43 - De Sancto Iohanne XLII

161. Iohannes XLII. iunior . . . . . . . . Haec audita pontifex aspera verba, immutavit faciem suam, et factum est cor eius ut fremitus leonis, et ait ad archidiaconum suum: «O quanta insania in corpore vegetas! Auxiliare ei, si potes.» Tunc ira cuntra iram insurgentes, veluti nebulam in altum se erigens aut tumidas hundas elevatas in praecelso et verberat litus, sic sacerdotum corda diversa pulsabant.

Post haec autem dixit archidiaconus ad archipresbiterum: «Vis ut eamus, excutiamus eum foras?» Et ille: «Eamus?» Et dixerunt ad reliquos sacerdotes: «Eamus, fratres, visitemus fratrem nostrum, tribulemus cum eo. Membrum nostrum et caro nostra est, ex unus sumus ovile, unum patrem abemus et incorruptam matrem, in uno fonte loti.»

Et ierunt omnes ad ianuam Cuthina, et ambo recto poplite, archidiaconus una cum archipresbitero fregerunt ianuam ipsius excubiti calce percussa, et extraxerunt eum foras, et ierunt omnes in ecclesia cum eo, et sederunt in sacrario, usque dum nuncius desursum venit, rogaret, ut omnes ascenderent, ut mos est. Et invenerunt litigantem pontificem et magnis vocibus perstrepentem, sed non sunt sacerdotes eius territi minis.

162. Igitur quadam die dum praedictus pontifex post tribunal ecclesiae resideret cum sacerdotibus et multi ex plebe, subitoIohannes abba monasterii sancti Donati qui vocatur in Monterione, extra porta sancti Laurentii iuxta Wandalariam, non longe a monasterio sanctae Mariae qui vocatur Ad Blachernas - ibi Deo volente ego abba existo - protinus in terram cecidit et factus in extasi est, et spiritus ei evanuere.

Et reversus ad proprium sensum, interrogatus a circumstantibus, pro qua causa contigisset, ille erectus dixit eis: «Si dixero vobis, mors me cunsumet.»

Tunc palam omnibus eum pontifex interrogavit: «Ex qua causa accidit tibi?» Et ille respondens dixit: «Mortuus est Leo ipatus statim, et vidi animam eius in linteo lucidissimo ab angelo in caelum deferente alacri vultu.»

Stupefacti omnes praesentes adstantes mirabantur; et ut veritas probaretur, statim misit unum ex cubiculariis pontifex, ut veritas probaretur: et invenit eum ipsa hora mortuum.

Abba vero ille post octo obiit dies.

163. De morte vero pontificis vobis insinuare festino. State et videte divina et iusta iudicia Dei. Erat in hac civitate nobilissimi filius viri, qui post mortem patris tenebat possessionem monasterii sancti Martini quae vocatur in Aqua longa, avunculus matris meae. Cotidie pontifex insidiabatur, ut praedictum monasterium invadere posset; et quia vim ei inferre non poterat propter nobilitatem parentum, maledictionis et blasphemia lingua eum gladium incidit.

Die vero natalis sancti Apolenaris obtulit ei ipse, quem maledicebat, puer oblationem, qui renuit praedictus pontifex, sed maledixit eum, dicens post maledictionem: «Videam mortem tuam et statim moriar.»

Ibat ille repulsus et scandalizatus plorans. Ille vero post expleta missarum solempnia ivit ad viduatam marito matrem et retulit ei omnia plorans et ita denunciavit: «Quod etiam corpus Domini mihi tradere noluit.»

Factum est autem post haec divina iussione, ut Deusdedit, infirmitate stomachi detritus, mortuus est in villa quae dicitur Aureliacus, longe ab urbe miliario 12, iuxta aquaeductus prope Herculem. Turbata tota illius domus est.

Et postquam lavaverunt corpus eius, posuerunt super plaustrum, ibique tumulatus iacebat exanime. Multi orbati impleti sunt lacrimis. Prostrata humo diurna mater iacebat; alii tondebat pectora, alii ora unguibus foedabant, alii salicum vimina intexebat crates, alii tondebat salicum ramos, qui operiebant glosochomum, alii lustrabant desuper virentias herbas, alii evellebant ebulos faginos adferebant saxos velocius ut discurrerent rotas, alii undique praecidebant diversas salicum virgas alii stimulo boves exagitabat, nonnulli vero gramineos substernebant corpore flores.

Hirculeuses antecedebant onerosa animalia, carnarini qui et lecticarii virgis costis agitabant taurorum, et ibant cum naribus patulis per viam laetea per cornuaque ducti iuvencis, et pevenerunt usque ad pontem Odionis.

Tunc Andreas, cognatus ipsius defuncti viri, stare imperavit corpus et puberes per in giro figere gradus iubet. Ornaveruntque diversis palleis exanime corpus, et lenbum a barbausque ad caput innodatus erat, quod illi sua ex auro Basilii mittente mater.

Tunc exeuntes omnes de civitate a magno usque ad parvum, nobiles et ignobiles, anus et innuptae puellae, et erat maximus planctus et luctus undique, et non solum lugebant tumulatum corpus, sed orbatam de filio matrem. Tunc colla levatus virorum, perductus in monasterio sanctae Eufemiae in sancto Calinico, ibi sepelierunt eum.

Tunc ingressa in civitate turbam plorantem, dederunt obtabiles voces in aures pontificis. Et interrogavit, quid hoc esset. Et dixit ei nuncius, qui viderat: «Deusdedit, filius Petri tribuni, mortuus est.» Iterum misit alium nuncium, ut certius sciret; et venit, dicens similiter.

Et dum sederet ad mensam post tribunal ecclesiae super vivarium, elevatis sursum manibus, respiciens ad vultum Salvatoris, dicens: «Gratias tibi ago, domine Iesu Christe, et tibi, beate Apolenaris, quia exaudistis me. Hunc diem semper desideravi.»

Et dixit pincernae suo: «Misce, quia, Deo gratias, exauditus sum.» Tunc pincerna accipiens ex ialico dimia impleta mero porrexit pontifici. Quem ille accipiens, ebibit usque ad dimidium poculum, et subito in latere sinistro puncta percussus, celeriter calicem ministro dedit, et iussit removere mensam, et gaudia dapium in tristitiam versae sunt, et dedit [se] in lectum; septimo die post excessum iuvenis mortuus est.

Et iocundabatur mater orbata libero, sicut et ille gavisus de morte adolescenti fuit. Ecce vindicta divina! Sepultus est in basilica beati Apolenaris confessoris. Epitaphium super sepulcrum eius invenietis exaratum. Sedit annos 7, menses 1, dies 3.