Sed talis instantia nulla est; procedit enim ex ignorantia
nature homogeneorum et simplicium. Corpora enim
homogenea et corpora simplicia – sunt homogenea ut aurum depuratum, et
simplicia ut ignis et terra – regulariter in suis partibus qualificantur
omni naturali passione. Unde, cum
terra sit corpus simplex, regulariter in suis partibus qualificatur,
naturaliter et per se loquendo; quare cum gravitas insit naturaliter terre, et
terra sit corpus simplex, necesse est ipsam in omnibus partibus suis regularem
habere gravitatem, secundum proportionem quantitatis; et sic adhuc ratio
instantie principalis. Unde respondendum est quod ratio instantie sophistica
est, quia fallit secundum quid et simpliciter. Propter quod sciendum est quod
Natura universalis non frustratur suo fine; unde, licet natura particularis
aliquando propter inobedientiam materie ab intento fine frustretur, Natura
tamen universalis nullo modo potest a sua intentione deficere, cum Nature
universali equaliter actus et potentia rerum, que possunt esse et non esse,
subiaceant. Sed intentio Nature universalis est ut omnes forme, que sunt in
potentia materie prime, reducantur in actum, et secundum rationem speciei sint
in actu; ut materia prima secundum suam totalitatem sit sub omni forma
materiali, licet secundum partem sit sub omni privatione opposita, preter unam.
Nam cum omnes forme, que sunt in potentia materie, ydealiter sint in actu in
Motore celi, ut dicit Comentator in De Substantia Orbis, si omnes iste
forme non essent semper in actu, Motor celi deficeret ab integritate
diffusionis sue bonitatis, quod non est dicendum. Et cum omnes forme materiales
generabilium et corruptibilium, preter formas elementorum, requirant materiam
et subiectum mixtum et complexionatum, ad quod tanquam ad finem ordinata sunt
elementa in quantum elementa, et mixtio esse non possit ubi miscibilia simul
esse non possunt, ut de se patet; necesse est esse partem in universo ubi omnia
miscibilia, scilicet elementa, convenire possint; hec autem esse non posset,
nisi terra in aliqua parte emergeretur, ut patet intuenti. Unde cum intentioni
Nature universalis omnis natura obediat, necesse fuit etiam preter simplicem
naturam terre, que est esse deorsum, inesse aliam naturam per quam obediret
intentioni universalis Nature; ut scilicet pateretur elevari in parte a virtute
celi, tanquam obediens a precipiente, sicut videmus de concupiscibili et
irascibili in homine; que licet secundum proprium impetum ferantur secundum
sensitivam affectionem, secundum tamen quod rationi obedibiles sunt, quandoque
a proprio impetu retrahuntur, ut patet ex primo Ethicorum.
|