|
Pater familias, ubi ad
villam venit, ubi larem familiarem salutavit, fundum eodem die, si potest,
circumeat; si non eodem die, at postridie. Ubi cognovit quo modo fundus cultus
siet, opera quaeque facta infectaque sient, postridie eius diei vilicum vocet,
roget quid operis siet factum, quid restet, satisne temperi opera sient
confecta, possitne quae reliqua sient conficere, et quid factum vini, frumenti
aliarumque rerum omnium. Ubi
ea cognovit, rationem inire oportet operarum, dierum. Si ei opus non apparet, dicit vilicus sedulo se
fecisse, servos non valuisse, tempestates malas fuisse, servos aufugisse, opus
publicum effecisse. Ubi
eas aliasque causas multas dixit, ad rationem operum operarumque revoca. Cum
tempestates pluviae fuerint, quae opera per imbrem fieri potuerint: dolia
lavari, picari, villam purgari, frumentum transferri, stercus foras efferri,
stercilinum fieri, semen purgari, funes sarciri, novos fieri, centones,
cuculiones familiam oportuisse sibi sarcire; per ferias potuisse fossas veteres
tergeri, viam publicam muniri, vepres recidi, hortum fodiri, pratum purgari,
virgas vinciri, spinas runcari, expinsi far, munditias fieri; cum servi
aegrotarint, cibaria tanta dari non oportuisse. Ubi cognita aequo animo
sient quae reliqua opera sient, curari uti perficiantur. Rationes putare
argentariam, frumentariam, pabuli causa quae parata sunt; rationem vinariam,
oleariam, quid venerit, quid exactum siet, quid reliquum siet, quid siet quod
veneat; quae satis accipiunda sient, satis accipiantur; reliqua quae sient, uti
compareant. Si quid desit in annum, uti paretur; quae supersint, uti veneant;
quae opus sient locato, locentur; quae opera fieri velit et quae locari velit,
uti imperet et ea scripta relinquat. Pecus consideret. Auctionem uti faciat:
vendat oleum, si pretium habeat; vinum, frumentum quod supersit, vendat; boves
vetulos, armenta delicula, oves deliculas, lanam, pelles, plostrum vetus,
ferramenta vetera, servum senem, servum morbosum, et si quid aliud supersit,
vendat. Patrem familias vendacem, non emacem esse oportet.
|