Par.
1 1 | Aelfred, Angul-Saxonum rex, in villa regia, quae dicitur
2 1 | quae dicitur Uvanating, in illa paga, quae nominatur
3 1 | Sedulius poeta mentionem facit in Paschali metrico carmine,
4 2 | eiusdem insulae accolas, quos in ea invenire potuerunt, in
5 2 | in ea invenire potuerunt, in loco, qui dicitur Guuihtgaraburhg,
6 3 | contra paganos pugnavit in loco, qui dicitur Uvicganbeorg,
7 3 | primum hiemaverunt pagani in insula, quae vocatur Sceapieg,
8 3 | insula ovium»; quae sita est in Tamesi flumine inter East-Seaxum
9 3 | est quam ad East-Seaxum; in qua monasterium optimum
10 4 | et quinquaginta navibus in ostium Tamesis fluminis
11 4 | civitatem, (quae est sita in aquilonari ripa Tamesis
12 4 | aquilonari ripa Tamesis fluminis, in confinio East-Seaxum et
13 4 | proeliandum contra illos venerat, in fugam verterunt. ~
14 5 | paganorum exercitus perrexit in Suthrie, quae paga sita
15 5 | Suthrie, quae paga sita est in meridiana Tamesis fluminis
16 5 | Aethelbaldus cum omni exercitu in loco, qui dicitur Aclea,
17 5 | qui dicitur Aclea, id est «in campulo quercus, » diutissime
18 5 | est, ita qualiter nunquam in aliqua regione in una die,
19 5 | nunquam in aliqua regione in una die, ante nec post,
20 6 | magnum paganorum exercitum in Cantia, in loco, qui dicitur
21 6 | paganorum exercitum in Cantia, in loco, qui dicitur Sandwic,
22 8 | Aelfredum oppido ordinans unxit in regem, et in filium adoptionis
23 8 | ordinans unxit in regem, et in filium adoptionis sibimet
24 9 | contra paganorum exercitum in insula, quae dicitur in
25 9 | in insula, quae dicitur in Saxonica lingua Tenet, Britannico
26 9 | parte plurimi ceciderunt et in aqua mersi suffocati sunt,
27 9 | Burgredo Merciorum regi in villa regia, quae dicitur
28 10 | paganorum exercitus tota hieme in praefata Scepige insula
29 11 | servitio et tributo liberavit, in sempiternoque graphio in
30 11 | in sempiternoque graphio in cruce Christi, pro redemptione
31 11 | filium suum Aelfredum iterum in eandem viam secum ducens,
32 12 | morem omnium Christianorum in occidentali parte Selwuda
33 12 | a Roma revertens, iterum in regno reciperetur. Quod
34 12 | deputant, quia et ille rex in hac re et in multis aliis
35 12 | et ille rex in hac re et in multis aliis perversitatibus
36 13 | illa gens, ut dignum erat, in adventu senioris ita gavisa
37 13 | suo acceperat, iuxta se in regali solio sine aliqua
38 13 | nullum unquam regem super se in vita sua regnare permitterent,
39 13 | permitterent, qui reginam in regali solio iuxta se sedere
40 13 | detestabilis consuetudo in Saxonia, ultra morem omnium
41 14 | 14-~ ~Fuit in Mercia moderno tempore quidam
42 14 | Occidentalium Saxonum rex, sibi in coniugium accepit. Quae
43 15 | et filium meum, qui mecum in solaro isto stat.» At illa,
44 15 | conceditur, filium tuum, in quantum te iunior est, eligo».
45 15 | sanctimonialium monasterium; in quo, deposito seculari habitu
46 15 | Sicut enim irrationabiliter in propria vixisse refertur,
47 15 | ita multo irrationabilius in aliena gente vivere deprehenditur.
