Superis id ad maiestatem deorum
conducere nequicquam visum est, ut discant homunculi in quemquam divorum
tametsi consceleratissimum atque penitus incognitum inferre manus. Alia ex
parte prospiciebant non defuturum quin propediem, Momo, ut caeperat, vindictam
prosequente plebeque ignara et credula assentiente, prisci gentium ritus et
iusta diis sacra labefactata obliterarentur. Coacto ea de re senatu deorum,
duae proferebantur sententiae. Una erat, in quam quidem pedibus ibant cuncti,
ut ad superum dignitatem auctoritatemque revocandam grati aliqui acceptique
hominibus mitterentur, qui apud mortalium animos quovis argumento in integrum
statas veteres cerimonias ac venerationem deorum restituerent atque
refirmarent. Altera erat sententia, in qua variabatur, sed primarios habebat
auctores, ut Momus, cuius iam tum mores caelicolis omnibus essent cogniti,
revocaretur: plus enim detrimenti ex illius exilio divorum ordini redundaturum
quam si garrulum blatteronem, cui nulli amplius credituri sint, domi
continuerint; quod si Momi poena delectentur, esse quidem genus exilii
deterrimum ita inter suos versari ut omnibus invisus atque infensus sit. Tandem
ex Iovis senatusque decreto Virtus dea, quod et aspectus maiestate et apud
mortales auctoritate plurimum valeret, ad terrarum incolas, veluti in
provinciam, summa cum imperii potestate demittitur mandaturque ut provideat ne
quid deorum respublica detrimenti patiatur. Dea proficiscente universi ordines
comitandi gratia frequentes adfuere; tum et singuli senatores caelicolae, prout
necessitudine aut familiaritate apud proficiscentem valebant, solliciti
admonere, hortari rogareque ut quibus possit artibus communi in periculo
publicam ad salutem advigilet detque operam ut cuius ope deorum flamines
exstarent, eius cura et diligentia sacrosancta immortalium maiestas tueretur.
Illa, optimam de se spem in tanto deorum discrimine pollicita, quantum ex
tempore captari afflictis rebus consilii potuit, mature inivit. Quatuor deae
Virtutis filii aderant adolescentes, formae venustate indolisque gratia et
vultus proceritate morumque praestantia facile principes caelicolarum
iuventutis; hos laute ornatos secum dea proficiscens ducit, per quos, sin
aliter nequeat, deorum veteres hospites, proceres mortalium heroasque, quos
esse pulchrorum amatores meminerat, moveat: tanti erat Momi conatus velle
evertere! Eccam igitur deam quadrato reptantem agmine: hinc Triumphus, hinc
Trophaeus duo Virtutis mares liberi praetextati praeibant; Virtus mater subinde
media subsequitur; matrem deam binae item puellae filiae Laus atque Posteritas
consequebantur. Deorum numerus ad septimum usque lapidem longo ordine confertim
deam egredientem comitati sunt. At legati illic nubem candidissimam omnium
conscenderunt, qua quidem per aethera proclive labentes ad terras delati
devenerunt. Hac Virtutis profectione dii plurimum recreari toto caelo professi
sunt: neque defuturum arguebant quin, tam praeclaris fulta coadiutoribus, dea
violatam caelicolarum maiestatem ab impuri facinorosissimique Momi iniuriis
esset vendicatura. Dea ut primum appulit ad terras, mirabile dictu quantum
universa terrarum facies plausu laetitiaque gestiret! Sino quid aurae, quid
fontes, quid flumina, quid colles adventu deae exhilarati sint. Videbas flores
vel ipso praeduro ex silice erumpere praetereuntique deae late arridere et
venerando acclinare, omnesque suavitatum delitias, ut odoratissimum id iter
redderent, expromere. Vidisses
et canoras alites prope advolitantes circum applaudere pictis alis, motuque
vocis deos hospites consalutare.
|