1-matur | maxim-xxxvi
bold = Main text
Cap. Capov. grey = Comment text
1 1 | Caput 1.~ ~
2 2 | 2. De argenti ad aurum comparatione.~ ~
3 3 | 3. Epilogus reductionis monete.~ ~
4 1, 20| reparatione recentis penitus abolere. Oportebit enim tantillum
5 1, 11| viderentur sine jactura aboleri posse una cum novis insigni
6 | absque
7 1, 17| atque omnium etiam rerum abundantiam interire. Nondum memoriam
8 1, 18| usu totius regni sit et accepta. Que res ad animorum conciliationem
9 1, 13| eciam per Marchiam essent accepti, placuit eos grossorum estimatione
10 1, 9 | selibra vero marcham ponderis accipe.~
11 1, 17| vendituri. Reciprocam enim dandi accipiendique vicissitudinem proportionata
12 2, 2 | vel illud definire, prout accommodatissimum videbitur reipublice. Quod
13 1, 15| meliores relicto pecuniarum acervo deteriori. Hinc illa vulgaris
14 1, 19| sed tantum duntaxat eris addatur ut ipsa estimatio valorem
15 1, 5 | signum ipsi materie aliquam addere dignitatem.~
16 1, 1 | monete vilitas. Tria prima adeo evidentia sunt, ut nemo
17 2, 2 | videbitur tantilla restitutio et adequatio, visumque fuerit ut XV grossi
18 1, 3 | quantitatem inesse, et fides adhibeatur auctoritati.~
19 1, 19| possit et conflandi monetam adimatur occasio.~
20 1, 10| faciebant. Quibus tertia pars adjecta, et sunt solidi XXXVII et
21 1, 13| proh dolor! interitu male administrate reipublice penas pendis.
22 1, 10| argenti puri quarta pars eris admiscebatur, et ex libra dimidia ejus
23 3, 8 | De admixtione vero quanta esse debeat:
24 1, 7 | habeat eris cum argento admixtionem: vel, quod pessimum est,
25 2, 1 | hi namque minimum habent admixtionis et tantum forte quantum
26 1, 4 | fracta retineat, cum ere admixto, convenientem magnitudinem:
27 1, 14| consuetudo sive licencia adulterandi, expilandi et inficiendi
28 2, 1 | floreni ungarici CX justi et aequalis ponderis per grana videlicet
29 1, 2 | servet. Hanc igitur mensuram aestimationem puto ipsius monete, que
30 1, 2 | mensura quaedam communis aestimationum. Oportet autem id quod mensura
31 1, 3 | propter multam incommoditatem afferendorum semper ponderum, quodque
32 1, 17| egregiis nec non et rerum affluencia pollere; ac contra, ubi
33 1, 17| levem monetam desidiam magis alere quam paupertati hominum
34 | alia
35 | alii
36 | aliis
37 | aliquam
38 | aliquando
39 | aliquis
40 1, 18| terris regie majestatis; alter in ditione principis. In
41 | altera
42 3, 3 | estimationem suam in tanta terrarum amplitudine.~
43 2, 1 | argenti, provenirent ad amussim pro aureo marche due, loco
44 1, 18| sit et accepta. Que res ad animorum conciliationem et negociationum
45 1, 16| reddi, colonos ac censu annuo oneratos preter solitum
46 1, 12| novorum videlicet solidorum et antiquorum. Illorum marcha nova sive
47 1, 11| magis ac magis in moneta apparere. Nam Henrici solidi, aspectu
48 1, 13| eorum compositione satis apparet. Constant enim ex dimidio
49 1, 12| autem novorum solidorum appellatio usque ad memoriam nostram:
50 2, 1 | videtur ut aurei ungarici X appendant libre partem undecimam:
51 1, 15| cupro, sed auro et argento, appreciamus. Nam aurum et argentum dicimus
52 2, 1 | investigare oportet que sit ratio appreciationis meri auri ad argentum merum
53 1, 20| si quis adhuc obviandum arbitretur per hoc videlicet ut remanentia
54 2, 2 | patrie interitus placeat ac ardua nimis videbitur tantilla
55 1, 4 | Solet etiam monete et maxime argente es commisceri propter duas (
56 3, 8 | fiant, an etiam denarii argentei qui fertonem vel marcham
57 2, 1 | marchas duas ponderis). Hoc argumento invenimus communiter apud
58 1, 17| que bona moneta utuntur, artibus et opificibus egregiis nec
59 1, 17| resupinato ocio tam bonarum artium quam ingeniorum culturam
60 1, 17| humanum usum pertinent precium ascendere experimur. Ex quo perspicuum
61 1, 11| apparere. Nam Henrici solidi, aspectu quidem similes supradictis,
62 1, 1 | quartum quod ad monetam attinet a paucis et nonnisi cordatissimis
63 1, 3 | inesse, et fides adhibeatur auctoritati.~
64 1, 20| molestias atque alia incommoda augeret. Itaque melius semper erit
65 2, 1 | etiam pro majori parte ad auream referri. Reliquum est ut
66 1, 15| per eam tota patria, soli aurifices et hi qui bonitatem metalli
67 1, 10| d. pendente libre unius bessem duas tertias hoc est scotos
68 1, 17| desidia ac resupinato ocio tam bonarum artium quam ingeniorum culturam
69 2, 1 | esse basim in qua residet bonitas monete. Et que de moneta
70 1, 13| periit ergo quinta pars bonitatis monete in marcha. Postea
71 1, 14| omnesque negociationes brevi sint periture. Quis enim
72 1, 16| atque hac peste et aliis calamitatibus usque ad ultimum pene funus
73 1, 18| Si igitur calamitosam hactenus Prussiam monete
74 1, 15| hi qui bonitatem metalli callent ejus erumnis fruuntur. Colligunt
75 1 | Caput 1.~ ~
