem debuit, in quibus maxime quid posset
1059      VII, III    |          diceret: "Sed profecto fortuna in omni re dominatur; ea res
1060      VII, III    |          obscurata est dea Pecunia? cum in genere humano plures alliciat
1061      VII, III    |               auaritia quam peritia, et in eis ipsis, qui sunt artificiosi,
1062      VII, III    |               qui ei plurimum tribuunt, in omni re dominatur et res
1063      VII, III    |               obscuratque, si tantum et in deos ualuit, ut temerario
1064      VII, III    |                praecipuum locum haberet in selectis, quae in ipsos
1065      VII, III    |               haberet in selectis, quae in ipsos quoque deos tam praecipuae
1066      VII, IV     |        conductores uel tamquam opifices in uico argentario, ubi unum
1067      VII, IV     |             discerent singuli, ne omnes in arte una tarde ac difficile
1068      VII, IV     |            selectorum quispiam, qui non in se notam contumeliae insignis
1069      VII, IV     |                opera descenderunt, isti in illorum sublimia crimina
1070      VII, IV     |                ille Saturniam. Sed isti in cultu deorum omnis dedeoris
1071      VII, V      |               mortalium animus, qui est in corpore humano, simillimus
1072      VII, V      |              causa notandorum deorum et in Liberi aede oenophorum sisteretur,
1073      VII, V      |          doctissimus penetrauerat, unde in lucem ista proferret. Sed,
1074      VII, V      |                  o homo acutissime, num in istis doctrinae mysteriis
1075      VII, V      |            timoris silentio premeres et in huiusce modi perniciosis
1076      VII, V      |                 paucissima praeloquitur in hoc libro quem de diis selectis
1077      VII, V      |              selectis ultimum scripsit; in quo uidebimus utrum per
1078      VII, VI     |                  adiungit mundum diuidi in duas partes, caelum et terram;
1079      VII, VI     |             terram; et caelum bifariam, in aethera et aera; terram
1080      VII, VI     |            aethera et aera; terram uero in aquam et humum; e quibus
1081      VII, VI     |          quattuor animarum esse plenas, in aethere et aere inmortalium,
1082      VII, VI     |            aethere et aere inmortalium, in aqua et terra mortalium.
1083      VII, VI     |             Haec est uidelicet breuiter in ista praelocutione proposita
1084      VII, VII    |        praeficeretur? Nonne omnia, quae in hoc mundo fieri dicunt,
1085      VII, VII    |                 hoc mundo fieri dicunt, in hoc etiam mundo terminari
1086      VII, VII    |                  Quae est ista uanitas, in opere illi dare potestatem
1087      VII, VII    |               dare potestatem dimidiam, in simulacro faciem duplam?
1088      VII, VII    |               utrumque debet intendere; in omni enim motu actionis
1089      VII, VII    |          inueniet. Quod si uitam beatam in hoc mundo inchoari putarent,
1090      VII, VII    |                 Quamquam etiam nunc cum in istis duobus diis initia
1091      VII, VIII   |               est porro absurdius, quam in ipso mundo non inuenire
1092      VII, VIII   |              mundi simulacrum componere in Iano propter solum palatum,
1093      VII, VIII   |           bifronti quod dicerent saltem in ore hominis inuenerunt,
1094      VII, IX     |            causarum, quibus aliquid fit in mundo." Hoc quam magnum
1095      VII, IX     |             perceptio doctrinae; ac sic in omnibus prima sunt initia
1096      VII, IX     |             istos suis partibus regnet. In hanc sententiam etiam quosdam
1097      VII, IX     |               Sorani exponit idem Varro in eo libro, quem seorsum ab
1098      VII, IX     |                 omnes. Exponuntur autem in eodem libro ita: cum marem
1099      VII, IX     |                semina ex se emittere et in se recipere: "cum causa,
1100      VII, IX     |              esse; mundus enim unus, et in eo uno omnia sunt." ~
1101      VII, X      |           accepit: numquid si unus homo in diuersis rebus duas habeat
1102      VII, XI     |                 mamma, aleret animalia. In his, ut aduertimus, quaedam
1103      VII, XI     |                 etiam diua Rumina, quae in hoc opus adiutorium illi
1104      VII, XI     |            recte uidebatur indignum, ut in una spica alter ad curam
1105      VII, XI     |                 nomen inponere, nisi et in illis uersibus "progenitor
1106      VII, XI     |              minuscularios inuenimus et in quarto libro commemorauimus.
1107      VII, XII    |           continentur, quid est pecunia in omnibus omnino rebus, quae
1108      VII, XII    |             diuites, per quas eis etiam in ipsis corporalium rerum
1109      VII, XII    |            pecunias habere possunt, sed in earum quantacumque abundantia
1110      VII, XIII   |                ex partibus molis huius, in quas uisibilis mundus iste
1111      VII, XIII   |                semina ex se emittere et in se recipere? Ipse est igitur
1112      VII, XIV    |                 et opera Dei, quae sunt in elementis, non inuenerunt,
1113      VII, XIV    |             sermo fit medius; alas eius in capite et pedibus significare
