1-nomin | nona-zodia
grassetto = Testo principale
Capitolo grigio = Testo di commento
1 1| 1-~ ~Manifestum sit omnibus
2 10| 10-~ ~Dico ergo propter primum
3 11| 11-~ ~Ad evidentiam igitur
4 12| 12-~ ~Ad destructionem igitur
5 13| 13-~ ~Ad destructionem secundi
6 14| 14-~ ~Si ergo impossibile est
7 15| 15-~ ~Nunc arguo sic: Quicquid
8 16| 16-~ ~Sed contra ea que sunt
9 17| 17-~ ~Sed ista ratio non videtur
10 18| 18-~ ~Sed talis instantia nulla
11 19| 19-~ ~Et ideo, licet terra
12 2| 2-~ ~Questio igitur fuit de
13 20| 20-~ ~Restat nunc videre de
14 21| 21-~ ~Hec eadem ratio removet
15 22| 22-~ ~Desinant ergo, desinant
16 23| 23-~ ~Hiis visis, facile est
17 24| 24-~ ~Sic igitur determinatur
18 25| 25-~ ~Determinata est hec phylosophia
19 3| 3-~ ~Prima fuit talis: Duarum
20 4| 4-~ ~Secunda ratio: Nobiliori
21 5| 5-~ ~Tertia ratio erat: Omnis
22 6| 6-~ ~Quarto arguebatur sic:
23 7| 7-~ ~Item arguebatur quinto:
24 8| 8-~ ~Hiis igitur rationibus,
25 9| 9-~ ~In ostendendo, sive determinando
26 1| Et ne livor multorum, qui absentibus viris invidiosis mendacia
27 12| ibidem sit quantitas aque, et absit omne prohibens: cum igitur,
28 7| motum lune, ut patet in accessu et recessu maris; cum igitur
29 5| non vident; quod videtur accidere propter hoc, quod terra
30 23| ut superius dictum est, accidit in hac parte terram esse
31 18| materie prime, reducantur in actum, et secundum rationem speciei
32 18| Nature universali equaliter actus et potentia rerum, que possunt
33 16| videmus in appensione ac adequatione ponderum in bilancibus.
34 16| quantitas utriusque, per cuius adequationem adequetur pondus; et sic
35 23| necessitatem; quia licet unum adimitetur aliud in uno, non propter
36 25| suam nativitatem ac per admirabilem suam resurrectionem nobis
37 20| interpositions lune, unde propter admirari cepere phylosophari –, viam
38 25| ardentes, aliorum rogamina non admittunt, et per humilitatis virtutem
39 21| influeret; et qui hec non advertit, extra limitem phylosophie
40 20| removet ab hac causalitate aerem et ignem; et cum non restet
41 18| ferantur secundum sensitivam affectionem, secundum tamen quod rationi
42 21| et virtuatum est celum ad agendum, et terra potentiata ad
43 20| elevandi fuisset in luna, cum agentia propinquiora virtuosius
44 21| quod similitudo virtualis agentis consistat in illa regione
45 De| litteras inspecturis, Dantes Alagherii de Florentia inter vere
46 25| sacrosancto Romano, per me Dantem Alagherium, Phylosophorum minimum,
47 | alibi
48 | alicui
49 | aliquam
50 | aliquando
51 | aliquo
52 | aliter
53 | altera
54 13| eius est altior summitate alterius; et cum utraque contingat
55 8| tractus alveorum non essent altiora ipsa superficie maris. Ad
56 23| ideo aqua debet esse in altiori loco, dico quod verum est
57 22| Apostoli ad Romanos: «O altitudo divitiarum scientie et sapientie
58 8| principia fluminum et tractus alveorum non essent altiora ipsa
59 12| B, terra vero ad A, cum ambo sint corpora gravia, movebuntur
60 22| maiora se relinquant. Audiant amicum Iob dicentem: «Nunquid vestigia
61 15| omnia littora, tam ipsius Amphitritis quam marium mediterraneorum,
62 | an
63 5| Commentatorem super tertio De Anima; secunda sive minor per
64 13| et secundo De Generatione Animalium. Sic igitur patet de primo
65 25| refugiunt. Et hoc factum est in anno a nativitate Domini nostri
66 20| equinoctiali versus polum antarcticum quantum versus arcticum,
67 | ante
68 12| patet per Phylosophum in Antepredicamentis, sequitur quod gravitas
69 22| ad hominem. Audiant vocem Apostoli ad Romanos: «O altitudo
70 21| Congregentur aque in locum unum, et appareat arida», simul et virtuatum
71 10| consequentis per ea que ostendentur apparebit.~
72 17| sic illa demonstratio est apparens et non existens.~
73 1| dilatrata multotiens ad apparentiam magis quam ad veritatem,
74 16| declarandum. Sic igitur apparet esse impossibile quod aqua
75 2| comuniter quartam habitabilem appellamus. Et arguebatur quod sic
76 16| stadiorum; sicut et videmus in appensione ac adequatione ponderum
77 20| potuit esse propter magis appropinquare terre per ecentricitatem;
78 | apud
79 6| mare sit principium omnium aquarum ut patet per Phylosophum
80 20| antarcticum quantum versus arcticum, ita elevasset ultra equinoctialem
81 25| quosdam qui, nimia caritate ardentes, aliorum rogamina non admittunt,
82 12| diversitas in ratione finium arguat diversitatem in hiis que