48 15 | imperio Karoli regis, deiecta, in paupertate et miseria leto
49 15 | audivimus, cotidie mendicans, in Pavia miserabiliter moreretur.~
50 16 | postquam a Roma pervenit; in quibus, inter alia multa
51 16 | scribi imperavit epistolam: in qua et regni inter filios
52 16 | dispensationem pertinent, in hoc opusculo inserere necesse
53 16 | primaevo iuventutis suae flore in omnibus procurare studuit,
54 16 | hereditariam terram suam semper in decem manentibus unum pauperem,
55 16 | scilicet centum mancussas in honorem Sancti Petri, specialiter
56 16 | illius apostolicae ecclesiae in vespera Paschae, et aequaliter
57 16 | vespera Paschae, et aequaliter in galli cantu, et centum mancussas
58 16 | cantu, et centum mancussas in honorem Sancti Pauli, eadem
59 16 | condicione, ad comparandum oleum in ecclesia Sancti Pauli Apostoli
60 16 | Apostoli ad implenda luminaria in vespera Paschae et in galli
61 16 | luminaria in vespera Paschae et in galli cantu, centum quoque
62 17 | omnibus audientibus infamia, in matrimonium duxit, effrenisque
63 18 | duodecimo, Aethelbald, et in Scireburnan sepultus, et
64 18 | iustum erat, subiunxit. In cuius diebus magnus paganorum
65 19 | universitatis viam adiit, et in Scireburnan iuxta fratrem
66 20 | DCCCLXIV pagaini hiemaverunt in insula Tanet, et firmum
67 21 | Danubia Britanniam advenit, et in regno Orientalium Saxonum,
68 21 | Angulsaxonum regis, moribus hoc in loco breviter inserendum
69 22 | nimium diligeretur, et in regio semper curto inseparabiliter
70 22 | docibilis memoriter retinebat. In omni venatoria arte industrius
71 22 | incessabiliter laborat non in vanum; nam incomparabilis
72 22 | omnibus peritia et felicitate in illa arte, sicut et in ceteris
73 22 | felicitate in illa arte, sicut et in ceteris omnibus Dei donis,
74 23 | poematicae artis librum, quem in manu habebat, ostenderet,
75 24 | et orationes multas; quos in uno libro congregatos in
76 24 | in uno libro congregatos in sinu suo die noctuque, sicut
77 24 | illo tempore lectores boni in toto regno Occidentalium
78 25 | usque ad praesentem diem in eodem insaturabili desiderio,
79 26 | civitatem migravit, quae in aquilonali ripa Humbrensis
80 27 | fregissent, et eorum magna pars in civitatem simul cum paganis
81 28 | annos honorabiliter rexerat, in pace in Scireburnan sepultus
82 28 | honorabiliter rexerat, in pace in Scireburnan sepultus est.~
83 30 | Northanhymbros relinquens, in Merciam venit, et Snotengaham
84 30 | speluncarum domus»), et in eodem loco eodem anno hiemaverunt.
85 32 | paganorum exercitus per Merciam in Orientales Anglos transivit,
86 32 | Anglos transivit, et ibi in loco, qui dicitur Theodford
87 34 | viam universitatis adiens, in eadem civitate in pace sepultus
88 34 | adiens, in eadem civitate in pace sepultus est.~
89 35 | quae dicitur Raedigam, in meridiana Tamesis fluminis
90 35 | Tamesis fluminis ripa sitam, in illa paga, quae dicitur
91 35 | eorum cum magna illius parte in praedam equitaverunt, aliis
92 35 | comes, cum suis sodalibus in loco, qui dicitur Englafeld,
93 37 | contra praefatum exercitum in loco, qui dicitur Aescesdun,
94 37 | proelium prodeunt. Sed pagani, in duas se turmas dividentes,
95 37 | et etiam ipsi exercitum in duas turmas oppido dividentes,
96 37 | frater suus Aethered rex in tentorio in oratione positus,
97 37 | Aethered rex in tentorio in oratione positus, audiens
98 37 | apud Dominum valuit, sicut in sequentibus apertius declarabitur.~
99 38 | parte dispositis, cum rex in oratione diutius moraretur
100 38 | copias ante fratris adventum in bellum prorumperet, demum
101 39 | 39-~ ~Sed hoc in loco nescientibus intimandum
102 39 | dirigebant. Erat quoque in eodem loco unica spinosa
103 39 | opprobriosam fugam cepere; quo in loco alter de duobus paganorum
104 39 | multa millia paganae partis in eodem loco, et insuper per
105 39 | totus paganorum exercitus in fugam usque ad noctem et
106 41 | viam universitatis adiens, in Winburnan monasterio sepultus,
107 42 | bellicosus et victor prope in omnibus bellis erat. Cumque
108 42 | universum paganorum exercitum in monte, qui dicitur Wiltun,
109 42 | dicitur Wiltun, qui est in meridiana ripa fluminis
110 42 | diutius non ferentes, terga in fugam verterunt. Sed, proh
111 42 | persequentium decipientes, iterum in proelium prodeunt, et victoriam
112 42 | quod Christiani parvum in proelio numerum habebant:
113 42 | Saxones maxima ex parte in eodem uno anno octo contra
114 42 | proeliis populariter attriti, in quibus octo proeliis unus
115 42 | infatigabiliter studiose exercebant. In quibus frequentissimis irruptionibus
116 42 | incognitum est; exceptis his, qui in octo supra memoratis proeliis
117 45 | exercitus Lundoniam deserens, in Northanhymbrorum regionem
118 45 | perrexit, et ibi hyemavit in paga, quae dicitur Lindesig;
119 46 | Merciam adiit, et hyemavit in loco, qui dicitur Hreopedune.
