29 - De Sancto Petro Seniori XXVIII

93. Petrus senior XXVIII. Iste grandaevus aetate fuit, senior sensu et corpore, capitis canitie decoratus; sanctam et mansuetam vitam duxit. Vere Petrus, quia super firmam petram templum corporis sui haedificavit.

Temporibus Simmachi papae Roma in concilio sedit, fundavitque ecclesia beati Severi confessoris Christi, sed mors sibi interveniens, [inconsummatam] reliquit, in civitate dudum Classis, in regione quae vocatur Vico Salutaris.

Iste secunda indictione consecratus est Romae absque ieiunio 17. Kal. Octubris, et reversus in pace, cum nimia alacritate cives Ravennates eum susceperunt; Classis vero occurrit ei obviam ad Nonam. Tunc omnes laetantes dicebant laudes: «Deus te nobis dedit, Divinitas te conservet.» Tunc pueri ante eum cum laudibus praeibant, ut non solum maiores essent amabiles, sed etiam et pusilli.

94. Eo anno occupata Venetias a Langobardis est et invasa, absque bello expulsi sunt. Anno quinto Iustini II. imperatoris pestilentia bovum et interitus ubique fuit.

Post vero depraedata a Langobardis Tuscia, obsiderunt Ticinum, quae civitas Papia dicitur, ubi et Theodericus palatium struxit, et eius imaginem sedentem super equum in tribunalis cameris tessellis ornati bene conspexi.

Hic autem similis fuit in isto palatio, quod ipse haedificavit, in tribunale triclinii quod vocatur Ad mare, supra portam etin fronte regiae quae dicitur Ad Calchi istius civitatis, ubi prima porta palatii fuit, in loco qui vocatur Sicrestum, ubi ecclesiaSalvatoris esse videtur. In pinnaculum ipsius loci fuit Theodorici effigies, mire tessellis ornata, dextera manum lanceam tenens, sinistra clipeum, lorica indutus. Contra clipeum Roma tessellis ornata astabat cum asta et galea; unde vero telum tenensque fuit, Ravenna tessellis figurata, pedem dextrum super mare, sinistrum super terram ad regem properans. Misera, undique invidia passa, cives inter se maximo zelo. . . . . . .

In aspectu ipsorum piramis tetragonis lapidibus et bisalis, in altitudinem quasi cubiti sex; desuper autem equus ex aere, auro fulvo perfusus, ascensorque eius Theodoricus rex scutum sinistro gerebat humero, dextro vero brachio erecto lanceam tenens. Ex naribus vero equi patulis et ore volucres exibant in alvoque eius nidos haedificabant. Quis enim talem videre potuit, qualis ille? Qui non credit, sumat Franciae iter, eum aspiciat.

Alii aiunt, quod supradictus equus pro amore Zenonis imperatoris factus fuisset. Qui Zeno, natione Isauricus, et pro nimia velocitate pedum cum Leo imperator generum sumpsit, et maximum apud imperatorem honorem accepit. Hic vero patellis genuculorum non habuit, et sic currebat fortiter, ut arrepto cursu quadrigas pedibus iungeret. Post mortem vero filii sui, qui avo Leoni in regno successerat, iste Zeno imperator factus est; sedecim annis gentibus imperavit. Pro isto equus ille praestantissimus ex aere factus, auro ornatus est, sed Theodoricus suo nomine decoravit.

Et nunc pene annis 38, cum Karolus rex Francorum omnia subiugasset regna et Romanorum percepisset a Leone III. papa imperium, postquam ad corpus beati Petri sacramentum praebuit, revertens Franciam, Ravenna ingressus, videns pulcerrimam imaginem, quam numquam similem, ut ipse testatus eest, vidit, Franciam deportare fecit atque in suo eam firmare palatio qui Aquisgranis vocatur.