76 1, 6 | coequaverit, reddaturque carior argento.~
77 1, 21| difficillimum est et post tantum casum forte impossibile; tum quevis
78 1, 3 | Causa vero constitutionis monete
79 2, 1 | olim pro una auri, quam ob causam ab antiquo constitutum esse
80 1, 4 | propter duas (ut existimo) causas, videlicet quo minus exposita
81 3, 6 | Quintum, ut caveatur a nimia monete multitudine.~
82 1, 18| aliquando restituere placet, cavenda imprimis erit confusio ex
83 2, 3 | intelligatur quibus modis ceciderit dignitas ejus et quomodo
84 1, 16| chariora reddi, colonos ac censu annuo oneratos preter solitum
85 1, 17| magnopere monete exaltatio censuales gravare poterit qui, si
86 1, 13| multitudine, non autem bonitate. Cepitque quatuor partibus eris quinta
87 1, 11| hic donec inverso ordine ceptum est tribus partibus eris
88 1, 2 | si ulna, modius, pondusve certam quantitatem non servet.
89 1, 14| expilandi et inficiendi monetam cessare non potuit nec in hunc diem
90 1, 14| potuit nec in hunc diem cessat. Nam qualis postea prodierit
91 1, 13| fabricatione tamen monete plane cessatum non est, et expensis non
92 1, 13| XXIV leves pro una libra cesserit argenti.~
93 1, 16| reddentem levi pretio annonam et cetera vite mortalium necessaria
94 1, 16| bonam autem monetam omnia chariora reddi, colonos ac censu
95 1, 15| expendimus omnium rerum charitatem ex vilitate monete provenire.
96 | Circa
97 1, 4 | scilicet continuo usu detrita citius pereat, sed fulcitamento
98 1, 13| mutato statu patrie, cum civitatibus esset cudendi monetam concessa
99 3, 3 | deputetur, ubi non unius civitatis nomine, sed tocius terre
100 1, 13| grossis prius intulerant coegerantque eos scotos fieri. Sed ve
101 2, 1 | prussiana monete recta ratione coequate, grossus ad grossum, et
102 1, 6 | monetam cudere donec se ipsam coequaverit, reddaturque carior argento.~
103 1, 14| tantam enim vilitatem hodie collapsa est, ut XXX marche unam
104 1, 15| callent ejus erumnis fruuntur. Colligunt enim ex mixta pecunia antiquam
105 1, 16| monetam omnia chariora reddi, colonos ac censu annuo oneratos
106 1, 4 | monete et maxime argente es commisceri propter duas (ut existimo)
107 1, 7 | monete plus quam oportet eris commiscetur argento, vel propter defectum
108 1, 20| temporis confusionem quam commixtio nove monete cum antiqua
109 1, 21| tamen temporum conditione commode renovari posse videtur,
110 1, 16| exilem monetam usibus humanis commodiorem esse: nempe subvenientem
111 1, 16| eas commutant. Verum si communem utilitatem respicient, negare
112 1, 3 | fieri potuisset, ex quo communi hominum consensu aurum et
113 1, 18| conciliationem et negociationum communionem non parum ponderis est habitura.~
114 2, 1 | Hoc argumento invenimus communiter apud omnes gentes libram
115 2, 1 | transverso auri et argenti commutandi rationem exponamus. Primum
116 1, 16| majori pecuniarum numero eas commutant. Verum si communem utilitatem
117 2, 1 | in monetariis, unde rite commutantur pro mero auro sub eodem
118 1, 14| merces suas moneta cuprea commutare volet? Quis denique nostratium
119 1, 3 | pondere auri et argenti rerum commutatio fieri potuisset, ex quo
120 1, 20| sui in officinis pro nova commutetur. Alioquin inanis erit renovande
121 1, 14| eadem moneta exoticas merces comparare poterit? Hanc tamen ingentem
122 2, 2 | auri et argenti ad illorum comparationem taxabuntur.~
123 1, 17| proportionata monete mensura compensabit.~
124 2, 1 | specie et a simplicibus ad composita descendamus. Porro eadem
125 1, 13| continebant: quod ex eorum compositione satis apparet. Constant
126 1, 13| jam XXIIII pro marcha levi computarentur: periit ergo quinta pars
127 1, 13| civitatibus esset cudendi monetam concessa potestas, ipseque novum
128 1, 18| accepta. Que res ad animorum conciliationem et negociationum communionem
129 1, 21| pro horum tamen temporum conditione commode renovari posse videtur,
130 1, 19| jactura sarciri possit et conflandi monetam adimatur occasio.~
131 1, 4 | insidiis expilantium et conflantium ipsum quod futurum esset
132 1, 21| expensis detrahendum sit. Confletur massa ex qua marchae XX
133 2, 1 | duraret, expeditam haberemus conformitatem monete polonice et pruthenice
134 1, 2 | modum. Alioquin necesse est confundi ordinationem reipublice,
135 1, 12| obolorum fuisse solidum facile conjici potest. Sicut enim quindenum
136 1, 3 | ex quo communi hominum consensu aurum et argentum ubique
137 2, 2 | explicare omnes, sed communis consensus matura deliberatione poterit
138 3, 1 | Circa reparationem et conservacionem monete hec consideranda
139 1, 18| in officio rectitudinis conservari quam unam. Duo igitur ad
140 3, 1 | conservacionem monete hec consideranda videntur:~
141 1, 1 | et nonnisi cordatissimis consideratur, quia non uno impetu simul,
142 1, 20| fructus et utilitas magis constans nascitur ac respublica incrementum.