1114      VII, XV     |                quod non ualuit Saturnus in regno suo neque in Capitolio,
1115      VII, XV     |             Saturnus in regno suo neque in Capitolio, saltem obtinere
1116      VII, XV     |           saltem obtinere est permissus in caelo? Quare autem Ianus
1117      VII, XV     |                quia mundus est et omnes in illo sunt: et Iouis mundus
1118      VII, XV     |              sidera, tot facies accepit in terra? Deinde si propter
1119      VII, XV     |              constant superiusque istis in summo caelo perhibent conlocata,
1120      VII, XVI    |                medicum uelint, tamen ut in aliqua parte mundi statuerent,
1121      VII, XVI    |               semina ex se emitteret et in se reciperet. Quando quidem
1122      VII, XVI    |                hunc esse mundum uolunt, in quibusdam uniuersum, in
1123      VII, XVI    |                 in quibusdam uniuersum, in quibusdam partes eius; uniuersum
1124      VII, XVI    |          Minerua itidem luna, quam esse in aetheris infimo limite existimant.
1125      VII, XVII   |                 cum absoluisset librum, in altero de diis incertis
1126      VII, XVII   |              dicere ingressus ait: "Cum in hoc libello dubias de diis
1127      VII, XVII   |               citius perduci possum, ut in primo libro quae dixi in
1128      VII, XVII   |                in primo libro quae dixi in dubitationem reuocem, quam
1129      VII, XVII   |              dubitationem reuocem, quam in hoc quae perscribam omnia
1130      VII, XVII   |               de certis fecit incertum. In tertio porro isto de diis
1131      VII, XVII   |              signis ornatos notauerunt, in hoc libro scribam, sed ut
1132      VII, XIX    |         genuerit, cum ex ea nata semina in eam rursus recipienda redierint.
1133      VII, XIX    |   incommutabilemque naturam, a quo uita in aeternum beata poscenda
1134      VII, XIX    |               est; sed earum esse fines in rebus corporalibus, temporalibus,
1135      VII, XIX    |               patrem Saturnus castrasse in fabulis dicitur, hoc significat
1136      VII, XIX    |             intellegi datur, quia nihil in caelo de seminibus nascitur.
1137      VII, XX     |                                     XX] In Cereris autem sacris praedicantur
1138      VII, XX     |          constituta. Dicit deinde multa in mysteriis eius tradi, quae
1139      VII, XXI    |              quoniam multa sunt, cogor, in Italiae compitis quaedam
1140      VII, XXI    |               licentia turpitudinis, ut in eius honorem pudenda uirilia
1141      VII, XXI    |               uerecundiore secreto, sed in propatulo exultante nequitia.
1142      VII, XXI    |         plostellis inpositum prius rure in compitis et usque in urbem
1143      VII, XXI    |               rure in compitis et usque in urbem postea uectabatur.
1144      VII, XXI    |                urbem postea uectabatur. In oppido autem Lauinio unus
1145      VII, XXI    |                 transuectum esset atque in loco suo quiesceret. Cui
1146      VII, XXI    |                matrona facere cogeretur in publico, quod nec meretrix,
1147      VII, XXI    |             spectarent, permitti debuit in theatro. Propter haec Saturnus
1148      VII, XXII   |              litus uenit; Salacia, quae in salum redit." Cur ergo deae
1149      VII, XXII   |               Nempe ipsa est exaestuans in multa numina libido uesana.
1150      VII, XXII   |                unda ad litus ueniens et in salum rediens duae sunt
1151      VII, XXII   |                fluctum esse perhibetis, in superficie posuistis. An
1152      VII, XXIII  |               tamen ipsam magnum corpus in elementis mundique infimam
1153      VII, XXIII  |                Quasi non euidentior sit in hominibus anima, quae utrum
1154      VII, XXIII  |          subduntur. Et certe idem Varro in eodem de diis selectis libro
1155      VII, XXIII  |             esse adfirmat animae gradus in omni uniuersaque natura;
1156      VII, XXIII  |          uiuendum ualetudinem; hanc uim in nostro corpore permanare
1157      VII, XXIII  |                 corpore permanare dicit in ossa, ungues, capillos;
1158      VII, XXIII  |                 ungues, capillos; sicut in mundo arbores sine sensu
1159      VII, XXIII  |                 secundum gradum animae, in quo sensus est; hanc uim
1160      VII, XXIII  |                 est; hanc uim peruenire in oculos, aures, nares, os,
1161      VII, XXIII  |            summum, quod uocatur animus, in quo intellegentia praeminet;
1162      VII, XXIII  |                animae mundi dicit Deum, in nobis autem genium uocari.
1163      VII, XXIII  |               genium uocari. Esse autem in mundo lapides ac terram,
1164      VII, XXIII  |                cuius uim, quae peruenit in astra, ea quoque facere
1165      VII, XXIII  |             facere deos, et per ea quod in terram permanat, deam Tellurem;
1166      VII, XXIII  |                quod autem inde permanat in mare atque oceanum, deum
1167      VII, XXIII  |             nostri intellegentiam, quia in homine sunt qui habet intellegentiam,
1168      VII, XXIII  |                tam stultum esse qui hos in mundo deos dicit, quam stultus
