Erat itaque rex,
ille multis tribulationum clavis confossus, quamvis in regia potestate
constitutus; nam a vigesimo aetatis anno usque ad
quadragesimum quintum annum, quem nunc agit, gravissima incogniti doloris
infestatione incessanter fatigatur, ita ut ne unius quidem horae securitatem
habeat, qua aut illam infirmitatem non sustineat aut sub illius formidine
lugubriter prope constitutus non desperet. Praeterea assiduis exterarum gentium
infestationibus, quas sedulo terra marique sine ullius quieti temporis intervallo sustinebat, non sine materia inquietabatur. Quid loquar de
frequentibus contra paganos expeditionibus et bellis et incessabilibus regni
gubernaculis? De cotidiana nationum, quae in Tyrreno mari usque ultimum
Hiberniae finem habitant? Nam etiam de Hierosolyma ab El patriarcha epistolas
et dona illi directas vidimus et legimus. De civitatibus et urbibus renovandis
et aliis, ubi nunquam ante fuerant, construendis? Aedificiis aureis et
argenteis incomparabiliter, illo edocente, fabricatis? De aulis et cambris
regalibus, lapideis et ligneis suo iussu mirabiliter constructis? De villis
regalibus lapideis antiqua positione motatis et in decentioribus locis regali
imperio decentissime constructis? Qui maxima, excepto illo dolore,
perturbatione et controversia suorum, qui nullum aut parvum voluntarie pro
communi regni necessitate vellent subire laborem. Sed tamen ille solus divino
fultus adminiculo susceptum semel regni gubernaculum, veluti gubernator
praecipuus, navem suam multis opibus refertam ad
desideratum ac tutum patriae suae portum, quamvis cunctus propemodum lassis
suis nautis, perducere contendit, haud aliter titubare ac vacillare, quamvis
inter fluctivagos ac multimodos praesentis vitae turbines, non sinebat. Nam
assidue suos episcopos et comites ac nobilissimos, sibique dilectissimos suos
ministros, necnon et praepositos, quibus post Dominum et regem omnis totius
regni potestas, sicut dignum, subdita videtur, leniter docendo, adulando,
hortando, imperando, ad ultimum inoboedientes, post longam patientiam, acrius
castigando, vulgarem stultitiam et pertinaciam omni modo abominando, ad suam voluntatem et ad communem totius regni utilitatem
sapientissime usurpabat et annectebat. At si inter
haec regalia exhortamenta propter pigritiam populi imperata non implentur, aut
tarde incepta tempore necessitatis ad utilitatem exercentium minus finita non
provenirent, ut de castellis ab eo imperatis adhuc non inceptis loquar, aut
nimium tarde inceptis ad perfectum finem non perductis, et hostiles copiae
terra marique irrumperent, aut, ut saepe evenit, utraque parte, tunc
contradictores imperialium diffinitionum inani poenitentia pene exinaniti
verecundabantur. Inanem enim poenitentiam scriptura teste nomino,
qua homines innumerabiles nimio detrimento pluribus insidiis perpetratis saepe
perculsi dolent. Sed quamvis per hanc rem, heu, proh dolor! eulogii
miserabiliter contristentur, et perditis eorum patribus, coniugibus, liberis,
ministris, servis, ancillis, operibus et omni supellectili flebiliter
commoveantur, quid detestabilis iuvat poenitentia, quando nec occisis suis
propinquis succurrere valent, nec captivos suos a captivitate exosa redimere,
nec etiam interdum sibimet, qui evaserint, adiuvare valent, quoniam propriam
unde sustentent vitam non habent. Sera igitur poenitentia nimium attriti poenitent, et
regalia praecepta incuriose despexisse dolent, et regalem sapientiam totis
vocibus collaudant, et quod ante refutaverunt, totis viribus implere
promittunt, id est de arcibus construendis et ceteris communibus communis regni
utilitatibus.
|