|
1. Dicunt adhuc
quidam quod Constantinus imperator, mundatus a lepra intercessione Silvestri
tunc summi Pontificis Imperii sedem, scilicet Romam, donavit Ecclesie cum
multis aliis Imperii dignitatibus.
2. Ex quo arguunt
dignitates illas deinde neminem assummere posse nisi ab Ecclesia recipiat,
cuius eas esse dicunt; et ex hoc bene sequeretur auctoritatem unam ab alia
dipendere, ut ipsi volunt.
3.
Positis et solutis igitur argumentis que radices in divinis eloquiis habere
videbantur, restant nunc illa ponenda et solvenda que in gestis humanis et
ratione humana radicantur. Ex quibus primum est quod premictitur, quod sic
sillogizant: «ea que sunt Ecclesie nemo de iure habere potest nisi ab Ecclesia»
– et hoc conceditur – «romanum regimen est Ecclesie: ergo ipsum nemo habere
potest de iure nisi ab Ecclesia»; et minorem probant per ea que de Constantino
superius tacta sunt.
4. Hanc ergo minorem
interimo et, cum probant, dico quod sua probatio nulla est, quia Constantinus
alienare non poterat Imperii dignitatem, nec Ecclesia recipere.
5. Et cum pertinaciter
instant, quod dico sic ostendi potest: nemini licet ea tacere per offitium sibi
deputatum que sunt contra illud offitium; quia sic idem, in quantum idem, esset
contrarium sibi ipsi: quod est inpossibile; sed contra offitium deputatum
Imperatori est scindere Imperium, cum offitium eius sit humanum genus uni velle
et uni nolle tenere subiectum, ut in primo huius de facili videri potest; ergo
scindere Imperium Imperatori non licet.
6. Si ergo alique
dignitates per Constantinum essent alienate – ut dicunt – ab Imperio, et
cessissent in potestatem Ecclesie, scissa esset tunica inconsutilis, quam scindere
ausi non sunt etiam qui Cristum verum Deum lancea perforarunt.
7. Preterea, sicut
Ecclesia suum habet fundamentum, sic et Imperium suum. Nam Ecclesie fundamentum
Cristus est; unde Apostolus ad Corinthios: «Fundamentum aliud nemo
potest ponere preter id quod positum est, quod est Cristus Iesus». Ipse est petra
super quam hedificata est Ecclesia. Imperii vero fundamentum ius humanum est.
8. Modo dico quod,
sicut Ecclesie fondamento suo contrariari non licet, sed debet semper inniti
super illud iuxta illud Canticorum «Que est ista, que ascendit de deserto
delitiis affluens, innixa super dilectum?», sic et Imperio licitum non est
contra ius humanum aliquid tacere. Sed contra ius humanum esset, si se ipsum
Imperium destrueret: ergo Imperio se ipsum destruere non licet.
9. Cum ergo scindere
Imperium esset destruere ipsum, consistente Imperio in unitate Monarchie
universalis, manifestum est quod Imperii auctoritate fungenti scindere Imperium
non licet. Quod autem destruere Imperium sit contra ius humanum, ex superioribus
est manifestum.
10. Preterea, omnis
iurisdictio prior est suo iudice: iudex enim ad iurisdictionem ordinatur, et
non e converso; sed Imperium est iurisdictio omnem temporalem iurisdictionem
ambitu suo comprehendens: ergo ipsa est prior suo iudice, qui est Imperator,
quia ad ipsam Imperator est ordinatus, et non e converso. Ex quo patet quod
Imperator ipsam permutare non potest in quantum Imperator, cum ab ea recipiat
esse quod est.
11. Modo dico sic: aut
ille Imperator erat cum dicitur Ecclesie contulisse, aut non; et si non, planum
est quod nichil poterat de Imperio conferre; si sic, cum talis collatio esset
minoratio iurisdictionis, in quantum Imperator hoc facere non poterat.
12. Amplius, si unus
Imperatot aliquam particulam ab Imperii iurisdictione discindere posset, cadem
ratione et alius. Et cum iurisdictio temporalis finita sit et omne finitum per
finitas decisiones assummatur, sequeretur quod iurisdictio prima posset annichilari:
quod est irrationabile.
13. Adhuc, cum
conferens habeat se per modum agentis et cui confertur per modum patientis, ut
placet Phylosopho in quarto ad Nicomacum, non solum ad collationem esse
licitam requiritur dispositio conferentis, sed etiam eius cui confértur: videtur
enim in patiente et disposito actus activorum inesse.
14. Sed Ecclesia
omnino indisposita erat ad temporalia recipienda per preceptum prohibitivum
expressum, ut habemus per Matheum sic : «Nolite possidere aurum, neque
argentum, neque pecuniam in zonis vestris, non peram in via» etc. Nam etsi per
Lucam habemus relaxationem precepti quantum ad quedam, ad possessionem tamen
auri et argenti licentiatam Ecclesiam post prohibitionem illam invenire non
potui.
15. Qua re, si
Ecclesia recipere non poterat, dato quod Constantinus hoc facere potuisset de
se, actio tamen illa non erat possibilis propter patientis indispositionem.
Patet igitur quod nec Ecclesia recipere per modum possessionis, nec ille
conferre per modum alienationis poterat.
16. Poterat tamen
Imperator in patrocinium Ecclesie Patrimonium et alia deputare, inmoto semper
superiori dominio, cuius unitas divisionem non patitur.
17. Poterat et
vicarius Dei recipere non tanquam possessor, sed tanquam fructuum pro Ecclesia
pro Cristi pauperibus dispensator: quod apostolos fecisse non ignoratur.
18. Adhuc dicunt quod
Adrianus papa Carolum Magnum sibi et Ecclesie advocavit ob iniuriam
Longobardorum, tempore Desiderii regis eorum; et quod Carolus ab eo recepit
Imperii dignitatem non obstante quod Michael imperabat apud Constantinopolim.
19. Propter quod
dicunt quod omnes qui fuerunt Romanorum Imperatores post ipsum, et ipsi
advocati Ecclesie sunt et debent ab Ecclesia advocari: ex quo etiam sequeretur
illa dependentia quam concludere volunt.
20. Et ad hoc
infringendum dico quod nichil dicunt: usurpatio enim iuris non facit ius. Nam
si sic, eodem modo auctoritas Ecclesie probaretur dipendere ab Imperatore,
postquam Octo imperator Leonem papam restituit et Benedictum deposuit, necnon
in exilium in Saxoniam duxit.
|