Momus ubi solus lavat haec secum
animo caepit deputare: «Olim quod tristem personam gererem illam et severam,
tetrico incessu, truculento et terribili aspectu, vestitu aspero, barba et
capillo subhorrido atque inculto, quod superstitiosa quadam severitate multo
supercilio multaque frontis contractione gestiebam, quod me contumaci quadam
taciturnitate aut odiosa obiurgandi mordendique acrimonia publicum terrorem
omnibus offerebam, merito nullis eram non invisus atque infensus. Nunc vero aliam nostris temporibus
accommodatiorem personam imbuendam sentio. Et quaenam ea persona erit, Mome? Nempe
ut comem, lenem affabilemque me exhibeam. Item oportet discam praesto esse omnibus, benigne obsequi, per hilaritatem
excipere, grate detinere, laetos mittere. Ne tu haec, Mome, ab tua natura
penitus aliena poteris? Potero quidem, dum velim. Et erit ut velis? Quidni? Spe illectus,
necessitate actus propositisque praemiis, ipsum me potero fingere atque
accommodare his quae usui futura sint. Sequere, Mome, namque abs te quicquid
voles impetrabis et quae tute tibi non negabis, ea tu quidem omnia perquam
pulcherrime poteris. Quid tum? Igiturne vero nos insitum et penitus innatum
lacessendi morem obliviscemur? Minime; verum id quidem moderabimur
taciturnitate, pristinumque erga inimicos studium nova quadam captandi
laedendique via et ratione servabimus. Demum sic statuo oportere his quibus
intra multitudinem atque in negotio vivendum sit, ut ex intimis praecordiis
nunquam susceptae iniuriae memoriam obliterent, offensae vero livorem nusquam
propalent, sed inserviant temporibus, simulando atque dissimulando; in eo tamen
opere sibi nequicquam desint, sed quasi in speculis pervigilent, captantes quid
quisque sentiat, quibus moveatur studiis, quid cogitet, quid tentet, quid
aggrediatur, quid quemque expediat, quid necesse sit, quos quisque diligat,
quos oderit, quae cuiusque causa et voluntas, quae cuique in agendis rebus
facultas et ratio sit. Alia ex parte sua ipsi studia et cupiditates callida
semper confingendi arte integant; vigilantes, solertes, accincti paratique
occasionem praestolentur vindicandi sui praestitam ne deserant; sempiterne sui
sint memores; nunquam adversariis parcant nisi cum velint gravius laedere,
arietum more, qui quidem abscedendo impetum concitant, quo vehementius
impetant; mulctandoque inimico re quam verbis, facto quam ostentatione
insistant; fronte, familiaritate et blanditiis iram animi operiant; omnium
sermones aeque esse insidiosos deputent; credant nemini, sed credere omnibus
ostendant; nullos vereantur, sed coram quibusque applaudere atque assentari
omnibus assuescant. Qui se sic instructum paratumque exhibuerit vulgo habebitur
frugi, servabitur apud doctos, metuent omnes, obsecundabunt, idque praesertim
cum te viderint quasi ex commentariis omnem eorum vitam ad unguem tenere;
alioquin si ipsum te neglexeris, si cesseris petulantibus, si pertuleris
irritantes, fiet ut immodesti in te in dies insolentiores reddantur tua
patientia, fiet item ut procaces temulentique quodammodo ad te unum vexandum
illectentur. Sed quid plura? Omnino illud unum iterum atque iterum iuvabit
meminisse, bene et gnaviter fucare omnia adumbratis quibusdam signis probitatis
et innocentiae: quam quidem rem pulchre assequemur si verba vultusque nostros
et omnem corporis faciem assuefaciemus ita fingere atque conformare, ut illis
esse persimiles videamur qui boni ac mites putentur, tametsi ab illis penitus
discrepemus. O rem optimam nosse erudito artificio fucatae fallacisque
simulationis suos operire atque obnubere sensus!».
|