Parte, Capitolo
1 pro | intelligebam te maximum in modum his ingenuis artibus
2 pro | eiusmodi intelliges ut quae in illis tractentur cum arte
3 pro | inter familiares tuos et non in postremis commendatum habere.~ ~~
4 1, 1| principiis exponemus. Sed in omni nostra oratione spectari
5 1, 1| arbitrabimur si quoquo pacto in hac plane difficile et a
6 1, 2| loquar, quod minime queat in partes dividi. Signum hoc
7 1, 2| hoc loco appello quicquid in superficie ita insit ut
8 1, 2| Puncta quidem si continenter in ordine iungantur lineam
9 1, 2| signum cuius longitudo sane in partes dividi possit, sed
10 1, 2| puncto ad punctum directe in longum protensum. Flexa
11 1, 2| Lineae plures quasi fila in tela adacta si cohaereant,
12 1, 2| corona obambit, quod si in medio aderit punctus, omnes
13 1, 4| superficiei dorsum distenta. Ea in tres divisa est, nam alia
14 1, 4| superficies ea est quam in quavis parte sui recta superducta
15 1, 4| diffiniunt corpus rotundum in omnes partes volubile cuius
16 1, 4| omnes partes volubile cuius in medio punctus inest a quo
17 1, 4| sphaerae subiacet, ut sunt in textis ovorum intimae superficies.
18 1, 5| vel opacum offendant, quo in loco cuspide ferientes e
19 1, 5| tenuissima uno capite quasi in manipulum arctissime colligata,
20 1, 5| adstent, a quo quidem exeuntes in longum laxati radii veluti
21 1, 5| dicatur centricus, quod in superficie ita perstet ut
22 1, 6| radiis metitur. Suntque tot in superficie quantitates quot
23 1, 6| quantitates quot sunt disiuncta in fimbria sese correspicientia
24 1, 6| visivi patent. Anguli quidem in hoc ipso triangulo duo sunt
25 1, 6| loco disputandum est utrum in ipsa iunctura interioris
26 1, 6| ut aiunt, quiescat, an in superficie oculi quasi in
27 1, 6| in superficie oculi quasi in speculo animato imagines
28 1, 6| demonstrasse. Cum igitur in oculo consistat angulus
29 1, 6| quo videlicet acutior sit in oculo angulus, eo quantitatem
30 1, 6| superficiei partem videat. Quod in sphaerica superficie ita
31 1, 7| intra oculum considet, ubi in unum anguli quantitatum
32 1, 7| unum anguli quantitatum in triangulis conveniunt. Hactenus
33 1, 8| videri quam cum centricus in eam radius institerit. Possent
34 1, 8| receptio. Nam videre licet in sphaerica atque concava
35 1, 9| color non idem conspectu est in umbra ac sub radiis luminum
36 1, 9| qui sint colores et quibus in pictura modis iisdem utendum
37 1, 9| sectantur, duos tantum esse in rerum natura integros colores
38 1, 9| albescant. Idque ipsum videmus in ipso aere ut circa horizontem
39 1, 9| proprium colorem redeat. Tum et in rosis hoc videmus ut aliae
40 1, 11| aut alio flectuntur aut in se ipsos reciprocantur.
41 1, 11| superficie aquae radii solis in lacunaria exiliunt, fitque
42 1, 11| eo colore imbuuntur quem in ea a qua flectuntur superficie
43 1, 11| cum facies perambulantium in pratis subvirides apparent.~ ~
44 1, 12| noverunt. Nam si rogentur quid in ea quam tingunt superficie
45 1, 12| nihil magis queri quam ut in hac una superficie plures
46 1, 12| luminis positione cominus in aere suis locis constitutis.
47 1, 12| seu parietis superficies in quam pictor plures una pyramide
48 1, 12| centro statutisque luminibus in datam superficiem lineis
49 1, 13| pavimento distantes, aliae in latus incumbunt ut sunt
50 1, 13| continuata recta linea omni in parte sui aeque contingit,
51 1, 13| quadratarum columnarum quae rectum in ordinem ad porticum adstant.
