1-celes | cena-disce | discr-ignor | ignot-negot | nemin-profu | proli-suoqu | super-zephi
grassetto = Testo principale
Parte, Capitolo grigio = Testo di commento
1002 1, 12| ubi optime superficierum discrimina et proportiones notarit,
1003 2, 47| conscripserit luminumque sedes discriminarit, facilis tum quidem erit
1004 2, 32| potissimum loco tempora a fronte discriminentur, edocendi idcirco sunt quonam
1005 2, 47| quasi rore primum usque ad discriminis lineam albo aut nigro eam
1006 3, 56| Hi enim non recte pingere discunt sed erroribus assuefiunt.
1007 1, 18| comparationibus haec omnia discuntur. Inest enim in comparandis
1008 1, 15| non proportionalibus erunt dispares; tum et altera istarum non
1009 3, 55| sed rarae illae quidem ac dispersae sint, tamen in ea investiganda
1010 pro | Denique putabo tibi opus non displicuisse ubi me tibi deditissimum
1011 2, 36| pingendo prius ossa et musculi disponendi sunt, quos moderatis carnibus
1012 2, 46| in albo tantum et nigro disponendo versari, inque his duobus
1013 2, 48| colorum in historia pictor disponet.~ ~
1014 2, 31| istiusmodi omnia in locis suis disposita intuearis, itidem in tabula
1015 1, 6| consistit. Neque hoc loco disputandum est utrum in ipsa iunctura
1016 1, 9| putem qui de coloribus ita disputant ut species colorum esse
1017 2, 43| affectos exprimere, caeteris disputationibus omissis, de eo tantum motu
1018 2, 40| confuse et dissolute omnia disseminant, ex quo non rem agere sed
1019 2, 33| centrico puncto atque linea disserui. In pavimento ergo parallelis
1020 2, 40| atque motus inter se multo dissimiles sint. Stent igitur alii
1021 2, 40| compositionem sed confuse et dissolute omnia disseminant, ex quo
1022 1, 20| divisa quadranguli linea distans, ab hocque puncto ad singulas
1023 1, 20| aeque a ceteris inferioribus distantem lineam, quae duo stantia
1024 1, 20| percisionibus terminos dabit omnis distantiae quae inter transversas aequedistantes
1025 1, 8| apparebit. Centrici ergo positio distantiaque ad certitudinem visus plurimum
1026 2, 31| libeat distinctum telarioque distentum. Quod quidem inter corpus
1027 2, 47| quod non longe ab umbra distet, veluti profundi et nigrantis
1028 2, 30| nominabit. Postremo aspicientes distinctius superficierum colores discernimus,
1029 2, 31| portiones quadras quot libeat distinctum telarioque distentum. Quod
1030 2, 47| potest quantam esse oporteat distribuendi albi in pictura parsimoniam
1031 2, 35| naturam ipsam intueamur, diuque ac diligentissime spectemus
1032 1, 14| respondent. In quibus vero diversae et non congruentes partes
1033 2, 48| semper colores aliquibus diversi generis obscuris coloribus
1034 2, 32| plures superficies easdem diversis umbrarum et luminum maculis
1035 2, 48| deinceps istiusmodi colorum diversitate caeterae induantur ut clari
1036 2, 43| neque in alterum latus plus diverti quam usque quo mentum scapulam
1037 1, 20| duas partes quandrangulum dividat ita ut ex quadrangulo duos
1038 1, 21| 21.~ ~ Haec omnis dividendi pavimenti ratio maxime ad
1039 1, 20| quae aliam rectam lineam dividens angulos utrinque circa se
1040 3, 61| teneamus, modulos in parallelos dividere iuvabit, ut in publico opere
1041 1, 19| lineas adsit, in tres partes dividerent. Tum huic secundae aequedistanti
1042 2, 30| Picturam in tres partes dividimus, quam quidem divisionem
1043 2, 25| quidem in se vim admodum divinam non modo ut quod de amicitia
1044 1, 19| spatium, quod inter primam divisam et secundam aequedistantem
1045 2, 34| ad sibi oppositos punctos divisionum ducens parvis quadrangulis
1046 1, 19| lineam est, in tres partes divisum una parte sui excedat spatium
1047 3, 52| ea fit ut cum non nunquam divites benivolentia magis quam
1048 3, 53| Hunc esse Livorem merito dixere. Sunt et aliae duae Calumniae
1049 2, 40| paucis personatis fabulam doceant. Meo quidem iudicio nulla
1050 2, 42| exequentur, omnia ad agendam et docendam historiam congruant necesse
1051 3, 56| praestantissimus et omnium doctissimus et peritissimus pictor,
1052 pro | et industria luminis et doctrinae attulerim ex libris ipsis,
1053 pro | libris hactenus. Mores meos doctrinamque si qua est et omnem vitam
1054 2, 41| ridentibus adrideamus, dolentibus condoleamus. Sed hi motus
1055 2, 43| affectiones nuncupant, ut ira, dolor, gaudium, timor, desiderium
1056 2, 42| relinqueret quod de illius dolore animo meditaretur, quam
1057 3, 53| comites mulieres, ornamenta dominae componentes, Insidiae et
1058 2, 25| Zeuxis pictor suas res donare ceperat, quoniam, ut idem
1059 pro | princeps illustrissime, dono ad te deferri iussi quod
1060 2, 25| maximum id quidem mortalibus donum fuisse censendum est, nam
1061 1, 18| satyrorum commensuratione dormiens multo maximus videretur.~ ~
1062 1, 18| pictor, ut aiunt, Cyclopem dormientem parva in tabella pingens
1063 1, 18| fecit iuxta satyros pollicem dormientis amplectentes ut ea satyrorum
1064 2, 32| colorandi spatii ratio minus dubia sit. ~ ~
1065 2, 32| pictoribus fimbriae superficierum dubiae et incertae sint veluti
1066 1, 6| rationem tenuerit minime dubitabit medios aliquos radios aliquando
1067 3, 52| civium comparandam. Tum nemo dubitat benivolentiam multorum artifici
1068 pro | nostros minime negligendos ducas. Nam esse eos eiusmodi intelliges
1069 1, 12| longiusque consistunt natura duce cuspidem pyramidis quaeritantes
1070 2, 30| circumscribet, eamque rationem ducendae fimbriae apto vocabulo circumscriptionem
1071 2, 34| oppositos punctos divisionum ducens parvis quadrangulis aream
1072 1, 2| cohaereant, superficiem ducent. Est namque superficies
1073 1, 19| lineam intra quadrangulum ducerent, spatiumque, quod inter
1074 2, 25| Cassandrum unum ex Alexandri ducibus, quod simulacrum iam defuncti
1075 3, 63| praeripuisse ad voluptatem ducimus, quandoquidem primi fuerrimus
1076 1, 2| puncto directe ad coronam ducti longitudine inter se equales
1077 1, 20| divisionem et a puncto linearum ductionem ad singulas iacentis lineae
1078 3, 55| sedentis gremium et tibias ut dulce in proclivum labantur. Notabit
1079 2, 44| quae statum magis sapiat dulcem et quietem quam agitationem,
1080 2, 46| disponendo versari, inque his duobus probe locandis omne ingenium
1081 1, 9| caeteros autem omnes ex duorum permixtione istorum oriri.
