1-celes | cena-disce | discr-ignor | ignot-negot | nemin-profu | proli-suoqu | super-zephi
grassetto = Testo principale
Parte, Capitolo grigio = Testo di commento
1 1, 1| 1.~ ~ De pictura his brevissimis
2 1, 10| 10.~ ~ Non igitur albi permixtio
3 1, 11| 11.~ ~ Sequitur de vi luminum.
4 1, 12| 12.~ ~ Dixi ergo de superficiebus.
5 1, 13| 13.~ ~ Iam vero, quoniam picturam
6 1, 14| 14.~ ~ At nos quo clarior sit
7 1, 15| 15.~ ~ Partes trianguli visivi
8 1, 16| 16.~ ~ Diximus de superficiebus
9 1, 17| 17.~ ~ Referamus brevissime
10 1, 18| 18.~ ~ Denique his omnibus
11 1, 19| 19.~ ~ Hactenus a nobis ferme
12 1, 2| 2.~ ~ Itaque principio novisse
13 1, 20| 20.~ ~ Haec cum ita sint, ipse
14 1, 21| 21.~ ~ Haec omnis dividendi
15 1, 22| 22.~ ~ Qua de re haec a me
16 1, 23| 23.~ ~ Diximus ergo de triangulis,
17 1, 24| 24.~ ~ Idcirco nobis haec de
18 2, 25| 25.~ ~Sed quoniam hoc perdiscendi
19 2, 26| 26.~ ~ Has ergo laudes habet
20 2, 27| 27.~ ~ Censet Trismegistus
21 2, 28| 28.~ ~ Ingens namque fuit et
22 2, 29| 29.~ ~ Itaque voluptatem haec
23 1, 3| 3.~ ~ Sed ad superficies redeamus.
24 2, 30| 30.~ ~ Picturam in tres partes
25 2, 31| 31.~ ~ Picturam igitur circumscriptio,
26 2, 32| 32.~ ~ Nec eos audiam qui dicunt
27 2, 33| 33.~ ~ Restat ut de circumscriptione
28 2, 34| 34.~ ~ Restat ut de circularibus
29 2, 35| 35.~ ~ Est autem compositio
30 2, 36| 36.~ ~ Hactenus de superficierum
31 2, 37| 37.~ ~ Itaque uno suscepto
32 2, 38| 38.~ ~ Ergo in compositione
33 2, 39| 39.~ ~ Sequitur corporum compositio,
34 1, 4| 4.~ ~ Iterum ad superficiem
35 2, 40| 40.~ ~ Historia vero, quam
36 2, 41| 41.~ ~ Animos deinde spectantium
37 2, 42| 42.~ ~ Pictori ergo corporis
38 2, 43| 43.~ ~ Sunt namque motus alii
39 2, 44| 44.~ ~ Sunt his simillima perplurima
40 2, 45| 45.~ ~ Haec de animantium motu
41 2, 46| 46.~ ~ Itaque duae a nobis
42 2, 47| 47.~ ~ Sed liceat hic nonnulla,
43 2, 48| 48.~ ~ Haec de albi et nigri
44 2, 49| 49.~ ~ At sunt qui auro inmodice
45 1, 5| 5.~ ~ Itaque et ambitu et
46 2, 50| 50.~ ~ Hactenus picturae partes
47 3, 51| 51.~ ~Sed cum ad perfectum
48 3, 52| 52.~ ~ Pictoris officium est
49 3, 53| 53.~ ~ Doctum vero pictorem
50 3, 54| 54.~ ~ Quid tres illae iuvenculae
51 3, 55| 55.~ ~ Sed plerunque non minus
52 3, 56| 56.~ ~ Sed quo sit studium
53 3, 57| 57.~ ~ Sed cavendum ne, quod
54 3, 58| 58.~ ~ Sunt qui aliorum pictorum
55 3, 59| 59.~ ~ Denique vel picturae
56 1, 6| 6.~ ~ Perscrutemur igitur
57 3, 60| 60.~ ~ Sed cum sit summum pictoris
58 3, 61| 61.~ ~ Caeterum cum historiam
59 3, 62| 62.~ ~ Ergo moderata diligentia
60 3, 63| 63.~ ~ Haec habui quae de pictura
61 1, 7| 7.~ ~ Hic solitus sum apud
62 1, 8| 8.~ ~ Restat ut de centrico
63 1, 9| 9.~ ~Sed hic locus admonet
64 2, 43| sese ad nos porrigant, alia abeant horsum, dextrorsum et sinistrorsum.
65 3, 57| assuefecerit, facile in maioribus aberrabit.~ ~
66 2, 40| minime laudo quae a dignitate abhorreat. Atque in historia id vehementer
67 3, 61| inchoatum atque imperfectum abiciant. Sed quae coeperis opera,
68 2, 26| nulla paene ars non penitus abiectissima reperietur quae picturam
69 3, 59| mente levare quam ex opere abradere. Tum etiam dum ex composito
70 3, 61| miror non plures huiuscemodi abs te esse pictas. Vidi ego
71 2, 25| quod de amicitia dicunt, absentes pictura praesentes esse
72 1, 20| pedes vero eorum qui longius absint forte ad genu anteriorum
73 2, 46| a nobis partes picturae absolutae sunt: circumscriptio et
74 3, 63| picturae perfectam atque absolutam reddent.~
75 1, 20| efficiat. His ergo diligenter absolutis, unam item superduco transversam
76 2, 37| lacertos et manus macie absumptas agere. Contraque qui Achaemenidem
77 3, 57| quod ipse velis efficere, accedant. Nam in parvis simulacris
78 3, 53| videbatur, manu sinistra facem accensam tenens, altera vero manu
79 2, 29| divitias et voluptatem nominis accepissent. Itaque de his satis hactenus.
