Par.
1 1| Quia circa rerum esse potest esse dubitatio, quaestionum
2 1| necessarium Deum scire A, quia potest nescire, quod scit.~
3 2| singularia, dupliciter probari potest, scilicet per auctoritates
4 2| intimum prospicere possit et potest. Quid enim prodest, ab homine
5 2| advertit, quid agimus, quae potest esse pietas, quae sanctitas,
6 2| Itaque, ut iam claret, non potest solvi dicta ratiocinatio
7 3| poterit non esse: Ergo potest nescire illud.~Item: dicet
8 4| immutabiliter. Quare, quod scit, non potest non scire in posterum, licet
9 4| rationes quoque idem sic potest probari:~Me sedere, dum
10 4| etc.~Item: Si scit A, aut potest nescire A aut non. Si non,
11 4| Deo est necessarium. Si potest neseire, potest fieri de
12 4| necessarium. Si potest neseire, potest fieri de sciente nesciens.
13 4| de sciente nesciens. Ergo potest alterari, quod est impossibile.
14 4| scilicet istud enuntiabile, et potest esse falsum, non tamen alterabile
15 4| videtur, non sequitur: «potest fieri de sciente nesciens:
16 4| Socratem album, nunquam potest esse, quoniam Socrates fuisset
17 6| dubio ars syllogistica. ~Potest autem ad praedicta sic responderi.
18 6| eorum veritas, cum est, non potest habere non-esse post esse,
19 6| contingens, et non quia potest habere non-esse post esse.
20 6| quia veritas talium non potest desinere, nec possunt alterari
21 6| Socratem esse album, quia potest in futuro desinere esse
22 6| praedixit hoc verum» non potest desinere, sic veritas vel
23 6| est futurus vel erit» non potest desinere, nisi per exhibitionem
24 6| veritas et eius futuritio non potest desinere. Nec tamen antichristus
25 6| necessario ~est futurus», quia potest poni necessitas hoc est
26 6| consimiliter necessariis. -- Vel potest poni necessitas super esse
27 6| contingenter erit,» quia potest poni super illam futuritionem
28 6| habet veritatem, quae non potest desinere in futuro, et a
29 6| in futuro, et a qua non potest alterari. Tamen ipsa res
30 6| quia veritatem, quae non potest desinere. Quod tamen antichristus
31 6| haec est concedenda: «Deus potest nescire A» et similiter
32 6| antichristum fuisse futurum potest esse falsum» et «antichristum
33 6| falsum» et «antichristum fore potest esse falsum et potest in
34 6| fore potest esse falsum et potest in futuro esse falsum» et
35 6| falsum» et similiter: «Deus potest in futuro nescire A, quia
36 6| antichristum fuisse futurum potest esse falsum in futuro.»
37 6| esse falsum in futuro.» Nam potest esse falsum, vel quia potest
38 6| potest esse falsum, vel quia potest vocari, quod sit posse ad
39 6| dicitur «Socrates est albus et potest esse niger», intelligitur,
40 6| inest Socrati - vel quia potest significari, quod sit posse
41 6| similiter est haec duplex: «Deus potest nescire A», quia potest
42 6| potest nescire A», quia potest intelligi, quod habet posse
43 6| modum sequitur «antichristus potest non fore». Ergo Deus sciens
44 6| sciens antichristum fore potest nescire in futuro ipsum
45 6| verum veritate, quae non potest desinere esse, et tamen «
46 6| esse falsum», nec tamen potest fieri nesciens A nec alterai
47 7| in hoc instanti; quia si potest illud posse vel, potest
48 7| potest illud posse vel, potest reduci in actum, vel non.