52 1, 14| alterum trianguli latus sit in longitudine bis quam basis
53 1, 14| ratio partis ad partem extat in maiori triangulo, eadem
54 1, 14| maiori triangulo, eadem in minori. Ergo trianguli qui
55 1, 14| reliquas sui corporis partes in Evandro quae fuit in Hercule,
56 1, 14| partes in Evandro quae fuit in Hercule, quem Gelius supra
57 1, 14| coniectatur. Neque tamen fuit alia in membris Herculis proportio
58 1, 14| Herculis proportio quam fuit in Antaei gigantis corpore,
59 1, 14| ordine congruebat. Hoc ipsum in triangulis evenit, ut sit
60 1, 14| minor cum maiori caeteris in rebus praeterquam in magnitudine
61 1, 14| caeteris in rebus praeterquam in magnitudine conveniat. Haec
62 1, 14| se proportionalia sunt, in his omnes partes respondent.
63 1, 14| omnes partes respondent. In quibus vero diversae et
64 1, 15| radii, qui quidem erunt in proportionalibus quantitatibus
65 1, 15| quantitatibus admodum pares ac in non proportionalibus erunt
66 1, 15| intercisione sui distent, in pictura alterationem aliquam
67 1, 15| aequedistantes quantitates in omni aequedistanti intercisione
68 1, 15| nulla fimbriae alteratio in pictura succedit. Itaque
69 1, 16| perdifficileque atque obscurissimum in his triangulorum ac pyramidis
70 1, 17| occupent, locum idcirco nullum in intercisione adipiscuntur.
71 1, 17| intercisione adipiscuntur. At in quantitatibus radiis visivis
72 1, 17| radiorum excipiet atque idcirco in intercisione minus obtinebit
73 1, 17| contegi diximus; at cum in superficiebus non raro eveniat
74 1, 17| superficiebus non raro eveniat ut in ea sint quantitates aliquae
75 1, 17| eam ob rem fit ut quae in superficie adsunt aequedistantes
76 1, 17| aequedistantes quantitates, hae solae in pictura nullam alterationem
77 1, 17| hae quanto angulum qui in triangulo sit <ad basim>
78 1, 18| subpallentia videantur. Hac ratione in pictura tersissimae ac fulgentissimae
79 1, 18| ad nigrum eadem quae est in rebus ipsis luminati ad
80 1, 18| omnia discuntur. Inest enim in comparandis rebus vis, ut
81 1, 18| spectant ut intelligamus in pictura quantulacunque pinxeris
82 1, 18| Cyclopem dormientem parva in tabella pingens fecit iuxta
83 1, 19| pingo efficiam. Principio in superficie pingenda quam
84 1, 19| illicque quam magnos velim esse in pictura homines determino.
85 1, 19| ipsius hominis longitudinem in tres partes divido, quae
86 1, 19| descripti quadranguli lineam in quot illa istiusmodi recipiat
87 1, 19| transversae et aequedistanti in pavimento visae quantitati
88 1, 19| longitudo, nam hoc pacto aequali in solo et spectantes et pictae
89 1, 19| inter utrasque lineas adsit, in tres partes dividerent.
90 1, 19| aequedistantem lineam est, in tres partes divisum una
91 1, 19| locus. Ex quo non modici in pictura errores facile succedunt.