1169      VII, XXIII  |             dicit, quam stultus est qui in nobis ossa et ungues homines
1170      VII, XXIII  |            Fieri enim potest, ut, licet in illam naturalis theologiae
1171      VII, XXIII  |               hunc librum uersans et se in illo uersari cogitans, eum
1172      VII, XXIII  |         Proserpina, quae secundum aliam in eisdem libris positam opinionem
1173      VII, XXIII  |             enim totum, quod ipsa erat, in duas istas partes deosque
1174      VII, XXIV   |              tot cognominibus una Iuno, in quibus omnibus uis multiplex
1175      VII, XXIV   |               orbem terrae; quod turres in capite, oppida; quod sedens
1176      VII, XXIV   |                  terram sequi oportere; in ea quippe omnia reperiri.
1177      VII, XXIV   |            manuum et +eius rei crepitum in colendo agro qui fit significant;
1178      VII, XXIV   |             ipsa est, interim quid itur in multas? Vnius sint ista
1179      VII, XXIV   |                eadem res et una sit, et in ea quaedam res sint plures."
1180      VII, XXIV   |               res sint plures." Concedo in uno homine esse res plures,
1181      VII, XXIV   |             ideo et homines plures? Sic in una dea esse res plures,
1182      VII, XXIV   |            fieri manibus suis. Iam quod in Liberi sacris honesta matrona
1183      VII, XXIV   |               sudans, si est ulla frons in hominibus, adstabat forsitan
1184      VII, XXIV   |            forsitan et maritus; et quod in celebratione nuptiarum super
1185      VII, XXIV   |           uirilitas, ut nec conuertatur in feminam nec uir relinquatur.
1186      VII, XXV    |            interpretatio requisita est, in cuius dilectionis memoriam
1187      VII, XXVI   |      uerecundiam consecratis, qui usque in hesternum diem madidis capillis
1188      VII, XXVI   |           monstrositas comparatur. Ille in simulacris habebat solam
1189      VII, XXVI   |                solam deformitatem, ista in sacris deformem crudelitatem;
1190      VII, XXVI   |               crudelitatem; ille membra in lapidibus addita, haec in
1191      VII, XXVI   |               in lapidibus addita, haec in hominibus perdita. Hoc dedecus
1192      VII, XXVI   |         Saturnum fortasse possemus huic in isto genere turpissimae
1193      VII, XXVI   |               castrasse perhibetur; sed in Saturni sacris homines alienis
1194      VII, XXVI   |              cantarentur et saltarentur in theatris? Sed haec quid
1195      VII, XXVI   |                  quod esse demonstratur in mundo? Nos autem animum
1196      VII, XXVI   |           pandit historiam, quam Ennius in Latinum uertit eloquium;
1197      VII, XXVI   |                 Latino scripserunt, non in eo mihi placuit inmorari. ~
1198      VII, XXVI   |                humanas conantur uertere in res diuinas, nihil uideo
1199      VII, XXVI   |             simul et corpus, bis peccat in Deum, quod et pro ipso colit,
1200      VII, XXVI   |         turpiter nefarieque, coluerint, in promptu est; quid autem
1201      VII, XXVIII |             disputatione hos omnes deos in caelum et terram redigere
1202      VII, XXVIII |        caelestes, partim terrestres: ut in superioribus initium fecimus
1203      VII, XXVIII |           Samothracum nobilia mysteria ~In superiore libro sic interpretatur
1204      VII, XXVIII |              multis indiciis collegisse in simulacris aliud significare
1205      VII, XXVIII |                 secundum quod fiat. Qua in re omitto dicere, quod Plato
1206      VII, XXVIII |             factum sit. Hoc dico, istum in hoc libro selectorum deorum
1207      VII, XXVIII |           Deinde masculus deus Neptunus in mari est, quod ad terram
1208      VII, XXVIII |               superiorem terram tenens, in inferiore habens Proserpinam
1209      VII, XXIX   |                et terram et omnia, quae in eis sunt; qui fecit omnem
1210      VII, XXX    |              nullis uinculis alligatus, in nullas partes sectilis,
1211      VII, XXXI   |              mundaremur eiusque spiritu in cordibus nostris dilectione
1212      VII, XXXI   |               difficultatibus superatis in aeternam requiem et contemplationis
1213      VII, XXXII  |                 Deinde populus Hebraeus in unam quandam rem publicam,
1214      VII, XXXII  |      scripturarum, quibus aeterna salus in Christo futura praedicta
1215      VII, XXXII  |              non solum prophetiae, quae in uerbis sunt, nec tantum
1216      VII, XXXII  |                 aeternam uitam fidelium in Christo et impleta credimus
1217      VII, XXXIII |              homo liberatur, cum credit in eum, qui praebuit ad exsurgendum
1218      VII, XXXIII |             quibus nunc agimus, tamquam in senatum deorum selecti;
1219      VII, XXXIII |                 uitamque aeternam, quae in religione quaerenda est,
1220      VII, XXXIII |        offensionem, quam non intellecta in sacris aliqua uelut turpitudo
1221      VII, XXXIII |               absurditas fecerat; sicut in quibusdam theatrorum fabulis
1222      VII, XXXIV  |           saltem scriptae reconderentur in tenebris. Iam enim dicam,
1223      VII, XXXIV  |          tenebris. Iam enim dicam, quod in tertio huius operis libro
1224      VII, XXXIV  |                 eundem Varronem legitur in libro de cultu deorum, "