1082 1, 8| constipatum foveri, ut merito dux radiorum plane ac princeps
1083 3, 59| quam certa ingenii ratio duxerit. Si qui vero sunt pigri
1084 3, 53| manus ad coelum tendit. Duxque huius est vir quidam pallore
1085 | eademque
1086 2, 30| loci spatium circumscribet, eamque rationem ducendae fimbriae
1087 3, 60| semper amaret, solum deas, in earumque simulacris amatos vultus
1088 2, 28| ut apud Graecos caveretur edicto ne servis picturam discere
1089 3, 55| omnium formas distincte ediscant, omnesque quae in membris
1090 2, 32| a fronte discriminentur, edocendi idcirco sunt quonam argumento
1091 3, 55| elementorum characteres separatim edocent, postea vero syllabas atque
1092 2, 28| beateque vivendum picturam edocerent. Qui mos optimus apud Graecos
1093 2, 46| umbrarumque pulsu fieri edocuimus; albumque et nigrum colores
1094 1, 9| quibus plurimae species educantur. Namque est igneus, ut ita
1095 2, 28| observabatur, ut ingenui et libere educati adolescentes, una cum litteris,
1096 2, 33| quantitatis caput sursum versus educito. Ergo ex his quas retulimus
1097 3, 59| menti suae studio perspicuam effecere, dumque inter eas erroris
1098 2, 41| Paride et vultus et faciem effecerit, in qua illum et iudicem
1099 1, 12| coniunctae sese superficies efferant. Singulae quidem superficies,
1100 2, 39| pinxeris, ineptum esset in tam efferato tumultu aliquem vino sopitum
1101 1, 17| quoniam triangulum non efficiant radiorumque numerum non
1102 2, 37| apparere voluerit, in his efficiet ut omnia membra suos motus
1103 1, 20| linearum, quas ea invenerit, efficio. Perpendicularis quidem
1104 1, 15| quantitatibus ex quibus fimbria efficitur nulla fimbriae alteratio
1105 3, 61| contritum opus vetustate efficiunt quam absolutum sit. Protogenem
1106 2, 44| nimium acres exprimunt, efficiuntque ut in eodem simulacro et
1107 2, 42| cum velis ridentes vultus effigiare, vitare id ne plorabundi
1108 3, 57| maxime latent, in magna effigie etiam minimi errores conspicui
1109 2, 25| suam recusasse a posteris effigiem cognosci, eaque de re neque
1110 2, 28| regumque barbatas facies effigiet. Quin et aiunt in gemma
1111 1, 5| ad oppositam superficiem effluant. Sed hos inter radios nonnulla
1112 3, 54| Hesiodus imposuit nomina Egle, Euphronesis atque Thalia,
1113 3, 54| laudem vendicent. Phidias egregius pictor fatebatur se ab Homero
1114 3, 60| in hominum pulchritudine elaborabat. Euphranori dignitatem heroum
1115 3, 61| nos ita praemeditata esse elaborabimus, ut nihil in opere futurum
1116 2, 25| quoque ipsum picturae arte elaboratum longe plurimo auro penditur.
