grassetto = Testo principale
Capitolo, Capoverso grigio = Testo di commento
1 1 | 1. Reverendissimo in Christo patri dominorum
2 1 | Apostolice Sedis legato, necnon in Tuscia Romaniola et Marchia
3 1, 4 | 4. Et ad quid aliud in civile bellum corruimus,
4 1, 5 | petebat, petit, atque petet in posterum. ~
5 1, 6 | florentine gentis reperitur in terris. Sed si qua celo
6 1, 7 | cessaremus et usu, et nos ipsos in paternas manus vestras exhiberemus
7 1, 7 | manus vestras exhiberemus in totum, nos filii devotissimi
8 2, 1 | aliis virtutibus comitata in illo, suum nomen pre titulis
9 2, 2 | Argenteas etenim scuticas in purpureo deferebat extrinsecus,
10 2, 2 | extrinsecus, et intrinsecus mentem in amore virtutum vitia repellentem. ~
11 2, 3 | cara spe memet consolabar in illo.~
12 2, 5 | Nam qui virtutem honorabat in terris, nunc a Virtutibus
13 2, 5 | nunc a Virtutibus honoratur in celis; et qui Romane aule
14 2, 5 | Romane aule palatinus erat in Tuscia, nunc regie sempiterne
15 2, 5 | sempiterne aulicus preelectus in superna Ierusalem cum beatorum
16 2, 6 | bonorum sibi vos instituit in heredes, sic ipsi vos, tanquam
17 2, 8 | captivitatis me detrusit in antrum, et nitentem cunctis
18 3, 1 | confidentie vehementis ad me, in quo consuluisti, carissime,
19 3, 1 | carissime, utrum de passione in passionem possit anima transformari:
20 3, 1 | transformari: de passione in passionem dico secundum
21 3, 1 | auctorem facere voluisti, ut in declaratione rei nimium
22 3, 3 | generatio sit alterius, in anima reformari.~
23 3, 4 | naturaliter reservatur in alium: ergo potentie sensitive,
24 3, 4 | naturaliter reservantur in alium; cum igitur potentia
25 3, 4 | corruptionem unius passionis qua in actum reducitur, in alium
26 3, 4 | qua in actum reducitur, in alium reservatur.~
27 3, 6 | scilicet ubi ait, et quidem in fabula trium sororum contemtricium
28 3, 6 | trium sororum contemtricium in semine Semeles, ad Solem
29 3, 6 | derelictis atque neglectis in quas prius exarserat, noviter
30 4, 2 | suspirate postea curie separato, in qua, velut sepe sub admiratione
31 4, 3 | 3. O quam in eius apparitione obstupui!
32 4, 3 | post longum exilium sola in sua repatrians, quicquid
33 4, 5 | 5. Regnat itaque Amor in me, nulla refragante virtute;
34 5, 1 | crebrescunt; rutilat celum in labiis suis, et auspitia
35 5, 2 | qui diu pernoctitavimus in deserto, quoniam Titan exorietur
36 5, 2 | esuriunt et sitiunt iustitiam in lumine radiorum eius, et
37 5, 5 | qui percutiens malignantes in ore gladii perdet eos, et
38 5, 5 | fructum iustitie reddant in tempore messis.~
39 5, 9 | facinora vindicabit, et usque in Thessaliam persequetur,
40 5, 13| Preoccupetis faciem eius in confessione subiectionis,
41 5, 13| confessione subiectionis, et in psalterio penitentie iubiletis,
42 5, 14| ante iactum preveniens, in vacuum de altissimo cadat. ~
43 5, 17| supinatur ut coluber et vertitur in se ipsam, hinc utrique potestis
44 5, 19| vosmetipsos, tanquam sompniantes, in cordibus et dicentes: «Dominum
45 5, 21| Principem predestinasse relucet in miris effectibus; et verbo
46 5, 26| homo factus, evangelizaret in terris, quasi dirimens duo
47 5, 28| sicut et gentes ambulant in vanitate sensus» tenebris
48 6, 2 | quod nauclerus et remiges in navicula Petri dormitant,
49 6, 3 | 3. Igitur in hanc Dei manifestissimam
50 6, 4 | cupiditatis ingluvies paratos in omne nefas illexit, nonne
51 6, 4 | iugum libertatis horrentes, in romani Principis, mundi
52 6, 4 | subiectionis officium denegando, in rebellionis vesaniam maluistis
53 6, 7 | libet, ut si Delia geminatur in celo, geminetur et Delius? ~
54 6, 11| cum advolaverit aquila in auro terribilis, que nunc