92 1, 20| optimum hunc adinveni modum. In caeteris omnibus eandem
93 1, 20| divisiones prosequor. Sed in successivis quantitatibus
94 1, 20| modum servo. Habeo areolam in qua describo lineam unam
95 1, 20| Hanc divido per eas partes in quas iacens linea quadranguli
96 1, 20| perpendicularem tam alte quam est in quadrangulo centricus punctus
97 1, 20| eademque recta continuata linea in picto pavimento coadiunctorum
98 1, 20| oppositum angulum ducta, quae in duas partes quandrangulum
99 1, 20| fit ut qui picti homines in ulteriori parallelo steterint,
100 1, 20| longe minores sint quam qui in anterioribus adstant, quam
101 1, 20| ita ostendi palam est. Nam in templis perambulantium hominum
102 1, 20| hominum capita videmus fere in altum aequalia nutare, pedes
103 1, 22| intelligo qualia sint ut cum in his nullam eloquentiae laudem
104 2, 25| sit pictura non indigna, in qua omnem operam et studium
105 2, 25| consumamus. Nam habet ea quidem in se vim admodum divinam non
106 2, 25| defuncti Alexandri intueretur, in quo regis maiestatem cognovisset,
107 2, 25| pictura profuit. Phidias in Elide Iovem fecisse dicitur,
108 2, 25| Phidiae aut Praxitelis manu in simulacrum aliquod deductum
109 2, 26| picturam non spectet, ut in rebus quicquid adsit decoris,
110 2, 26| audeam dicere. Sed et hoc in primis honore a maioribus
111 2, 26| nuncuparentur, solus pictor in fabrorum numero non esset
112 2, 26| Narcissum illum qui sit in florem versus, nam cum sit
113 2, 26| annorum apud se picturam in usu fuisse prius quam in
114 2, 26| in usu fuisse prius quam in Graeciam esset translata.
115 2, 26| translata. E Graecia vero in Italiam dicunt nostri venisse
116 2, 26| fuere quidem antiquissimi in Italia Etrusci pingendi
117 2, 27| Sed quis negabit omnibus in rebus cum publicis tum privatis,
118 2, 27| intelligas semper bonos pictores in summa laude et honore apud
119 2, 27| civis Romanus et Fabius homo in urbe nobilissimus pictores
120 2, 27| nepos ex filia, Herculem in foro pinxit. Socrates, Plato
121 2, 27| partim equestres partim in curribus et bigis ferme
122 2, 27| fuere consumatae. Ea vero in urbe, in qua tantus fuerit
123 2, 27| consumatae. Ea vero in urbe, in qua tantus fuerit sculptorum
124 2, 27| pictoris ingenium, quod in re longe difficillima versetur,
125 2, 28| praedas signa et tabulas in theatris exponebant; eoque
126 2, 28| celebratur. Ac fuit quidem tanta in laude et honore pictura
127 2, 28| fuit inditium illius quem in pictura vehementer delectari
128 2, 28| quae res nulla fere alia in arte evenit ut quod peritos
129 2, 28| invenies qui non maiorem in modum optet se in pictura
130 2, 28| maiorem in modum optet se in pictura profecisse. Ipsam
131 2, 28| Videmus enim naturam ut saepe in marmoribus hippocentauros
132 2, 28| effigiet. Quin et aiunt in gemma Pyrrhi novem musas
133 2, 28| quod nulla ferme ars est in qua perdiscenda ac exercenda
134 2, 28| suppeditat, tanta cum voluptate in opere perficiendo insisto
135 2, 29| indoctis grata, maiorem in modum hortor studiosos iuvenes
136 2, 29| praestare contenditis, cura in primis nominis et famae,
137 2, 29| assequetur. Vidi ego plerosque in ipso quasi flore perdiscendi
138 2, 29| ingenium studio auxissent, in laude facile conscendissent,
139 2, 29| facile conscendissent, quo in loco et divitias et voluptatem
140 2, 30| 30.~ ~ Picturam in tres partes dividimus, quam
141 2, 30| cuius rei repraesentatio in pictura, quod omnes differentias
142 2, 31| lineis ambitum fimbriarum in pictura conscribit. In hac
143 2, 31| fimbriarum in pictura conscribit. In hac Parrhasium pictorem
144 2, 31| subtilissime examinasse aiunt. In hac vero circumscriptione
145 2, 31| non margines superficierum in pictura sed rimulae aliquae
146 2, 31| fimbriarum ambitum prosequi, in qua quidem vehementer exercendum
147 2, 31| pertinctum filis grossioribus in parallelas portiones quadras
148 2, 31| intercisio profecto commoda in se non pauca, primo quod
149 2, 31| superficierum termini certissimis in pingenda tabula locis facile
150 2, 31| constitui possint, nam cum istoc in parallelo frontem, in proximo
151 2, 31| istoc in parallelo frontem, in proximo nasum, in propinquo
152 2, 31| frontem, in proximo nasum, in propinquo genas, in inferiori
153 2, 31| nasum, in propinquo genas, in inferiori mentum, et istiusmodi
154 2, 31| mentum, et istiusmodi omnia in locis suis disposita intuearis,
155 2, 31| disposita intuearis, itidem in tabula aut pariete suis
156 2, 31| prominentem et rotundam in istac planitie veli conscriptam
157 2, 32| utantur ii qui student in pictura proficere. Quod
158 2, 32| ubi prospectum terminum in pictura statuant. Sed cum
159 2, 32| et incertae sint veluti in vultibus, quod non decernunt
160 2, 32| pulchre demonstrat. Nam ut in planis superficiebus intuemur
161 2, 32| umbris insignes sint, ita et in sphaericis atque concavis
162 2, 32| concavis superficiebus quasi in plures superficies easdem
163 2, 33| est quid sit compositio in pictura. Est autem compositio
164 2, 33| pingendi ratio qua partes in opus picturae componuntur.