1117 2, 28| et quartam quoque horam elapsam esse postea vix possim credere.~ ~
1118 3, 60| natura singulis ingeniis elargita est, quibus non usque adeo
1119 3, 60| quidem omnis rerum copia et elegantia adesse debet, curandum est
1120 3, 55| superficierum quasi picturae elementa, tum et superficierum connexus,
1121 2, 43| neque cubitum supra humeros elevari, neque supra genu pedem
1122 2, 25| pictura profuit. Phidias in Elide Iovem fecisse dicitur, cuius
1123 3, 55| corporibus omnes laudatae partes eligendae sunt. Itaque non in postremis
1124 1, 22| vero eadem, quod sine ulla eloquentia brevissime recitata sint,
1125 1, 22| sint ut cum in his nullam eloquentiae laudem adipisci queam, tum
1126 1, 22| artes pronis, etiam si ab eloquentissimis dicantur, admodum ingrata
1127 2, 46| fortassis in lineamentis eluceat. Bene conscriptam, optime
1128 2, 45| arboris rami in omnes partes emanent, sic ex plica succedant
1129 2, 40| possent, servata similitudine, emendabant. Hanc ergo modestiam et
1130 3, 54| legendis et copiosiores et emendatiores futuros, modo discendi studiosiores
1131 3, 63| fortasse qui nostra vitia emendent et in hac praestantissima
1132 3, 62| rem prius pensitet atque emendet; deinde cum omnes audiverit,
1133 2, 25| ut idem aiebat, pretio emi non possent. Nullum enim
1134 2, 46| ut suae res pictae maxime eminere videantur. Zeuxim nobilissimum
1135 1, 12| pictori ad pingendum afferet emolumenti. Nempe ut intelligat se
1136 3, 53| refert Lucianus. Eam quidem enarrare minime ab instituto alienum
1137 2, 34| suis fimbriis conscribendis enarremus. Circulares quidem ex angularibus
1138 2, 49| potius coloribus imitari enitar quam auro. Nam cum maior
1139 3, 60| doctus. Tamen omni studio enitendum censeo, ne nobis negligentia
1140 3, 56| pulchritudinis laudes captare enituntur, facile evenit ut eo labore
1141 2, 27| Pacuvius poeta tragicus, Ennii poetae nepos ex filia, Herculem
1142 2, 27| Sunt quidem cognatae artes eodemque ingenio pictura et sculptura
1143 2, 46| extare a tabulis videantur, eosque contra vituperabo quibus
1144 2, 26| Nam architectus quidem epistilia, capitula, bases, columnas
1145 1, 2| ducti longitudine inter se equales sunt. Ac is idem medius
1146 2, 27| pictores fuerunt. Turpilius eques Romanus Veronae pinxit.
1147 2, 27| trecentaesexaginta statuae partim equestres partim in curribus et bigis
1148 2, 40| cicures, catelli, aviculae, equi, pecudes, aedificia, provinciaeque;
1149 3, 60| aliis praestitisse ferunt. Eraclides navibus pingendis claruit.
1150 2, 44| sit, fortassis currentem, erecta cervice, levatis pedibus,
1151 1, 2| dum ita libeat, fimbriam. Eritque et ipsa fimbria aut unica
1152 3, 58| agnosceretur. At pictores maximo in errore versantur, si non intelligunt
1153 3, 56| recte pingere discunt sed erroribus assuefiunt. Fugit enim imperitos
1154 3, 59| effecere, dumque inter eas erroris tenebras versantur, meticulosi
1155 2, 46| Sed sic velim pictores eruditi existiment summam industriam
1156 3, 59| ingenio atque eodem bene erudito, manum ad opus admoveat.~ ~
1157 3, 55| quonam pacto in hac arte nos eruditos fieri oporteat ordiamur.
1158 1, 5| superficie an ab oculo ipsi radii erumpant. Quae disceptatio sane difficilis
1159 2, 26| quidem antiquissimi in Italia Etrusci pingendi arte omnium peritissimi.~ ~
1160 2, 42| Romam ea, in qua noster Etruscus pictor Giottus undecim metu
1161 2, 41| motus habemus. Laudatur Euphranor quod in Alexandro Paride
1162 3, 60| pulchritudine elaborabat. Euphranori dignitatem heroum simulari
1163 3, 54| Hesiodus imposuit nomina Egle, Euphronesis atque Thalia, quas pinxere
1164 1, 18| comparetur, pygmaeus videbitur. Euryalum pulcherrimum fuisse tradunt,
1165 1, 14| reliquas sui corporis partes in Evandro quae fuit in Hercule, quem
1166 1, 17| in superficiebus non raro eveniat ut in ea sint quantitates
1167 2, 40| qui in convivio tumultum evitans non plus quam novem accubantes
1168 2, 48| quidem tunc extabit cum exacta quadam diligentia colores
1169 2, 31| enim lineas subtilissime examinasse aiunt. In hac vero circumscriptione
1170 3, 61| picturi sumus, prius diutius excogitabimus quonam ordine et quibus
1171 2, 42| sunt, quae plus animis quod excogitent relinquant, quam quae oculis
1172 2, 33| vis usque ad bracchia xii excrescere, ter tantundem quantum est
1173 2, 26| demum additamentis artem excrevisse. Sunt qui referant Phyloclem
1174 2, 29| perpetuam famam dum eam bene excultam feceris. Quae res cum ita
1175 3, 63| hanc nobilissimam artem excultissimam reddant. Nos tamen hanc
1176 2, 45| animantium motu breviter excursa sufficiant. Nunc vero, quoniam
1177 3, 59| elegans et singulare aliquod exemplar, quod et spectes et imiteris,
1178 3, 56| pictoribus nullo proposito exemplari quod imitentur, ubi ingenio
1179 2, 45| etiam ea omnia diligenter exequenda, quae de superficierum,
1180 3, 62| sunt, quin et in ipso opere exequendo omnes passim spectatores
1181 2, 42| spectantibus et quae inter se picti exequentur, omnia ad agendam et docendam
1182 1, 7| reperiantur. Hoc ipsum medii radii exequuntur, nam a contactu superficiei
1183 3, 63| in quo et ipsi ingenium exerceant suum et hanc nobilissimam
1184 2, 28| est in qua perdiscenda ac exercenda omnis aetas et peritorum
1185 2, 31| in qua quidem vehementer exercendum affirmo. Nulla enim compositio
1186 3, 56| consueverit, is manum ita exercitatam reddet ut semper quicquid
1187 1, 5| radiorum adstent, a quo quidem exeuntes in longum laxati radii veluti
1188 2, 45| quam admirationem laboris exhibeant. Iam vero cum pannos motibus
1189 1, 8| difformes et variae intuentibus exhibeantur. Id quidem est luminum receptio.
