Capitolo
1 De| phylosophantes minimus, in Eo salutem qui est principium
2 1| indeterminata restabat: unde cum in amore veritatis a pueritia
3 1| transmutent, placuit insuper in hac cedula meis digitis
4 2| illam quam Phylosophus ponit in quarta specie qualitatis
5 2| quarta specie qualitatis in Predicamentis. Et restricta
6 2| ut quereretur utrum aqua in spera sua, hoc est in sua
7 2| aqua in spera sua, hoc est in sua naturali circumferentia,
8 2| naturali circumferentia, in aliqua parte esset altior
9 3| omne, quod habet positionem in mundo aliam ab eo, sit altius;
10 3| ea que demonstrata sunt in geometria; minor per sensum,
11 3| sensum, eo quod videmus in aliqua parte terre circumferentiam
12 3| includi a circumferentia aque, in aliqua vero excludi.~
13 5| experientiam nautarum, qui vident, in mari existentes, montes
14 5| ascendendo malum vident eos, in navi vero non vident; quod
15 6| totaliter sine aquis, saltem in parte detecta, de qua queritur:
16 6| ut patet per Phylosophum in Metauris suis, si mare non
17 6| aqua ad ipsam terram, cum in omni motu naturali aque
18 7| sequi motum lune, ut patet in accessu et recessu maris;
19 7| rationabile videtur quod aqua in sua spera ecentricitatem
20 7| nisi sit altior terra, ut in prima ratione ostensum est,
21 8| detecta sive habitabili, licet in contrarium est sensus et
22 9| 9-~ ~In ostendendo, sive determinando
23 9| demonstrabitur impossibile aquam in aliqua parte sue circumferentie
24 10| propter primum quod si aqua, in sua circumferentia considerata,
25 10| circumferentia considerata, esset in aliqua parte altior quam
26 10| existens, esset gibbosa in aliqua parte, secundum quam
27 11| scientie non sit disputandum in illa scientia, ut patet
28 12| sit celum circumferentia in qua tres cruces, aqua in
29 12| in qua tres cruces, aqua in qua due, terra in qua una;
30 12| aqua in qua due, terra in qua una; et sit centrum
31 12| centrum celi et terre punctus in quo A, centrum vero aque
32 12| vero aque ecentrice punctus in quo B; ut patet in figura
33 12| punctus in quo B; ut patet in figura signata. Dico ergo
34 12| ergo quod, si aqua erit in A et habeat transitum, quod
35 12| Preterea sit gleba terre in Z, et ibidem sit quantitas
36 12| lineas diversas, ut patet in figura signata; quod non
37 12| sicut vult Phylosophus in Celo et Mundo. Si igitur
38 12| quid. Et cum diversitas in ratione finium arguat diversitatem
39 12| finium arguat diversitatem in hiis que sunt propter illos,
40 12| diversa ratio fluitatis erit in aqua et in terra; et cum
41 12| fluitatis erit in aqua et in terra; et cum diversitas
42 12| ut patet per Phylosophum in Antepredicamentis, sequitur
43 13| sic demonstro: Sit celum in quo quatuor cruces, aqua
44 13| quo quatuor cruces, aqua in quo tres, terra in quo due;
45 13| aqua in quo tres, terra in quo due; et centrum terre
46 13| concentrica terre, nisi terra sit in aliqua parte gibbosa supra
47 13| circumferentiam ut patet instructis in mathematicis, si in aliqua
48 13| instructis in mathematicis, si in aliqua parte emergit a circumferentia
49 13| Et ideo gibbus aque sit in quo H, gibbus vero terre
50 13| quo H, gibbus vero terre in quo G; deinde protrahatur
51 13| et cum utraque contingat in summitate sua superficiem
52 13| patebit; ergo non est gibbus in aqua; cum Deus et natura
53 13| quod impossibile est aquam in aliqua parte sue circumferentie
54 13| habitabilis; quod erat primum in ordine dicendorum.~
55 14| coequam, hoc est equaliter in omni parte sue circumferentie
56 15| demonstrationis demonstratur in theorematibus geometricis;
57 15| licet vim suam habeat, ut in hiis que demonstrate sunt
58 16| declarabo, quod terra equaliter in omni parte sue circumferentie
59 16| consequentis illius quod est in omni parte equaliter distare,
60 16| vel multum diversificentur in distantia, dummodo diversificentur.