95. Redeamus ad antiquam historiam, quod in tempore istius Petri pontificis, ut aiunt quidam, factum. Eo namque tempore post fundamentum ecclesiae positum tota Italia vexatione maxima exagitata est. Tunc illis temporibus in Cesarea iuxta Ravenna a Longino praefecto palocopiam in modum muri propter metum gentis extructa est. Deinde paulatim Romanus defecit senatus, et post Romanorum libertas cum triumpho sublata est. A Basilii namque tempore consulatum agentis usque ad Narsetem patricium provinciales Romani ubique ad nihilum redacti sunt.

Post haec vero exierunt Langobardi et transierunt Tusciam usque ad Romam, et ponentes ignem, PetramPertusam incendio cuncremaverunt. Et construxerunt praedicti Langobardi Forum Corneli, et cunsummata est civitas ab eis. In diebus illis excitata est gens Avarorum, in Pannonia deventi sunt. Narsisque patricius obiit Romae, postquam gessit multas victorias in Italia cum denudatione omnium Romanorum Italiae, in palatio quievit; nonagesimo quinto vitae suae anno mortuus est.

96. Igitur imperante Iustino II. anno 6. nepos Iustiniani, Alboin rex Langobardorum a suis occisus est in palatio suo, iussu uxoris suae Rosmundae, 4. Kal. Iulias. Causa vero interfectionis suae, quam scimus, non praetermittam, sed alacriter in medio proferam, ut caveatis.

Quadam vero die, dum laetus duceret prandii horam, et cibus regius sibi ablatus fuisset, et crapula vini subsecutus esset, inter cetera pocula iussit deferri caput soceri sui, Rosmundae patris. Quod adductum iussit eum implere bacho usque ad summum, et sic eum totum ebibit; biberunt omnes simul vino laetificati. Tunc praecepit rex pincernae implere caput usque ad summum et Rosmunda uxori sua dari. Quod capud erat ex auro ligatum optimum margaritisque et diversis preciosissimis gemmis infixum.

Quo porrecto, ait rex: «Bibe per totum.» Illa mox ut accepit, gemuit, sed fronte serena dixit: «Iussa domini mei alacriter expleam.» Postquam bibit, reddidit pincernam, dolorem geminavit in corde, duritie in pectore servans.

Non vagemus per multa, interfectionem prodamus. Vir autem in illis diebus in ipso erat regis palatio vir fortis, nomine Helmegis, qui vesterariam reginae concubitu fruebat. Quem regina accersitum ortabatur, ut regem extingueret.

Cui ille renuens voluntati, dixit: «Absit a me, ut manum mean contra dominum meum regem levem. Tu scis, quia vir fortissimus est, et non queo eum superare.»

Et illa: «Quamvis non facias, ne sciat quis.» Et ille: «Certe numquam hic sermo de ore meo egredietur. Alium adibe interfectorem, ego non facio. Quando hoc facere voluisti, non debuisti te cum eo sociare, sed postquam rex effectus, fidem serva.»

Tunc recepit se furibundam in cubiculum suum, cogitare coepit, quomodo maritum posset extinguere. Quae, excogitato consilio, vocavit vesterariam suam et ait ad eam: «Iura mihi, quod non prodas me neque denudes consilium meum, et quaecumque dixero tibi, facito.» Postquam pollicita est, ut audistis, ait regina: «Animus meus cotidie mecum expugnat in amore istius iuvenis, qui tecum cuncubuit. Pone ei decretum in occultum locum, quando tecum dormire debeat, et dicito ei: «Repente furere cuncubitum, quia festinans ego non possum morari.» Et induam ego vestimenta tua posita in abdito, et non cognoscar.»

Quadam die ille, cum vellet cum vesteraria dormire, sicut solitus erat, illa monita dixit: «Nisi veneris illa et illa hora in tali abdito loco, non possumus amplexibus constringi, quia frequenter vocata non possum aspectu regina deesse.»

Ille autem consentiens: «Sic fiat,» inquit. Fecit illa, ut ammonita fuit, et omnia verba haec retulit regina. Hora autem facta tenebrosa, induit se Rosmunda vestimenta mancipiae suae, et stans in loco, ubi ad cunsummanda iniquitas fieri debere, tunc ille veniens, cum coepisset obsculari, subdita et levi voce dixit ad eum: «Hora est iam, revertar ad dominam meam, ne forte quaesita tribulatio mihi accrescat.» Tunc ille mansit cum ea in eodem loco, illa se prosternente.