80 3, 61| qui sua posteris grata et accepta fore opera cupiunt, multo
81 3, 56| aetate pictores, ad pingendum accessit, sed quod putabat omnia
82 3, 55| atque levia, aetatis vero accessu asperiora et admodum angulata
83 1, 18| omnium accidentia hominis accidentibus recte comparari atque cognosci.
84 3, 59| rem peragendam promptum, accinctum expeditumque ingenium id
85 3, 54| quod una sororum det, alia accipiat, tertia reddat beneficium;
86 1, 1| rem pertinere videbuntur, accipiemus. Quibus quidem cognitis,
87 1, 17| tanto plus alterationis accipient.~ ~
88 3, 54| eruditis ingeniis cum ornamenta accipiet optima, tum in his profecto
89 2, 33| diametri mutua sectione accipio. Nam diametri a diametro
90 2, 37| suscepto membro, huic caetera accommodanda sunt ut nullum in toto animante
91 1, 8| etiam de radiis suis locis accommodatius dicentur. Hoc autem loco
92 2, 31| bellissime tenendam nihil accomodatius inveniri posse existimo
93 2, 40| evitans non plus quam novem accubantes admittebat. Sed in omni
94 2, 39| tumultu aliquem vino sopitum accubare. Tum etiam vitium esset,
95 2, 41| furore iracundiae in eisdem acerrimi et iactabundi sunt. Laeti
96 1, 8| hunc esse omnium radiorum acerrimum et vivacissimum. Neque negandum
97 2, 47| unionibus Cleopatrae quos aceto colliquabat, constare quo
98 2, 37| absumptas agere. Contraque qui Achaemenidem ab Aenea in insula inventum
99 2, 41| amatorem Helenae et una Achillis interfectorem possis agnoscere.
100 3, 53| merito compares his quos in acie longus labor confecerit.
101 3, 58| confert pilis palpebrarum aciem intuitus subopprimere, quo
102 1, 7| multo intervallo deficere aciemque hebetiorem agere. Demum
103 2, 44| noverimus. Motus enim nimium acres exprimunt, efficiuntque
104 1, 1| recte quidem esse nobiscum actum arbitrabimur si quoquo pacto
105 2, 40| singulisque singuli flexus et actus extent; alii consideant,
106 1, 6| est haec: quo videlicet acutior sit in oculo angulus, eo
107 1, 3| obtusiores longioresve vel acutiores brevioresve quoquo pacto
108 1, 3| genera: rectum, obtusum atque acutum. Angulus rectus unus est
109 1, 3| est qui recto maior est. Acutus is est qui recto minor est.~ ~
110 1, 2| plures quasi fila in tela adacta si cohaereant, superficiem
111 1, 4| dicitur. Quarto loco his addendae sunt superficies quae ex
112 2, 37| latera levia et gracilia adderemus. Tum etiam in eo simulacro,
113 2, 29| laudem ullam inde fuisse adeptos, qui si ingenium studio
114 2, 27| proconsularis pingendo nomen adeptus est. Pacuvius poeta tragicus,
115 2, 39| canes equis pares in pictura adessent. Neque parum etiam vituperandum
116 3, 53| operta et sese dilanians adest Poenitentia, proxime sequente
117 2, 46| admoneo ut praecipuum studium adhibeas ad superficies eas cognoscendas
118 3, 61| sat sit diligentia rebus adhibeatur, sed in omni re plus velle
119 3, 61| perficiendo eam diligentiam adhibebimus quae sit coniuncta celeritati
120 3, 59| celeritati coniunctam ita adhiberi oportere censeo, ut nunquam
121 2, 40| competens corporum numerus adhibet dignitatem. Odi solitudinem
122 2, 31| nullaque luminum receptio non adhibita circumscriptione laudabitur.
123 | adhuc
124 2, 25| parum receptae religioni adiecerit. Iam vero ad delitias animi
125 2, 46| luminis et umbrae alterationes adigantur. Ergo, caeteris omissis,
126 2, 49| ornamenta quae picturae adiiciuntur, ut sunt circumsculptae
127 1, 17| idcirco nullum in intercisione adipiscuntur. At in quantitatibus radiis
128 2, 34| diximus ut parallelorum adiumentis maiores superficies angulares
129 3, 63| possint esse pictoribus adiumento. Quos ego, si qui futuri
130 2, 46| loco pariter nigrum illico adiunges. Nam hac nigri et albi conlibratione,
131 2, 32| quonam pacto unquam sine veli adminiculo possit quispiam vel mediocriter
132 2, 42| periculum remve aliquam illic admirandam demonstret, aut ut una adrideas
133 2, 46| simplici colore delectatum admirantur, ac si in tanto quem putabant
134 1, 19| a nobis factas amici dum admirarentur miracula picturae nuncuparunt.