83 21| tantam elevationem. Sed tunc arguetur magis, et queretur: Quare
84 16| que sunt determinata, sic arguitur: Gravissimum corpus equaliter
85 15| 15-~ ~Nunc arguo sic: Quicquid superheminet
86 21| locum unum, et appareat arida», simul et virtuatum est
87 12| impossibile, sed rideret Aristotiles si audiret. Et hoc erat
88 20| sufficienter; et hic est ordo artificialis, nam questio «an est», debet
89 23| documentorum ignari quod aqua ascendat ad cacumina montium et etiam
90 5| se, probant dicendo quod ascendendo malum vident eos, in navi
91 23| patet in Metauris suis, ascendente materia in forma vaporis.
92 19| eclipsim lune compertum est ab astrologis. Igitur oportet terminos
93 19| ipsa tractantes, et per astrologos climata describentes, et
94 21| contenta, sive elevet per modum attractionis, ut magnes attrahit ferrum,
95 21| attractionis, ut magnes attrahit ferrum, sive per modum pulsionis,
96 12| sed rideret Aristotiles si audiret. Et hoc erat secundum quod
97 18| simplicia – sunt homogenea ut aurum depuratum, et simplicia
98 | autem
99 1| confingere solent, post tergum bene dicta transmutent, placuit
100 16| adequatione ponderum in bilancibus. Per quod patet quod impossibile
101 18| integritate diffusionis sue bonitatis, quod non est dicendum.
102 19| B, terra circulus in quo C. Nec refert, quantum ad
103 23| ignari quod aqua ascendat ad cacumina montium et etiam ad locum
104 1| formam totius disputationis calamo designare.~
105 25| dominante invicto domino, domino Cane Grandi de Scala pro Imperio
106 25| preter quosdam qui, nimia caritate ardentes, aliorum rogamina
107 20| inducimur in cognitionem causarum, ut patet, quia eclipsis
108 20| oportet esse ab effectibus ad causas. Que quidem via, licet habeat
109 20| mathematicis, que est a causis, sive a superioribus, ad
110 1| placuit insuper in hac cedula meis digitis exarata quod
111 13| ad D cum circumferentia centrali sive regulari; et sic impossibile
112 21| de situ polorum, de situ centri mundi, de distantia ultime
113 20| lune, unde propter admirari cepere phylosophari –, viam inquisitionis
114 20| nature vero minus notis, in certiora nature et notiora, ut patet
115 20| quidem via, licet habeat certitudinem sufficientem, non tamen
116 25| nativitate Domini nostri Iesu Christi millesimo trecentesimo vigesimo,
117 19| quidem distat a polo mundi circiter xxiii gradus; et sic extensio
118 19| emergere semper cum orizonte circulari. Et quod terra emergens
119 21| queritur: Cum illa regio celi circulariter feratur, quare illa elevatio
120 23| omnibus. Videmus ignem imitari circulationem celi, et tamen non imitatur
121 21| regione celi istis duobus circulis contenta, sive elevet per
122 16| quod terra undique esset circumfusa et latens; cuius contrarium
123 16| hoc potissima est, quod citissime ac facillime finem consequi
124 25| gloriose, coram universo clero Veronensi, preter quosdam
125 19| tractantes, et per astrologos climata describentes, et per cosmographos
126 19| longitudinis distare per clxxx gradus, que est dimidia
127 14| ipsam esse concentricam et coequam, hoc est equaliter in omni
128 13| aqua gibbi dilabetur, donec coequetur ad D cum circumferentia
129 21| limitem phylosophie se esse cognoscat. Videmus in eo differentiam
130 18| in Motore celi, ut dicit Comentator in De Substantia Orbis,
131 5| Prima dicebatur patere per Commentatorem super tertio De Anima; secunda
132 19| sicut per eclipsim lune compertum est ab astrologis. Igitur
133 18| materiam et subiectum mixtum et complexionatum, ad quod tanquam ad finem
134 22| dicentem: «Nunquid vestigia Dei comprehendes, et Omnipotentem usque ad
135 8| et aliis non curandis, conantur ostendere suam oppinionem
136 23| secundum propriam naturam, et concedo minorem; sed cum concluditur
137 14| necesse est ipsam esse concentricam et coequam, hoc est equaliter
138 13| et centrum terre et aque concentrice et celi sit D. Et presciatur
139 19| Et secundum hec salvatur concentricitas terre et aque; et nichil
140 3| altior circumferentia terre concludebatur, cum circumferentia sequatur
141 18| precipiente, sicut videmus de concupiscibili et irascibili in homine;
142 1| viris invidiosis mendacia confingere solent, post tergum bene
143 3| universi, ut ab omnibus confirmatur; et omne, quod habet positionem
144 22| est scientia tua ex me: confortata est, et non potero ad eam».