1225      VII, XXXIV  |     institutorum scriptae erant causae, in Vrbem pertulit ad praetorem.
1226      VII, XXXIV  |           causas legissent, cur quidque in sacris fuerit institutum,
1227      VII, XXXV   |                facere compulsus est, ut in aqua uideret imagines deorum
1228      VII, XXXV   |         daemonum, aquibus audiret, quid in sacris constituere atque
1229      VII, XXXV   |              nostri Saluatoris aduentum in ipsis ciuitatibus gentium
1230      VII, XXXV   |                 habuisse, quem ad modum in supradicto libro Varronis
1231      VII, XXXV   |           gestae aspersione mendaciorum in fabulas uerti. In illa igitur
1232      VII, XXXV   |           mendaciorum in fabulas uerti. In illa igitur hydromantia
1233      VII, XXXV   |          Romanus et sacra didicit, quae in libris suis pontifices haberent,
1234      VII, XXXV   |                appareret, qui tam multa in ipsis sacris erubescenda
1235      VII, XXXV   |              quae de hac re gesta sunt, in nostram memoriam peruenerunt.
1236     VIII, I      |               est animo multo quam erat in superiorum solutione quaestionum
1237     VIII, I      |            cuius hoc nomen est, non est in omnibus, qui hoc nomine
1238     VIII, I      |              illos commemorans, qui eum in eodem genere litterarum
1239     VIII, II     |          nuncupata est; alterum Ionicum in eis terris, ubi et nunc
1240     VIII, II     |                 ipsumque mundum et quae in eo gignuntur existere. Nihil
1241     VIII, II     |            mundos gignere et quaecumque in eis oriuntur; eosque mundos
1242     VIII, II     |              ipse aliquid diuinae menti in his rerum operibus tribuens.
1243     VIII, III    |       cupiditatibus animos se extendere in diuina conari. Quando quidem
1244     VIII, III    |            primas atque summas non nisi in unius ac summi Dei uoluntate
1245     VIII, III    |       exoneratus animus naturali uigore in aeterna se adtolleret naturamque
1246     VIII, III    |                aliquid opinantium etiam in ipsis moralibus quaestionibus,
1247     VIII, III    |     Atheniensium ciuitas publice luxit, in duos accusatores eius usque
1248     VIII, III    |            quorum certatim studium fuit in quaestionum moralium disceptatione
1249     VIII, III    |                homo beatus potest. Quod in Socratis disputationibus,
1250     VIII, IV     |                fama rapiebat. Itaque et in Aegypto didicit quaecumque
1251     VIII, IV     |               atque docebantur, et inde in eas Italiae partes ueniens,
1252     VIII, IV     |                  auditis eminentioribus in ea doctoribus facillime
1253     VIII, IV     |              eum loquentem faciens fere in omnibus sermonibus suis
1254     VIII, IV     |           Itaque cum studium sapientiae in actione et contemplatione
1255     VIII, IV     |      sincerissimam ueritatem): Socrates in actiua excelluisse memoratur;
1256     VIII, IV     |               perfecisse laudatur, quam in tres partes distribuit:
1257     VIII, IV     |               unam moralem, quae maxime in actione uersatur; alteram
1258     VIII, IV     |                 omne studium sapientiae in actione et contemplatione
1259     VIII, IV     |   contemplatione consistere. Quid autem in his uel de his singulis
1260     VIII, IV     |                sui Socratis, quem facit in suis uoluminibus disputantem,
1261     VIII, IV     |                tale de Deo sentiunt, ut in illo inueniatur et causa
1262     VIII, IV     |            creatus est, ut per id, quod in eo praecellit, adtingat
1263     VIII, V      |              qua uelut honesta geruntur in templis, coniuncta sibi
1264     VIII, V      |              quaecumque turpia geruntur in theatris, comparata sibi
1265     VIII, V      |                senatus iussit incendi. (In eo genere sunt etiam illa,
1266     VIII, V      |                gentium dii, quos Cicero in Tusculanis tacitis nominibus
1267     VIII, V      |           cognitoribus uiris, ut Thales in umore, Anaximenes in aere,
1268     VIII, V      |             Thales in umore, Anaximenes in aere, Stoici in igne, Epicurus
1269     VIII, V      |              Anaximenes in aere, Stoici in igne, Epicurus in atomis,
1270     VIII, V      |                Stoici in igne, Epicurus in atomis, hoc est minutissimis
1271     VIII, V      |         fabricatorem atque omnium, quae in eo sunt, eumque omnino ignem
1272     VIII, V      |                 sensibus fabulata sunt. In se quippe habebant quod
1273     VIII, V      |        tantummodo cogitabant. Hoc autem in conspectu talis cogitationis
1274     VIII, V      |               illud autem, unde uidetur in animo haec similitudo corporis,
1275     VIII, V      |                corporis similitudo, cum in animo cogitantis aspicitur
1276     VIII, VI     |           Deinde uiderunt omnem speciem in re quacumque mutabili, qua
1277     VIII, VI     |            terram et quaecumque corpora in eis sunt, siue omnem uitam,
1278     VIII, VI     |                 et continet, qualis est in arboribus, uel quae et hoc
1279     VIII, VI     |             habet et sentit, qualis est in pecoribus, uel quae et haec