165 2, 33| pulchre velo metiantur. In maioribus ergo superficiebus
166 2, 33| est. Qua de re quae supra in rudimentis a nobis de superficiebus,
167 2, 33| puncto atque linea disserui. In pavimento ergo parallelis
168 2, 33| ergo breviter quid ipse in hac coaedificatione efficiam.
169 2, 33| et longitudinem murorum in pavimento describo, in qua
170 2, 33| murorum in pavimento describo, in qua quidem descriptione
171 2, 33| aspectu posse videri. Ergo in describendis parietum fundamentis
172 2, 33| longitudinem ac latitudinem ipsis in pavimento descriptis parallelis
173 2, 33| quantitatem ab solo esse usque in sublime quater quam est
174 2, 34| huiusque quadranguli latera in partes eiusmodi divido in
175 2, 34| in partes eiusmodi divido in quales partes inferior in
176 2, 34| in quales partes inferior in pictura quadranguli linea
177 2, 34| punctos loco adnoto, quae loca in suis parallelis pavimenti
178 2, 34| parallelis pavimenti descripti in pictura consigno. Sed quia
179 2, 35| pingendi ratio qua partes in opus picturae componuntur.
180 2, 35| Maior enim est ingenii laus in historia quam in colosso.
181 2, 35| ingenii laus in historia quam in colosso. Historiae partes
182 2, 35| compositione illa elegans in corporibus concinnitas et
183 2, 35| reconditas habuerit, quales in vetularum vultibus videmus,
184 2, 35| quidem is aspectu turpis. In qua vero facie ita iunctae
185 2, 35| superficies ut amena lumina in umbras suaves defluant,
186 2, 35| venustam faciem dicemus. Ergo in hac superficierum compositione
187 2, 35| natura, mira rerum artifex, in pulcherrimis membris superficies
188 2, 35| superficies composuerit. In qua imitanda omni cogitatione
189 2, 35| pulcherrimis corporibus superficies in opus relaturi sumus, semper
190 2, 36| compositione membrorum referamus. In membrorum compositione danda
191 2, 36| membrorum compositione danda in primis opera est ut quaequae
192 2, 36| correspondeant. Quod si in simulacro aliquo caput amplissimum,
193 2, 36| membrorum ratio tenenda est, in qua sane commensuratione
194 2, 36| sane commensuratione iuvat in animantibus pingendis primum
195 2, 36| reddere. Sed (video) hoc in loco fortassis aderunt obiicientes
196 2, 36| illi quidem, sed veluti in vestiendo prius nudum subsignare
197 2, 36| obambiendo involuamus, sic in nudo pingendo prius ossa
198 2, 36| mensuras natura ipsa explicatas in medium exhibeat, tum in
199 2, 36| in medium exhibeat, tum in eisdem ab ipsa natura proprio
200 2, 36| studiosi suscipiant, ut quantum in symmetria membrorum recognoscenda
201 2, 36| Unum tamen admoneo, ut in commensurando animante aliquod
202 2, 36| animadverti ferme commune esse in hominibus, ut eadem et pedis
203 2, 37| accommodanda sunt ut nullum in toto animante membrum adsit
204 2, 37| philosophum orantem malo in omni membro sui modestiam
205 2, 37| pictor hoplicitem (sic) in certamine expressit, ut
206 2, 37| et qui Ulixem pingeret ut in eo non veram sed fictam
207 2, 37| Laudatur apud Romam historia in qua Meleager defunctus asportatur,