120 46 | vivens, ibi defunctus est, et in Schola Saxonum in ecclesia
121 46 | est, et in Schola Saxonum in ecclesia Sanctae Mariae
122 46 | illis assignaret. Quibus in eadem condicione obsides
123 46 | contradicere velle, sed oboediens in omnibus esse. ~
124 47 | exercitus Hreopedune deserens, in duas se divisit turmas:
125 47 | altera pars cum Healftene in regionem Northanhymbrorum
126 48 | Aelfred rex navali proelio in mare contra sex naves paganorum
127 49 | inter duo flumina Frauu et in paga, quae dicitur Britannice
128 49 | dedit, necnon et sacramentum in omnibus reliquiis, quibus
129 49 | Deum confidebat, iuravit, (in quibus nec alicui genti
130 49 | Cairuuisc, Latine quoque civitas in orientali ripa fluminis
131 51 | ille exercitus perrexit in Merciam, et illam regionem
132 52 | villam regiam, quae est sita in sinistrali parte Wiltunscire,
133 52 | sinistrali parte Wiltunscire, in orientali ripa fluminis,
134 53 | Summurtunensis pagae loca in magna tribulatione inquietam
135 54 | navibus de Demetica regione, in qua hyemaverat, post multas
136 54 | ante arcem Cynuit; quia in eadem arce multi ministri
137 55 | rex cum paucis fecit arcem in loco, qui dicitur Aethelingaeg,
138 55 | infatigabiliter rebellavit. Iterumque in septima hebdomada post Pascha
139 55 | Petram Aegbryhta, quae est in orientali parte saltus,
140 56 | regem prope Aethelingaeg in loco, qui dicitur Alre,
141 56 | prevenit. Quem Aelfred rex in filium adoptionis sibi suscipiens,
142 56 | chrismatis solutio octavo die in villa regia, quae dicitur
143 57 | Cairceri nominatur, quae est in meridiana parte Huicciorum,
144 58 | ultramarinis partibus navigans in Tamesin fluvium venit, et
145 58 | exercitui, sed tamen hyemavit in loco, qui dicitur Fullonham,
146 61 | exercitus paganorum, qui in Fullonham hiemaverat, Britannicam
147 61 | perrexit, et per unum annum in loco, qui dicitur Gendi,
148 62 | praefatus exercitus superius in Franciam perrexit. Contra
149 63 | Mese, sursum tanto longe in Franciam pertraxit, et ibi
150 64 | proelio contra paganicas naves in mare congressus est; ex
151 64 | naves, occisis omnibus, qui in eis erant. Duarumque aliarum
152 66 | sexto, praefatus exercitus in duas se turmas divisit:
153 66 | divisit: una etenim turma in Orientalem Franciam perrexit,
154 66 | Hrofesceastre Saxonice dicitur, in orientali ripa fluminis
155 66 | necnon captivorum suorum in arce dimissa, adveniente
156 67 | Cantia, plenam bellatoribus, in Orientales Anglos dirigens,
157 67 | navibus, eidem regiae classi in ostio eiusdem fluminis in
158 67 | in ostio eiusdem fluminis in mari obviaverunt, consertoque
159 69 | paganorum exercitus de Germania in regionem Antiquorum Saxonum,
160 69 | Saxones et Frisones bis in uno illo anno viriliter
161 69 | anno viriliter pugnavere. In quibus duobus bellis Christiani,
