Interea Iuppiter ad Minervam
Pallademque versus inquit: «Quidni et Virtutem una vobiscum reduxistis? Quid
ea? Quid rerum agit?». Hic
deae se quidem, pro vetere legatorum more, curasse in sua profectione aliud
nihil respondere praeter unum id, cuius gratia proficiscerentur, at satis
quidem se superque habuisse negotii in uno Momo pervestigando, quando, ut
miseri calamitosique faciunt, in solitudine et squallore abditus latitaret.
Caepit ergo Iuppiter de Momo sciscitari Virtutemne apud mortales viderit. Hic
Momus, dura suspicione perculsus ne quid ea interrogatio ad factum ab se vitium
spectet, expalluerat et obmutuerat; sed brevi sese colligens, obducta ad
speciem comiter fidentis fronte, subridens «Num tu, o dignissime deorum
princeps, quae apud mortales in dies gerantur» inquit «ignoras?». «Mitte»
inquit Iuppiter «quae norimus, dic quod rogare». Tum Momus iterato titubare et
quo ea spectent verba dubius expavescere, sed iterato ab Iove admonitus ut
responderet, sui memor, ad belle initas artes dissimulandi rediit atque inquit:
«Mercurius, qui omnium solertissimus est, si quid eum novi, ubi ea consideat
tenet, qui quidem non iniuria dearum pulcherrimam Virtutem unice amet; et
dulces amores tuos, o Mercuri, quamdiu sines abs te abesse?». Hic Mercurius cum
arrisisset asseveravit seque, Iovem deosque reliquos omnes adeo fuisse hac una
votorum cura perpeditos, ut nullis rebus praeterquam votis vacare
occupatissimis diis licuerit, et putare se quidem optime consultam deam a
tantis rerum agendarum molestiis secessisse. Momus hac de re iterato recreari,
iterato efferri incredibili gaudio, et cum Virtutem deam videret apud Iovem
deosque desiderari, ut erat mirus admodum redditus veterator, eleganti vocis,
vultus gestusque artificio totum se ad fingendum comparat, et superiorem illam
quam recensuimus historiam refert de suis perpessis rebus, sed ita ut dum
mortalium expromeret scelera, tum quidem maxime hominum causam tueri et erratis
velle veniam impetrare diceres. Etenim aliis ex fabulis insinuatione adducta eo
devenit ut quasi non ex proposito, sed ipsa ex re admonitus in id incideret, ut
enarraret irrupisse proceres in templum, tumultu exterritos adolescentulos deos
a matre restitisse variasque in formas versos sibi a consceleratorum temeritate
et audacia cavisse. Subinde
annectebat se quoque gravissimis iniuriis affectum, et media deperdita barba
diffugisse. Itaque his admodum rationibus nihil praetermisit quod valeret ad
odium adversus homines excitandum, in eoque omnem vim orationis exposuit, ut
indignissime factum id dii statuerent. Confabulantem Momum Iuppiter audiens et
ii qui aderant dii nimirum commovebantur cum ceteras ob res, tum ob iniquam
indignamque Virtutis deae calamitatem; alia ex parte non poterant non facere
quin in cachinnum irrumperent ridiculos Momi casus intelligentes. Quos cum ita
vidisset affectos Momus «Quantum ista in re» inquit «quam dicturus sum valeam
prudentia, vestrum erit iudicium: ego vero sic de me ipso testor, summa fide
adduci ut haec referam. Tibi quidem o rerum conditor, Iuppiter, omnia probe et
praeclare fore constituta sentio quae quidem ad imperii decus et ornamentum
faciant, ni forte illud, quantum videre licet, desit, quod quae apud mortales
agantur habes neminem qui ad te referat, et eam gentem, mihi crede, minime
neglexisse oportet». Cum haec dixisset, Iuppiter, secum ipse suspensus, innuens
affirmavit uni se huic rei cupere providisse, sed in tanto suorum numero aegre
ferre quod haberet neminem, ex animi sui sententia, quem volentem et ad rem
exequendam non ineptum possit mittere. «At habes quidem» inquit Momus «cui
recte ac tuto eam demandes provinciam, ut promptiorem accommodatioremque dari
si optes, nunquam alibi invenias. Habes enim ex me natam Famam, omnium
pervigilem et, quod ad rem conferat, celerem pedibus et pernicibus alis ut nihil
supra; tum est illa mei quidem cupidissima atque observantissima, ut hoc tibi
spondeam pro accepto abs te beneficio: eam quaeque imperaris, mea praesertim
causa, mature summa fide et summa diligentia executuram». Habuit Momo gratias
eam ob commonefactionem et pollicitationem Iuppiter. Ergo Momus «Hoc pro
beneficio,» inquit «si beneficium potius quam officium id supplici et
calamitoso Momo putandum est, peto a te, benignissime Iuppiter, ut si qua in
illa procreanda forte videar amorum culpa obnoxius, eam ereptae barbae
doloribus compenses». Risere
atque re cognita indulsere.
|