55 6, 12| existimatis, eo vere servitutis in ergastula concidetis. ~
56 6, 13| declinare arbitratur, inde in ea gravius precipitetur;
57 6, 15| circunquaque furentem nunc in contraria, pro et contra,
58 6, 15| contraria, pro et contra, deinde in idem adversus vos horrenda
59 6, 16| diutino merore confectam in manus alienorum tradi finaliter,
60 6, 17| calamitates illa civitas gloriosa in fide pro libertate Saguntum,
61 6, 17| Saguntum, ignominiose vos eas in perfidia pro servitute subire
62 6, 18| invicem «prius moriamur et in media arma ruamus», in castra
63 6, 18| et in media arma ruamus», in castra Cesaris, absente
64 6, 20| quam vitio insensati! Quam in noctis tenebris malesane
65 6, 20| vos pennati et inmaculati in via, quasi stantes in limine
66 6, 20| inmaculati in via, quasi stantes in limine carceris, et miserantem
67 6, 20| vos liberet captivatos et in compedibus astrictos et
68 6, 21| nec non captivantem vos in lege peccati, ac sacratissimis
69 6, 22| liber cursus voluntatis in actum quem suis leges mansuetis
70 6, 22| contra leges universas in legum principem conspiratis?~
71 6, 23| quanquam spem simuletis in facie verboque mendaci,
72 6, 23| verboque mendaci, atque in somniis expergisci plerunque,
73 6, 24| penitet non dolentes, ut in amaritudinem penitentie
74 6, 26| pridie Kalendas Apriles in finibus Tuscie sub fontem
75 7, 1 | est pacis hereditas, ut in sua mira dulcedine militie
76 7, 1 | nostre dura mitescerent, et in usu eius patrie triumphantis
77 7, 3 | tyranni disperderet et nos in nostra iustitia reformaret. ~
78 7, 5 | plerique vota sua prevenientes in iubilo tam Saturnia regna
79 7, 6 | dubitare compellimur et in vocem Precursoris irrumpere
80 7, 7 | Et quamvis longa sitis in dubium que sunt certa propter
81 7, 7 | deflectat, nichilominus in te credimus et speramus,
82 7, 9 | 9. Tunc exultavit in te spiritus meus, cum tacitus
83 7, 10| admiramur, quando iamdudum in valle victor Eridani non
84 7, 11| 11. Nam etsi vim passa in angustum gubernacula sua
85 7, 14| 14. Pudeat itaque in angustissima mundi area
86 7, 14| defluat quod Tuscana tyrannis in dilationis fiducia confortatur,
87 7, 15| iterum vox illa Curionis in Cesarem:~ ~Dum trepidant
88 7, 16| increpitantis Anubis iterum in Eneam:~ ~Si te nulla movet
89 7, 17| magni genitoris observans, in Turnos ubique sicut leo
90 7, 17| ubique sicut leo deseviet et in Latinos velut agnus mitescet. ~
91 7, 18| Nonne cum parvulus esses in oculis tuis, caput in tribubus
92 7, 18| esses in oculis tuis, caput in tribubus Israel factus es,
93 7, 18| es, unxitque te Dominus in regem super Israel, et misit
94 7, 18| Israel, et misit te Deus in via et ait: Vade et interfice
95 7, 18| peccatores Amalech?». Nam et tu in regem sacratus es ut Amalech
96 7, 23| 23. Hec est vipera versa in viscera genitricis; hec
97 7, 23| Myrrha scelestis et impia in Cinyre patris amplexus exestuans;
98 7, 23| adscire non timuit, sed in bella furialiter provocavit,
99 7, 25| infatuat aggregatos. Vere in paternos ardet ipsa concubitus,
100 7, 27| 27. Nam sepe quis in reprobum sensum traditur,
101 7, 28| quo agis, et Goliam hunc in funda sapientie tue atque
102 7, 28| funda sapientie tue atque in lapide virium tuarum prosterne;
103 7, 28| tuarum prosterne; quoniam in eius occasu nox et umbra
104 7, 29| deflemus ablatam, nobis erit in integrum restituta; ac quemadmodum,
105 7, 29| Ierusalem memores, exules in Babilone gemiscimus, ita
106 7, 29| tunc cives et respirantes in pace, confusionis miserias
107 7, 29| pace, confusionis miserias in gaudio recolemus.~
108 7, 30| 30. Scriptum in Tuscia sub fonte Sarni xv
109 8 | Magnificentie gratia comitissa in Tuscia palatina, tam debite