Postquam expleto scelere dixit ad eum: «Qua ego sum?» Ille inquit: «Vesteraria regina.» Cui illa subiunxit: «Nonquid non Rosmunda regina sum? Nonne dixi tibi, quod sponte facere noluisti, cogam invite?» Ille vero, cum agnovisset, quia regina esset, coepit plorare et dicere: «Heu mihi, quid induxisti super me hoc peccatum? Quare sine omni occidisti me gladio? Quis thorum regis aliquando maculavit aut reginam oppressit, sicut ego miser?»

Tunc illa consolatoria coepit verba proferre et dicere: «Tace! Hac ad salutem facta sunt; tamen talis inter te et Albuinumregem lis misculata est, ut aut tu illum punieris, aut ille suo te gladio truncabit. Antequam haec divulgata sint, primus irrue ineum; et cum dies fuerit aptus, mittam ad te: tu vero veni ad locum paratum, interfice eum!»

Diem vero quandam, paratum regale prandium, iocundatus est rex protelante convivium, et bibit tantum vinum, quantum nunquam plurimo biberat tempore, ortante uxore sua. Et postquam se strato suo recepit, Rosmunda ingressa coepit capitis regis capillos huc illuc dividere et cutem unguibus attrectare, quasi pro delectamento ei fuisset. Qui subito somno arreptus, vino cumpulsus, tetigit bis et ter, ut probaret, forte num sopore gravi depressus esset, et misit vocare sceleris sui socium, ut citius veniret. Tunc illa abstulit gladium ancipitem, qui erat ad caput eius, qui utebatur lateri regis, quem spata vocamus, et alligavit iuxta capitalialecti fortiter cum ipsa lora, qua regi praecingebatur lumbos, quod in ipsa infixa erat vagina.

Interfector vero cum venisset, volens a tali evadere scelere, ut in eo manum non mitteret, illa cuntra exprobrabit eum: «Siproferas, infirmus quod sis viribus et non valeas illum interimere, ego in eum manum extendam. Dic tantum, quod imbecillis sis virtute; modo cunspicis, quid fragilis faciat sexus.» Haec intentio inter eos adcrevit pene hora una.

Cumque molesta ei esset et vim faciente, ut regem occideret, subiunxit dicens: «Gladium eius, quem expavescis, maxime involutum et fortiter ligatum est.»

Et ille: «Tu nosti, vir quia praeliator est et fortis viribus est et validissimus manibus. Multa vicit bella, plurimos subiugavit, inimicorum castra prostravit, depopulatisque hostibus, alterius oppida termino suo iunxit. Et qui haec sine alterius metu omnia quassavit, quomodo eum solus ego possum iugulare?»

At illa cum tristitia dixit illi: «Nullum mihi inpingere crimen aliquod potes. Recordare scelus, quod fecisti; quia si nudatus fueris, morieris; omnes enim praeter regem me diligunt. Si hoc quis scierit facinus, occulte interficere te faciam.»

Ad haec verba ille aporiatus, ingressus est cubiculum, ubi rex ex parte vino digesto iacebat; et accessit ad stratum regis, eduxit gladium, ut interficeret eum.

Ille vero sentiens, evigilans de somno surrexit. Voluit gladium evaginare, et non valuit, quia colligatus uxoris manibus fortiter fuerat. Tunc arripiens scabellum, ubi pedes ponere solitus erat, pro scuto usus est seque modice defendit; vociferansque, nullus erat qui audiret, eo quod iussu uxoris suae, quasi regi quies, omnes ianuae palatii clausae erant. Superatusque rex interfectus est.

Volueruntque Langobardi hunc interimere homicidam et reginam cum ipso; sed notum cunsilium, venit Veronam, donec furor populi cunquiesceret. Sed iurgantes fortiter Langobardi contra eam, depopulatum palatium, cum multitudine Gebedorum et Langobardorum mense Augusti Ravennam venit et honorifice a Longino praefecto suscepta est cum omni ope regia.