135 2, 25| ut summa cum artificis admiratione ac visentium voluptate cognoscantur.
136 2, 45| gratiamque potius quam admirationem laboris exhibeant. Iam vero
137 2, 40| plus quam novem accubantes admittebat. Sed in omni historia cum
138 3, 53| esse censeo, quo pictores admoneantur eiusmodi inventionibus fabricandis
139 2, 42| gerantur rerum spectatores admoneat, aut manu ad visendum advocet,
140 2, 34| omnesque sectionum punctos loco adnoto, quae loca in suis parallelis
141 2, 44| validissima placuit. Sint in adolescente motus leviores, iocundi
142 3, 53| manu per capillos trahens adolescentem qui manus ad coelum tendit.
143 2, 41| conlugeamus, ridentibus adrideamus, dolentibus condoleamus.
144 2, 42| admirandam demonstret, aut ut una adrideas aut ut simul deplores suis
145 3, 53| extabant, quem circa duae adstabant mulieres, Inscitia et Suspitio,
146 1, 19| picti hominis longitudinem adstaret. Tum etiam pictas res nullas
147 1, 5| secus atque truncus radiorum adstent, a quo quidem exeuntes in
148 3, 53| parte alia ipsa Calumnia adventans, cui forma mulierculae speciosae
149 2, 40| alterum in pedem innixi, aliis adversa sit facies et demissa bracchia,
150 2, 45| ponetur, qua panni omnes adversi pellantur. Ex quo gratia
151 2, 46| semper umbrae luminibus ex adverso respondeant, ut nullo in
152 | adversus
153 3, 53| inventionibus fabricandis advigilare oportere. Erat enim vir
154 2, 42| admoneat, aut manu ad visendum advocet, aut quasi id negotium secretum
155 2, 40| aviculae, equi, pecudes, aedificia, provinciaeque; omnemque
156 2, 33| eum pavimenti locum unde aedificii quantitas insurgit, eandem
157 2, 39| plerunque video, pictos in aedificio homines quasi in scrinio
158 2, 41| quod curis astricti et aegritudine obsessi sint, totis sensibus
159 2, 43| minuuntur, cumque valentes in aegritudinem cadunt, cumque a morbo in
160 2, 26| artis repertores fuisse. Aegyptii affirmant sex millibus annorum
161 2, 26| referant Phyloclem quendam Aegyptium et Cleantem nescio quem
162 2, 28| processit res ut Paulus Aemilius caeterique non pauci Romani
163 2, 31| facilius quam sculptas aemulantur. Tum nosti quam, intervallo
164 3, 58| in quibus Zenodorum ita aemulatus est ut nulla in operibus
165 3, 58| qui aliorum pictorum opera aemulentur, atque in ea re sibi laudem
166 2, 37| Contraque qui Achaemenidem ab Aenea in insula inventum pingeret
167 1, 18| cognitio fiat comparatione. Aeneam inquit Virgilius totis humeris
168 3, 60| antecelluit. Itaque cuique non aequa facultas affuit. Proprias
169 1, 18| plus, quid minus, quidve aequale adsit, intelligamus. Ex
170 2, 41| Aristidem Thebanum Apelli aequalem probe hos animi motus expressisse,
171 1, 19| longitudo, nam hoc pacto aequali in solo et spectantes et
172 1, 20| capita videmus fere in altum aequalia nutare, pedes vero eorum
173 1, 11| ut probant mathematici, aequalibus. Sed haec ad aliam partem
174 1, 3| cuivis reliquorum trium sit aequalis. Hinc est quod aiunt omnes
175 1, 13| lineae prioris trianguli aequedistans, erit tunc quidem is maior
176 1, 17| Quae vero quantitates non aequedistant, hae quanto angulum qui
177 1, 17| perceptis facilis erit omnis non aequedistantis superficiei cognitio. Quantitatum
178 1, 17| cognitio. Quantitatum ergo non aequedistantium aliae radiis visivis collineares,
179 1, 17| superficiei quantitates non aequedistent, eam ob rem fit ut quae
180 1, 2| quod aiunt lineam nullam aequos angulos a corona circuli
181 1, 7| graves aerem pervadant sitque aer ipse nonnulla crassitudine
182 1, 9| quem rubeum vocant, tum et aeris qui celestis seu caesius
183 2, 28| perdiscenda ac exercenda omnis aetas et peritorum et imperitorum
184 3, 55| dicam, tornata atque levia, aetatis vero accessu asperiora et
185 2, 42| exposuisset, consumptis affectibus, non reperiens quo digno
186 2, 43| alii animorum, quos docti affectiones nuncupant, ut ira, dolor,
187 2, 42| ut in singulis singuli affectionum motus appareant. Sed decet
188 2, 42| Ulixem, inque Menelao maerore affecto omnem artem et ingenium
189 2, 43| membrorum volumus animos affectos exprimere, caeteris disputationibus
190 2, 40| quod in historia voluptatem afferat est ipsa copia et varietas
191 1, 22| spero, tedium legentibus afferent.~ ~
192 1, 12| indagatio pictori ad pingendum afferet emolumenti. Nempe ut intelligat
193 2, 49| putent quandam historiae afferre maiestatem. Eos ipse plane
194 3, 60| deficiant, quae et laudem afferunt permagnam si assequantur,
195 2, 27| hostibus redemptam possumus affirmare. Multa praeterea huiusmodi
196 1, 19| quandam pingendi viam sequi affirment, eosdem tamen non parum
197 3, 55| quod cum plus aut minus affuerit, tunc multo totum membrum
198 3, 60| cuique non aequa facultas affuit. Proprias enim dotes natura
199 2, 37| cum motu quodam sua sponte agatur, mortemque aiunt esse ubi
200 2, 42| picti exequentur, omnia ad agendam et docendam historiam congruant
201 2, 48| aderunt; quod si Dianam agentem chorum pingas, huic nymphae
202 2, 37| quam viva omnia et aliquid agentia reddere. Ergo hoc ipsum
203 2, 25| cum corpore trepidasse, Agesilaumque Lacenam, quod se esse admodum
204 2, 38| pugilem naturam, in altero agilitatem discerneres. Tum et Vulcano
205 2, 45| vero lateribus panni vento agitati perapte in aera inundabunt.