143 1, 13| compositione satis apparet. Constant enim ex dimidio eris et
144 1, 4 | esset si ex sincero argento constaret. Secunda, quod massa argenti
145 3, 5 | polonici marcham pruthenicam constituant.~
146 1, 13| sexta parte minus valentes a constituto et fallaci et iniqua estimatione
147 2, 1 | quam ob causam ab antiquo constitutum esse videtur ut aurei ungarici
148 1, 14| Sed que tantisper inolevit consuetudo sive licencia adulterandi,
149 1, 14| cladem hi quorum interest contempti despiciunt et dulcissimam
150 1, 16| At contendet fortasse aliquis exilem
151 2, 2 | argenti libra fiant. Ita sane contigit nuper quando adhuc marche
152 1, 14| unam libram argenti vix contineant. Quid autem restat si non
153 3, 9 | supra unius grossi argentum contineat.~
154 1, 13| libram unam puri argenti continebant: quod ex eorum compositione
155 1, 10| libra media argenti puri) continebit. Sed jam dictum est pretium
156 2, 2 | etiam alii floreni juxta continentiam auri et argenti ad illorum
157 1, 10| cum valore convenienter continuata.~
158 1, 4 | superaddi et tertia, ne scilicet continuo usu detrita citius pereat,
159 | contra
160 3, 10| autem difficultas oritur ex contractibus et obligationibus ante et
161 3, 10| modum invenire oportet ne contrahentes nimium graventur. Quemadmodum
162 1, 20| inextricabilem, ac negociantibus et contrahentibus labores, molestias atque
163 1, 13| grossorum proporcionaliter convenerit et marche XXIV leves pro
164 1, 11| selibra. Cum autem minime conveniat novam ac bonam monetam introducere
165 1, 4 | retineat, cum ere admixto, convenientem magnitudinem: potest superaddi
166 1, 10| ejus estimatio cum valore convenienter continuata.~
167 1, 2 | qua constat materia et e converso.~
168 1, 6 | utpote si tanta argenti copia in monetam transierit quoadusque
169 1, 1 | attinet a paucis et nonnisi cordatissimis consideratur, quia non uno
170 1, 11| quam tres quintas argenti. Crescebatque error hic donec inverso
171 1, 15| vilitate monete provenire. Crescunt enim ac decrescunt etiam
172 1, 13| exequerentur privilegium, crevit pecunia multitudine, non
173 3, 7 | solidi et oboli pariter cudantur.~
174 1, 18| ditione principis. In primo cudatur rnoneta que ex uno latere
175 1, 11| meliorem statum reducere, cudebant novos solidos quos nunc
176 1, 18| diversarum officinarum in quibus cudenda est proveniens. Multiplicitas
177 1, 6 | est non amplius monetam cudere donec se ipsam coequaverit,
178 1, 2 | rerum numerantur secundum cujusvis reipublice vel gubernantis
179 1, 17| bonarum artium quam ingeniorum culturam negligere atque omnium etiam
180 1, 14| argento vacua, monetam mere cupream habeat. Unde peregrinarum
181 1, 15| argentum que non ere vel cupro, sed auro et argento, appreciamus.