Post aliquantos autem dies misit ad eam praefectus, dicens: «Si caritati mea copulata fuerit et se lateri meo adhaerere voluerit et connubio iunxerit, amplius erit post, quam modo regina est. Nonne ei melius est, ut regnum et principatus totius Italiae teneat, quam hoc perdat et regnum amittat?»

Illa autem mandavit ei, dicens: «Si ille vult, infra paucos dies fieri potest.» Die vero quadam, dum balneum parare iussisset, et vir, qui maritum occiderat, lavacrum ingrederet, postquam egressus de balneo, in ipso fervore corporis, quod calor obsederat, attulit Rosmunda calicem potione plenum, quasi ad regis opus; erat enim venenum mixta. Tunc ille sumens de manu eius vasculum, coepit bibere.

At ubi intelligens, potum esset mortis, submovit ori suo poculum, dedit reginae, dicens: «Bibe et tu mecum.» Illa vero noluit; evaginatoque gladio stetit super eam et dixit: «Si non biberis de hoc, te percutiam.» Volens nolens bibit, et ea hora mortui sunt.

Tunc a Longinus praefectus abstulit omnes Langobardorum thesauro et cunctas opes regias, quas Rosmunda de Langobardorum regno attulerat, una cum Rosmundae et Alboini regis filia ad Iustinianum imperatorem Constantinopolim transmisit; et gavisus est imperator et auxit praefecto plurima.

97. Ideoque viri quicunque cuniugati estis, blandite uxores vestras, ne peiora patiamini quam hic. Mitigate illarum furiaset litigium vos silete. Sunt qui dicunt: «Quod ego praecepero, erit stabilis; quod tu dixeris, non fiet.» Si inflammaris, in te ipso verte; nullam inde habeo curam.

Non tibi credere potero, quod talem non gustasses calicem, sed propter turpitudinem et verecundiam tacuisti, ut ab aliquo verecundaberis. Profers statim: «Illa uxor mea, pro qua me derides vel unde subsannas, non damnum meae cupit domui, bene res meas servat, dispositio eius placet mihi.» Aliter non potes dicere nisi verbis pacatis. Quod si non audierit cuniunx, inflammatur diuque litigans, maritus aporiatus, huc illuc vagans coniugis timore.

Iste, qui obtinuit regnum, qui attrivit inimicos, qui praelia vicit, qui urbes depopulavit, qui sanguinem effudit, qui civitates evertit, qui hostes humiliavit: videte, quomodo blande interfectus est et plagis corpus percussus est? Quis vir in malum potest habere consilium pestiferum, quomodo iste malignus sensus?

Sunt enim nunnulli, qui etiam amicum vel proximum sine cuniugis voluntate in suam non recepit domum, quia uxor super virum primatum tenet; volentes nolentes mulieris voluntatem obtemperant.

In crimine cunsiderate Aegiptiam, in falsitate Iezabel, in seditione Dalida, in morte Iael, in spernentia viri Vastis, in hilaritate Herodiadem, in furore Sunamitem, in ira ancilla principis hostiariam. Hoc vobis dico, quia multos tales invenimus, et maxime derisimus et doluimus.

Fratres, homines sumus, sicut fenum decidimus, sed si possimus, antequam veniat mors, nulla in nobis mala sit fama, quia et sic docuerunt sancti praedicatores vestri et hic cum ipsis magnus Petrus pontifex, sub cuius temporibus haec peracta sunt.

Mortuus est autem in senectute bona die 16. Kalendas Septenbris, et sepultus est, ut asserunt quidam, in ardica beati Probi confessoris in civitate dudum Classis. In arca magna saxea ibidem positus fuit, iuxta ecclesia beatae Euphemiae quae vocatur ad mare, quam Maximianus pontifex tessellis variis mire ornavit, quae nunc demolita est. Exinde ipsa arca evulsa est et in alio loco posita est. Sedit annos 6, menses 2, dies 19.