206 2, 44| sapiat dulcem et quietem quam agitationem, tametsi Homero, quem Zeuxis
207 3, 59| ingenium id quod exercitatione agitatum calet, eaque manus velocissima
208 2, 44| videri, quae plurimum membra agitent, eo histrionum motus, spreta
209 2, 46| tantum usos fuisse, tum Aglaophon simplici colore delectatum
210 2, 37| fictam et simulatam insaniam agnoscas. Laudatur apud Romam historia
211 2, 41| Achillis interfectorem possis agnoscere. Est et Daemonis quoque
212 3, 58| in operibus differentia agnosceretur. At pictores maximo in errore
213 1, 7| Atque hi quidem radii id agunt quod aiunt camaleonta animal
214 2, 25| ceperat, quoniam, ut idem aiebat, pretio emi non possent.
215 2, 42| ne plorabundi magis quam alacres videantur? Tum vero et quis
216 3, 63| etiam precor ut hoc munus alacri animo ac prompto suscipiant,
217 2, 33| ergo parallelis inscripto alae murorum et quaevis huiusmodi,
218 1, 18| Ebur argentumque colore alba sunt, quae si cigno aut
219 1, 10| umbra coloris claritas et albedo deficit, lumine vero insurgente
220 1, 9| circa horizontem plerunque albente vapore suffusus sensim ad
221 1, 9| deserere viriditatem quoad albescant. Idque ipsum videmus in
222 2, 47| tenebras referat. Idcirco in albis vestibus pingendis unum
223 2, 46| umbrarumque pulsu fieri edocuimus; albumque et nigrum colores eos esse
224 2, 41| Laudatur Euphranor quod in Alexandro Paride et vultus et faciem
225 3, 62| sibi decorum putet suam in alienis laboribus sententiam proferre.
226 3, 53| enarrare minime ab instituto alienum esse censeo, quo pictores
227 | aliquando
228 2, 43| esse tales, ut non semper aliquas reliqui corporis partes
229 | aliquem
230 | aliqui
231 | aliquis
232 | alium
233 | aliunde
234 1, 20| limes, quem nulla non plus alta quam sit visentis oculus
235 1, 20| caput perpendicularem tam alte quam est in quadrangulo
236 2, 47| superficiem, ut oporteat, alterabit. Dehinc aliam, ut ita loquar,
237 1, 13| triangulum condens linea alterae lineae prioris trianguli
238 2, 43| adversam partem tamquam alteram lancem aliquod membrum protendit
239 1, 8| mutatis illico superficiem alteratam videri. Nam ea quidem aut
240 2, 46| quibus luminis et umbrae alterationes adigantur. Ergo, caeteris
241 1, 17| obtusiorem habebunt, tanto plus alterationis accipient.~ ~
242 1, 15| sequitur illud quod non alteratis quantitatibus ex quibus
243 1, 10| colorum, ut ita dixerim, alteratores, siquidem nihil invenit
244 1, 10| ex umbra qua ipse color alteratur patet, siquidem crescente
245 1, 19| successivae sub aspectu alterentur. Hic essent nonnulli qui
246 2, 46| loco intra fimbrias colorem alteres, suoque contrario loco pariter
247 2, 37| sudare tum quidem diceres, alterumque arma deponentem, ut plane
248 1, 6| ipso triangulo duo sunt alterutra illa quantitatis capita;
249 1, 19| centrici puncti positio est non altius a iacenti linea quam sit
250 2, 47| natura omnes aperta et clara amamus. Ergo qua in parte facilior
251 3, 60| faciebat. Aurelius, quod semper amaret, solum deas, in earumque
252 2, 41| illum et iudicem dearum et amatorem Helenae et una Achillis
253 3, 60| in earumque simulacris amatos vultus exprimere gaudebat.
254 1, 2| aut pluribus flexis lineis ambiatur. Circularis quidem linea
255 2, 43| modus est is qui in girum ambiendo vehitur. Hos igitur omnes
256 1, 9| sapiat, quasi de limite ambigentes, collocant. Pictorem sane
257 1, 5| 5.~ ~ Itaque et ambitu et dorso inhaerentes qualitates
258 2, 44| corpus non pedibus modo ambobus sustineant, sed et manibus
259 2, 40| illecebris quibusdam sese ita amenam et ornatam exhibeat, ut
260 2, 48| pictura quadam cum gratia et amenitate spectari. Gratia quidem
261 1, 19| conscribemus, quas a nobis factas amici dum admirarentur miracula
262 3, 62| diligentia rebus adhibenda est, amicique consulendi sunt, quin et
263 3, 61| historiae partes commentabimur, amicosque omnes in ea re consulemus.