208 2, 37| membris laborare videantur; in eo vero qui mortuus sit,
209 2, 37| nam omni ex parte otiosa in corpore membra effingere
210 2, 37| reddere. Ergo hoc ipsum in omni pictura servandum est,
211 2, 37| viva apparere voluerit, in his efficiet ut omnia membra
212 2, 37| suos motus exequantur. Sed in omni motu venustas et gratia
213 2, 37| gratissimi sunt qui aera in altum petunt. Tum speciem
214 2, 37| Tum speciem quoque diximus in componendis membris spectandam
215 2, 37| gracilia adderemus. Tum etiam in eo simulacro, in quo vultus
216 2, 37| Tum etiam in eo simulacro, in quo vultus sint solidi et
217 2, 37| qui Achaemenidem ab Aenea in insula inventum pingeret
218 2, 38| 38.~ ~ Ergo in compositione membrorum quae
219 2, 38| cum gemelli viderentur, in altero tamen pugilem naturam,
220 2, 38| altero tamen pugilem naturam, in altero agilitatem discerneres.
221 2, 39| Sequitur corporum compositio, in qua omne pictoris ingenium
222 2, 39| ad compositionem nonnulla in compositione membrorum dicta
223 2, 39| magnitudine corpora omnia in historia conveniant oportet.
224 2, 39| oportet. Si enim centauros in cena tumultuantes pinxeris,
225 2, 39| pinxeris, ineptum esset in tam efferato tumultu aliquem
226 2, 39| aut si canes equis pares in pictura adessent. Neque
227 2, 39| plerunque video, pictos in aedificio homines quasi
228 2, 39| aedificio homines quasi in scrinio reclusos, in quo
229 2, 39| quasi in scrinio reclusos, in quo vix sedentes et in orbem
230 2, 39| in quo vix sedentes et in orbem coacti recipiantur.
231 2, 40| detineat. Primum enim quod in historia voluptatem afferat
232 2, 40| varietas rerum. Ut enim in cibis atque in musica semper
233 2, 40| Ut enim in cibis atque in musica semper nova et exuberantia
234 2, 40| consuetis differant, sic in omni re animus varietate
235 2, 40| admodum delectatur. Idcirco in pictura et corporum et colorum
236 2, 40| esse copiosissimam illam in qua suis locis permixti
237 2, 40| fortassis qui dignitatem in primis in historia cupiet,
238 2, 40| qui dignitatem in primis in historia cupiet, huic solitudo
239 2, 40| admodum tenenda erit. Ut enim in principe maiestatem affert
240 2, 40| iussa intelligantur, sic in historia competens corporum
241 2, 40| dignitatem. Odi solitudinem in historia, tamen copiam minime
242 2, 40| dignitate abhorreat. Atque in historia id vehementer approbo
243 2, 40| pertinere arbitror, qui in convivio tumultum evitans
244 2, 40| accubantes admittebat. Sed in omni historia cum varietas
245 2, 40| varietas iocunda est, tamen in primis onmibus grata est
246 2, 40| onmibus grata est pictura, in qua corporum status atque
247 2, 40| digitis micantibus, alterum in pedem innixi, aliis adversa
248 2, 40| extent; alii consideant, aut in flexo genu morentur, aut
249 2, 40| refert Plutarchus solitos in pingendis regibus, si quid
250 2, 40| modestiam et verecundiam in universa historia observari
251 2, 40| dixi, studendum censeo ut in nullo ferme idem gestus
252 2, 41| motus pro furore iracundiae in eisdem acerrimi et iactabundi
253 2, 41| Laudatur Euphranor quod in Alexandro Paride et vultus
