Perscrutemur igitur quid
quique radii ad visendum conferant; ac primo de extremis, postea de mediis, tum
de centrico dicendum erit. Radiis
quidem extremis quantitates metiuntur. Est enim quantitas spatium inter duo
disiuncta puncta fimbriae transiens per superficiem, quod oculus quasi circino
quodam instrumento his extremis radiis metitur. Suntque tot in superficie
quantitates quot sunt disiuncta in fimbria sese correspicientia puncta; nam cum
proceritatem quae inter supremum et infimum, seu latitudinem quae inter dextrum
et sinistrum, seu crassitudinem quae inter propinquius et remotius, seu
caeteras quasvis dimensiones aspectu recognoscimus, his tantum radiis extremis
utimur. Ex quo illud dici solitum est visum per triangulum fieri cuius basis
visa quantitas cuiusve latera sunt iidem ipsi radii qui a punctis quantitatis
ad oculum protenduntur. Ac illud quidem certissimum est nisi per hunc ipsum
triangulum quantitatem nullam videri. Latera ergo trianguli visivi patent. Anguli quidem in hoc ipso triangulo
duo sunt alterutra illa quantitatis capita; tertius vero angulus est is qui
basi oppositus intra oculum consistit. Neque hoc loco disputandum est utrum in
ipsa iunctura interioris nervi visus, ut aiunt, quiescat, an in superficie
oculi quasi in speculo animato imagines figurentur. Sed nec omnia quidem
oculorum ad visendum hoc munera referenda sunt. Satis enim erit his
commentariis succinte quae ad rem pernecessaria sint demonstrasse. Cum igitur
in oculo consistat angulus visivus, regula deducta est haec: quo videlicet
acutior sit in oculo angulus, eo quantitatem breviorem apparere. Ex quo plane
discitur cur sit quod multo intervallo quantitas ad punctum usque extenuata
esse videatur. Verum haec cum ita sint, fit tamen nonnullis superficiebus ut
quo illi propinquior sit visentis oculus eo minorem, quo remotior eo longe
plurimam superficiei partem videat. Quod in sphaerica superficie ita esse
discitur. Quantitates ergo pro intervallo minores ac maiores intuentibus
nonnunquam videntur. Cuius rei qui probe rationem tenuerit minime dubitabit
medios aliquos radios aliquando fieri extremos extremosque intervallo mutato
item fieri medios; atque idcirco intelliget ubi medii radii sint facti extremi,
illico quantitatem breviorem apparere, contraque cum extremi radii intra
fimbriam recipiantur, quo magis a fimbria distent, eo maiorem quantitatem
videri.
|