264 2, 48| purpureos, alteri croceos amictus dari convenit, ac deinceps
265 1, 12| sese ab eo quod pingunt ammovent longiusque consistunt natura
266 3, 53| quantum censes eam gratiae et amoenitatis ex ipsa pictura eximii pictoris
267 3, 61| nesciret manum a tabula amovere. Merito id quidem, nam conari
268 1, 18| satyros pollicem dormientis amplectentes ut ea satyrorum commensuratione
269 2, 26| superficiem illam fontis amplecti? Censebat Quintilianus priscos
270 2, 33| aedificiorum et colossorum amplissimae sint, de parvis superficiebus
271 2, 37| hoc est motum et sensum, amplius ferre nequeunt. Ergo quae
272 1, 19| superficie pingenda quam amplum libeat quadrangulum rectorum
273 2, 37| quod qui oneri subsunt angi et omnibus membris laborare
274 2, 34| enarremus. Circulares quidem ex angularibus extrahuntur. Id ipse sic
275 3, 55| accessu asperiora et admodum angulata sint. Haec igitur omnia
276 1, 20| quadranguli recta quaedam linea ab angulo ad sibi oppositum angulum
277 2, 37| arma deponentem, ut plane anhelare videretur. Fuit et qui Ulixem
278 2, 44| perplurima quae diligens artifex animadvertet, et fortasse quae ipse hactenus
279 1, 7| agunt quod aiunt camaleonta animal et huiusmodi feras metu
280 3, 60| et equum et canem et alia animantia et res omnes visu dignissimas
281 1, 18| sidera, maria, montes, animantiaque ipsa atque deinceps corpora
282 2, 36| animante aliquod illius ipsius animantis membrum sumamus, quo caetera
283 1, 6| superficie oculi quasi in speculo animato imagines figurentur. Sed
284 2, 43| Sunt namque motus alii animorum, quos docti affectiones
285 2, 26| Aegyptii affirmant sex millibus annorum apud se picturam in usu
286 pro | tibi deditissimum voles annumerare inter familiares tuos et
287 1, 14| Herculis proportio quam fuit in Antaei gigantis corpore, siquidem
288 1, 8| partes eas quae sub diverso antea lumine sitae clarebant,
289 1, 19| lineas esset spatium ad antecedens, ut verbo mathematicorum
290 3, 60| erat, in eaque caeteros antecelluit. Itaque cuique non aequa
291 1, 20| minores sint quam qui in anterioribus adstant, quam rem quidem
292 1, 20| longius absint forte ad genu anteriorum respondere.~ ~
293 2, 40| manu operiantur. Apelles Antigoni imaginem ea tantum parte
294 2, 26| et coloribus scripsisse, Antigonum et Xenocratem de picturis
295 3, 61| soliti erant vituperare antiqui pictores quod nesciret manum
296 2, 26| neglectam. Nam fuere quidem antiquissimi in Italia Etrusci pingendi
297 3, 53| Assentior quidem Pamphilo antiquissimo et nobilissimo pictori,
298 2, 40| eum formari solitum. Tum antiquos pictores refert Plutarchus
299 3, 57| Scripsit Galienus vidisse se in anulo sculptum Phaethontem quattuor
300 3, 53| Calumniae descriptio quam ab Apelle pictam refert Lucianus.
301 2, 41| referunt Aristidem Thebanum Apelli aequalem probe hos animi
302 2, 27| scriptoribus collecta sunt, quibus aperte intelligas semper bonos
303 2, 46| colorum generibus, modo apertiores, modo restrictiores colores
304 2, 47| ut cum illustrior locus apertiori colore pertinctus sit, tum
305 1, 14| proportionales sunt. Hoc quoque ut apertius intelligatur similitudine
306 1, 8| se concinnitate immutata apparebit. Centrici ergo positio distantiaque
307 2, 31| pictura sed rimulae aliquae apparebunt. Tum cuperem aliud nihil
308 2, 31| notatio, quae quidem si valde apparenti linea fiat, non margines
309 1, 18| parte ac nunc sint diminuta apparerent. Nam magnum, parvum, longum,
310 2, 30| vocabulo circumscriptionem appellabit. Proxime intuentes dignoscimus
311 1, 2| vocabulo similitudine quadam appellamus oram aut, dum ita libeat,
312 3, 61| aut rhetores aut poetae appellandi sunt, flagranti studio aliquod
313 2, 31| familiares meos sum solitus appellare intercisionem, cuius ego
314 1, 5| volitant, extrinsecos radios appellemus. Alii quidem radii ab omni
315 1, 2| dividi. Signum hoc loco appello quicquid in superficie ita
316 1, 19| ad quem radius centricus applicetur, idcirco centricus punctus
317 1, 22| unquam vel ingenti labore apprehendat. Subtilissimis autem et
318 3, 55| exponendus est. Nam qui graviora apprehendere et versare didicerit, is
319 2, 40| in historia id vehementer approbo quod a poetis tragicis atque
320 1, 21| ullam antiquorum historiam apte compositam, neque pictam,
321 2, 30| rationem ducendae fimbriae apto vocabulo circumscriptionem
322 2, 45| vero cum pannos motibus aptos esse volumus, cumque natura