1280     VIII, VI     |               et intellegit, qualis est in hominibus, uel quae nutritorio
1281     VIII, VI     |           sentit intellegit, qualis est in angelis, nisi ab illo esse
1282     VIII, VI     |             pulchritudo corporalis siue in statu corporis, sicut est
1283     VIII, VI     |                  sicut est figura, siue in motu, sicut est cantilena,
1284     VIII, VI     |                 non posset, nisi melior in illo esset haec species,
1285     VIII, VI     |              Vnde ingeniosi et docti et in his exercitati homines facile
1286     VIII, VI     |             facile collegerunt non esse in eis rebus primam speciem,
1287     VIII, VI     |                 conuincitur. Cum igitur in eorum conspectu et corpus
1288     VIII, VII    |            posuerunt iudicium ueritatis in sensibus corporis eorumque
1289     VIII, IX     |          tantummodo Ionici generis, qui in eis praecipui fuerunt, ista
1290     VIII, X      |                philosophorum extiterint in Graeca lingua, Ionicorum
1291     VIII, X      |                non tamen ita surdus est in rebus humanis, ut nesciat
1292     VIII, X      |                 est Dei, manifestum est in illis; Deus enim illis manifestauit.
1293     VIII, X      |           paucis possit intellegi, quod in illo uiuimus et mouemur
1294     VIII, X      |                 Nouit sane etiam ipsos, in quibus errant, cauere; ubi
1295     VIII, X      |                 egerunt, sed euanuerunt in cogitationibus suis et obscuratum
1296     VIII, X      |             gloriam incorruptibilis Dei in similitudinem imaginis corruptibilis
1297     VIII, X      |                post modum disputabimus. In quo autem nobis consentiunt
1298     VIII, X      |                 nostrum, bonum nostrum, in hoc eos ceteris anteponimus.
1299     VIII, X      |               uerbis, quae non didicit, in disputatione non utitur,
1300     VIII, X      |             Graece appellet eam partem, in qua de naturae inquisitione
1301     VIII, X      |                rationalem siue logicam, in qua quaeritur quonam modo
1302     VIII, X      |                 et moralem uel ethicam, in qua de moribus agitur bonorumque
1303     VIII, X      |              sua studiaque contriuerint in requirendis rerum causis,
1304     VIII, X      |                et Graeci, quorum lingua in gentibus praeminet, eas
1305     VIII, X      |              libentius didicerunt atque in nostrum eloquium transferendo
1306     VIII, XI     |             Mirantur autem quidam nobis in Christi gratia sociati,
1307     VIII, XI     |         putauerunt eum, quando perrexit in Aegyptum, Hieremiam audisse
1308     VIII, XI     |              uel scripturas propheticas in eadem peregrinatione legisse;
1309     VIII, XI     |                 quorum quidem opinionem in quibusdam libris meis posui.
1310     VIII, XI     |             ferme sexaginta. Quapropter in illa peregrinatione sua
1311     VIII, XI     |             legere, quae nondum fuerant in Graecam linguam translatae,
1312     VIII, XI     |             liber geneseos sic incipit: In principio fecit Deus caelum
1313     VIII, XI     |             superferebatur super aquam; in Timaeo autem Plato, quem
1314     VIII, XI     |                 conscripsit, Deum dicit in illo opere terram primo
1315     VIII, XI     |          similitudinem, qua dictum est: In principio fecit Deus caelum
1316     VIII, XI     |                misit me ad uos, tamquam in eius comparatione, qui uere
1317     VIII, XI     |             utrum hoc uspiam reperiatur in libris eorum, qui ante Platonem
1318     VIII, XII    |            notum est Dei manifestum est in illis; Deus enim illis manifestauit;
1319     VIII, XII    |          elegisse cum quibus agam, quod in ista quaestione, quam modo
1320     VIII, XII    |               et inlustriores habentur, in tantum aliis praelati iudicio
1321     VIII, XII    |        excellens uiuo adhuc praeceptore in suam haeresim congregasset,
1322     VIII, XII    |               dilectus eius discipulus, in scholam eius, quae Academia
1323     VIII, XII    |                 Iamblichus, Porphyrius; in utraque autem lingua, id
1324     VIII, XIII   |                Quamquam ergo a nobis et in aliis multis rebus magnisque
1325     VIII, XIII   |            rebus magnisque dissentiant, in hoc tamen, quod modo posui,
1326     VIII, XIII   |                autem Platonem, quod iam in secundo libro commemoraui,
1327     VIII, XIII   |            sententiam Labeonis; nam, se in Latinio non lasciuos tantum
1328     VIII, XIV    |            Omnium, inquiunt, animalium, in quibus est anima rationalis,
1329     VIII, XIV    |                 tripertita diuisio est, in deos, homines, daemones.
1330     VIII, XIV    |                medium. Nam deorum sedes in caelo est, hominum in terra,
1331     VIII, XIV    |             sedes in caelo est, hominum in terra, in aere daemonum.
1332     VIII, XIV    |            caelo est, hominum in terra, in aere daemonum. Sicut eis
1333     VIII, XIV    |           animum humanum, quamuis adhuc in his moribundis membris positum,
1334     VIII, XIV    |                debuit. Maluit autem hoc in ipsa disputatione quam in