145 21| et illa. Unde cum dixit: «Congregentur aque in locum unum, et appareat
146 16| citissime ac facillime finem consequi potest: potissima virtus
147 21| converso; ibi enim dicit quod consimiles questiones vel a multa stultitia
148 21| centro eius, et de aliis consimilibus, hoc fecit tanquam melius,
149 21| similitudo virtualis agentis consistat in illa regione celi que
150 21| et illius, et alia huius constellationis et illius, et alia virtus
151 21| in figuris et ymaginibus constellationum; que quidem differentie
152 21| celi istis duobus circulis contenta, sive elevet per modum attractionis,
153 4| propinquare nobilissimo continenti quod est celum primum, relinquitur
154 13| alterius; et cum utraque contingat in summitate sua superficiem
155 15| superheminent superficiei contingentis maris, ut patet ad oculum;
156 1| veritatis a pueritia mea continue sim nutritus, non sustinui
157 5| esse altiorem terra est contradicere sensui; ergo est mala oppinio.
158 18| miscibilia, scilicet elementa, convenire possint; hec autem esse
159 21| oriente in occidentem et non e converso; ibi enim dicit quod consimiles
160 23| efficere obstantiam alicuius convexi. Ad quartum, cum arguebatur: «
161 | coram
162 16| virtus gravitatis est in corpore potissime petente centrum,
163 12| Grave et leve sunt passiones corporum simplicium, que moventur
164 18| materiales generabilium et corruptibilium, preter formas elementorum,
165 19| climata describentes, et per cosmographos regiones terre per omnes
166 22| denique audiant propriam Creatoris vocem dicentis: «Quo ego
167 23| falso, et ideo nihil est. Credunt enim vulgares et physicorum
168 8| rationibus, et aliis non curandis, conantur ostendere suam
169 25| sacrosancto Romano, per me Dantem Alagherium, Phylosophorum
170 De| presentes litteras inspecturis, Dantes Alagherii de Florentia inter
171 23| per hoc concluditur quod debeat esse ecentrica, cum orbis
172 13| vel esse; quod demonstrari debebat. Et preter hanc potissimam
173 16| viginti stadia, ex alia per decem: et sic unum emisperium
174 25| septimus a Ianuariis idibus, et decimus tertius ante kalendas Februarias.~
175 16| conclusione sequitur, ut declarabo, quod terra equaliter in
176 12| Et hoc erat secundum quod declarari debebatur. Tertium vero
177 16| distare, cum distet; et sic declarata est consequentia, quantum
178 12| esse videntur. Consequentia declaratur sic: sit celum circumferentia
179 20| Nec valet dicere quod illa declinatio non potuit esse propter
180 20| ipsa luna, et ipsa tantum declinet per zodiacum ab equinoctiali
181 De| Dedica.~ ~Universis et singulis
182 18| potest a sua intentione deficere, cum Nature universali equaliter
183 18| semper in actu, Motor celi deficeret ab integritate diffusionis
184 23| superiorem; et sic ratio deficiebat in prima propositione. Ad
185 20| est illa certitudo que sic demonstrando haberi potest. Dico igitur
186 17| Sed ista ratio non videtur demonstrare, quia propositio maior principalis
187 13| permanere gibbum, vel esse; quod demonstrari debebat. Et preter hanc
188 15| suam habeat, ut in hiis que demonstrate sunt superius per impossibile.