323 1, 9| celestis seu caesius dicitur, aquaeque color viridis; terra vero
324 2, 44| Non enim convenit bovem aratorem his motibus uti quibus Bucephalum
325 2, 50| pictoris usum pertinere arbitrabamur. Omnis igitur pictura a
326 2, 45| observetur, ut veluti trunco arboris rami in omnes partes emanent,
327 1, 5| capite quasi in manipulum arctissime colligata, una simul per
328 2, 47| facilior peccato via patet, eo arctius obstruenda est.~ ~
329 1, 18| altum, infimum, latum, arctum, clarum, obscurum, <luminosum>,
330 1, 23| intelligat. Frustra enim arcu contenditur, nisi quo sagittam
331 2, 45| curvationes partim in sublime arcuati, partim inferius tracti,
332 3, 61| aggredi, qui postea, dum ardor ille ingenii deferbuit,
333 2, 34| ducens parvis quadrangulis aream repleo. Illicque circulum
334 2, 47| arte et modo facta aureas argenteasque et vitreas splendidissimas
335 1, 18| coloris haberentur. Ebur argentumque colore alba sunt, quae si
336 3, 58| hoc ad rem non mediocre argumentum, quod videre liceat quam
337 2, 41| inter caeteros referunt Aristidem Thebanum Apelli aequalem
338 2, 27| pretia paene incredibilia. Aristides Thebanus picturam unicam
339 2, 37| quidem diceres, alterumque arma deponentem, ut plane anhelare
340 pro | humanitate, qua non minus quam armorum gloria litterarumque peritia
341 1, 23| eum futurum nunquam bonum arteficem affirmo, qui non diligentissime
342 2, 27| reges huic nobilissimae arti dediti fuerint. Tum etiam
343 2, 37| peragant, ut ne minimus quidem articulus pro re vacet munere, ut
344 1, 12| ut intelligat se futurum artificem plane optimum ubi optime
345 3, 56| nonnullae praestantioris artificii emineant, cognitus tamen
346 2, 27| partes vendicasse, ut nullum artificium apud mortales tanti ab omnibus
347 3, 59| omnia consueverimus, fit ut Asclepiodoro longe promptiores artifices
348 2, 27| exortam: sic enim inquit ad Asclepium: humanitas memor naturae
349 1, 5| non tamen semper eundem aspectum exhibent, duae item sunt,
350 3, 55| levia, aetatis vero accessu asperiora et admodum angulata sint.
351 2, 35| defluant, nullaeque angulorum asperitates extent, hanc merito formosam
352 1, 9| tamen eos philosophantes aspernandos putem qui de coloribus ita
353 3, 62| censuram et iudicium tum non aspernetur, cum adhuc satisfacere opinionibus
354 2, 30| compositionem nominabit. Postremo aspicientes distinctius superficierum
355 2, 30| Principio quidem cum quid aspicimus, id videmus esse aliquid
356 2, 37| in qua Meleager defunctus asportatur, quod qui oneri subsunt
357 2, 43| ut altero pede tamquam asse bilancis firmato alia tota
358 3, 53| geometriae peritiam desidero. Assentior quidem Pamphilo antiquissimo
359 2, 35| est. Quonam vero pacto id assequamur, nulla alia modo mihi visa
360 2, 41| convenit posuerimus, pulchre assequemur.~ ~
361 2, 33| superficierum hinc non difficillime assequor. Nam quae mensura est inter
362 2, 29| nominis et famae, quam veteres assequutos videtis, ac meminisse quidem
363 2, 46| prosequere quoad quid satis sit assequutum te sentias. Erit quidem
364 1, 9| natura integros colores asserunt, album et nigrum, caeteros
365 2, 48| non sine insigni dignitate assident, parique ratione inter obscuros
366 2, 40| partim velati partim nudi assistant. Sed pudori semper et verecundiae
367 3, 57| enim imaginibus te velim assuefacias, quae quidem quam proxime
368 3, 58| similitudinem referendam manum assuefacimus, ex rebus vero sculptis
369 3, 57| monilibus manum et ingenium assuefecerit, facile in maioribus aberrabit.~ ~
370 2, 32| conducere pictorem his rebus assuefieri, quae etsi maximum ad pingendum
371 3, 56| pingere discunt sed erroribus assuefiunt. Fugit enim imperitos ea
372 3, 61| faciunt, ut plura opera assumant, hoc ordiantur, hoc inchoatum
373 2, 33| bracchia tot mihi parallelos assumo. Medium vero parallelorum
374 2, 43| umbilicum ad rectam lineam super astituamus. Tibiarum et bracchiorum
375 2, 41| videmus ut tristes, quod curis astricti et aegritudine obsessi sint,
376 3, 53| ipso vultu nimis callere astu videbatur, manu sinistra
377 2, 46| illud quod Niciae pictori Atheniensi laudi dabatur quodve artifici
378 3, 60| vituperationem si negligantur. Nicias Atheniensis pictor diligentissime pinxit
379 2, 37| Ganymedi frons rugosa, crura athletae, aut si Miloni omnium robustissimo
380 1, 18| apud Germanos fuscae et atri coloris haberentur. Ebur
381 2, 47| Natura enim ipsa indies atrum et horrendum opus usu pingendi