182 1, 19| et estimationis et vigili cura prematum reipublice juxta
183 1, 13| denariis quindecim tunc currentis monete, ubi jam multitudo
184 1, 19| utrinque nihil lucri ex monete cussione sentiant, sed tantum duntaxat
185 2, 1 | mutatis. At floreni ungarici CX justi et aequalis ponderis
186 1, 10| pretium ejus fuisse solidos CXL in selibras. Reliquum vero
187 1, 10| facit totam summam solidorum CXLVIII et duorum d. pendente libre
188 1, 10| solidorum CXLVIII et duorum d. pendente libre unius bessem
189 1, 17| vendituri. Reciprocam enim dandi accipiendique vicissitudinem
190 3, 8 | admixtione vero quanta esse debeat: an grossi et solidi fiant,
191 1, 14| plurimum, sed eciam ipsam vitam debent, in dies magis ac magis
192 1, 14| Debuerant autem jam tandem saltem
193 3, 8 | nisi ut modus sit et ita decernatur, ut in futurum perpetuo
194 1, 16| dies magis ac magis moneta decrescit et patria nostra atque hac
195 1, 15| provenire. Crescunt enim ac decrescunt etiam ad monete conditionem:
196 3, 2 | procerum consilio et unanimi decreto moneta novetur.~
197 1, 10| in IX solidos et tertia deerat estimatio monete supplevit.
198 1, 20| reddet summam a justo pondere deficientem et nimium multiplicatam
199 1, 7 | propter utramque simul; deficit etiam ultro valor ac longo
200 2, 2 | deliberatione poterit hoc vel illud definire, prout accommodatissimum
201 1, 2 | vendentes multipliciter defraudari, quemadmodum si ulna, modius,
202 | Deinde
203 2, 2 | communis consensus matura deliberatione poterit hoc vel illud definire,
204 3, 3 | efficaciam moneta polonica demonstrat que propter hoc solum retinet
205 3, 5 | libra una puri argenti, dempto eo quod pro expensis opificii
206 | demum
207 3, 8 | et solidi fiant, an etiam denarii argentei qui fertonem vel
208 1, 13| quamvis non essent meliores denariis quindecim tunc currentis
209 1, 20| et solidorum, tum etiam denariorum multiplex diversitas, ut
210 | denique
211 1, 20| pejor priore. Inficiet enim denuo antiqua nove monete dignitatem:
212 1, 7 | Valor quoque multis modis depravatur, vel propter defectum materie
213 1, 3 | auri et argenti sinceritas deprehendatur ab omnibus, institutum est
214 3, 3 | monetarie, si fieri potest, deputetur, ubi non unius civitatis
215 3, 10| altero latere hujus folii descripta sunt.~
216 1, 6 | hominibus magis quam moneta desideretur: perit nempe hoc modo dignitas
217 1, 17| moneta in usu est, ignavia, desidia ac resupinato ocio tam bonarum
218 1, 17| esse potest levem monetam desidiam magis alere quam paupertati
219 1, 18| unam. Duo igitur ad summum designentur loca: unus in terris regie
220 1, 14| quorum interest contempti despiciunt et dulcissimam sibi patriam
221 1, 6 | eliquando argentum in monete destructionem, cujus remedium est non
222 1, 20| monete quantum eorum valor deterior est aut exilior; sed hoc
223 1, 16| decrescere autem et perire que deteriore utuntur: floruit nimirum
224 1, 15| relicto pecuniarum acervo deteriori. Hinc illa vulgaris et perpetua
225 1, 7 | ultro valor ac longo usu deteritur, propter quod solum instaurari
226 1, 13| fallaci et iniqua estimatione detrahebant dignitati solidorum. Oportebat
227 1, 21| vel quantum pro expensis detrahendum sit. Confletur massa ex
228 1, 4 | ne scilicet continuo usu detrita citius pereat, sed fulcitamento
229 1, 14| patriam cui post pietatem in Deum nedum officii plurimum,
230 1, 14| nunc sit, pudet ac dolet dicere. In tantam enim vilitatem
231 1, 11| moneta, sed cuprea rectius diceretur, pondus tamen retinebat
232 1, 20| equanimiter pati, si modo damnum dici possit unde uberior fructus
233 2, 2 | scoti XVI; id quoque jam dictis modis non magno negotio
234 1, 14| cessare non potuit nec in hunc diem cessat. Nam qualis postea
235 1, 21| illam dignitatem erigere difficillimum est et post tantum casum
236 3, 10| Postrema autem difficultas oritur ex contractibus et
237 2, 1 | auro sub eodem pondere, dignitate sigili supplente defectum
238 1, 13| estimatione detrahebant dignitati solidorum. Oportebat fortassis
239 1, 14| saltem reliquie tantille dignitatis monete permansisse, ex quo
240 1, 10| admiscebatur, et ex libra dimidia ejus masse solidos CXII
241 1, 1 | judicio) potissime sunt: discordia, mortalitas, terre sterilitas
242 1, 13| premebat estimatione ipsius. Dissidebant ergo grossi cum solidis
243 2, 1 | argenti sint pro una auri, dissidet pondus cum pretio ut X aurei
244 1, 18| regie majestatis; alter in ditione principis. In primo cudatur
245 1, 4 | pereat, sed fulcitamento eris diuturnior perseveret.~
246 1, 18| erit confusio ex varietate diversarum officinarum in quibus cudenda
247 1, 20| etiam denariorum multiplex diversitas, ut singula nummismata juxta