110 8, 4 | barbaras nationes et cives in mortalium tutamenta subegit,
111 8, 4 | gloria sui Henrici reformet in melius.~
112 9 | gratia largiente comitissa in Tuscia palatina, flexis
113 9, 3 | vestri regni felicia semper in melius prosperata procedent. ~
114 9, 4 | 4. Sic igitur in presentibus et futuris exultans,
115 10 | indulgentie gratia comitissa in Tuscia palatina, cum promptissima
116 10, 1 | mea pura fidelitas quam in dominorum successibus corda
117 10, 1 | per ea que continebantur in ipsa, cum tota cordis hilaritate
118 11, 3 | Paulus gentium predicator, in apostolicam sedem aspergine
119 11, 6 | calescunt; vobis columbas in templo vendentibus, ubi
120 11, 6 | pretio mensurari non possunt, in detrimentum hinc inde commorantium
121 11, 8 | declarando respondeam, nisi quod in Alcimum cum Demetrio consensistis?~
122 11, 10| 10. Nam etiam «in ore lactentium et infantium»
123 11, 13| potius confusionis ruborem et in vobis et aliis, nomine solo
124 11, 13| neglectis tamen et incustoditis in pascuis, una sola vox, sola
125 11, 13| sola pia, et hec privata, in matris Ecclesie quasi funere
126 11, 14| Cupiditatem unusquisque sibi duxit in uxorem, quemadmodum et vos,
127 11, 15| piissima, sponsa Christi, que in aqua et Spiritu generas
128 11, 16| 16. Iacet Gregorius tuus in telis aranearum; iacet Ambrosius
129 11, 16| aranearum; iacet Ambrosius in neglectis clericorum latibulis;
130 11, 17| ne me phenicem extimetis in orbe terrarum; omnes enim
131 11, 18| 18. Nonnulli sunt in admiratione suspensi: an
132 11, 18| quia qui movit linguam in asina Balaam, Dominus est
133 11, 20| auditum, ac pariat pudor in nobis penitudinem, primogenitam
134 11, 23| 23. Et si ceteros Italos in presens miseria dolore confecit
135 11, 25| ira defuncti Antistitis in te velut ramus insitionis
136 11, 25| te velut ramus insitionis in trunco non suo frondesceret,
137 11, 26| tota civitate peregrinante in terris, viriliter propugnetis,
138 11, 26| audire possitis: «Gloria in excelsis»; et ut Vasconum
139 11, 26| cuncta futura sit posteris in exemplum.~
140 12, 1 | 1. In litteris vestris et reverentia
141 12, 4 | 4. In qua quidem duo ridenda et
142 12, 5 | sudor et labor continuatus in studio ? ~
143 13 | sacratissimi Cesarei Principatus in urbe Verona et civitate
144 13, 1 | disseminat, sic distrahit in diversa diversos, ut hos
145 13, 1 | diversa diversos, ut hos in spem sue prosperitatis attollat,
146 13, 1 | hos exterminii deiciat in terrorem. Huius quidem preconium,
147 13, 5 | homines profitentem. Nam in Sapientia de sapientia legitur, «
148 13, 6 | quibus optimum quod est in nobis noscere datum est,
149 13, 9 | 9. Itaque, cum in dogmatibus moralis negotii
150 13, 11| non sinit affectus, quod in hac donatione plus dono
151 13, 13| Sicut dicit Philosophus in secundo Metaphysicorum: «
152 13, 13| quia veritas de re, que in veritate consistit tanquam
153 13, 13| veritate consistit tanquam in subiecto, est similitudo
154 13, 14| ut habeant esse absolutum in se; quedam sunt ita, ut
155 13, 14| totum et pars, et huiusmodi, in quantum talia. ~
156 13, 17| 17. Sex igitur sunt que in principio cuiusque doctrinalis
157 13, 17| philosophie. De istis tria sunt in quibus pars ista, quam vobis
158 13, 17| subiectum, forma et titulus; in aliis vero non variatur,
159 13, 20| pateat, potest considerari in hiis versibus: «In exitu
160 13, 20| considerari in hiis versibus: «In exitu Israel de Egypto,
161 13, 21| ab «alleon» grece, quod in latinum dicitur «alienum»,
162 13, 25| qua totum opus dividitur in tres canticas. Secunda,
163 13, 25| quelibet cantica dividitur in cantus. Tertia, qua quilibet
164 13, 25| quilibet cantus dividitur in rithimos.