162 71 | migravit. Qui Scholam Saxonum in Roma morantium, pro amore
163 71 | venerabilissimae crucis partem, in qua Dominus noster Iesus
164 72 | paganorum exercitus, qui in Orientalibus Anglis habitavit,
165 74 | ergo nuptias honorabiliter in Mercia factas, inter innumerabiles
166 74 | orandi causa divertisset, in qua Sanctus Gueriir requiescit,
167 74 | eleemosynam dandi gratia -- diu in oratione tacita prostratus,
168 74 | non multo post tempore, ut in oratione deprecatus fuerat,
169 74 | quamvis et hunc dolorem in primaevo iuventutis suae
170 74 | praeposterato ordine, loquar, cum in primaevo iuventutis suae
171 74 | duceret, mentem suam propriam in Dei mandatis stabilire vellet,
172 74 | eum indignum et inutilem in mundanis rebus faceret,
173 74 | dolorem Dei munere incurrit, in quo, diu et aegre per multos
174 74 | eo amoto, alius infestior in nuptiis, ut diximus, eum
175 74 | inutilem eum, ut ei videtur, in divinis et humanis rebus
176 75 | natus est, exceptis his, qui in infantia morte praeveniente
177 75 | magistrorum cura traditus est. In qua schola utriusque linguae
178 75 | quae nobilibus conveniunt, in liberalibus artibus studiosi
179 75 | Eadwerd et Aelfthryth semper in curto regio nutriti cum
180 76 | Filios quoque eorum, qui in regali familia nutriebantur,
181 76 | desinebat. Sed quasi nullam in his omnibus consolationem
182 76 | liberalium artium fecisset: in hoc pium et opinatissimum
183 76 | Audiam, quid loquatur in me dominus Deus.» Coadiutores
184 76 | meditationis suae, qui eum in desiderata sapientia adiuvare
185 76 | intrinsecus non habebat, id est in proprio regno suo.~
186 77 | Wigernensis ecclesiae episcopum, in divina scilicet scriptura
187 77 | discipuli de Latinitate primus in Saxonicam linguam, aliquando
188 77 | et potestatibus extulit in regno Occidentalium Saxonum,
189 77 | et Werfrithus episcopus in Mercia habebant. Quorum
190 78 | 78-~ ~Sed, cum adhuc nec in hoc quoque regalis avaritia,
191 78 | ecclesiasticis disciplinis et in divina scriptura eruditissimum,
192 78 | acerrimi ingenii virum, et in omnibus disciplinis literatoriae
193 78 | artis eruditissimum, et in multis aliis artibus artificiosum.
194 79 | comitantibus, perveni. Ibique illum in villa regia, quae dicitur
195 79 | ei essem, et omnia, quae in sinistrali et occidentali
196 79 | videbatur, illa tam sancta loca, in quibus nutritus et doctus
197 79 | mecum fueris et tantundem in Britannia.» Ad quod ego
198 79 | cum ab eo discesseramus, in Wintonia civitate febris
199 79 | febris infesta me arripuit; in qua sedule per duodecim
200 79 | illius sancti loci et omnium in eo habitantium, regi, ut
201 79 | vices, ut tribus mensibus in Britannia, ut tribus in
202 79 | in Britannia, ut tribus in Saxonia commanerem, et illa
203 79 | per rudimenta Sancti Degui in omni causa, tamen pro viribus.
