XIV – Quomodo mors eius praevaleat numero et magnitudini peccatorum omnium.

Nunc rogo ut doceas me, quomodo mors eius praevaleat numero et magnitudini peccatorum omnium, cum unum quod putamus levissimum peccatum tam infinitum monstres, ut si numerus obtendatur infinitus mundorum, qui sic pleni sint creaturis sicut est iste, nec possint servari quin redigantur in nihilum, nisi faciat aliquis aspectum unum contra voluntatem dei, non tamen fieri debeat.

ANSELMUS:

Si esset praesens homo ille et quis esset scires, et diceretur tibi: nisi occideris hominem hunc, peribit mundus iste totus et quidquid deus non est: faceres hoc pro conservanda omni alia creatura?

BOSO:

Non facerem, etiam si infinitus mihi numerus mundorum obtenderetur.

ANSELMUS:

Quid si iterum tibi diceretur: aut eum occides, aut omnia peccata mundi venient super te?

BOSO:

Responderem me potius alia omnia velle peccata suscipere, non solum huius mundi quae fuerunt et quae futura sunt, sed et quaecumque super haec cogitari possunt, quam istud solum. Quod non solum de occisione eius, sed et de qualibet parva laesione quae illum tangeret, respondere me existimo debere.

ANSELMUS:

Recte existimas. Sed dic mihi cur ita cor tuum iudicat, ut plus horreat unum peccatum in laesione huius hominis, quam omnia alia quae cogitari possunt, cum omnia quaecumque fiunt peccata contra illum sint.

BOSO:

Quoniam peccatum quod in persona eius fit, incomparabiliter superat omnia illa, quae extra personam illius cogitari possunt.

ANSELMUS:

Quid dices ad hoc quia saepe libenter aliquis patitur quasdam in sua persona molestias, ne maiores patiatur in rebus suis?

BOSO:

Quia deus non eget hac patientia, cuius potestati cuncta subiacent, sicut tu supra cuidam meae interrogationi respondisti.

ANSELMUS:

Bene respondes. Videmus ergo quia violationi vitae corporalis huius hominis nulla immensitas vel multitudo peccatorum extra personam dei comparari valet.

BOSO:

Apertissimum est.

ANSELMUS:

Quantum bonum tibi videtur, cuius interemptio tam mala est?

BOSO:

Si omne bonum tam bonum est quam mala est eius destructio, plus est bonum incomparabiliter, quam sint ea peccata mala, quae sine aestimatione superat eius interemptio.

ANSELMUS:

Verum dicis. Cogita etiam quia peccata tantum sunt odibilia quantum sunt mala, et vita ista tantum amabilis quantum est bona. Unde sequitur quia vita haec plus est amabilis, quam sint peccata odibilia.

BOSO:

Non possum hoc non intelligere.

ANSELMUS:

Putasne tantum bonum tam amabile posse sufficere ad solvendum, quod debetur pro peccatis totius mundi?

BOSO:

Immo plus potest in infinitum.

ANSELMUS:

Vides igitur quomodo vita haec vincat omnia peccata, si pro illis detur.

BOSO:

Aperte.

ANSELMUS:

Si ergo dare vitam est mortem accipere: sicut datio huius vitae praevalet omnibus hominum peccatis, ita et acceptio mortis.

BOSO:

Ita esse de omnibus peccatis quae personam dei non tangunt constat.