1335     VIII, XIV    |               in ipsa disputatione quam in titulo libri ponere. Ita
1336     VIII, XIV    |                etiam ipse Apuleius quod in daemonibus laudaret inuenit
1337     VIII, XIV    |            etiam scaenicam turpitudinem in rebus diuinis habere uoluisse,
1338     VIII, XIV    |         oblectari potuisse, et quidquid in eorum sacris obscena sollemnitate
1339     VIII, XV     |               senectutem deponere atque in iuuentam redire perhibentur?
1340     VIII, XV     |               altitudine, quod daemones in aere, nos autem habitamus
1341     VIII, XV     |               aere, nos autem habitamus in terra, ita permoueri, ut
1342     VIII, XV     |                 rationalis animae, quae in nobis est, dignitatem: ita
1343     VIII, XV     |         animarum, qui uidetur esse ordo in gradibus corporum; sed fieri
1344     VIII, XVI    |           sacrorum ritibus oblectari et in eis si quid neglectum fuerit
1345     VIII, XVI    |             cuique elementa distribuens in terrestribus animalibus
1346     VIII, XVI    |                posuit cum ceteris, quae in terra uiuunt et sentiunt,
1347     VIII, XVI    |               terra uiuunt et sentiunt, in aquatilibus pisces et alia
1348     VIII, XVI    |               pisces et alia natatilia, in aeriis daemones, in aetheriis
1349     VIII, XVI    |          natatilia, in aeriis daemones, in aetheriis deos. Ac per hoc
1350     VIII, XVII   |            rationem. Cur ergo sunt ista in animis daemonum, quae in
1351     VIII, XVII   |                in animis daemonum, quae in pecoribus non sunt? Quoniam
1352     VIII, XVII   |               non sunt? Quoniam si quid in pecore simile apparet, non
1353     VIII, XVII   |            rationem, qua pecora carent. In hominibus autem ut sint
1354     VIII, XVII   |              miseria; nondum enim sumus in illa perfectione sapientiae
1355     VIII, XVII   |               hac mortalitate liberatis in fine promittitur.Deos uero
1356     VIII, XVIII  |           religionem ab ea uitiositate, in qua illis sumus similes,
1357     VIII, XIX    |                detulit honorem, sic eos in aere medios inter aetherium
1358     VIII, XIX    |               non amat pudicitia; amant in maleficiis magorum mille
1359     VIII, XIX    |                 doctrina fructus alieni in alias terras transferri
1360     VIII, XIX    |           transferri perhibentur, nonne in duodecim tabulis, id est
1361     VIII, XIX    |                saluos et gloriosissimos in aeternum, non eam negando
1362     VIII, XIX    |         fauentibus se cecidisse plangit in culpam? an et ipsi daemones,
1363     VIII, XXI    |                quos dii possint et quid in rebus humanis agatur addiscere
1364     VIII, XXI    |             deos Platonis prudentiam et in deos iniuriosam libidinem
1365     VIII, XXI    |          proposui, quodlibet eligant et in quolibet eorum quantum mali
1366     VIII, XXI    |          sacrilegam delectationem: quid in rebus humanis per internuntios
1367     VIII, XXI    |              quando illa nesciunt, quae in honorem bonorum deorum religione
1368     VIII, XXI    |                indigna ludibria suamque in his omnibus ardentissimam
1369     VIII, XXI    |            philosophorum, cum illa sint in iniuriam, ista in honorem
1370     VIII, XXI    |             illa sint in iniuriam, ista in honorem ipsorum deorum? ~
1371     VIII, XXII   |              quattuor eligendum est, ne in quolibet eorum de diis tam
1372     VIII, XXII   |                  fallacia callidos, qui in hoc quidem aere habitant,
1373     VIII, XXII   |         inregressibilis transgressionis in hoc sibi congruo uelut carcere
1374     VIII, XXII   |             terreno corpore, sed electo in auxilium Deo uero pia mente
1375     VIII, XXIII  |             Huius Aegyptii uerba, sicut in nostram linguam interpretata
1376     VIII, XXIII  |             homo fictor est deorum, qui in templis sunt humana proximitate
1377     VIII, XXIII  |                naturae et originis suae in illa diuinitatis imitatione
1378     VIII, XXIII  |            gubernantur atque exercentur in caelo. Ac si dicendum est
1379     VIII, XXIII  |            Hermes hunc locum exequitur, in quo uidetur hoc tempus praedicere,
1380     VIII, XXIII  |                 similitudo custodiretur in Aegypto, ita haec futura
1381     VIII, XXIII  |                 egerunt, sed euanuerunt in cogitationibus suis, et
1382     VIII, XXIII  |     inmutauerunt gloriam incorrupti Dei in similitudinem imaginis corruptibilis
1383     VIII, XXIII  |                Citius enim fit, ut homo in honore positus pecoribus
1384     VIII, XXIII  |                dii ( et alio loco: Erit in illo die, dicit Dominus,
1385     VIII, XXIII  |             eius, et cor eorum uincetur in eis, et cetera huius modi.
1386     VIII, XXIII  |         Elisabeth, quae etiam conceptum in Spiritu agnouit; qualis
1387     VIII, XXIII  |               suae, qui etiam praesenti in carne Domino trementes dixerunt:
1388     VIII, XXIV   |              super omnia cetera miratur in homine, qua illi deos facere
1389     VIII, XXIV   |               sanctumque conuersio; nec in sola Aegypto, quam solam