204 79 | illorum antistitum, qui in eo praeessent, sicut et
205 80 | esset, et ad manum episcopi in filium confirmationis acceptus,
206 80 | condicione subdidit, ut in omnibus regiae voluntati
207 81 | 81-~ ~Nec in vanum illi omnes regis amicitiam
208 81 | igitur ad eum advenissem in villa regia, quae dicitur
209 81 | illa vice octo mensibus in curto mansi, in quibus recitavi
210 81 | mensibus in curto mansi, in quibus recitavi illi libros
211 81 | tradidit mihi duas epistolas, in quibus erat multiplex supputatio
212 81 | omnium rerum, quae erant in duobus monasteriis, quae
213 81 | monasteria cum omnibus, quae in eis erant, et sericum pallium
214 81 | quae ad se pertinebat, in Saxonia et in Cornubia,
215 81 | pertinebat, in Saxonia et in Cornubia, exceptis cotidianis
216 81 | cotidianis donis innumerabilibus in omni genere terrestris divitiae,
217 81 | terrestris divitiae, quae hoc in loco percensere longum est,
218 81 | quaerendi gratia, me talia hoc in loco dona commemorasse:
219 81 | propalarem, quam profusus in largitate ille sit. Tunc
220 82 | regionem fugiens iterum et in Occidentalium Francorum
221 82 | venit, naves suas intrans in flumen, quod Signe dicitur,
222 82 | hiemavit, et castra metatus est in utraque parte fluminis prope
223 82 | prohiberet -- quia illa civitas in medio fluminis sita est
224 82 | medio fluminis sita est in insula parva -- obseditque
225 84 | tunc Sigonam deserentes in ostium Materne divertunt,
226 84 | villa regia, pervenerunt. In quo loco hiemaverunt integro
227 84 | integro anno. Sequenti anno in ostium fluminis, quod dicitur
228 85 | ordinati sunt, et regnum in quinque partibus conscissum
229 85 | provenit, nisi solummodo quod in patruum suum indigne peccavit.
230 85 | hereditarius illius regni erat in paterna parte, nisi Earnulf
231 85 | et illas regiones, quae in illa parte montis sunt.
232 88 | Nam cum quodam die ambo in regia cambra resideremus,
233 88 | ostendens libellum, quem in sinum suum sedulo portabat,
234 88 | sinum suum sedulo portabat, in quo diurnus cursus et psalmi
235 88 | orationes quaedam, quas ille in iuventute sua legerat, scripti
236 88 | quod illud testimonium in eodem libello literis mandarem.
237 88 | studium sapientiae devotionem in regio corde inseruerat.
238 88 | cum nullum locum vacuum in eodem libello reperirem,
239 88 | eodem libello reperirem, in quo tale testimonium scribere
240 88 | quod illud testimonium in aliqua foliuncula segregatim
241 88 | quaternionem promptum paravi, in cuius principio illud non
242 88 | non iniussus scripsi, ac in illa eadem die non minus
243 88 | testimonia, illo imperante, in eodem quaternione, ut praedixeram,
244 89 | scripto, confestim legere et in Saxonica lingua interpretari,
245 89 | immoque omnium, iuxta se in venerabili sanctae Crucis
246 89 | Memento mei, cum veneris in regnum tuum, Christe,» qui
247 89 | Christianae fidei rudimenta in gabulo primitus inchoavit
248 89 | quamvis dissimili modo, in regia potestate sanctae
249 89 | instinctus, praesumpsit incipere in venerabili Martini solemnitate.
250 89 | quibuslibet magistris discere et in corpore unius libelli, mixtim
251 89 | noctuque solertissime habebat; in quo non mediocre, sicut
252 90 | invigilandum mihi censeo in eo, quod ante aliquam, quamvis
253 91 | clavis confossus, quamvis in regia potestate constitutus;
254 91 | cotidiana nationum, quae in Tyrreno mari usque ultimum
255 91 | antiqua positione motatis et in decentioribus locis regali
256 92 | praetereundum esse hoc in loco utiliter non existimo.
257 92 | imperavit: unum monachorum in loco, qui dicitur Aethelingaeg,
258 92 | protelatione constructus est: in cuius pontis occidentali
259 92 | operatione consita est; in quo monasterio diversi generis
260 92 | monachos undique congregavit et in eodem collocavit.~
261 93 | perplurima adhuc monasteria in illa regione constructa
262 93 | pro nimia illius gentis in omni genere divitiarum abundantia,
263 93 | diversi generis monachos in eodem monasterio congregare
264 94 | quibus quosdam infantes in eodem monasterio edoceri
265 94 | monachicum habitum sublevari. In quo etiam monasterio unum
266 94 | paganicae gentis edoctum in monachico habitu degentem,
267 95 | 95-~ ~Facinus quoque in eodem monasterio quodam
268 95 | sicut zizania et lolium in tritici segetibus, interseminantur:
269 96 | Iohannem, nimium latenter in tantum amaricati sunt, ut
270 96 | unicum abbatis adventum in ea absconditi praestolarentur.