189 15| manifestant. Maior vero huius demonstrationis demonstratur in theorematibus
190 15| vero huius demonstrationis demonstratur in theorematibus geometricis;
191 | denique
192 5| terra valde inferior sit et depressa a dorso maris.~
193 18| sunt homogenea ut aurum depuratum, et simplicia ut ignis et
194 15| terre; et id flumina ad illa descendentia manifestant. Maior vero
195 8| per totam terram flumina descendere ad mare, tam meridionale
196 19| et per astrologos climata describentes, et per cosmographos regiones
197 21| equinoctiali usque ad lineam quam describit polus zodiaci circa polum
198 19| quorum cenith est circulus descriptus a polo zodiaci circa polum
199 1| totius disputationis calamo designare.~
200 12| principalis consequentie quod destrui debebatur.~
201 21| celi que operit hanc terram detectam. Et cum ista terra detecta
202 9| 9-~ ~In ostendendo, sive determinando de situ et forma duorum
203 1| meis digitis exarata quod determinatum fuit a me relinquere, et
204 24| 24-~ ~Sic igitur determinatur determinatio et tractatus
205 16| parte equaliter distare, et dicamus quod non distet; et ponamus
206 5| montes sub se, probant dicendo quod ascendendo malum vident
207 22| propriam Creatoris vocem dicentis: «Quo ego vado, vos non
208 20| non est factum. Nec valet dicere quod illa declinatio non
209 25| trecentesimo vigesimo, in die Solis, quem prefatus noster
210 25| innuit venerandum; qui quidem dies fuit septimus a Ianuariis
211 4| situs loci et locati non differat. Maior et minor principalis
212 21| cognoscat. Videmus in eo differentiam in magnitudine stellarum
213 21| constellationum; que quidem differentie frustra esse non possunt,
214 19| longitudo et latitudo non differrent in distantia terminorum,
215 18| deficeret ab integritate diffusionis sue bonitatis, quod non
216 1| insuper in hac cedula meis digitis exarata quod determinatum
217 13| supposita erant, aqua gibbi dilabetur, donec coequetur ad D cum
218 1| questio quedam exorta est, que dilatrata multotiens ad apparentiam
219 19| per clxxx gradus, que est dimidia distante totius circumferentie.
220 4| rationis quasi manifeste dimittebantur.~
221 19| sic sit, sed ut sentiat discens, ut ille dicit in primo
222 21| hanc questionem, quod ille dispensator Deus gloriosus, qui dispensavit
223 21| dispensator Deus gloriosus, qui dispensavit de situ polorum, de situ
224 11| alicuius scientie non sit disputandum in illa scientia, ut patet
225 1| relinquere, et formam totius disputationis calamo designare.~
226 1| non argumenta facta contra dissolvere, tum veritatis amore, tum
227 19| gradus, que est dimidia distante totius circumferentie. Per
228 14| parte sue circumferentie distantem a centro mundi, ut de se
229 3| circumferentia terre inequaliter distanti; ergo etc. Deinde procedebatur:
230 16| et sic undique redibit ad distantiam quindecim stadiorum; sicut
231 15| alicui parti circumferentie distantis equaliter a centro, est
232 19| polum mundi, qui quidem distat a polo mundi circiter xxiii
233 20| dicta sunt in premediata distinctione. Propter causam vero efficientem
234 16| equaliter centrum petentem diversimode sive inequaliter in sua
235 22| trahant se ad inmortalia et divina pro posse, ac maiora se
236 10| per locum a sufficienti divisione cause; impossibilitas consequentis
237 22| ad Romanos: «O altitudo divitiarum scientie et sapientie Dei:
238 21| sicut et illa. Unde cum dixit: «Congregentur aque in locum
239 23| enim vulgares et physicorum documentorum ignari quod aqua ascendat
240 25| Determinata est hec phylosophia dominante invicto domino, domino Cane
241 25| est in anno a nativitate Domini nostri Iesu Christi millesimo
242 5| inferior sit et depressa a dorso maris.~
243 16| diversificentur in distantia, dummodo diversificentur. Cum ergo
244 21| sunt in regione celi istis duobus circulis contenta, sive
245 20| patet, quia eclipsis solis duxit in cognitionem interpositions
246 | e
247 | eam
248 12| non moveretur deorsum per eandem lineam cum terra; tertium
249 12| quo A, centrum vero aque ecentrice punctus in quo B; ut patet
250 19| sunt in altero, sicut per eclipsim lune compertum est ab astrologis.
251 20| causarum, ut patet, quia eclipsis solis duxit in cognitionem
252 20| naturalibus oportet esse ab effectibus ad causas. Que quidem via,
253 21| spera, necesse est hunc effectum in ipsum reduci. Ad cuius
254 2| quinque retinui que aliquam efficaciam habere videbantur.~
255 23| in aliqua distantia ipsam efficere obstantiam alicuius convexi.