61 16| stadiorum; sicut et videmus in appensione ac adequatione
62 16| ac adequatione ponderum in bilancibus. Per quod patet
63 16| diversimode sive inequaliter in sua circumferentia distare
64 16| potissima virtus gravitatis est in corpore potissime petente
65 17| corpora, comparatum tamen in se, secundum suas partes,
66 17| non fiat per quantitatem, in quantum quantitas, sed per
67 18| ignis et terra – regulariter in suis partibus qualificantur
68 18| corpus simplex, regulariter in suis partibus qualificatur,
69 18| simplex, necesse est ipsam in omnibus partibus suis regularem
70 18| ut omnes forme, que sunt in potentia materie prime,
71 18| materie prime, reducantur in actum, et secundum rationem
72 18| secundum rationem speciei sint in actu; ut materia prima secundum
73 18| cum omnes forme, que sunt in potentia materie, ydealiter
74 18| materie, ydealiter sint in actu in Motore celi, ut
75 18| ydealiter sint in actu in Motore celi, ut dicit Comentator
76 18| celi, ut dicit Comentator in De Substantia Orbis, si
77 18| forme non essent semper in actu, Motor celi deficeret
78 18| finem ordinata sunt elementa in quantum elementa, et mixtio
79 18| necesse est esse partem in universo ubi omnia miscibilia,
80 18| esse non posset, nisi terra in aliqua parte emergeretur,
81 18| scilicet pateretur elevari in parte a virtute celi, tanquam
82 18| concupiscibili et irascibili in homine; que licet secundum
83 19| equaliter petat centrum, ut in ratione instantie dicebatur,
84 19| quandam patitur elevari in parte, Nature universali
85 19| phylosophantes, ut patet in ista figura, ut sit celum
86 19| figura, ut sit celum circulus in quo A, aqua circulus in
87 19| in quo A, aqua circulus in quo B, terra circulus in
88 19| in quo B, terra circulus in quo C. Nec refert, quantum
89 19| sentiat discens, ut ille dicit in primo Priorum. Et quod terra
90 19| Nam, ut demonstratum est in theorematibus mathematicis,
91 19| tanta est, ut occidente sole in equinoctiali existente illis
92 19| existente illis qui sunt in altero terminorum, oritur
93 19| terminorum, oritur illis qui sunt in altero, sicut per eclipsim
94 19| latitudo non differrent in distantia terminorum, sicut
95 19| patet de tertio proposito in ordine dicendorum.~
96 20| sufficiant que dicta sunt in premediata distinctione.
97 20| circa unumquodque genus in tantum certitudo querenda
98 20| certitudo querenda est, in quantum natura rei recipit,
99 20| nature vero minus notis, in certiora nature et notiora,
100 20| et notiores sint nobis in talibus effectus quam cause, –
101 20| quia per ipsos inducimur in cognitionem causarum, ut
102 20| quia eclipsis solis duxit in cognitionem interpositions
103 20| phylosophari –, viam inquisitionis in naturalibus oportet esse
104 20| habet via inquisitionis in mathematicis, que est a
105 20| aqua sit corpus homogeneum, in qualibet sui parte, per
106 20| reducendus est hic effectus in ipsum, tanquam in causam
107 20| effectus in ipsum, tanquam in causam propriam. Sed cum
108 20| adhuc restat inquirere in quod, tanquam in propriam
109 20| inquirere in quod, tanquam in propriam causam, habeat
110 20| causam, habeat reduci. Non in celum lune; quia cum organum
111 20| virtus elevandi fuisset in luna, cum agentia propinquiora
112 21| necesse est hunc effectum in ipsum reduci. Ad cuius evidentiam
113 21| stellatum habeat unitatem in substantia, habet tamen
114 21| habet tamen multiplicitatem in virtute; propter quod oportuit
115 21| habere diversitatem illam in partibus quam videmus, ut
116 21| esse cognoscat. Videmus in eo differentiam in magnitudine
117 21| Videmus in eo differentiam in magnitudine stellarum et
118 21| magnitudine stellarum et in luce, in figuris et ymaginibus
119 21| magnitudine stellarum et in luce, in figuris et ymaginibus constellationum;
120 21| manifestissimum esse debet omnibus in phylosophia nutritis. Unde
121 21| effectus non possit reduci nisi in celum stellatum ut visum
122 21| virtualis agentis consistat in illa regione celi que operit
123 21| est illis stellis que sunt in regione celi istis duobus
124 21| generando vapores pellentes, ut in particularibus montuositatibus.
125 21| sicut dicit Phylosophus in secundo De Celo, cum querit
126 21| celum movetur ab oriente in occidentem et non e converso;
127 21| dixit: «Congregentur aque in locum unum, et appareat
128 22| vestris»; loquebatur equidem in persona Dei ad hominem.
129 23| vel gibbis; et cum dicitur in minori quod circumferentia
130 23| nisi per gibbum qui est in terra; et ideo ratio non
131 23| quod ideo aqua debet esse in altiori loco, dico quod
132 23| superius dictum est, accidit in hac parte terram esse superiorem;
133 23| et sic ratio deficiebat in prima propositione. Ad tertium,
134 23| ideo non videant terram in pelago existentes de navi,
135 23| circa centrum, necesse est in aliqua distantia ipsam efficere
136 23| quod illa ratio fundatur in falso, et ideo nihil est.
137 23| et etiam ad locum fontium in forma aque; sed istud est
138 23| ut per Phylosophum patet in Metauris suis, ascendente
139 23| suis, ascendente materia in forma vaporis. Ad quintum,
140 23| licet unum adimitetur aliud in uno, non propter hoc est
141 23| est necesse quod imitetur in omnibus. Videmus ignem imitari
142 23| tamen non imitatur ipsum in non moveri recte, nec in
143 23| in non moveri recte, nec in non habere contrarium sue
144 25| Phylosophorum minimum, in inclita urbe Verona, in
145 25| in inclita urbe Verona, in sacello Helene gloriose,
146 25| refugiunt. Et hoc factum est in anno a nativitate Domini
147 25| millesimo trecentesimo vigesimo, in die Solis, quem prefatus
|