49 7| reduci in actum, vel non. Si potest, reducatur! Tunc sequitur,
50 7| est impossibile. -- Si non potest reduci in actum, tunc est
51 7| infinitum, quia illa non potest deduci ad actum, quia semper
52 7| deduci ad actum, quia semper potest esse illa possibilitas in
53 7| aeternitate scit aliquid, non potest ad eius oppositum. In eo
54 7| vel «poterit», sed solum «potest», nec «scivit» nec «sciet»,
55 7| unum oppositorum. Ergo non potest nisi unum oppositorum.~Item:
56 7| esse futurum, in eo non potest initiari falsitas in futuro,
57 7| nec etiam in praesenti potest ei falsitas inesse, cum
58 7| quod sint verae ostendi potest necessario, quia si aliquid
59 8| Dei velle, scilicet quod potest velle quod non vult, et
60 8| eius actus necessarius sit, potest ad actum oppositum. Et istud
61 8| ut dicit Seneca. Ergo potest ad opposita.~Item secundum
62 8| manifestum est, quod plura potest scire, quae nescit et nescire,
63 8| Anselmus, homo antequam velit potest non velle. Sed cum aliquando
64 8| aliquando actu vult, non potest amplius non voluisse, sed
65 8| modo si voluerit hoc, non potest non voluisse hoc; prius
66 8| voluisse. Et ista potentia qua potest et velle et non velle, praecedit
67 8| substantia in se absolute, potest sine dubio opposita et velle
68 8| vel scit unum aliquod, non potest eius oppositum scire et
69 8| est distinguenda: «Deus potest scire, quae nescit, vel
70 8| scilicet quod hoc, quod est, potest cadere super ipsum non absolute,
71 8| Eodem modo est de hac: «Deus potest velle, quod non vult.» Si
72 8| enim consideretur absolute, potest; si autem, in quantum vult
73 8| Sed semper dicet quis: «si potest scire, quod nescit, cassa
74 8| quae in actum reduci non potest.» -- Dicendum, quod non
75 8| antichristum esse futurum potest esse falsum, tamen modo
76 8| ipso transmutatione, et potest fieri dominus et non dominus,
77 8| habens. Sed numquid sic potest sciens non sciens fieri
78 8| veritate, quae est, non potest informari. Igitur si informatur
79 8| se verum est «album non potest esse nigrum». Nec tamen
80 8| idem, nec aliud a Deo. - Potest enim relatio uno modo dici
81 9| huius causae necessarius. Potest ergo sic syllogizari: Omnis
82 10| meritorium facit. Sic ergo argui potest: Si A faciat totum B, tunc
83 10| propinqua. - Sed hoc dici non potest quia impossibile est, quod
84 10| consideratum hoc efficere non potest, quia velle bonum nobilius
85 10| Dei aeternum. Nihil enim potest esse tam proximum alicui
86 10| obiectorum solutio haberi potest ut videtur ex verbis beati
87 10| contrario actio indivisa non potest facere divisa opera. ~Hae
88 10| individuo, numquid consimiliter potest dici, quod in omni effectu
89 10| liberum arbitium, quod sponte potest praestare consensum adiuvanti
90 11| Propterea nulla mens cogi potest , maxime si bona est, quia
91 11| quia a mente mala cogi non potest, cum sit mene mala infirmior;
92 11| similiter nec a corpore cogi potest, cum omne corpus omni rnente
93 11| cogitur, quia, si par est, nec potest nec vult cogere, si superior
94 11| quod voluntas a nullo cogi potest.~
95 12| utrumque flexibili. Nec potest dici, quod non posse peccare
96 12| commutatio nisi in melius. -- Nec potest dici, quod non posse peccare
97 12| aedificat illam quantum scit et potest pulchram et stabilem et
98 12| peccatum. Ergo etc.~Nec potest responderi, quod si Deus
99 12| et homines.~Ad haec dici potest, quod verum est, ipsum universum
100 12| prodire.~Sed semper quaeri potest, utrum melius esset hominem
101 12| infra patebunt. Dici tamen potest et distingui duplex potentia:
102 12| potentia, quae naturaliter potest ad utrumque in se considerata,
103 13| arbitrium non esse liberum, quia potest ei dominari peccatum. Liberum
104 13| Liberum enim arbitrium peccare potest, et si peccat, servus est
105 14| nurnquid liberum est, quod cogi potest? Constat, quod non. Ut,
106 14| esse actum oppositum.~Non potest igitur aliqua voluntas cogi,
107 14| non velit quod vult, sed potest cogi, ut non agat quod vult;
108 15| enim utiliter praecipitur, potest fieri et potest non fleri.