1390     VIII, XXIV   |                sola Aegypto, quam solam in isto plangit daemonum spiritus,
1391     VIII, XXIV   |          plangit daemonum spiritus, sed in omni terra, quae cantat
1392     VIII, XXIV   |               quae est sancta ecclesia, in omni terra post eam captiuitatem,
1393     VIII, XXIV   |          homines, de quibus credentibus in Deum tamquam lapidibus uiuis
1394     VIII, XXIV   |                ipse qui fecerat, quando in eorum societatem colendo
1395     VIII, XXIV   |        conligati cultorum suorum animas in suam societatem redigendo
1396     VIII, XXIV   |       tenebantur, Dei domus aedificatur in omni terra; unde titulum
1397     VIII, XXIV   |               salutare eius. Adnuntiate in gentibus gloriam eius, in
1398     VIII, XXIV   |               in gentibus gloriam eius, in omnibus populis mirabilia
1399     VIII, XXIV   |           auferretur cultus idolorum et in eos, qui colerent, dominatio
1400     VIII, XXIV   |          psalmus canit aedificari domum in omni terra. Praenuntiabat
1401     VIII, XXIV   |               si daemones, qui coluntur in templis, per artem nescio
1402     VIII, XXV    |             oculis uidere non possumus; in quantum autem dissimilitudine
1403     VIII, XXV    |              infirmitatis miseri sumus, in tantum ab eis longe sumus
1404     VIII, XXV    |            corporis loco. Non enim quia in terra condicione carnis
1405     VIII, XXVI   |              essent mortui ponendi quam in terra; et utique, quanto
1406     VIII, XXVI   |              paganis cultos fuisse deos in templis, a nobis autem coli
1407     VIII, XXVI   |                nobis autem coli mortuos in sepulcris. Tanta enim homines
1408     VIII, XXVI   |                 homines impii caecitate in montes quodam modo offendunt
1409     VIII, XXVI   |                uidere, ut non adtendant in omnibus litteris paganorum
1410     VIII, XXVI   |               ipse, de quo nunc agitur, in eodem ipso libro, ubi quasi
1411     VIII, XXVI   |                 templum consecratum est in monte Libyae circa litus
1412     VIII, XXVI   |               circa litus crocodilorum, in quo eius iacet mundanus
1413     VIII, XXVI   |                totus, si est homo totus in sensu uitae, melior remeauit
1414     VIII, XXVI   |            sensu uitae, melior remeauit in caelum, omnia etiam nunc
1415     VIII, XXVI   |              dixit mortuum coli pro deo in eo loco, ubi habebat sepulcrum,
1416     VIII, XXVI   |               ac fallens, quod remeauit in caelum. Adiungens deinde
1417     VIII, XXVI   |            auitum mihi nomen est, nonne in sibi cognomine patria consistens
1418     VIII, XXVI   |                 dicit auum suum fuisse, in Hermopoli, hoc est in sui
1419     VIII, XXVI   |           fuisse, in Hermopoli, hoc est in sui nominis ciuitate, esse
1420     VIII, XXVI   |            memorias inminere maerebant. In multis enim talibus locis
1421     VIII, XXVII  |           cultumque constructum, dicere in precibus: Offero tibi sacrificium
1422     VIII, XXVII  |                 palmarum eodem inuocato in auxilium ex illorum memoriae
1423     VIII, XXVII  |        adhibentur religiosorum obsequia in martyrum locis, ornamenta
1424     VIII, XXVII  |      Christianis melioribus non fit, et in plerisque terrarum nulla
1425     VIII, XXVII  |              uolunt per merita martyrum in nomine domini martyrum.
1426     VIII, XXVII  |             offerimus, nec eorum probra in eorum sacra conuertimus.
1427     VIII, XXVII  |               et eos, per quos ad uitam in aeternum beatam perueniamus,
1428     VIII, XXVII  |           opinantur. Quod quale sit iam in uolumine sequenti uidendum
1429       IX, I      |           quidquid eis merito displicet in operibus uel affectibus
1430       IX, II     |                Proinde hic liber, sicut in illius fine promisimus,
1431       IX, II     |               uero Deo, cum quo solo et in quo solo et de quo solo
1432       IX, III    |        tranquillitate exulant." Num est in his uerbis ulla dubitatio,
1433       IX, III    |         appellauit, salo fluctuant, nec in ueritate atque uirtute,
1434       IX, IV     |                  perturbationes, quidam in affectiones uel affectus,
1435       IX, IV     |                 philosophi dicunt etiam in sapientem cadere, sed moderatas
1436       IX, IV     |           omnino huiusce modi passiones in sapientem non placet. Hos
1437       IX, IV     |                  id est Stoicos, Cicero in libris de finibus bonorum
1438       IX, IV     |             bene uiuendi, quae non nisi in animo est. Haec autem isti
1439       IX, IV     |        consuetudine appellant bona; sed in comparatione uirtutis, qua
1440       IX, IV     |             aestimatione pensentur, nec in hac quaestione Stoici delectentur
1441       IX, IV     |                 Videtur ergo mihi etiam in hoc, ubi quaeritur utrum
1442       IX, IV     |               sit euidentissimum dicam. In libris, quibus titulus est
1443       IX, IV     |               eis, qui aderant, quamuis in mortis uicinia curiosissime
1444       IX, IV     |               ipse mansisset intrepidus in eo quod inpendebat exitio.
1445       IX, IV     |             responsum rettulit, qui cum in re simili eadem uerba ab