256 20| videre de causa finali et efficiente huius elevationis terre,
257 20| distinctione. Propter causam vero efficientem investigandam, prenotandum
258 | ego
259 19| ut comuniter habemus ab eisdem, extenditur ab illis quorum
260 20| ecentricitatem; quia si hec virtus elevandi fuisset in luna, cum agentia
261 21| manifestum est quod virtus elevans est illis stellis que sunt
262 21| non sufficiebat ad tantam elevationem. Sed tunc arguetur magis,
263 21| circulis contenta, sive elevet per modum attractionis,
264 19| primo Priorum. Et quod terra emergat per gibbum et non per centralem
265 19| circulari. Et quod terra emergens habeat figuram qualis est
266 9| altiorem esse hac terra emergente sive detecta. Secundo demonstrabitur
267 9| efficiens huius elevationis sive emergentie terre. Quinto solvetur ad
268 19| oportet esse superficiem aque, emergere semper cum orizonte circulari.
269 21| queretur: Quare potius elevatio emisperialis fuit ab ista parte quam
270 20| materiam naturalem, quia inter ens mobile, scilicet aquam et
271 | eorum
272 22| viis vestris»; loquebatur equidem in persona Dei ad hominem.
273 19| quorum cenith est circulus equinoctialis, usque ad illos quorum cenith
274 12| rationis cum identitate nominis equivocationem faciat, ut patet per Phylosophum
275 | erant
276 | etenim
277 1| hac cedula meis digitis exarata quod determinatum fuit a
278 25| Sancti pauperes, ne aliorum excellentiam probare videantur, sermonibus
279 3| circumferentia aque, in aliqua vero excludi.~
280 1| me Mantue, questio quedam exorta est, que dilatrata multotiens
281 5| secunda sive minor per experientiam nautarum, qui vident, in
282 21| Et cum ista terra detecta extendatur a linea equinoctiali usque
283 19| circiter xxiii gradus; et sic extensio latitudinis est quasi lxvii
284 23| quidem quinto proponebatur faciendum. Cum igitur dicebatur: «
285 23| 23-~ ~Hiis visis, facile est solvere ad argumenta
286 16| potissima est, quod citissime ac facillime finem consequi potest: potissima
287 18| instantie sophistica est, quia fallit secundum quid et simpliciter.
288 19| elementorum; alie due superiores false; et posite sunt, non quia
289 1| veritatis amore, tum etiam odio falsitatis. Et ne livor multorum, qui
290 23| quod illa ratio fundatur in falso, et ideo nihil est. Credunt
291 25| decimus tertius ante kalendas Februarias.~
292 21| aliis consimilibus, hoc fecit tanquam melius, sicut et
293 18| secundum proprium impetum ferantur secundum sensitivam affectionem,
294 21| regio celi circulariter feratur, quare illa elevatio non
295 21| attractionis, ut magnes attrahit ferrum, sive per modum pulsionis,
296 6| hoc, quod aqua naturaliter fertur deorsum: et cum mare sit
297 23| argumenta que superius contra fiebant; quod quidem quinto proponebatur
298 21| stellarum et in luce, in figuris et ymaginibus constellationum;
299 9| Quarto ostendetur causa finalis et efficiens huius elevationis
300 12| cum diversitas in ratione finium arguat diversitatem in hiis
301 De| inspecturis, Dantes Alagherii de Florentia inter vere phylosophantes
302 12| manifestum est quod diversa ratio fluitatis erit in aqua et in terra;
303 19| ponitur, usque ad hostia fluminis Ganges, ut scribit Orosius.