248 2, 3 | Hec de monete reparatione dixisse sufficiat, ut dumtaxat intelligatur
249 1, 14| statu nunc sit, pudet ac dolet dicere. In tantam enim vilitatem
250 1, 13| tibi Prussia que tuo proh dolor! interitu male administrate
251 1, 17| qui, si plus solito suo dominio pendere videantur, fructus
252 1, 10| marchis pruthenicalibus duabus et scotis VIII, quando videlicet
253 1, 9 | nomine vero libre, pondus duarum marcharum, pro selibra vero
254 1, 10| argenti XXXII que procul dubio tres partes (et sunt libra
255 1, 14| contempti despiciunt et dulcissimam sibi patriam cui post pietatem
256 | dum
257 1, 16| una marcha pruthenicalis duobus florenis ungaricis emebatur
258 1, 12| vero XII. Nam ab initio duodecim obolorum fuisse solidum
259 1, 12| terris vox illa schilling pro duodenario numero durat. Perseveravit
260 1, 10| summam solidorum CXLVIII et duorum d. pendente libre unius
261 1, 12| factumque tunc est, quod duplex marcha plebi ingereretur
262 1, 13| meliores essent plus quam duplo, solidis recentibus facti
263 2, 1 | pondere idem pretium hodie duraret, expeditam haberemus conformitatem
264 1, 12| schilling pro duodenario numero durat. Perseveravit autem novorum
265 | ea
266 2, 1 | florenorum. Sequitur ergo eamdem esse rationem argenti puri
267 3, 3 | fieret, hujus sentencie efficaciam moneta polonica demonstrat
268 1, 17| utuntur, artibus et opificibus egregiis nec non et rerum affluencia
269 1, 9 | scotorum, etc., et sunt sub eisdem nominibus etiam pondura.
270 2, 1 | aurum. purum informe et ejusdem argenti ad florenos ungaricos,
271 1, 15| jam penitus evanescant, eliguntur proximo meliores relicto
272 1, 6 | sentiaturque major profectus eliquando argentum in monete destructionem,
273 1, 15| pecunia antiquam ex qua eliquatum argentum vendunt, plus semper
274 1, 5 | argenti continet quam pro ipsa ematur: utpote quantum pro expensis
275 1, 2 | ordinationem reipublice, ementes quoque et vendentes multipliciter
276 1, 6 | tantum argenti non licet emere quantum ipsa pecunia continet,
277 1, 17| pecuniarum numero in Prussia empta fuisse cum adhuc bona moneta
278 1, 2 | argentum signatum, qua pretia emptibiliurn vendibiliumque rerum numerantur
279 1, 21| marchae XX fiant que in emptione valebunt libram unam, id
280 1, 7 | reperitur quam pro ipsa emptum, in quo merito penuria monete
281 3 | 3. Epilogus reductionis monete.~ ~
282 1, 5 | Justa autem et equa monete estimatio est, quando
283 1, 20| enim tantillum damnum semel equanimiter pati, si modo damnum dici
284 1, 20| monete dignitatem: mixta equidem reddet summam a justo pondere
285 1, 13| non suppetentibus quibus equivalens priori redderetur posterior,
286 1, 9 | vu1go nota sunt. Verum ne equivocatio numeri et ponderis obscuritatem
287 | Erat
288 1, 21| primam illam dignitatem erigere difficillimum est et post
289 1, 11| quintas argenti. Crescebatque error hic donec inverso ordine
290 1, 11| ita dicam, expugnavit. Cui errori dum sub magistratu Michaelis
291 1, 15| bonitatem metalli callent ejus erumnis fruuntur. Colligunt enim
292 2, 1 | parte fiant marche viginti, erunt polona et prussiana monete
293 | es
294 3, 3 | propter hoc solum retinet estimationem suam in tanta terrarum amplitudine.~
295 1, 19| unius sint grani, valoris et estimationis et vigili cura prematum
296 1, 20| nummismata tanti minoris estimentur comparatione nove monete
297 1, 2 | oportet tamen valorem ab estitnatione discerni; potest enim pluris
298 1, 9 | nominibus marcharum, scotorum, etc., et sunt sub eisdem nominibus
299 | etsi
300 1, 15| illi solidi jam penitus evanescant, eliguntur proximo meliores
301 1, 13| et valore pecunie passim evanescentibus, a fabricatione tamen monete
302 1, 13| marcha. Postea vero quam evanescerent novi solidi jam scoti facti
303 1, 1 | quadam. ratione respublicas evertit.~
304 1, 1 | vilitas. Tria prima adeo evidentia sunt, ut nemo ita esse nesciat,
305 1, 17| subvenire; nec magnopere monete exaltatio censuales gravare poterit
306 1, 19| ut ipsa estimatio valorem excedat, ut impendiorum jactura
307 1, 17| Nondum memoriam hominum excessit frumenta et annonam minori
308 2, 2 | commutabantur. Hic gratia exempli et pro manuductione dicta
309 1, 13| potestas, ipseque novum exequerentur privilegium, crevit pecunia
310 1, 16| hominum ordini salutarem, exiguam vero perniciosam esse. Quod
311 1, 16| contendet fortasse aliquis exilem monetam usibus humanis commodiorem
312 1, 4 | commisceri propter duas (ut existimo) causas, videlicet quo minus
313 1, 20| necessarium videtur ut exorta nova, vetus aboleatur ac
314 1, 14| peregrinis terris eadem moneta exoticas merces comparare poterit?