382 2, 43| usque quo mentum scapulam attigerit; in ea parte vero corporis
383 1, 8| ad hunc centricum radium attinet verissimum est hunc esse
384 1, 2| quae recta ipsum centrum attingat.~ ~
385 2, 45| in has atque has partes attollant. Sintque item ramorum flexus
386 2, 43| supra genu pedem in altum attolli, neque pedem a pede plus
387 2, 46| Caeteris vero ea laus minime attributa est. Ego quidem pictorem
388 pro | industria luminis et doctrinae attulerim ex libris ipsis, cum eos
389 3, 62| res tum ad gratiam pictori aucupandam valet. Nemo enim est qui
390 2, 26| decoris, id a pictura sumptum audeam dicere. Sed et hoc in primis
391 2, 32| 32.~ ~ Nec eos audiam qui dicunt minime conducere
392 1, 12| respondere. Quare obsecro nos audiant studiosi pictores. Quae
393 3, 62| pictum opus habet. Ergo omnes audiat, secumque ipse rem prius
394 3, 62| spectatores recipiendi et audiendi sunt. Pictoris enim opus
395 3, 62| Nostros ergo pictores palam et audire saepius et rogare omnes
396 3, 62| vitia sui operis recitantes audiret. Nostros ergo pictores palam
397 2, 44| indecentissimum visu est. Sed hi, quo audiunt eas imagines maxime vivas
398 3, 62| emendet; deinde cum omnes audiverit, peritioribus pareat.~ ~
399 2, 48| alteri gratiam et venustatem augeat. Rubeus color si inter coelestem
400 3, 60| exercitatione colendae, augendaeque sunt, et praeterea nihil
401 2, 49| aurumque crines nodabantur, aurea cui fibula vestem subnectebat,
402 2, 47| habet, ut arte et modo facta aureas argenteasque et vitreas
403 2, 49| fibula vestem subnectebat, aureisque frenis vehebatur, dehinc
404 3, 60| canes, egregie faciebat. Aurelius, quod semper amaret, solum
405 2, 49| splendebant auro, eam tamen aureorum radiorum copiam, quae undique
406 3, 53| Erat enim vir unus, cuius aures ingentes extabant, quem
407 pro | tractentur cum arte ipsa auribus eruditis digna tum rei novitate
408 2, 49| cui pharetra ex auro, in aurumque crines nodabantur, aurea
409 3, 63| quod tantam aggredi rem ausi fuerimus vituperent. Nam
410 2, 45| idcirco in pictura Zephiri aut Austri facies perflans inter nubes
411 3, 52| optimum ad perficiendam artem auxilium, assequatur.~ ~
412 2, 29| qui si ingenium studio auxissent, in laude facile conscendissent,
413 2, 47| colliquabat, constare quo eorum avarissimi redderentur, nam et lepidiora
414 2, 29| laudi et virtuti fuisse avaritiam. Quaestui enim intentus
415 2, 40| infantes, cicures, catelli, aviculae, equi, pecudes, aedificia,
416 3, 59| obcaecati, penniculo, ut caecus bacillo, ignotas vias et exitus
417 2, 28| hippocentauros regumque barbatas facies effigiet. Quin et
418 2, 28| inter bonas artes ad bene beateque vivendum picturam edocerent.
419 2, 48| ratione inter obscuros clari belle collocantur. Ergo quam dixi
420 3, 63| pingant, quo illos memores beneficii et gratos esse ac me artis
421 3, 54| accipiat, tertia reddat beneficium; qui quidem gradus in omni
422 3, 52| cum non nunquam divites benivolentia magis quam artis peritia
423 3, 54| studiosus familiarem atque benivolum dedat, nam ab eiusmodi eruditis
424 2, 27| equestres partim in curribus et bigis ferme intra quadringentos
425 2, 43| altero pede tamquam asse bilancis firmato alia tota corporis
426 1, 9| extremum atque ipsum medium binos, quod alter plus altero
427 2, 26| existimo, cum caeterae omnes bonae artes monumentis litterarum
428 3, 52| virum et bonum et doctum bonarum artium. Nam nemo nescit
429 2, 28| Romani cives filios inter bonas artes ad bene beateque vivendum
430 2, 27| aperte intelligas semper bonos pictores in summa laude
431 2, 44| comunis est. Non enim convenit bovem aratorem his motibus uti
432 2, 43| pedis calcaneus eiusdem bracchii motu a pavimento levetur.~ ~
433 2, 43| astituamus. Tibiarum et bracchiorum motus liberiores sunt, modo
434 1, 19| brachium nuncupat. Nam ea trium brachiorum, ut ex symmetria membrorum
435 1, 19| cum ea mensura quam vulgus brachium nuncupat. Nam ea trium brachiorum,
436 1, 18| magnum, parvum, longum, breve, altum, infimum, latum,
437 2, 34| terminos duco. Fortassis brevior esset via hanc fimbriam
438 1, 3| longioresve vel acutiores brevioresve quoquo pacto fiant. Is locus
439 1, 1| 1.~ ~ De pictura his brevissimis commentariis conscripturi,
440 1, 8| quantum commentariorum brevitas postulat, satis ea retulisse
441 1, 21| novitatem obque hanc commentandi brevitatem parum a legentibus intelligatur.