304 8| non esset, si principia fluminum et tractus alveorum non
305 6| queritur: et sic nec essent fontes neque flumina neque lacus;
306 23| montium et etiam ad locum fontium in forma aque; sed istud
307 18| et corruptibilium, preter formas elementorum, requirant materiam
308 23| viderent. Sed est hoc, quia frangitur radius rectus rei visibilis
309 21| que quidem differentie frustra esse non possunt, ut manifestissimum
310 18| quod Natura universalis non frustratur suo fine; unde, licet natura
311 18| materie ab intento fine frustretur, Natura tamen universalis
312 20| quia si hec virtus elevandi fuisset in luna, cum agentia propinquiora
313 23| etc., dico quod illa ratio fundatur in falso, et ideo nihil
314 13| gibbus vero terre in quo G; deinde protrahatur linea
315 19| per lineam longitudinis a Gadibus, que supra terminos occidentales
316 19| usque ad hostia fluminis Ganges, ut scribit Orosius. Que
317 18| cum omnes forme materiales generabilium et corruptibilium, preter
318 21| sive per modum pulsionis, generando vapores pellentes, ut in
319 23| valde puerile, nam aque generantur ibi, ut per Phylosophum
320 13| et Mundo, et secundo De Generatione Animalium. Sic igitur patet
321 20| subiecta; nam circa unumquodque genus in tantum certitudo querenda
322 3| que demonstrata sunt in geometria; minor per sensum, eo quod
323 15| demonstratur in theorematibus geometricis; et demonstratio est ostensiva,
324 23| regulares sine gibbo vel gibbis; et cum dicitur in minori
325 13| consequentie, dico quod aquam esse gibbosam est etiam impossibile. Quod
326 12| dicebatur. Preterea sit gleba terre in Z, et ibidem sit
327 25| prefatus noster Salvator per gloriosam suam nativitatem ac per
328 25| Verona, in sacello Helene gloriose, coram universo clero Veronensi,
329 21| quod ille dispensator Deus gloriosus, qui dispensavit de situ
330 19| latitudinis est quasi lxvii graduum et non ultra, ut patet intuenti.
331 25| invicto domino, domino Cane Grandi de Scala pro Imperio sacrosancto
332 17| gravissimum, quia posset esse gravior terra ex una parte quam
333 17| Nam cum adequatio corporis gravis non fiat per quantitatem,
334 18| partibus suis regularem habere gravitatem, secundum proportionem quantitatis;
335 19| latitudinis, ut comuniter habemus ab eisdem, extenditur ab
336 20| certitudo que sic demonstrando haberi potest. Dico igitur quod
337 19| ut comuniter ab omnibus habetur, hec habitabilis extenditur
338 2| et quam comuniter quartam habitabilem appellamus. Et arguebatur
339 8| terra ista detecta sive habitabili, licet in contrarium est
340 25| urbe Verona, in sacello Helene gloriose, coram universo
341 19| terminos occidentales ad Hercule positos ponitur, usque ad
342 18| concupiscibili et irascibili in homine; que licet secundum proprium
343 22| equidem in persona Dei ad hominem. Audiant vocem Apostoli
344 22| Desinant ergo, desinant homines querere que supra eos sunt,
345 18| enim ex ignorantia nature homogeneorum et simplicium. Corpora enim
346 20| quia cum aqua sit corpus homogeneum, in qualibet sui parte,
347 19| positos ponitur, usque ad hostia fluminis Ganges, ut scribit
348 25| rogamina non admittunt, et per humilitatis virtutem Spiritus Sancti
349 | hunc
350 25| quidem dies fuit septimus a Ianuariis idibus, et decimus tertius
351 | ibidem
352 | id
353 12| diversitas rationis cum identitate nominis equivocationem faciat,
354 25| fuit septimus a Ianuariis idibus, et decimus tertius ante
355 25| nativitate Domini nostri Iesu Christi millesimo trecentesimo
356 23| physicorum documentorum ignari quod aqua ascendat ad cacumina
357 18| depuratum, et simplicia ut ignis et terra – regulariter in
358 18| nulla est; procedit enim ex ignorantia nature homogeneorum et simplicium.