254 2, 41| vultus et faciem effecerit, in qua illum et iudicem dearum
255 2, 41| pictoris mirifica laus, quod in eius pictura adesse iracundum,
256 2, 41| quidem est et nos quoque, dum in ea re studium et diligentiam
257 2, 42| diligentia vultus exprimere, in quibus et os et mentum et
258 2, 42| genae et frons et supercilia in unum ad luctum aut hilaritatem
259 2, 42| quadam moveantur. Tum placet in historia adesse quempiam
260 2, 42| Laudatur Timanthes Cyprius in ea tabula qua Colloteicum
261 2, 42| Colloteicum vicit, quod cum in Iphigeniae immolatione tristem
262 2, 42| et navis apud Romam ea, in qua noster Etruscus pictor
263 2, 42| corpore praeferentem, ut in singulis singuli affectionum
264 2, 43| minuuntur, cumque valentes in aegritudinem cadunt, cumque
265 2, 43| aegritudinem cadunt, cumque a morbo in valetudinem surgunt, cumque
266 2, 43| sursum versus aut deorsum aut in dexteram aut in sinistram
267 2, 43| deorsum aut in dexteram aut in sinistram aut illuc longe
268 2, 43| movendi modus est is qui in girum ambiendo vehitur.
269 2, 43| igitur omnes motus cupio esse in pictura. Adsint corpora
270 2, 43| sursum tollantur, aliquae in infimum tendantur. Sed cum
271 2, 43| infimum tendantur. Sed cum in his expingendis motibus
272 2, 43| utendum sit. Perspexi quidem in homine quam in omni statu
273 2, 43| Perspexi quidem in homine quam in omni statu sui totum substituat
274 2, 43| Tum si toto corpore idem in unum pedem institerit, semper
275 2, 43| animadverti vix unquam ullam in partem esse tales, ut non
276 2, 43| pondus regatur, aut certe in adversam partem tamquam
277 2, 43| medium contueantur, neque in alterum latus plus diverti
278 2, 43| mentum scapulam attigerit; in ea parte vero corporis qua
279 2, 43| partes non impediant. At in his illud a natura perspexi,
280 2, 43| neque supra genu pedem in altum attolli, neque pedem
281 2, 43| intersit. Tum spectavi, si quam in altum protendamus manum,
282 2, 44| hactenus retuli, usque adeo in promptu sunt ut superflua
283 2, 44| negleximus, quod plerosque in ea re vehementer errare
284 2, 44| exprimunt, efficiuntque ut in eodem simulacro et pectus
285 2, 44| pictura motus debet. Sint in virginibus motus et habitudo
286 2, 44| Zeuxis sequutus est, etiam in feminis forma validissima
287 2, 44| validissima placuit. Sint in adolescente motus leviores,
288 2, 44| valentis animi et virium. Sint in viro motus firmiores et
289 2, 44| palaestra admodum ornati. Sint in senibus omnes motus tardi,
290 2, 44| animi perturbationum maximae in membris significationes
291 2, 44| Atqui haec de motibus ratio in omni animante admodum comunis
292 2, 44| illam Inachi filiam, quae in vaccam conversa sit, fortassis
293 2, 45| eos onmes quos dixi motus in pictura necessarios esse
294 2, 45| frondium et vestium motus in pictura expressi delectant.
295 2, 45| agere; etenim vertantur in girum nodum conantes, atque
296 2, 45| nodum conantes, atque undent in aera flammas imitantes,
297 2, 45| crinibus serpant, modo sese in has atque has partes attollant.
