P.

Petra et graecum et latinum nomen est, unum idemque in utraque lingua significans. Unde et Petri apostoli nomen in utraque lingua eandem invictae fidei significantiam a petra derivatam continet.

Platea similiter in utraque lingua unum idemque significat; sed ut etymologiae ratio probat, a graeca origine nomen tractum atque a latitudine derivatum, quoniam graece platu dicitur latum.

«Pro» praepositio significat et «ante», ut [Virgilius]: «Soli pro portis Messapus et acer Atinas / Sustentant aciem». Ponitur et «pro» praepositione «in», ut dicimus «pro rostris», «pro tribunali», et pro eo quod est anti apud Graecos, ut «Pro dulci Ascanio veniat», et pro eo quod est uper, ut [Virgilius] «Unum illud tibi, nate dea, proque omnibus unum / Praedicam».

Pudet me amoris; paenitet me muneris; piget me profectionis; patiens sum laboris; pertaesum est me iniuriae; plenus sum bonorum et bonis.

Praeeo illi; palpo et palpor equo; praecurro praetori.

Procuro pupillo et curo pupillum.

Potior fructus et fructu dicitur; apud antiquos potior hanc rem.

Praeda victos spoliat; rapina subito venit.

Pax singulariter solum effertur. Sallustius paces rettulit: «...iudicia, bella atque paces».

Prosapia, id est ingenuitas, quae graece vocatur eugeneia, singulari tantum numero gaudet. Pelagus similiter.

Pugillares, proceres, primores, posteri pluralia tantum, sed nostri auctores pugillarem singulariter dixerunt. Sic et in genere feminino plagae (id est, retes) et primitiae, et in neutro praecordia, palaria (cum milites ad palos exercentur), procastria (quae ante castra sunt).

Porrum singulariter neutrale; pluraliter hi porri.

Proverbium latine, graece paroimia generis feminini - inde nomen apud interpretes septuaginta libri Salomonis.

Pius et piissimus comparativum gradum non recipiunt.

Potior et potissimus positivum non habent.

Proprius non habet comparativum aut superlativum, sed pro his magis et maxime, magis proprius, maxime proprius. Sic et e contrario minus et minime.

Paveo et pasco in eundem concurrunt perfectum pavi.

Pendeo, pendes, pependi. Sin autem habuerit praepositionem non sic declinatur, sed suspendo, suspendis, suspendi.

Passim ubique significat; ex uno enim graeco declinantur, quod est pantacou.

Perinde aequaliter similiter ex uno graeco omoiwV.

Pello, pelli, et pepuli; depello, depuli.

Peto, petivi, et petii.

Prospiciens periculi. Vice nominis ponitur participium et prospiciens periculum.

Perendie dicitur, sicut hodie vel cras; perendinus dies, sicut hodiernus, hesternus, crastinus.

Potamus eum cui potum porrigimus, et potamus vinum quod bibimus.

Probo verbum duplicem significationem habet, probamus enim quae eligimus, id est approbamus, probamus quae qualia sint temptamus, ut «Proba me, Deus, et scito cor meum».

Pecto caput, non pectino; pexum, non pectinatum; «pexi memet» et «pectam cras».

Praesagio, praesagis, praesagiunt.

Pauperies damnum est; paupertas ipsa condicio.

Patrium dicis a patria, paternum a patre.

Pinnas murorum; pennas avium dicimus.

Pecus omne animal excepto homine vocitatum est.

Polenta, non pulenta, dicendum est, eo quod ad usus hominum poliatur.

Praemium cum diphthongo. Pretium, premo, precor per simplicem .e.; prehendo quoque et interpretor.

Precari est rogare; deprecari excusare vel purgare. Virgilius: «Equidem merui, nec deprecor inquit».

Pluris dicimus quod marioe summa taxatur; plures vero de multitudine. Plures comparativi gradus est, cuius positivus multi.

Poculum vas est, potio quod hauritur.

Pignera rerum, pignora filiorum et affectionum.

Procul et longe dicitur et prope: «...clipeo excussa sagitta proculque Antorem egregium».

Pertinacia malae rei perseverantia dicitur; constantia bonae.

Percussum corpore dicimus, perculsum animo.

Periculum ad discrimen pertinet, periclum ad experimentum.

Postulatur aliquid honeste, poscitur improbe. Cicero in Frumentaria: «...Incipiunt postulare, poscere, minari».

Pubes cum in iuventutis significatione et lanuginis et eius partis in qua pubertas est ponitur, huius pubis facit; at cum aetatem significat, huius puberis. Nec tamen adiecta praepositione dicimus inpuberis, sed inpubis: «...comitemque inpubis Iuli», Virgilius dixit. Sed Cicero ait, «Filiumque eius inpuberem».

Pulmentum et pulmentarium dicitur; nam Cato, Originum III, «laserpiceum» pro «pulmentario» habet; idem «multo pulmento usi».

Podagrosus a podagra dicitur, sed et podagricus a pedum aegrotatione.

Pugillares et masculino genere et semper pluraliter dicas, quia pugillus est qui plures tabulas continet. Item Laberius in Piscatore singulariter hoc pugillar dixit.

Pavus pavi, et pavo pavonis.

Paniculaeprwtotupon pannus est. Lucilius: «Subteminis pannus».

Paropsides feminino genere dicuntur, a pulmentario videlicet, quod oyon vocant.

Palumbes Virgilius feminino genere dixit: «Aeriae quo concessere palumbes»; sed Lucilius masculine: «Macrosque palumbos». Varro autem, in Scauro, «palumbi» dicit, quod consuetudo quoque usurpavit.

Pometa dicimus ubi poma nascuntur, ut oliveta; pomaria autem ubi servantur.

Pene, quod est coniunctio, per .e.; poena, quod est supplicium, per .oe.. Similiter et Poenus, id est Afer.

Praegnantem cum scripto dividis, .g. secundae syllabae nectis; pignus et pugna similiter, et cetera huiusmodi.

Propter, in divisione scribendi, .p. secundae syllabae iungis; prospere, .s. secundae.

Partio, populo, praedo: activo genere nonnumquam proferuntur. Item haec ipsa communis generis verba saepius inveniuntur: partior, populor, praedor.

Pono simpliciter aliquid statuens. Dispono aliquid operis impensioris vel consilii facturus; est etiam disponere foederis ineundi. Propono nonnumquam ad interrogandum pertinet et quaestionem. Adpono adiectionis est; impono insuendi. Superpono aliquem consum vel laborem unicuique indicens. Praepono aliquid praeferens; sic et antepono. Postpono aliquid inferius iudicans. Compono ornandi aut eloquii aut artificii est; sepono separandi. Suppono aliquid subtus inducens. Depono labefactandi est vel vita excedendi.

Peregrinus nomen saepe socium habet et coniunctum sibi nomen aliud dativi casus, ut «Sancti dicuntur peregrini huic saeculo».

Praestolari, non praestulari, quia venit a verbo praesto sum.

Puppis accusativum casum in .em. et in .im. mittit, ablativum in .e. et in .i..

Psallo perfectum facit psallui.

Potior, potitus sum et perfruor, perfructus sum ex uno graeco venit, quod est apolauw.

Praecello aliis.

Pascuas genere feminino et pascua neutro pluraliter dicimus.

Primitiae numero tantum plurali dicuntur, sed aliquotiens singularis intellegentiae, ut in Psalmo, «primitias omnis laboris»; in graeco enim singulariter aparchn habes. Sic et in Apostolo, «primitiae Christus».