109 15| praecipitur, potest fieri et potest non fleri. Si enim necesse
110 15| si non necesse est fieri, potest non fieri; et si non necesse
111 15| non necesse est non fieri, potest fieri. Ergo si non in cassum
112 15| non in cassum praecipitur, potest fieri et non fieri.~Eodem
113 15| illud non agere, non iuste potest puniri pro illo. Ergo si
114 15| ab alia mente bona, nec potest cogi a mente mala vel corpore,
115 16| intellectus unico aspectu contueri potest exemplar in exemplato et
116 16| igitur patet, quomodo una potest ei assignari ratio et quomodo
117 16| bonum voluntarium, quod non potest amittere -- maxime, cum
118 17| posse A. Sed quicquid non potest, nisi illud non possit suo
119 17| non debet. Quod autem non potest ex sua prima conditione,
120 17| suum vitium, quod illud non potest. Ergo, quod in sua prima
121 17| sua prima condicione non potest, non debet. Non ergo debet
122 17| quae ad utrumlibet flecti potest, «arbitrium» vero quantum
123 17| qua velle bonum et malum potest utrumque discernens, liberum
124 17| haec sit in Deo, haec non potest esse ex parte aliqua defectio.
125 17| Nec est haec potestas, qua potest velle libere utrumlibet
126 17| in Deo, qui peccare non potest. Cum enim sit per se rectitude
127 17| quia ipse vult eas, nec potest velle non rectum, quia,
128 17| et bene et laudabiliter potest homo utrumlibet velle. Haec
129 17| beneplacitum est Deo, non potest nisi adiuta per gratiam.
130 17| oppositorum in se consideratorum potest dici potestas peccandi et
131 17| irrationabiliter dubitari potest, quomodo liberum arbitrium
132 17| voluntas?~Forte verius dici potest, quod ipsa radix una voluntatis
133 17| arbitratus; nihilominus tamen potest supradicto modo haec dictio «
134 17| religio et detrahere aliquid potest et adicere et sententiam
135 17| subsequente actum voluntatis, quod potest libere aliquid addere vel
136 17| iustitia suadet. -- Nec dici potest, quod licet dicta est, non
137 17| A iudicio enim appellari potest. Ergo necessitatem non habet. --
138 18| apprehendere. Et illud dividi potest in agere et pati. ~Primum
139 18| unusquisque vult, ut vult, nec potest non velle ut vult. Omnis
140 18| quod vult. Mutari quidem potest voluntas, sed voluntarie
141 18| coacte vult quod vult, et non potest non velle quod vult. Haee
142 18| animantibus praelati sumus. ~Potest et alio modo dividi libertas
143 18| nisi quod est tristabile. ~Potest ergo sic recolligi divisio
144 18| sunt plura, secundum quae potest libertas circa aliam voluntatem
145 19| His igitur habitis quaeri potest, -- cum certum sit, quod
146 19| planius et plenius haberi potest ab Augustino Super Genesim
147 19| litteram. ~Distingui tamen potest, quod homo in paradiso habuit
148 19| qui in agendi impediri non potest et sumit ab agendis tam
149 20| melius est sine quo non potest quis recte, vivere, quam
150 20| vivere, quam illud, sine quo potest. Sed sine pede vel manu
151 20| Sed sine pede vel manu potest quis recte vivere, sine
152 21| 21-~ ~Hoc habito quaeri potest : utrum etiam sua motio
153 21| et velle malum, quaeri potest, utrum omnia ista possint
154 21| ibi, quod bonum meritorium potest ex gratia, malum autem ex
155 21| Deus.~Sed contra hoc sic potest opponi: antequam revera
156 21| nostra dicere. -- sic patere potest: omnis causa melior est
157 21| gratiae. Ergo nullus de se hoc potest velle. ~Item: maius esse
158 21| velle bonum gratuitum non potest quis nisi a gratia, et gratia
159 21| gratuitum, hoc velle non potest nisi ab eius voluntate.
160 21| descendendi per se. Sic dici potest de libero arbitrio, quod
161 21| arbitrio, quod de se descendere potest, ascendere autem ad bonum
162 21| appositionem ascendere velle, potest hoc. Ergo forte est conditio,
|