1190 1, 5| tamen semper eundem aspectum exhibent, duae item sunt, nam aut
1191 3, 53| pictura eximii pictoris exhibuisse?~ ~
1192 1, 11| radii solis in lacunaria exiliunt, fitque omnis radiorum flexio
1193 3, 53| amoenitatis ex ipsa pictura eximii pictoris exhibuisse?~ ~
1194 2, 25| possent. Nullum enim pretium existimabat inveniri quod satisfaceret
1195 1, 7| quantitatem prospectam grandiorem existimari; quo autem pauciores, eo
1196 2, 27| mortales tanti ab omnibus existimatum inveniam? Referuntur de
1197 2, 46| sic velim pictores eruditi existiment summam industriam atque
1198 3, 59| bacillo, ignotas vias et exitus praetentant ac perquirunt.
1199 2, 41| inconstantem, unaque et exorabilem et clementem, misericordem,
1200 1, 5| ratione fiat perscrutemur, exordiamurque a philosophorum sententia,
1201 2, 27| religione sculpturam et picturam exortam: sic enim inquit ad Asclepium:
1202 2, 32| exposcimus, sed picturam expectamus eam quae maxime prominens
1203 3, 63| difficillimum inceptum, si pro expectatione legentium perficere nequivimus,
1204 3, 63| posteris praedicent. Si vero expectationibus eorum minime satisfeci,
1205 3, 59| peragendam promptum, accinctum expeditumque ingenium id quod exercitatione
1206 2, 31| exhibeat, satis et iudicio et experientia intelligere possumus.~ ~
1207 1, 8| obscuritatis micabunt. Haec res experimento ipso comprobatur.~ ~
1208 2, 32| proficere. Quod si absque velo experiri ingenium delectet, hanc
1209 2, 42| Tum quis hoc, nisi qui expertus sit, crediderit usque adeo
1210 3, 55| res non minus grata quam expetita. Demetrio pictori illi prisco
1211 2, 43| tendantur. Sed cum in his expingendis motibus ratio plerunque
1212 2, 49| eam velim Didonem Virgilii expingere, cui pharetra ex auro, in
1213 2, 45| idem quoque omnes motus expleantur ut nullius panni extensio
1214 2, 46| Ergo, caeteris omissis, explicandum est quonam pacto sit pictori
1215 2, 36| omnes mensuras natura ipsa explicatas in medium exhibeat, tum
1216 1, 16| omnis ratio intercisionis explicetur. Etenim longum esset perdifficileque
1217 2, 28| signa et tabulas in theatris exponebant; eoque processit res ut
1218 1, 1| ipsis naturae principiis exponemus. Sed in omni nostra oratione
1219 3, 55| perdiscenda omnis labor exponendus est. Nam qui graviora apprehendere
1220 1, 7| apud familiares regulam exponere: quo plures radiorum videndo
1221 2, 32| fallor, infinitum laborem exposcimus, sed picturam expectamus
1222 3, 63| potissimum laborum meorum premium exposco ut faciem meam in suis historiis
1223 2, 42| omnem artem et ingenium exposuisset, consumptis affectibus,
1224 2, 25| Quod vero pictura deos expresserit quos gentes venerentur,
1225 2, 45| vestium motus in pictura expressi delectant. Ipse quidem capillos
1226 2, 41| aequalem probe hos animi motus expressisse, quos certum quidem est
1227 2, 46| lumina et umbras in pictura exprimamus; caeteros vero colores tamquam
1228 1, 12| pictor lineis et pingendo exprimat. Quae res cum ita sit, pictam
1229 1, 19| intercisione quanam arte pingendo exprimatur. De hac igitur, caeteris
1230 3, 55| defuit quod similitudinis exprimendae fuerit curiosior quam pulchritudinis.