315 2, 1 | idem pretium hodie duraret, expeditam haberemus conformitatem
316 1, 15| precium; sed oscitantes non expendimus omnium rerum charitatem
317 1, 16| perspicuum sit, etiam ipsa experiencia rerum magistra verum esse
318 1, 17| pertinent precium ascendere experimur. Ex quo perspicuum esse
319 1, 14| sive licencia adulterandi, expilandi et inficiendi monetam cessare
320 1, 4 | minus exposita sit insidiis expilantium et conflantium ipsum quod
321 2, 2 | monete, nec est possibile explicare omnes, sed communis consensus
322 2, 1 | argenti commutandi rationem exponamus. Primum igitur investigare
323 2, 1 | et pruthenice secundum. expositam rationem: factis enim XX
324 1, 8 | Premissis generaliter de moneta expositis, speciatim ad Prussianam
325 1, 11| antiquam, sed, ut ita dicam, expugnavit. Cui errori dum sub magistratu
326 1, 14| sint periture. Quis enim externorum mercatorum merces suas moneta
327 1, 13| precedentis oppressit et extinxit, quoad solidorum estimatio
328 1, 13| passim evanescentibus, a fabricatione tamen monete plane cessatum
329 1, 10| ejus masse solidos CXII faciebant. Quibus tertia pars adjecta,
330 1, 16| vite mortalium necessaria facilius suppeditantem; per bonam
331 1, 10| tertia pars unius solidi, facit totam summam solidorum CXLVIII
332 3, 10| Quemadmodum pristinis temporibus factum est, ut patet ex his que
333 1, 12| solidi antiqui pro uno novo, factumque tunc est, quod duplex marcha
334 1, 16| permissa est cudendi monetam facultas, non fortassis mercatores
335 1, 13| valentes a constituto et fallaci et iniqua estimatione detrahebant
336 1, 15| aurum, argentum annonam, familie mercedem, opificum operam
337 3, 8 | etiam denarii argentei qui fertonem vel marcham mediam aut etiam
338 1, 3 | argenti quantitatem inesse, et fides adhibeatur auctoritati.~
339 3, 3 | terre cum ipsius insigniis fieret, hujus sentencie efficaciam
340 2, 2 | modis non magno negotio fiet, si marche XXIV ex argenti
341 1, 2 | quod mensura esse debet firmum semper ac statum servare
342 1, 20| discerni vix possent. Quo fit ut inducta monete varietas
343 2, 1 | sigili supplente defectum florenorum. Sequitur ergo eamdem esse
344 2, 1 | informe et ejusdem argenti ad florenos ungaricos, ponderibus non
345 2, 2 | reipublice. Quod si moneta ad florenum ungaricum recte se habuerit
346 1, 16| quippe eas terras potissimum florere que bonam monetam habent,
347 1, 16| perire que deteriore utuntur: floruit nimirum et Prussia tunc
348 3, 10| que in altero latere hujus folii descripta sunt.~
349 1, 16| At contendet fortasse aliquis exilem monetam usibus
350 1, 4 | partes et scrupulos nummorum fracta retineat, cum ere admixto,
351 1, 17| memoriam hominum excessit frumenta et annonam minori pecuniarum
352 1, 15| metalli callent ejus erumnis fruuntur. Colligunt enim ex mixta
353 1, 4 | detrita citius pereat, sed fulcitamento eris diuturnior perseveret.~
354 1, 2 | etsi in bonitate materie fundetur, oportet tamen valorem ab
355 1, 16| calamitatibus usque ad ultimum pene funus perducta est.~
356 1, 8 | Premissis generaliter de moneta expositis, speciatim
357 1, 20| monete varietas confusionem generaret inextricabilem, ac negociantibus
358 2, 1 | merum sive purum: ut de genere in specie et a simplicibus
359 1, 11| Hujus generis nummisimata sunt Henrici,
360 2, 1 | invenimus communiter apud omnes gentes libram unam auri puri tantum
361 1, 17| fructus terre pecora et id genus rerum suarum majori eciam
362 1, 12| vocamus, ita in plerisque Germanie terris vox illa schilling
363 2, 1 | et aequalis ponderis per grana videlicet LXXII, implent
364 1, 19| he due monete unius sint grani, valoris et estimationis
365 2, 2 | ungaricis commutabantur. Hic gratia exempli et pro manuductione
366 1, 17| monete exaltatio censuales gravare poterit qui, si plus solito
367 1, 16| oneratos preter solitum gravari. Laudabunt hanc sententiam,
368 3, 10| oportet ne contrahentes nimium graventur. Quemadmodum pristinis temporibus
369 1, 13| sic vindicari quam solidi grossis prius intulerant coegerantque
370 1, 11| novos solidos quos nunc grossos vocamus; sed cum antiqui
371 2, 1 | ratione coequate, grossus ad grossum, et marche due pruthenice
372 2, 1 | recta ratione coequate, grossus ad grossum, et marche due
373 1, 2 | cujusvis reipublice vel gubernantis ipsum institutum. Est ergo
374 1, 3 | argentum ubique in pretio habeatur, sed tamen propter multam
375 3, 9 | De obolis quoque ratio habenda est, quomodo omnino parum
376 1, 11| non amplius reperiuntur habere quam tres quintas argenti.