442 1, 23| demonstrare, quod his commentariis brevitatis causa praetermittendum censui.
443 3, 55| recurvas, patulas: alii buccas fluentes porrigunt, alios
444 2, 44| aratorem his motibus uti quibus Bucephalum generosum Alexandri equum.
445 2, 45| graves et assiduo in terram cadentes omnes admodum flexiones
446 2, 43| valentes in aegritudinem cadunt, cumque a morbo in valetudinem
447 3, 59| obcaecati, penniculo, ut caecus bacillo, ignotas vias et
448 3, 58| fecisse ferunt, qui duo pocula caelavit in quibus Zenodorum ita
449 1, 9| et aeris qui celestis seu caesius dicitur, aquaeque color
450 2, 26| honestata pictura est ut, cum caeteri ferme omnes artifices fabri
451 2, 28| processit res ut Paulus Aemilius caeterique non pauci Romani cives filios
452 3, 54| poetis atque rhetoribus caeterisque doctis litterarum sese pictor
453 1, 14| cubiti ad proprium caput et caeterorum membrorum symmetria pari
454 3, 58| sibi laudem quaerant; quod Calamidem sculptorem fecisse ferunt,
455 2, 43| subsequi, ut etiam ipsius pedis calcaneus eiusdem bracchii motu a
456 2, 42| Iphigeniae immolatione tristem Calchantem, tristiorem fecisset Ulixem,
457 3, 59| quod exercitatione agitatum calet, eaque manus velocissima
458 1, 9| ex rari et densi aut ex calidi et sicci frigidi humidique
459 3, 53| sed quae ipso vultu nimis callere astu videbatur, manu sinistra
460 3, 53| Suspitio, parte alia ipsa Calumnia adventans, cui forma mulierculae
461 1, 7| radii id agunt quod aiunt camaleonta animal et huiusmodi feras
462 3, 57| ipsi vero maioribus in campis laudis versentur. Nam qui
463 1, 18| Hispanos pleraeque virgines candidae putantur, quae apud Germanos
464 1, 10| insurgente clarescit et fit candidior. Ergo pictori satis persuaderi
465 2, 47| ut eandem multo ac multo candidiorem nequeas efficere. Ipsas
466 2, 48| virides, illi propinquae candidos, proximae huic purpureos,
467 1, 9| aliae genas virgineas, aliae candidum ebur imitentur. Terrae quoque
468 1, 8| variae suis locis maculae candoris et obscuritatis micabunt.
469 3, 60| hominem, verum et equum et canem et alia animantia et res
470 2, 45| dicendum censeo. Sane et capillorum et iubarum et ramorum et
471 2, 33| ipsis fundamentis exordium capio. Latitudinem enim et longitudinem
472 2, 26| architectus quidem epistilia, capitula, bases, columnas fastigiaque
473 3, 56| tantum pulchritudinis laudes captare enituntur, facile evenit
474 2, 25| Ebur, gemmae et istiusmodi cara omnia pictoris manu fiunt
475 3, 61| dum omni vitio sua penitus carere et nimis polita esse volunt,
476 2, 25| picturae societas non longe cariorem multoque gratiosissimam
477 2, 47| pictores album colorem longe carius quam pretiosissimas gemmas
478 2, 36| inhaerere, denique extremum carne et cute ossa et musculos
479 2, 36| disponendi sunt, quos moderatis carnibus et cute ita operias, ut
480 2, 25| cognoscantur. Refert Plutarchus Cassandrum unum ex Alexandri ducibus,
481 2, 40| caeteros inoperto capite, sed casside vestito eum formari solitum.
482 3, 56| sit studium non futile et cassum, fugienda est illa consuetudo
483 2, 38| muliebri indecenter vestires. Castorem et Pollucem prisci pictores
484 1, 19| errare censeo, quod cum casu primam aequedistantem lineam
485 2, 46| veluti luminum et umbrae casus id efficit ut quo loco superficies
486 2, 40| virgines, infantes, cicures, catelli, aviculae, equi, pecudes,
487 2, 44| levatis pedibus, intorta cauda, perapte pingemus.~ ~
488 2, 40| causas tum nimirum eam ob causam delectant quod ab vetustis
489 2, 40| cum caeteras fortassis ob causas tum nimirum eam ob causam
490 2, 43| locum mutant et huiusmodi causis corpora moveri dicuntur.
491 1, 7| totam superficiem quasi cavea circumducunt. Unde illud
492 2, 45| hac venti pulsione illud caveatur ne ulli pannorum motus contra
493 3, 57| 57.~ ~ Sed cavendum ne, quod plerique faciunt,
494 2, 28| pictura ut apud Graecos caveretur edicto ne servis picturam
495 2, 46| superficies turgeant, quove in cavum recedant, quantumve quaeque
496 3, 62| decerpere. Perspicua enim ac celeberrima est pictoris laus, dicacemque
497 2, 28| pinxerit apud scriptores celebratur. Ac fuit quidem tanta in
498 2, 44| generosum Alexandri equum. At celebrem illam Inachi filiam, quae
499 2, 44| motus firmiores et status celeri palaestra admodum ornati.
500 1, 9| vocant, tum et aeris qui celestis seu caesius dicitur, aquaeque
|