1231 2, 47| Ipsas quoque niveas vestes exprimendo citra ultimum candorem longe
1232 1, 7| lumen atque eundem colorem expromerent. Ac de his mediis radiis
1233 2, 46| laudabo eos qui veluti exsculpti extare a tabulis videantur,
1234 3, 53| unus, cuius aures ingentes extabant, quem circa duae adstabant
1235 2, 48| spectari. Gratia quidem tunc extabit cum exacta quadam diligentia
1236 1, 2| ordine iungantur lineam extendent. Erit itaque apud nos linea
1237 2, 43| idem videmus, dum quis manu extensa pondus aliquod sustentat,
1238 2, 45| expleantur ut nullius panni extensio adsit, in qua non idem ferme
1239 1, 6| quantitas ad punctum usque extenuata esse videatur. Verum haec
1240 1, 4| interiores fistularum et exteriores columnarum superficies.~ ~
1241 1, 9| humidique permixtione color extet? Neque tamen eos philosophantes
1242 2, 34| Circulares quidem ex angularibus extrahuntur. Id ipse sic facio. Areolam
1243 1, 4| medio punctus inest a quo extremae omnes illius corporis partes
1244 1, 3| recenseamus. Est enim angulus extremitas superficiei a duabus lineis
1245 1, 9| quod alter plus altero de extremo sapiat, quasi de limite
1246 1, 5| radiorum species repertae sunt: extremorum, mediorum et centrici.~ ~
1247 1, 6| aliquos radios aliquando fieri extremos extremosque intervallo mutato
1248 1, 6| aliquando fieri extremos extremosque intervallo mutato item fieri
1249 2, 34| consigno. Sed quia esset extremus labor minutis ac paene infinitis
1250 2, 40| in musica semper nova et exuberantia cum caeteras fortassis ob
1251 pro | caeteros omnes principes longe exuperas, libros nostros minime negligendos
1252 2, 27| Manilius civis Romanus et Fabius homo in urbe nobilissimus
1253 2, 26| caeteri ferme omnes artifices fabri nuncuparentur, solus pictor
1254 3, 53| admoneantur eiusmodi inventionibus fabricandis advigilare oportere. Erat
1255 2, 42| nonnulla quae de motibus partim fabricavimus nostro ingenio, partim ab
1256 2, 26| fabrorum officinae omnesque fabriles artes diriguntur. Denique
1257 2, 26| pictura, tum de Narcisso omnis fabula pulchre ad rem ipsam perapta
1258 2, 40| possint paucis personatis fabulam doceant. Meo quidem iudicio
1259 3, 53| videbatur, manu sinistra facem accensam tenens, altera
1260 1, 15| pictura alterationem aliquam facere. Nam sunt illae quidem aequedistantes
1261 1, 19| Itaque sic illi quidem facerent, quos etsi optimam quandam
1262 1, 9| luminibus varientur. Missam faciamus illam philosophorum disceptationem
1263 1, 17| pictura nullam alterationem faciant. Quae vero quantitates non
1264 2, 25| pictura praesentes esse faciat, verum etiam defunctos longa
1265 3, 60| maximeque canes, egregie faciebat. Aurelius, quod semper amaret,
1266 2, 37| Virgilius refert, nec caetera faciei convenientia sequerentur,
1267 2, 45| saepius admoneo, moderati et faciles, gratiamque potius quam
1268 3, 52| artifici, maxime humanitati et facilitati, quo et benivolentiam, firmum
1269 1, 22| haec, quoquomodo dicantur, facillima sane et pulcherrima sunt,
1270 2, 47| compositio habet, ut arte et modo facta aureas argenteasque et vitreas
1271 1, 19| conscribemus, quas a nobis factas amici dum admirarentur miracula
1272 1, 6| intelliget ubi medii radii sint facti extremi, illico quantitatem
1273 1, 2| punctum non recto gressu sed facto sinu fluxerit. Lineae plures
1274 1, 9| porphyrii lapidis ex permixtione factos videmus. Genera ergo colorum
1275 2, 44| quod quidem cum impossibile factu, tum indecentissimum visu
1276 2, 43| motu referamus, quem tum factum dicunt, cum locus mutatus
1277 2, 29| cura in primis nominis et famae, quam veteres assequutos
1278 2, 29| laudem, divitias ac perpetuam famam dum eam bene excultam feceris.
1279 3, 54| litterarum sese pictor studiosus familiarem atque benivolum dedat, nam
1280 1, 22| sint, fortassis non sine fastidio leguntur. Sed velim nobis
1281 2, 49| circumsculptae columnae et bases et fastigia, non sane vituperabo si
1282 2, 26| capitula, bases, columnas fastigiaque et huiusmodi caeteras omnes
1283 3, 54| Phidias egregius pictor fatebatur se ab Homero didicisse qua
1284 2, 29| famam dum eam bene excultam feceris. Quae res cum ita sit, cum
1285 2, 48| deduximus, nostro ut usque fecimus ingenio, pro instituto rem
1286 2, 42| tristem Calchantem, tristiorem fecisset Ulixem, inque Menelao maerore
1287 1, 18| parva in tabella pingens fecit iuxta satyros pollicem dormientis
1288 1, 7| camaleonta animal et huiusmodi feras metu conterritas solere
1289 2, 41| animi motum maxime prae se ferent. Fit namque natura, qua
1290 2, 46| superficiem in quam radii luminum feriant, color ipse insignior atque
1291 1, 5| offendant, quo in loco cuspide ferientes e vestigio haereant. Verum
1292 2, 41| misericordem, gloriosum, humilem ferocemque facile intelligas. Sed inter
1293 2, 37| motum et sensum, amplius ferre nequeunt. Ergo quae corporum
1294 pro | operam ut possim, prout mea fert voluntas, apud te esse.
1295 2, 44| sed etiam artificis nimis fervens ingenium exprimunt. Suaves
1296 1, 7| dum aerem perterebrant, fessis radiis deficiat. Idcirco
1297 1, 3| brevioresve quoquo pacto fiant. Is locus admonet ut de
1298 2, 49| crines nodabantur, aurea cui fibula vestem subnectebat, aureisque
1299 1, 7| describamus. Pyramis est figura corporis oblongi ab cuius
1300 3, 57| versentur. Nam qui magnas figuras fingere aut pingere noverit,
1301 2, 27| sui vultus similitudine figuravit. Sed quis negabit omnibus
1302 1, 6| speculo animato imagines figurentur. Sed nec omnia quidem oculorum
1303 2, 44| At celebrem illam Inachi filiam, quae in vaccam conversa
1304 2, 27| Demetrio Phalereo, Phanostrati filio, trecentaesexaginta statuae
1305 2, 28| caeterique non pauci Romani cives filios inter bonas artes ad bene
1306 2, 31| quovis colore pertinctum filis grossioribus in parallelas
1307 2, 31| Id istiusmodi est: velum filo tenuissimo et rare textum
1308 2, 34| circularibus superficiebus suis fimbriis conscribendis enarremus.
1309 1, 2| latitudine tenuissima ut nusquam findi queat. Linearum alia recta
1310 1, 19| quod quidem mihi pro aperta finestra est ex qua historia contueatur,
1311 2, 25| quod satisfaceret huic qui fingendis aut pingendis animantibus
1312 3, 58| videantur. Ac fortassis conducet fingendo exerceri quam penniculo.