359 | illud
360 23| dicitur quod aqua est corpus imitabile orbis lune, et per hoc concluditur
361 23| in omnibus. Videmus ignem imitari circulationem celi, et tamen
362 23| circulationem celi, et tamen non imitatur ipsum in non moveri recte,
363 16| sui ponderis prevalentem impellet emisperium minus, donec
364 25| Cane Grandi de Scala pro Imperio sacrosancto Romano, per
365 18| sunt, quandoque a proprio impetu retrahuntur, ut patet ex
366 18| licet secundum proprium impetum ferantur secundum sensitivam
367 10| sufficienti divisione cause; impossibilitas consequentis per ea que
368 25| Phylosophorum minimum, in inclita urbe Verona, in sacello
369 3| parte terre circumferentiam includi a circumferentia aque, in
370 22| scientie et sapientie Dei: quam incomprehensibilia iudicia eius et investigabiles
371 1| magis quam ad veritatem, indeterminata restabat: unde cum in amore
372 1| questionem prefatam linquere indiscussam; sed placuit de ipsa verum
373 19| centralem circumferentiam, indubitabiliter patet, considerata figura
374 20| cause, – quia per ipsos inducimur in cognitionem causarum,
375 11| principia inventa sensu et inductione, quorum est talia invenire,
376 18| terre, que est esse deorsum, inesse aliam naturam per quam obediret
377 20| superioribus, ad effectus, sive ad inferiora; et ideo querenda est illa
378 8| Ad rationem vero patebit inferius, et hoc multis rationibus
379 20| organum sue virtutis sive influentie sit ipsa luna, et ipsa tantum
380 21| diversa virtutes diversas influeret; et qui hec non advertit,
381 | infra
382 22| possunt, ut trahant se ad inmortalia et divina pro posse, ac
383 20| primo Ethicorum. Cum igitur innata sit nobis via investigande
384 25| suam resurrectionem nobis innuit venerandum; qui quidem dies
385 18| particularis aliquando propter inobedientiam materie ab intento fine
386 20| plures celi, adhuc restat inquirere in quod, tanquam in propriam
387 22| venire». Et hec sufficiant ad inquisitionem intente veritatis.~
388 18| loquendo; quare cum gravitas insit naturaliter terre, et terra
389 De| singulis presentes litteras inspecturis, Dantes Alagherii de Florentia
390 10| non posset, ut subtiliter inspicienti satis manifestum est: sed
391 9| superficie maris. Tertio instabitur contra demonstrata et solvetur
392 13| circumferentiam ut patet instructis in mathematicis, si in aliqua
393 1| dicta transmutent, placuit insuper in hac cedula meis digitis
394 18| Motor celi deficeret ab integritate diffusionis sue bonitatis,
395 21| propterea quod sunt supra intellectum nostrum. Et ideo dicendum
396 12| gravia vero deorsum. Hoc enim intendo per grave et leve, quod
397 22| sufficiant ad inquisitionem intente veritatis.~
398 18| non esse, subiaceant. Sed intentio Nature universalis est ut
399 18| nullo modo potest a sua intentione deficere, cum Nature universali
400 18| inobedientiam materie ab intento fine frustretur, Natura
401 25| videantur, sermonibus eorum interesse refugiunt. Et hoc factum
402 20| solis duxit in cognitionem interpositions lune, unde propter admirari
403 11| inductione, quorum est talia invenire, ut patet ex primo Ad Nicomacum.~
404 11| sunt etenim hec principia inventa sensu et inductione, quorum
405 22| incomprehensibilia iudicia eius et investigabiles vie eius!». Et denique audiant
406 20| causam vero efficientem investigandam, prenotandum est quod tractatus
407 25| hec phylosophia dominante invicto domino, domino Cane Grandi
408 1| multorum, qui absentibus viris invidiosis mendacia confingere solent,
409 22| relinquant. Audiant amicum Iob dicentem: «Nunquid vestigia
410 | ipsis
411 | ipso
412 | ipsorum
413 20| effectus quam cause, – quia per ipsos inducimur in cognitionem
414 18| videmus de concupiscibili et irascibili in homine; que licet secundum
415 | istis
416 | istud
417 | ita
418 7| 7-~ ~Item arguebatur quinto: Aqua
419 22| quam incomprehensibilia iudicia eius et investigabiles vie
420 25| et decimus tertius ante kalendas Februarias.~
421 11| secundum est quod aqua est labile corpus naturaliter, et non
422 6| fontes neque flumina neque lacus; cuius oppositum videmus:
423 16| undique esset circumfusa et latens; cuius contrarium videmus.
424 19| figura resultat ex tanta latitudine et longitudine, ut patet.
425 19| convexo; et sic longitudo et latitudo non differrent in distantia
426 12| moventur motu recto; et levia moventur sursum, gravia
427 2| quibusdam omissis propter earum levitatem, quinque retinui que aliquam
428 21| hec non advertit, extra limitem phylosophie se esse cognoscat.
429 12| sed hoc oportebit esse per lineas diversas, ut patet in figura
430 1| sustinui questionem prefatam linquere indiscussam; sed placuit
431 De| Universis et singulis presentes litteras inspecturis, Dantes Alagherii
432 15| visum est, et superficies littorales sint partes totalis superficiei
433 1| etiam odio falsitatis. Et ne livor multorum, qui absentibus
434 4| terra, cum situs loci et locati non differat. Maior et minor
435 4| altior terra, cum situs loci et locati non differat.