165 13, 28| Differt ergo a tragedia, in materia per hoc, quod tragedia
166 13, 28| materia per hoc, quod tragedia in principio est admirabilis
167 13, 28| est admirabilis et quieta, in fine seu exitu est fetida
168 13, 28| hirci; ut patet per Senecam in suis tragediis. Comedia
169 13, 28| ut patet per Terentium in suis comediis. Et hinc consueverunt
170 13, 28| consueverunt dictatores quidam in suis salutationibus dicere
171 13, 29| 29. Similiter differunt in modo loquendi: elate et
172 13, 29| humiliter; sicut vult Oratius in sua Poetria, ubi licentiat
173 13, 30| fetida est, quia Infernus, in fine prospera, desiderabilis
174 13, 30| quia locutio vulgaris, in qua et muliercule comunicant. ~
175 13, 31| per Oratium patere potest in sua Poetria; sed de istis
176 13, 32| manifestum est quod hac in parte talis status est subiectum,
177 13, 33| obnoxius, manifestum est in hac parte hoc subiectum
178 13, 34| Nam, si forma tractatus in toto est triplex, in hac
179 13, 34| tractatus in toto est triplex, in hac parte tantum est duplex,
180 13, 37| 37. Inquisitis his tribus in quibus variatur pars a toto,
181 13, 37| videndum est de aliis tribus in quibus nulla variatio est
182 13, 38| partis est removere viventes in hac vita de statu miserie
183 13, 39| philosophie, sub quo hic in toto et parte proceditur,
184 13, 40| 40. Nam si in aliquo loco vel passu pertractatur
185 13, 40| quia, ut ait Phylosophus in secundo Methaphysicorum, «
186 13, 42| Paradisus dicitur, principaliter in duas partes, scilicet in
187 13, 42| in duas partes, scilicet in prologum et partem executivam.
188 13, 43| prologus; quod Phylosophus in tertio Rhetoricorum videtur
189 13, 43| proemium est principium in oratione rhetorica, sicut
190 13, 43| rhetorica, sicut prologus in poetica, et preludium in
191 13, 43| in poetica, et preludium in fistulatione». ~
192 13, 47| presens prologus dividitur in partes duas, in prima premittitur
193 13, 47| dividitur in partes duas, in prima premittitur quid dicendum
194 13, 47| premittitur quid dicendum sit, in secunda invocatur Apollo;
195 13, 48| requiruntur, ut dicit Tullius in Nova Rhetorica, scilicet
196 13, 48| auditorem; et hoc maxime in admirabili genere cause,
197 13, 49| reducenda ista tria intenduntur in principio exordii, sive
198 13, 49| se dicturam ea, que vidit in primo celo et retinere mente
199 13, 50| 50. In quo dicto omnia illa tria
200 13, 50| tria comprehenduntur; nam in utilitate dicendorum benevolentia
201 13, 50| dicendorum benevolentia paratur; in admirabilitate attentio;
202 13, 50| admirabilitate attentio; in possibilitate docilitas.