1313 3, 57| Nam qui magnas figuras fingere aut pingere noverit, is
1314 2, 25| neque pingi a quoquam neque fingi voluisse. Itaque vultus
1315 3, 52| persimillima videantur. Finis pictoris laudem, gratiam
1316 2, 36| quas didicerint memoria firmandas profuisse intelligant. Unum
1317 2, 43| pede tamquam asse bilancis firmato alia tota corporis pars
1318 3, 58| aliorum imitari, quod ea firmiorem quam viventes patientiam
1319 2, 44| virium. Sint in viro motus firmiores et status celeri palaestra
1320 3, 52| facilitati, quo et benivolentiam, firmum contra paupertatem praesidium,
1321 1, 4| quales sunt interiores fistularum et exteriores columnarum
1322 1, 11| solis in lacunaria exiliunt, fitque omnis radiorum flexio angulis
1323 2, 25| cara omnia pictoris manu fiunt pretiosiora. Aurum quoque
1324 3, 61| poetae appellandi sunt, flagranti studio aliquod opus aggredi,
1325 2, 45| conantes, atque undent in aera flammas imitantes, modoque sub aliis
1326 1, 11| picturae pertinent. Radii flexi eo colore imbuuntur quem
1327 1, 11| exiliunt, fitque omnis radiorum flexio angulis inter se, ut probant
1328 2, 45| terram cadentes omnes admodum flexiones refugiant, pulchre idcirco
1329 2, 41| tum solutos et quibusdam flexionibus gratos motus habemus. Laudatur
1330 1, 2| pluribus rectis aut pluribus flexis lineis ambiatur. Circularis
1331 2, 40| alii consideant, aut in flexo genu morentur, aut prope
1332 2, 29| plerosque in ipso quasi flore perdiscendi illico decidisse
1333 2, 26| Narcissum illum qui sit in florem versus, nam cum sit omnium
1334 2, 26| nam cum sit omnium artium flos pictura, tum de Narcisso
1335 1, 2| recto gressu sed facto sinu fluxerit. Lineae plures quasi fila
1336 2, 40| historia observari cupio ut foeda aut praetereantur aut emendentur.
1337 2, 26| quam arte superficiem illam fontis amplecti? Censebat Quintilianus
1338 2, 40| sed casside vestito eum formari solitum. Tum antiquos pictores
1339 2, 35| asperitates extent, hanc merito formosam et venustam faciem dicemus.
1340 2, 27| nepos ex filia, Herculem in foro pinxit. Socrates, Plato
1341 1, 8| caeteris radiis constipatum foveri, ut merito dux radiorum
1342 pro | PROLOGUS. AD JOHANNEM FRANCISCUM ILLUSTRISIMUM PRINCIPEM
1343 3, 55| magis quam discendi labor frangit. Idcirco quonam pacto in
1344 1, 5| fimbriae, aut item colore fraudatae superficies appareant necesse
1345 3, 53| componentes, Insidiae et Fraus. Post has pulla et sordidissima
1346 3, 57| quattuor equis vectum, quorum frena et omnes pedes et pectora
1347 2, 49| vestem subnectebat, aureisque frenis vehebatur, dehinc omnia
1348 1, 9| densi aut ex calidi et sicci frigidi humidique permixtione color
1349 1, 9| innumerabiles. Narn videmus frondes virentes gradibus deserere
1350 2, 40| gratiae habent, panno aut frondibus aut manu operiantur. Apelles
1351 2, 45| et iubarum et ramorum et frondium et vestium motus in pictura
1352 2, 32| potissimum loco tempora a fronte discriminentur, edocendi
1353 2, 31| nam cum istoc in parallelo frontem, in proximo nasum, in propinquo
1354 2, 29| animus raro posteritatis fructum assequetur. Vidi ego plerosque
1355 1, 23| non ad unguem intelligat. Frustra enim arcu contenditur, nisi
1356 1, 5| non eiusdem quam hactenus fuerant fimbriae, aut item colore
1357 3, 63| ducimus, quandoquidem primi fuerrimus qui hanc artem subtilissimam
1358 | fuerunt
1359 3, 56| studium non futile et cassum, fugienda est illa consuetudo nonnullorum
1360 2, 31| tenuissimis atque admodum visum fugientibus; cuiusmodi Apellem pictorem
1361 3, 56| sed erroribus assuefiunt. Fugit enim imperitos ea pulchritudinis
1362 1, 18| in pictura tersissimae ac fulgentissimae quidem superficies apparent,
1363 2, 49| superficies, quas claras et fulgidas repraesentare oportuerat,
1364 2, 47| tersissimarum superficierum fulgores imitetur, solumque nigrum
1365 2, 47| idem deinceps color quasi fumus in contiguas partes diluatur.
1366 1, 23| ineruditis pictoribus prima artis fundamenta iecerint. Sed huiusmodi
1367 2, 45| partim introcedant, partim ut funis intorqueantur. Idque ipsum
1368 2, 41| membrorumque omnium motus pro furore iracundiae in eisdem acerrimi
1369 2, 37| pectus ac caetera membra fusca et truculenta minime conveniunt.~ ~
1370 1, 18| putantur, quae apud Germanos fuscae et atri coloris haberentur.