436 13| linea que est a D ad H est longior quam que est a D ad F, et
437 19| resultat ex tanta latitudine et longitudine, ut patet. Si vero haberet
438 22| vie mee a viis vestris»; loquebatur equidem in persona Dei ad
439 21| magnitudine stellarum et in luce, in figuris et ymaginibus
440 De| principium veritatis et lumen.~
441 19| extensio latitudinis est quasi lxvii graduum et non ultra, ut
442 21| per modum attractionis, ut magnes attrahit ferrum, sive per
443 21| Videmus in eo differentiam in magnitudine stellarum et in luce, in
444 22| et divina pro posse, ac maiora se relinquant. Audiant amicum
445 16| virtus ponderis, emisperium maius per virtutem sui ponderis
446 5| dicendo quod ascendendo malum vident eos, in navi vero
447 10| Consequentia, ut dicitur, est manifesta per locum a sufficienti
448 15| flumina ad illa descendentia manifestant. Maior vero huius demonstrationis
449 4| sillogismi huius rationis quasi manifeste dimittebantur.~
450 21| frustra esse non possunt, ut manifestissimum esse debet omnibus in phylosophia
451 1| vobis quod, existente me Mantue, questio quedam exorta est,
452 15| ipsius Amphitritis quam marium mediterraneorum, superheminent
453 18| dicendum. Et cum omnes forme materiales generabilium et corruptibilium,
454 18| totalitatem sit sub omni forma materiali, licet secundum partem sit
455 7| arguebatur quinto: Aqua videtur maxime sequi motum lune, ut patet
456 | mea
457 15| Amphitritis quam marium mediterraneorum, superheminent superficiei
458 22| terra, tantum distant vie mee a viis vestris»; loquebatur
459 1| placuit insuper in hac cedula meis digitis exarata quod determinatum
460 12| erat tertium consequentie membrum declarandum. Sic igitur
461 1| absentibus viris invidiosis mendacia confingere solent, post
462 8| descendere ad mare, tam meridionale quam septentrionale, tam
463 25| Domini nostri Iesu Christi millesimo trecentesimo vigesimo, in
464 25| Alagherium, Phylosophorum minimum, in inclita urbe Verona,
465 De| inter vere phylosophantes minimus, in Eo salutem qui est principium
466 23| propriam naturam, et concedo minorem; sed cum concluditur quod
467 23| gibbis; et cum dicitur in minori quod circumferentia aque
468 22| Audiant Psalmistam dicentem: «Mirabilis facta est scientia tua ex
469 18| requirant materiam et subiectum mixtum et complexionatum, ad quod
470 21| igitur non sint plura corpora mobilia, preter celum stellatum,
471 12| quod aqua esset naturaliter mobilis sursum et deorsum; secundum
472 10| necessitate altero istorum duorum modorum: vel quod aqua esset ecentrica,
473 5| vident, in mari existentes, montes sub se, probant dicendo
474 23| aqua ascendat ad cacumina montium et etiam ad locum fontium
475 21| pellentes, ut in particularibus montuositatibus. Sed nunc queritur: Cum
476 18| non essent semper in actu, Motor celi deficeret ab integritate
477 18| ydealiter sint in actu in Motore celi, ut dicit Comentator
478 7| Aqua videtur maxime sequi motum lune, ut patet in accessu
479 12| ambo sint corpora gravia, movebuntur ad diversa deorsum; quorum
480 19| manifestum esse potest etiam mulieribus. Et sic patet de tertio
481 21| substantia, habet tamen multiplicitatem in virtute; propter quod
482 15| toti mari; et si littora, multo magis alie regiones terre,
483 1| falsitatis. Et ne livor multorum, qui absentibus viris invidiosis
484 1| exorta est, que dilatrata multotiens ad apparentiam magis quam
485 25| hoc factum est in anno a nativitate Domini nostri Iesu Christi
486 25| Salvator per gloriosam suam nativitatem ac per admirabilem suam
487 19| semilunii, patet et per naturales de ipsa tractantes, et per
488 20| viam inquisitionis in naturalibus oportet esse ab effectibus
489 5| sive minor per experientiam nautarum, qui vident, in mari existentes,
490 23| ymaginatione; ymaginantur enim naute quod ideo non videant terram
491 10| quam terra, hoc esset de necessitate altero istorum duorum modorum:
492 11| determinatio, cum contra negantem principia alicuius scientie
493 11| principia vel alterum ipsorum negaret, ad ipsum non esset determinatio,
494 10| satis manifestum est: sed neutrum istorum est possibile; ergo
495 11| invenire, ut patet ex primo Ad Nicomacum.~
496 23| fundatur in falso, et ideo nihil est. Credunt enim vulgares
497 25| Veronensi, preter quosdam qui, nimia caritate ardentes, aliorum
498 4| propter magis propinquare nobilissimo continenti quod est celum
499 4| nobilior locus: aqua est nobilius corpus quam terra: ergo
500 12| rationis cum identitate nominis equivocationem faciat, ut
|