1446       IX, IV     |                 Stoici Epicteti librum, in quo ea scripta essent, quae
1447       IX, IV     |            Stoicorum principes nouimus. In eo libro se legisse dicit
1448       IX, IV     |                appellant phantasias nec in potestate est utrum et quando
1449       IX, IV     |                officium; nec ideo tamen in mente fieri opinionem mali,
1450       IX, IV     |        consentiri. Hoc enim esse uolunt in potestate idque interesse
1451       IX, IV     |           planius exposui, quae ille se in Epicteti libro legisse commemorat
1452       IX, IV     |                ideo fortasse dicunt eas in sapientem non cadere Stoici,
1453       IX, IV     |            inferioribus animi partibus, in se contra rationem praeualere
1454       IX, V      |          moderandas atque frenandas, ut in usum iustitiae conuertantur.
1455       IX, V      |         iustitiae conuertantur. Denique in disciplina nostra non tam
1456       IX, V      |           sensibus accommodatius Cicero in Caesaris laude locutus est,
1457       IX, V      |                alienae miseriae quaedam in nostro corde compassio,
1458       IX, V      |                  huiusce modi passiones in animum sapientis admittunt,
1459       IX, V      |            pertineat infirmitatem etiam in quibusque bonis officiis
1460       IX, V      |                locutionis humanae etiam in eos usurpentur propter quandam
1461       IX, VI     |          superior, qua rationales sunt, in qua uirtus et sapientia,
1462       IX, VI     |               ceteris. Quae igitur pars in eis libera est composque
1463       IX, VII    |                 bonos beatosque credit, in alta aetheria sede conlocat,
1464       IX, VII    |             deos iste talia non agentes in habitationibus caelestibus
1465       IX, VII    |             sicut populus similis eorum in uenatoribus et aurigis secundum
1466       IX, VIII   |                 aeria, tempore aeterna? In quibus quinque commemoratis
1467       IX, VIII   |                 commune, quod non esset in malis. Nam ipsos homines
1468       IX, VIII   |               per sapientiam peruenire, in eis adfirmauit excellere.
1469       IX, VIII   |                intellegi, aliquid etiam in ipsorum descriptione poneret,
1470       IX, IX     |               habent deterius, quod est in animante melius, id est
1471       IX, IX     |               cum diis melius, quod est in animante deterius, id est
1472       IX, IX     |             homines per daemones iungi, in corpore sit, non in animo
1473       IX, IX     |              iungi, in corpore sit, non in animo constituta. Quaenam
1474       IX, IX     |                 et cum diis caelestibus in parte seruiente coniuncti,
1475       IX, IX     |            hominibus autem terrestribus in parte dominante sint miseri?
1476       IX, IX     |                sed, sicut dixi, tamquam in peruersum ligati atque suspensi,
1477       IX, X      |                iniquitas daemonum, quae in animi passiui miseria non
1478       IX, X      |            pietatis, ut ab aerumnis uel in morte requiescerent. Nunc
1479       IX, XI     |                 malorum esse meritorum. In qua opinione quantam uoraginem
1480       IX, XII    |                nunc de his agimus, quos in natura propria descripsit
1481       IX, XII    |           aeterna. Nempe cum prius deos in sublimi caelo, homines autem
1482       IX, XII    |            sublimi caelo, homines autem in terra infima disiunctos
1483       IX, XIII   |               Omnia namque uiuentia aut in aeternum uiuunt, aut finiunt
1484       IX, XIII   |            summis, medii non erunt, sed in alterutram partem uel resiliunt
1485       IX, XIII   |              Nam et quinque illis, quae in definitione daemonum posuit,
1486       IX, XIII   |              medietas neque sustollatur in summa, neque in infima deprimatur.
1487       IX, XIII   |             sustollatur in summa, neque in infima deprimatur. Ipsa
1488       IX, XIII   |              inter homines et deos isti in medio locauerunt. Quis ergo
1489       IX, XV     |           suscepta; non autem permansit in ipsa carne mortalis, quam
1490       IX, XV     |       liberandos mediator effectus est, in perpetua uel carnis morte
1491       IX, XV     |                tempus uoluit, et beatus in aeternitate persistere potuit;
1492       IX, XV     |      beatitudinis benignitate destruxit in eis, quorum corda per suam
1493       IX, XV     |        copuletur? Quod possit delectare in daemonum inmortalitate,
1494       IX, XV     |              est; quod posset offendere in Christi mortalitate, iam
1495       IX, XV     |                faceret inmortales, quod in se resurgendo monstrauit,
1496       IX, XV     |                 beati sunt. Ideo quando in forma serui, ut mediator
1497       IX, XV     |              infra angelos esse uoluit, in forma Dei supra angelos
1498       IX, XV     |              supra angelos mansit; idem in inferioribus uia uitae,
1499       IX, XV     |             inferioribus uia uitae, qui in superioribus uita. ~
1500       IX, XVI    |                id quoque interdum uelut in altissimis tenebris rapidissimo