298 2, 45| flexus et curvationes partim in sublime arcuati, partim
299 2, 45| intorqueantur. Idque ipsum in plicis pannorum observetur,
300 2, 45| veluti trunco arboris rami in omnes partes emanent, sic
301 2, 45| succedant plicae utputa in suos ramos. In hisque idem
302 2, 45| plicae utputa in suos ramos. In hisque idem quoque omnes
303 2, 45| nullius panni extensio adsit, in qua non idem ferme omnes
304 2, 45| panni graves et assiduo in terram cadentes omnes admodum
305 2, 45| refugiant, pulchre idcirco in pictura Zephiri aut Austri
306 2, 45| panni vento agitati perapte in aera inundabunt. Sed in
307 2, 45| in aera inundabunt. Sed in hac venti pulsione illud
308 2, 46| receptione dicendum sit. In rudimentis satis demonstravimus
309 2, 46| quibus lumina et umbras in pictura exprimamus; caeteros
310 2, 46| delectatum admirantur, ac si in tanto quem putabant esse
311 2, 46| optimos pictores tam paucos in usum delegisse, copiosique
312 2, 46| summam industriam atque artem in albo tantum et nigro disponendo
313 2, 46| superficies turgeant, quove in cavum recedant, quantumve
314 2, 46| dabatur quodve artifici in primis optandum est: ut
315 2, 46| vim umbra omnis et lumina in quibusque superficiebus
316 2, 46| nihil artis nisi fortassis in lineamentis eluceat. Bene
317 2, 46| utque laudem mereantur, in primis lumina et umbrae
318 2, 46| atque animadvertendum quam in eam superficiem in quam
319 2, 46| quam in eam superficiem in quam radii luminum feriant,
320 2, 46| adverso respondeant, ut nullo in corpore superficies lumine
321 2, 46| superficies lumine illustretur, in quo eodem contrarias superficies
322 2, 46| nescio quo pacto res pictae in speculo gratiam habeant,
323 2, 46| ut omnis menda picturae in speculo deformior appareat.
324 2, 47| servatur. Haec autem coloris in non planis superficiebus
325 2, 47| deinceps color quasi fumus in contiguas partes diluatur.
326 2, 47| tenebras referat. Idcirco in albis vestibus pingendis
327 2, 47| sit. Idque ipsum contra in nigro fortassis pallio pingendo
328 2, 47| splendidissimas superficies demonstret in pictura. Ergo vehementer
329 2, 47| oporteat distribuendi albi in pictura parsimoniam atque
330 2, 47| et clara amamus. Ergo qua in parte facilior peccato via
331 2, 48| et valde pertriti colores in pictura componendi sint.
332 2, 48| descriptam ab inferis repetitam in lucem restituimus, sive
333 2, 48| quoad id fieri possit, omnes in pictura quadam cum gratia
334 2, 48| dixi varietatem colorum in historia pictor disponet.~ ~
335 2, 49| expingere, cui pharetra ex auro, in aurumque crines nodabantur,
336 2, 49| quam auro. Nam cum maior in coloribus sit artificis
337 2, 49| tum etiam videre licet ut in plana tabula auro posito
338 2, 50| exposita est, quam quidem in tribus his rebus consistere
339 3, 52| quaevis data corpora ita in superficie lineis et coloribus
340 3, 52| possit omnia pulchre tenere, in primis esse virum et bonum
341 3, 53| eius fieri possit, omnibus in artibus liberalibus, sed
342 3, 53| artibus liberalibus, sed in eo praesertim geometriae
343 3, 53| quae omnis laus praesertim in inventione consistit. Atqui
344 3, 53| merito compares his quos in acie longus labor confecerit.