377 2, 1 | hodie duraret, expeditam haberemus conformitatem monete polonice
378 1, 13| solummodo partem argenti haberent, marche XVI e libra argenti
379 1, 18| communionem non parum ponderis est habitura.~
380 2, 2 | florenum ungaricum recte se habuerit et erratum non fuerit, facile
381 | haec
382 1, 19| precium autem erit quod he due monete unius sint grani,
383 1, 15| pecuniarum acervo deteriori. Hinc illa vulgaris et perpetua
384 | his
385 1, 6 | quoadusque argenti massa ab hominibus magis quam moneta desideretur:
386 1, 17| omnium rerum que ad victum et humanum usum pertinent precium ascendere
387 | hunc
388 | idem
389 1, 17| vilis moneta in usu est, ignavia, desidia ac resupinato ocio
390 | illam
391 | illud
392 3, 5 | Quartum, ut inviolabiliter et immutabiliter perpetuo observetur quod
393 1, 18| Multiplicitas enim uniformatem impedit majorisque negotii est,
394 1, 19| estimatio valorem excedat, ut impendiorum jactura sarciri possit et
395 1, 18| signetur, ut utraque moneta imperio regio subsit et sue majestatis
396 1, 15| argenti cum moneta mixta ab imperito vulgo recipientes: at postquam
397 1, 1 | consideratur, quia non uno impetu simul, sed paulatim, occulta
398 2, 1 | per grana videlicet LXXII, implent libram unam (libram semper
399 1, 21| post tantum casum forte impossibile; tum quevis ejus reparatio
400 1, 18| restituere placet, cavenda imprimis erit confusio ex varietate
401 1, 16| nihil propterea perit, eam improbabunt, quum quidem ad auri valorem
402 1, 20| nova commutetur. Alioquin inanis erit renovande monete opera,
403 1, 20| antiqua peperit, deinceps non incidamus, necessarium videtur ut
404 1, 20| labores, molestias atque alia incommoda augeret. Itaque melius semper
405 1, 20| sequetur que dicta est superius incommoditas. Cui si quis adhuc obviandum
406 1, 3 | sed tamen propter multam incommoditatem afferendorum semper ponderum,
407 1, 20| constans nascitur ac respublica incrementum. sumit.~
408 1, 15| tanquam basim monete cui incubat ejus estimatio.~
409 1, 13| procerum consilio prorsus indigno, perinde ac si Prussia sine
410 1, 20| vix possent. Quo fit ut inducta monete varietas confusionem
411 1, 3 | vel argenti quantitatem inesse, et fides adhibeatur auctoritati.~
412 1, 20| varietas confusionem generaret inextricabilem, ac negociantibus et contrahentibus
413 1, 11| introducendoque non solum infecit antiquam, sed, ut ita dicam,
414 1, 12| demum grossi facti sunt inferius dicam.~
415 1, 14| adulterandi, expilandi et inficiendi monetam cessare non potuit
416 1, 20| fortassis pejor priore. Inficiet enim denuo antiqua nove
417 2, 2 | manuductione dicta sunt. Nam infiniti sunt modi constitutionis
418 2, 1 | esse rationem argenti puri informis ad aurum. purum informe
419 2, 1 | est ratio auri et argenti informium, que signatorum in eodem
420 1, 17| tam bonarum artium quam ingeniorum culturam negligere atque
421 1, 14| comparare poterit? Hanc tamen ingentem reipublice prussiane cladem
422 1, 12| quod duplex marcha plebi ingereretur novorum videlicet solidorum
423 1, 13| constituto et fallaci et iniqua estimatione detrahebant
424 1, 12| pro novo vero XII. Nam ab initio duodecim obolorum fuisse
425 1, 13| solidorum. Oportebat fortassis injuria sic vindicari quam solidi
426 1, 7 | quod solum instaurari ac innovari debet. Cujus signum est,
427 3, 10| obligationibus ante et post innovationem monete factis. In quibus
428 1, 1 | Quanquam innumere pestes sunt quibus regna
429 1, 14| non est. Sed que tantisper inolevit consuetudo sive licencia
430 1, 4 | videlicet quo minus exposita sit insidiis expilantium et conflantium
431 1, 11| aboleri posse una cum novis insigni errore permanserunt.~
432 1, 18| rnoneta que ex uno latere insignis regalibus, ex altero terrarum
433 1, 7 | deteritur, propter quod solum instaurari ac innovari debet. Cujus
434 1, 14| permansisse, ex quo de ejus instauratione meditatum non est. Sed que
435 1, 19| juxta ordinationem nunc instituendain perpetuo perseverent. Et
436 3, 9 | parum nunc valent, ita ut integra marcha vix supra unius grossi
437 3, 8 | marcham mediam aut etiam integram valeant, in placito est
438 1, 7 | quo merito penuria monete intelligitur.~