203 13, 51| 51. Hec omnia tanguntur in verbis illis, ubi dicit
204 13, 51| illis, ubi dicit se fuisse in primo celo, et quod dicere
205 13, 51| de regno celesti quicquid in mente sua, quasi thesaurum,
206 13, 52| Motoris», qui Deus est, «in omnibus partibus universi
207 13, 52| resplendet», sed ita ut «in aliqua parte magis, et in
208 13, 52| in aliqua parte magis, et in aliqua minus». ~
209 13, 54| ergo accipiatur ultimum in universo, non quodcumque,
210 13, 54| cum esset sic procedere in infinitum in causis agentibus,
211 13, 54| sic procedere in infinitum in causis agentibus, ut probatur
212 13, 54| causis agentibus, ut probatur in secundo Metaphysicorum. ~
213 13, 56| 56. Et hoc dicitur in libro De Causis quod «omnis
214 13, 60| Et propter hoc dicitur in libro De Causis quod «omnis
215 13, 61| et terram ego impleo»; et in Psalmo: «Quo ibo a spiritu
216 13, 61| tua fugiam? Si ascendero in celum, tu illic es; si descendero
217 13, 61| illic es; si descendero in infernum, ades. Si sumpsero
218 13, 61| terrarum». Et Ecclesiasticus in quadragesimo secundo: «Gloria
219 13, 62| contestatur; nam Lucanus in nono: «Iuppiter est quodcumque
220 13, 64| minus», habet veritatem in manifesto; quoniam videmus
221 13, 64| manifesto; quoniam videmus in aliquo excellentiori gradu
222 13, 64| essentiam aliquam, aliquam vero in inferiori; ut patet de celo
223 13, 65| Paradisum; et dicit quod fuit in celo illo quod de gloria
224 13, 66| omnia corpora moventur, ipso in sempiterna quiete permanente ***
225 13, 67| ardoris flagrans; non quod in eo sit ignis vel ardor materialis,
226 13, 69| Continens se habet ad contentum in naturali situ, sicut formativum
227 13, 69| ad formabile, ut habetur in quarto Physicorum. Sed in
228 13, 69| in quarto Physicorum. Sed in naturali situ totius universi
229 13, 70| Omne ergo quod movetur est in aliquo defectu, et non habet
230 13, 71| celum quod a nullo movetur, in se in qualibet sui parte
231 13, 71| quod a nullo movetur, in se in qualibet sui parte habet
232 13, 71| sit radius primi, quod est in summo gradu perfectionis;
233 13, 72| quia de quodam sempiterno, in quo potest defectus sempiternari:
234 13, 72| non dedit sibi materiam in aliquo egentem. ~
235 13, 73| homo est, est risibile; nam in omnibus convertibilibus
236 13, 73| Sic ergo patet: cum dicit «in illo celo quod plus de luce
237 13, 74| consonanter dicit Philosophus in primo De Celo quod celum «
238 13, 75| et perfectione decorus, in deliciis Paradisi Dei fuisti». ~
239 13, 76| postquam dixit quod fuit in loco illo Paradisi per suam
240 13, 76| dicens «quod intellectus in tantum profundat se» in
241 13, 76| in tantum profundat se» in ipsum «desiderium suum»,
242 13, 77| quod intellectus humanus in hac vita, propter connaturalitatem
243 13, 77| separatam, quando elevatur, in tantum elevatur ut memoria
244 13, 78| dicit: «Scio hominem, sive in corpore, sive extra corpus,
245 13, 79| hoc est insinuatum nobis in Matheo, ubi tres discipuli
246 13, 79| tres discipuli ceciderunt in faciem suam, nihil postea
247 13, 79| recitantes, quasi obliti. Et in Ezechiele scribitur: «Vidi
248 13, 79| scribitur: «Vidi et cecidi in faciem meam». Et ubi ista
249 13, 79| Richardum de Sancto Victore in libro De Contemplatione,
250 13, 79| Contemplatione, legant Bernardum in libro De Consideratione,
251 13, 79| Consideratione, legant Augustinum in libro De Quantitate Anime,
252 13, 80| 80. Si vero in dispositionem elevationis
253 13, 83| quod satis Plato insinuat in suis libris per assumptionem
254 13, 84| que qualia sint et quanta, in parte executiva patebit. ~
255 13, 85| Et dividitur ista pars in partes duas: in prima invocando
256 13, 85| ista pars in partes duas: in prima invocando petit; in
257 13, 85| in prima invocando petit; in secunda suadet Apollini
258 13, 86| 86. Prima pars dividitur in partes duas: in prima petit
259 13, 86| dividitur in partes duas: in prima petit divinum auxilium;
260 13, 86| petit divinum auxilium; in secunda tangit necessitatem
261 13, 87| sententia secunde partis prologi in generali. In speciali vero
262 13, 87| partis prologi in generali. In speciali vero non exponam
263 13, 88| 88. In parte vero executiva, que
264 13, 88| procedetur ascendendo de celo in celum, et recitabitur de
265 13, 88| animabus beatis inventis in quolibet orbe, et quod vera
266 13, 88| quod vera illa beatitudo in sentiendo veritatis principium
267 13, 88| verum, etc».; et per Boetium in tertio De Consolatione ibi: «
268 13, 88| ostendendum gloriam beatitudinis, in illis animabus, ab eis,
269 13, 89| visio Iohannis designat, in ipso Deo terminatur tractatus,
270 13, 89| tractatus, qui est benedictus in secula seculorum. ~
|