345 3, 54| beneficium; qui quidem gradus in omni perfecta liberalitate
346 3, 54| ornamenta accipiet optima, tum in his profecto inventionibus
347 3, 54| inventionibus iuvabitur, quae in pictura non ultimam sibi
348 3, 55| frangit. Idcirco quonam pacto in hac arte nos eruditos fieri
349 3, 55| ergo rationem et nostri in pingendo sequantur. Primo
350 3, 55| ediscant, omnesque quae in membris possint esse differentias
351 3, 55| quonam pacto quaeque extent, in eaque investigatione continuo
352 3, 55| gremium et tibias ut dulce in proclivum labantur. Notabit
353 3, 55| similitudinem rerum, verum etiam in primis ipsam pulchritudinem
354 3, 55| diligat. Nam est pulchritudo in pictura res non minus grata
355 3, 55| eligendae sunt. Itaque non in postremis ad pulchritudinem
356 3, 55| ac dispersae sint, tamen in ea investiganda ac perdiscenda
357 3, 56| pictor, facturus tabulam quam in tempio Lucinae apud Crotoniates
358 3, 56| quidem petita uno posse in corpore reperiri, idcirco
359 3, 56| praestantiores, ut quod in quaque esset formae muliebris
360 3, 56| muliebris laudatissimum, id in pictura referret. Prudenter
361 3, 56| pulchritudinem assequantur, sed plane in malos, quos vel volentes
362 3, 56| naturam ipsam sapiat. Quae res in picturis quam sit optanda
363 3, 56| sit optanda videmus, nam in historia si adsit facies
364 3, 56| oculos ad se rapit, tantam in se, quod sit a natura sumptum,
365 3, 57| efficere, accedant. Nam in parvis simulacris maxima
366 3, 57| maxima vitia maxime latent, in magna effigie etiam minimi
367 3, 57| Scripsit Galienus vidisse se in anulo sculptum Phaethontem
368 3, 57| gemmarum; ipsi vero maioribus in campis laudis versentur.
369 3, 57| ingenium assuefecerit, facile in maioribus aberrabit.~ ~
370 3, 58| opera aemulentur, atque in ea re sibi laudem quaerant;
371 3, 58| qui duo pocula caelavit in quibus Zenodorum ita aemulatus
372 3, 58| ita aemulatus est ut nulla in operibus differentia agnosceretur.
373 3, 58| agnosceretur. At pictores maximo in errore versantur, si non
374 3, 58| ab ipsa natura depictum in velo intuemur. Vel si iuvat
375 3, 58| lumina deducere discimus. In quibus quidem luminibus
376 3, 58| videre liceat quam omni fere in aetate mediocres aliquos
377 3, 59| et spectes et imiteris, in eoque imitando diligentiam
378 3, 60| pictoris opus historia, in qua quidem omnis rerum copia
379 3, 60| nulla laudatur historia, in nostris rebus minime desideretur.
380 3, 60| antiquorum concessum, ut omni in re, non dico praestaret,
381 3, 60| mulieres. At Zeuxim muliebri in corpore pingendo plurimum
382 3, 60| semper amaret, solum deas, in earumque simulacris amatos
383 3, 60| exprimere gaudebat. Phidias in deorum maiestate demonstranda
384 3, 60| maiestate demonstranda quam in hominum pulchritudine elaborabat.
385 3, 60| simulari cordi admodum erat, in eaque caeteros antecelluit.
386 3, 61| pulcherrimum sit. Modulosque in chartis conicientes, tum
387 3, 61| commentabimur, amicosque omnes in ea re consulemus. Denique
388 3, 61| esse elaborabimus, ut nihil in opere futurum sit, quod
389 3, 61| certius teneamus, modulos in parallelos dividere iuvabit,
390 3, 61| parallelos dividere iuvabit, ut in publico opere cuncta, veluti
391 3, 61| suis sedibus collocentur. In opere vero perficiendo eam
392 3, 61| reddant. Siquidem non paucis in rebus ipsa diligentia grata
393 3, 61| diligentia rebus adhibeatur, sed in omni re plus velle quam
394 3, 62| consulendi sunt, quin et in ipso opere exequendo omnes
395 3, 62| sibi decorum putet suam in alienis laboribus sententiam
396 3, 63| premium exposco ut faciem meam in suis historiis pingant,
397 3, 63| meminerint tamen solere in maximis rebus laudi esse
398 3, 63| nostra vitia emendent et in hac praestantissima et dignissima
399 3, 63| animo ac prompto suscipiant, in quo et ipsi ingenium exerceant
400 3, 63| legentium perficere nequivimus, in eo natura magis quam nos
|