439 2, 1 | libram unam (libram semper intelligo que continet marchas duas
440 3, 4 | publicacione nove monete interdicatur et aboleatur antiqua.~
441 | interdum
442 1, 20| vetus aboleatur ac prorsus intereat, et juxta proportionem valoris
443 1, 16| argenti puri, commutabantur. Interim vero vilescente in dies
444 1, 17| etiam rerum abundantiam interire. Nondum memoriam hominum
445 1, 13| Prussia que tuo proh dolor! interitu male administrate reipublice
446 2, 2 | vilitas nionete et patrie interitus placeat ac ardua nimis videbitur
447 1, 11| remanente viliorem novam introducendoque non solum infecit antiquam,
448 1, 11| conveniat novam ac bonam monetam introducere antiqua viliore remanente,
449 1, 13| quam solidi grossis prius intulerant coegerantque eos scotos
450 1, 14| Unde peregrinarum mercium invectiones, omnesque negociationes
451 3, 10| factis. In quibus modum invenire oportet ne contrahentes
452 1, 11| Crescebatque error hic donec inverso ordine ceptum est tribus
453 2, 1 | exponamus. Primum igitur investigare oportet que sit ratio appreciationis
454 1, 20| valoris sui estimari et ab invicem discerni vix possent. Quo
455 3, 5 | Quartum, ut inviolabiliter et immutabiliter perpetuo
456 1, 13| monetam concessa potestas, ipseque novum exequerentur privilegium,
457 | ipsi
458 1, 20| Ut item in hujus nostri temporis
459 1, 10| selibras. Reliquum vero quod in IX solidos et tertia deerat
460 1, 1 | haec tamen quatuor (meo judicio) potissime sunt: discordia,
461 1, 10| sub magistratu Conradi de Jungingen, hoc est proxime ante bellum
462 1, 5 | Justa autem et equa monete estimatio
463 2, 1 | At floreni ungarici CX justi et aequalis ponderis per
464 1, 20| equidem reddet summam a justo pondere deficientem et nimium
465 1, 14| negligencia miserabiliter labi ac periri sinunt.~
466 1, 20| negociantibus et contrahentibus labores, molestias atque alia incommoda
467 1, 15| Cum ergo tantis viciis laboret prussiana moneta et per
468 1, 16| preter solitum gravari. Laudabunt hanc sententiam, spe lucri
469 1, 17| quo perspicuum esse potest levem monetam desidiam magis alere
470 1, 13| convenerit et marche XXIV leves pro una libra cesserit argenti.~
471 1, 12| horum vero antiqua sive levis, solidorum utrobique sexaginta.
472 1, 8 | primum quomodo in tantam levitatern pervenerit.~
473 1, 21| pro solidis sumantur eris librae tres, argenti vero puri
474 1, 14| inolevit consuetudo sive licencia adulterandi, expilandi et
475 | licet
476 1, 10| in antiquis recessibus ac litterarum monumentis quod sub magistratu
477 2, 1 | amussim pro aureo marche due, loco XL grossorum polonicalium.
478 3, 3 | Secundum, ut unus dumtaxat locus officine monetarie, si fieri
479 1, 7 | deficit etiam ultro valor ac longo usu deteritur, propter quod
480 2, 1 | ponderis per grana videlicet LXXII, implent libram unam (libram
481 1, 16| etiam ipsa experiencia rerum magistra verum esse dicimus: videmus
482 1, 4 | ere admixto, convenientem magnitudinem: potest superaddi et tertia,
483 1, 17| paupertati hominum subvenire; nec magnopere monete exaltatio censuales
484 1, 6 | pecunia continet, sentiaturque major profectus eliquando argentum
485 1, 18| enim uniformatem impedit majorisque negotii est, plures officinas
486 1, 13| tuo proh dolor! interitu male administrate reipublice
487 1, 18| subsit et sue majestatis mandato in usu totius regni sit
488 1, 12| quindenum numerum vulgo mandel vocamus, ita in plerisque
489 2, 2 | fuerit ut XV grossi polonici maneant pro marcha, et pro aureo
490 3, 8 | ut in futurum perpetuo maneat.~
491 1, 12| sexaginta. Oboli vero in suo usu manebant. Ita ut pro solido antiquo
492 2, 2 | Hic gratia exempli et pro manuductione dicta sunt. Nam infiniti
493 1, 21| Confletur massa ex qua marchae XX fiant que in emptione
494 1, 13| facti eo quod eciam per Marchiam essent accepti, placuit
495 1, 10| est marcha argenti puri, marchis pruthenicalibus duabus et
496 2, 1 | rationem: factis enim XX marcis circiter ex libra una argenti,
497 1, 10| et ex libra dimidia ejus masse solidos CXII faciebant.
498 1, 2 | moneta quam ejus qua constat materia et e converso.~
499 2, 2 | sed communis consensus matura deliberatione poterit hoc
500 3, 2 | Primum, ne absque maturo procerum consilio et unanimi
|