1371 1, 7| subobscuriorem et magis fuscam videri.~ ~
1372 1, 8| lumine subiaceat, videbis fuscas illic esse partes eas quae
1373 1, 9| luminum positus. Nam umbra fuscum colorem, lumen vero clarum
1374 3, 56| Sed quo sit studium non futile et cassum, fugienda est
1375 3, 63| adiumento. Quos ego, si qui futuri sunt, etiam atque etiam
1376 3, 54| copiosiores et emendatiores futuros, modo discendi studiosiores
1377 3, 57| conspicui sunt. Scripsit Galienus vidisse se in anulo sculptum
1378 3, 60| amatos vultus exprimere gaudebat. Phidias in deorum maiestate
1379 1, 12| coloribus et luminibus referta gaudent. Quod cum ex superficiebus
1380 2, 43| nuncupant, ut ira, dolor, gaudium, timor, desiderium et eiusmodi.
1381 1, 14| quae fuit in Hercule, quem Gelius supra alios homines procerum
1382 2, 38| pingendo curabant ut, cum gemelli viderentur, in altero tamen
1383 1, 2| superficierum qualitates geminae sunt. Una quidem quae per
1384 2, 28| effigiet. Quin et aiunt in gemma Pyrrhi novem musas cum suis
1385 2, 25| gratiosissimam efficiat. Ebur, gemmae et istiusmodi cara omnia
1386 2, 47| carius quam pretiosissimas gemmas coemi! Conduceret quidem
1387 2, 42| os et mentum et oculi et genae et frons et supercilia in
1388 1, 10| quod ipsum non sub aliquo genere colorum sit.~ ~
1389 2, 48| colores aliquibus diversi generis obscuris coloribus coniungantur.
1390 2, 44| motibus uti quibus Bucephalum generosum Alexandri equum. At celebrem
1391 2, 25| pictura deos expresserit quos gentes venerentur, maximum id quidem
1392 1, 10| Non igitur albi permixtio genus colorum immutat sed species
1393 3, 53| ars picturae depromitur, a geometra facile intelliguntur. Eius
1394 2, 28| adolescentes, una cum litteris, geometria et musica, pingendi quoque
1395 3, 53| liberalibus, sed in eo praesertim geometriae peritiam desidero. Assentior
1396 3, 53| neminem pictorem bonum qui geometriam ignorarit. Nostra quidem
1397 1, 23| familiares prolixius quadam geometrica ratione cur ea ita essent
1398 3, 53| satis patere arbitror. Ergo geometricam artem pictoribus minime
1399 3, 55| nasus gibbosus; erunt qui gerant simas nares, recurvas, patulas:
1400 2, 42| quempiam qui earum quae gerantur rerum spectatores admoneat,
1401 1, 18| candidae putantur, quae apud Germanos fuscae et atri coloris haberentur.
1402 2, 42| ut simul deplores suis te gestibus invitet. Denique et quae
1403 2, 40| censeo ut in nullo ferme idem gestus aut status conspiciatur.~ ~
1404 3, 55| Aderunt quibus sit nasus gibbosus; erunt qui gerant simas
1405 1, 14| proportio quam fuit in Antaei gigantis corpore, siquidem utrisque
1406 2, 42| qua noster Etruscus pictor Giottus undecim metu et stupore
1407 pro | qua non minus quam armorum gloria litterarumque peritia caeteros
1408 2, 41| clementem, misericordem, gloriosum, humilem ferocemque facile
1409 2, 37| robustissimo latera levia et gracilia adderemus. Tum etiam in
1410 3, 55| porrigunt, alios labiorum gracilitas ornat, ac deinceps quaeque
1411 1, 9| videmus frondes virentes gradibus deserere viriditatem quoad
1412 3, 55| officium et symmetriam, ut Graeci aiunt, ignoret. At ex partibus
1413 2, 26| Graeciam esset translata. E Graecia vero in Italiam dicunt nostri
1414 2, 26| usu fuisse prius quam in Graeciam esset translata. E Graecia
1415 2, 35| vultus qui superficies alias grandes, alias minimas, illuc prominentes,
1416 1, 18| hominis commensuratione grandia aut pusilla videri. Hanc
1417 3, 57| minimis tabellis pingamus. Grandibus enim imaginibus te velim
1418 1, 7| eo quantitatem prospectam grandiorem existimari; quo autem pauciores,
1419 2, 45| admoneo, moderati et faciles, gratiamque potius quam admirationem
1420 2, 25| longe cariorem multoque gratiosissimam efficiat. Ebur, gemmae et
1421 2, 31| circumscriptio plerunque gratissima est. Circumscriptioni igitur
1422 2, 37| membrorum motus vivaces et gratissimi sunt qui aera in altum petunt.
1423 3, 62| Pictoris enim opus multitudini gratum futurum est. Ergo multitudinis
1424 2, 40| dignitate et verecundia gravem atque moderatam. Improbo
1425 1, 12| tot minutis pyramidibus gravidam quot eo prospectu superficies
1426 3, 55| exponendus est. Nam qui graviora apprehendere et versare
1427 3, 55| Spectabit namque sedentis gremium et tibias ut dulce in proclivum
1428 1, 2| puncto ad punctum non recto gressu sed facto sinu fluxerit.