271 96 | inclinaret, hostiliter irruentes in eum, tunc eum ibidem occiderent.
272 96 | quasi illic occisus esset in meretricando, iactarent.
273 97 | promissa, latrunculi duo armati in ecclesia concluserunt, adventum
274 97 | improviso dispoliatis gladiis in eum irrumpunt et crudelibus
275 97 | bellicosae artis non expers, si in meliori disciplina non studeret,
276 97 | videret, insurgens acriter in eos, antequam vulneratur,
277 98 | rex aedificari imperavit; in quo propriam filiam suam
278 98 | multae nobiles moniales in monastica vita Deo servientes
279 98 | monastica vita Deo servientes in eodem monasterio habitant.
280 99 | servata est. Nam iamdudum in lege scriptum audierat,
281 99 | more cautus evitaret, quod in alio divinae scripturae
282 99 | dixit Salomon, «Cor regis in manu Domini,» id est consilium;
283 100| pertinere addixit, quam etiam in tribus partibus sequestrari
284 100| ministris nobilibus, qui in curto regio vicissim commorabantur,
285 100| vicissim commorabantur, in pluribus ministrantes ministeriis.
286 100| tempore vicissitudinibus: in tribus namque cohortibus
287 100| ut prima cohors uno mense in curto regio die noctuque
288 100| temporibus talium vicissitudinum in regali curto rotatur administratio.~
289 101| propemodum innumerabiles habebat, in omni terreno aedificio edoctos:
290 102| omni censu perveniebant et in fisco reputabantur, sicut
291 102| voluntate Deo devovit, et in quatuor partibus aequis
292 102| erogaretur. Memorabat etiam in hoc, quantum humana discretio
293 102| imperaverat, et servientibus in his Deo, de quibus paulo
294 102| quartam circum finitimis in omni Saxonia et Mercia monasteriis,
295 102| quibusdam annis per vices in Britannia et Cornubia, Gallia,
296 102| Northanhymbris, et aliquando etiam in Hybernia, ecclesiis et servis
297 103| servitii mentis et corporis, in quantum infirmitas et possibilitas
298 104| adductam ad denarios pensari in bilibri praecepit; cumque
299 104| duodecim uncias pollicis in se signatas in longitudine
300 104| pollicis in se signatas in longitudine haberet. Itaque
301 104| Bovina namque cornua alba ac in una tenuiter dolabris erasa
302 104| facta, noctuque candela in eam missa, exterius ut interius
303 105| cupiens, et eo amplius augere, in quantum possibilitas aut
304 105| permitteret, taediosus examinandae in iudiciis veritatis arbiter
305 105| veritatis arbiter existebat, et in hoc maxime propter pauperum
306 105| mirabiliter incumbebat. Nam in toto illo regno praeter
307 105| unusquisque speciali etiam in secularibus negotiis, quam
308 106| 106-~ ~Studebat quoque in iudiciis etiam propter nobilium
309 106| utilitatem, qui saepissime in contionibus comitum et praepositorum
310 106| festinabant. Sed tamen ille, qui in sua parte aliquam de illa
311 106| nimirum erat namque rex ille in exequendis iudiciis, sicut
312 106| exequendis iudiciis, sicut in ceteris aliis omnibus rebus,
313 106| suae regionis iudicia, quae in absentia sua fiebant, sagaciter
314 106| iniusta, aut vero si aliquam in illis iudiciis iniquitatem
315 106| nitebantur, ita ut mirum in modum illiterati ab infantia
316 106| mente dolebant, eo quod in iuventute sua talibus studiis
317 106| existimantes, qui nec hoc in iuventute didicerant, nec
318 106| iuventute didicerant, nec etiam in senectute, quamvis inhianter
319 106| Sed hanc senum iuvenumque in discendis literis solertiam
|