|
Itaque Momus huiusmodi toto
ridente caelo referebat. Sed Iuppiter, cum satis risisset, Momum
facetias istas recensentem interpellavit. «Atqui» inquit «heus Mome, num et,
quod aiunt, figulus figulo, faber fabro, ipsum idem aeque erronibus evenit, ut
inter se invideant?». Tum Momus:
«Enimvero et quis huic invideat qui prae se ferat miserum esse se?». Tum
Iuppiter: «Ni fallimur, invidebit quisquis prae illo qui admodum miserabilis
sit, volet sese dignum videri misericordia. Quod ni istuc siet, fateor una haec
tua erronum vita est non modo, uti aiebas, vacua incommodis, sed egregie
directa ad quietem atque summam ad felicitatem apta, ut eam statuam huic
nostrae deorum beatitudini esse longe anteponendam. O malum maximum invidia,
maximum invidia malum!». Tum Momus «Admones,» inquit «o Iuppiter optime et
maxime, ut ipsum me accusem: audies rem festivam. Versabatur inter philosophos
egregius quidam nebulo, quem unum si spectes facile credas principem esse
abiectissimorum hominum, ita corporis forma et omni membrorum ornatu se agebat
inter errones insignem atque nobilem. Describam tibi hominis speciem et
habitum. Aderat illi os impressum, mentum obductum, cutis hispida, crispissata
atque ab genis pro palearibus dependens, omnis vultus perfuscus, oculi turgidi
et aperte prominentes, horumque alter luciosus, alter sublippus et ambo
perverse strabi; naso tam erat multo ut non hominem, sed nasum existimes
ambulare. Pergebat procurva cervice et inversa in sinistrum humerum, collo
protenso et acclinato, ut terram non prospicere oculis sed auricula diceres;
surgebat spatularum una in strumam pergravem, incedebat gradu lato, tardo,
vasto, sed lassis artubus et quasi longo morbo spondylibus dissolutis ad
cuiusque pedis motum innutabat. Sino vestitum et reliquum apparatum, saccos
centipelles, lacernam attavam lacernarum, in qua mille parturientes mures
nidificarant; pendebant humero pera, calathus atque cantharus sordibus obsceni,
foetore exsecrabiles. Huic me fateor homini fortassis interdum invidisse, non quo
esset ille quidem ita informis, sed quod non obscure perspiciebam pluribus hunc
videri dignum pietate, cum esset non pietate, sed odio potius dignissimus. Tum
et illud pigebat, quod errones nimium multos volitare foro conspiciebam. Unum
profecto erat in tota illa erronum arte quod animo ferebam minus aequo: id erat
cum latrantes et infestis dentibus nudos talos appetentes caniculas pueri
adversum me concitabant, et quam sint illi quidem molesti scio vobis non posse
facile persuaderi, sed ea irritamenta si maximis diis accidissent, nihil in
rerum orbe universo est quod illis inveniri posset laboriosius. Sed de
his alias. Nunc vero ad rem redeam, hoc est ut affirmem apud mortales nihil
inveniri commodius erronum vita, siquidem et facilis et paratissima est,
siquidem huic neque calamitas officere neque improbitas adimere quicquam
potest, siquidem in ea nihil inveniri potest quod doleas». «O te igitur stultum» inquit Iuppiter «si tanta
bona reliquisti, ad superos ut conscenderes! Vide, Mome, quid recites, non potuisse in te apud
mortales ea quae apud nos divos plus satis possunt. Quid est quod nequeat
improbitas?». Hic Momus caepit deierare nunquam se fuisse minus affectum curis
quam cum esset erro, nunquam praeter semel tota illa in vita doluisse, atque id
quidem re alioquin levi obtigisse, sed non tamen indigna memoratu. Incidisse
enim ut offenderet quendam ascripticium servulum ex ergastulo qui detrectantem
et calcitrantem asinum fuste caederet. Primo caepisse efferate excandescentem
illum ridere, post id incidisse in mentem ut repeteret quam ab pauperum numero
iumentis debeatur, quae si forte desint fiat ut divites velint portari a
pauperibus. Ea de re indignatum caepisse redarguere atque increpare his verbis:
«O bipes indomite, servum pecus, non cessabis furere? Ne tu non intelligis quam
huic animantium generi debeatur, quod ni essent tu tuique similes pro iumento
sarcinas atque impedimenta ferres?». Haec dixisse Momum. At illum, ut erat
immanis, relicto asino obiurgatorem petiisse et dixisse: «Quin immo tu pro
asino feres?», fusteque ipso quo asinum percusserat reddidisse Momum onustum
plagis. Affuisse tum illic nonnullos viros probos qui servum hunc dictis
castigarent et factum maledicerent atque condolerent; Momum vero affirmasse id
factum optime, quandoquidem, maximis hominum aerumnis neglectis, asini
incommodis moveretur.
|