|
XV - Si deus vel ad modicum
patiatur honorem suum violari.
BOSO:
Placet quod dicis. Sed est et
aliud ad quod tuam responsionem postulo. Nam si deus ita sicut probas suum debet honorem servare: cur vel ad modicum
patitur illum violari? Quod enim aliquo modo laedi sinitur, non integre nec
perfecte custoditur.
ANSELMUS:
Dei honori nequit aliquid,
quantum ad illum pertinet, addi vel minui. Idem namque ipse sibi est honor
incorruptibilis et nullo modo mutabilis. Verum quando unaquaeque creatura suum
et quasi sibi praeceptum ordinem sive naturaliter sive rationabiliter servat,
deo oboedire et eum honorare dicitur, et hoc maxime rationalis natura, cui
datum est intelligere quid debeat. Quae cum vult quod debet, deum honorat; non
quia illi aliquid confert, sed quia sponte se eius voluntati et dispositioni
subdit, et in rerum universitate ordinem suum et eiusdem universitatis
pulchritudinem, quantum in ipsa est, servat. Cum vero non vult quod debet,
deum, quantum ad illam pertinet, inhonorat, quoniam non se sponte subdit illius
dispositioni, et universitatis ordinem et pulchritudinem, quantum in se est,
perturbat, licet potestatem aut dignitatem dei nullatenus laedat aut decoloret.
Si enim ea quae caeli ambitu
continentur, vellent non esse sub caelo aut elongari a caelo, nullatenus
possent nisi sub caelo esse nec fugere caelum nisi appropinquando caelo. Nam et unde et quo et qua irent, sub caelo
essent; et quanto magis a qualibet caeli parte elongarentur, tanto magis
oppositae parti propinquarent. Ita quamvis homo vel malus angelus divinae
voluntati et ordinationi subiacere nolit, non tamen eam fugere valet, quia si
vult fugere de sub voluntate iubente, currit sub voluntatem punientem; et si
quaeris qua transit: non nisi sub voluntate permittente; et hoc ipsum quod
perverse vult aut agit, in universitatis praefatae ordinem et pulchritudinem
summa sapientia convertit. Ipsa namque perversitatis spontanea satisfactio vel
a non satisfaciente poenae exactio - excepto hoc quia deus de malis multis
modis bona facit, in eadem universitate suum tenent locum et ordinis
pulchritudinem. Quas si divina sapientia, ubi perversitas rectum ordinem
perturbare nititur, non adderet, fieret in ipsa universitate quam deus debet
ordinare, quaedam ex violata ordinis pulchritudine deformitas, et deus in sua
dispositione videretur deficere. Quae duo quoniam sicut sunt inconvenientia, ita sunt impossibilia, necesse
est ut omne peccatum satisfactio aut poena sequatur.
BOSO:
Satisfecisti obiectioni meae.
ANSELMUS:
Palam igitur est quia deum,
quantum in ipso est, nullus potest honorare vel exhonorare; sed quantum in se
est, hoc aliquis facere videtur, cum voluntatem suam voluntati eius subicit aut
subtrahit.
BOSO:
Nescio quid contra queam dicere.
|