1429 2, 31| colore pertinctum filis grossioribus in parallelas portiones
1430 1, 17| basim> maior obtusiorem habebunt, tanto plus alterationis
1431 1, 16| nobis investigatio diligens habenda est quo omnis ratio intercisionis
1432 2, 32| pro singulis superficiebus habendae sunt. Quod si ab umbroso
1433 3, 55| pulchritudinem percipiendam, habendam atque exprimendam studio
1434 1, 13| Nobis ergo novissimus sermo habendus est de superficiebus a quibus
1435 1, 18| Germanos fuscae et atri coloris haberentur. Ebur argentumque colore
1436 2, 46| colores tamquam materiam haberi, quibus luminis et umbrae
1437 3, 55| stantis faciem totam atque habitudinem, denique nulla erit pars
1438 2, 44| Sint in virginibus motus et habitudo venusta simplicitate compta
1439 2, 35| nimium retrusas et reconditas habuerit, quales in vetularum vultibus
1440 3, 63| 63.~ ~ Haec habui quae de pictura his commentariis
1441 2, 40| aderat. Periclem referunt habuisse caput oblongum et deforme;
1442 2, 30| superficies inter se conveniant; hasque superficierum coniunctiones
1443 2, 47| nonnulla, quae a natura hausimus, referre. Animadverti quidem
1444 1, 7| intervallo deficere aciemque hebetiorem agere. Demum id cur ita
1445 1, 14| in Evandro quae fuit in Hercule, quem Gelius supra alios
1446 2, 27| Ennii poetae nepos ex filia, Herculem in foro pinxit. Socrates,
1447 1, 14| tamen fuit alia in membris Herculis proportio quam fuit in Antaei
1448 3, 60| elaborabat. Euphranori dignitatem heroum simulari cordi admodum erat,
1449 3, 54| iuvenculae sorores, quibus Hesiodus imposuit nomina Egle, Euphronesis
1450 2, 41| iactabundi sunt. Laeti autem et hilares cum sumus, tum solutos et
1451 2, 28| naturam ut saepe in marmoribus hippocentauros regumque barbatas facies
1452 1, 1| mathematicum sed veluti pictorem hisce de rebus loqui. Illi enim
1453 1, 18| deformis videatur. Apud Hispanos pleraeque virgines candidae
1454 2, 45| utputa in suos ramos. In hisque idem quoque omnes motus
1455 3, 63| exposco ut faciem meam in suis historiis pingant, quo illos memores
1456 2, 44| plurimum membra agitent, eo histrionum motus, spreta omni picturae
1457 1, 20| quadranguli linea distans, ab hocque puncto ad singulas huius
1458 2, 43| sit. Perspexi quidem in homine quam in omni statu sui totum
1459 2, 36| animadverti ferme commune esse in hominibus, ut eadem et pedis et quae
1460 2, 43| modo caeteras corporis honestas partes non impediant. At
1461 2, 26| primis honore a maioribus honestata pictura est ut, cum caeteri
1462 3, 62| liberius dicerent, et ipse honestius vitia sui operis recitantes
1463 2, 28| etiam haec pingendi facultas honori fuit. Martia, Varronis filia,
1464 2, 37| ostentet. Daemon pictor hoplicitem (sic) in certamine expressit,
1465 2, 28| tertiam et quartam quoque horam elapsam esse postea vix
1466 2, 47| enim ipsa indies atrum et horrendum opus usu pingendi odisse
1467 2, 43| nos porrigant, alia abeant horsum, dextrorsum et sinistrorsum.
1468 2, 29| grata, maiorem in modum hortor studiosos iuvenes ut, quoad
1469 2, 27| unica pictura fuisse ab hostibus redemptam possumus affirmare.
1470 | huc
1471 2, 32| adiumentum afferant, tamen huismodi sunt ut absque illis vix
1472 3, 61| quin et miror non plures huiuscemodi abs te esse pictas. Vidi
1473 1, 19| patet, admodum communis humani corporis longitudo est.
1474 2, 27| enim inquit ad Asclepium: humanitas memor naturae et originis
1475 pro | spero ut pro tua solita humanitate, qua non minus quam armorum
1476 3, 52| inserviendum erit artifici, maxime humanitati et facilitati, quo et benivolentiam,
1477 1, 18| Aeneam inquit Virgilius totis humeris supra homines extare, at
1478 2, 43| caput neque cubitum supra humeros elevari, neque supra genu
1479 2, 43| unquam ita intorquemur ut humerum supra umbilicum ad rectam
1480 1, 9| calidi et sicci frigidi humidique permixtione color extet?
1481 2, 41| misericordem, gloriosum, humilem ferocemque facile intelligas.
1482 | I
1483 1, 2| manente, ita sub aspectu tamen iaceant, ut superficies visentibus
1484 1, 13| Superficierum aliae prostratae iacent ut pavimenta aedificiorum
1485 1, 20| quadrangulo centricus punctus a iacente divisa quadranguli linea
1486 1, 19| longitudo est. Ista ergo mensura iacentem infimam descripti quadranguli
1487 1, 19| positio est non altius a iacenti linea quam sit illius pingendi
1488 2, 41| iracundiae in eisdem acerrimi et iactabundi sunt. Laeti autem et hilares
1489 2, 37| currentem manus non minus iactare quam pedes. At philosophum
1490 1, 2| secuerit perque centrum recta ibit, ea diameter circuli apud
1491 3, 56| imperitos ea pulchritudinis idea quam peritissimi vix discernunt.
1492 | ideo
1493 2, 32| Igitur intercisione hac, idest velo, ut dixi, utantur ii
1494 1, 23| pictoribus prima artis fundamenta iecerint. Sed huiusmodi sunt ut qui
1495 1, 12| superficiebus non omnino ieiune conscripsimus, nunc investigandum
1496 2, 47| alteratio difficultatem exhibet ignavis pictoribus. Sed si, ut docuimus,
1497 1, 9| species educantur. Namque est igneus, ut ita loquar, color quem
1498 2, 33| parum pertinet. Idcirco non ignorandum est quid sit compositio
1499 3, 53| pictorem bonum qui geometriam ignorarit. Nostra quidem rudimenta,
1500 3, 55| quod viam perdiscendae rei ignorent, magis quam discendi labor
1501 3, 55| symmetriam, ut Graeci aiunt, ignoret. At ex partibus omnibus
|