1-creat | creav-impon | impor-pende | penet-subdi | subic-xxxi
bold = Main text
Par. grey = Comment text
506 10| Ex quo fit, ut de nihilo creaverit omnia.» Eadem itaque ratione
507 21| quaestiones ideo numeravimus, ne credat quis nos cuncta dixisse,
508 15| nullo aufertur possibilitas credendi in Dei filium et efficiendi
509 19| Et forte rationabiliter crederet quis, quod sic, quia primus
510 19| paradiso, ut videtur, quia aut credidit se non lapsurum, et deceptus ,
511 8| instanter est pulsandum.~Credimus itaque hunc esse dictorum
512 10| qui non eum omnipotentem credit, rectorem quoque iustissimum
513 17| voluntatis inclinatio. -- Hanc credo quod Bernardus intelligit,
514 2| scripturae auctoritatibus minime credunt, quia nec eas recipiunt,
515 8| vult; quia si antichristus crit, Deus eum ab aeterno voluit
516 1| non singularia, ut quidam cthnicorum dicunt, vel quod non est
517 6| est quaedam contingentia cuidam necessitati admixta, sequiturque
518 12| enim, quod deturpatur per culpam, ordinatur, per iustam poenam.
519 8| Constat, quod non. Nec etiam culpandus malus angelus de malo velle,
520 2| cognoscit tam praemia, quam culpas. Merita vero et culpae actiones
521 2| quae religio et ad quid Dei cultus, honor et preces adhibentur?
522 10| non est volentis neque currentis, sed Dei miserentis. --
523 4| antichristo inest, et non currumpetur futuritio nisi per ipsius
524 4| Item: si eodem modo viderem cursum tuum futurum sicut praesentem,
525 11| voluntaria in corpore non per cursus et motus siderum medios,
526 16| intellectus, differentes dabit definitiones.~Anselmus igitur
527 15| malum: quod placuerit ei dabitur illi.»~Item eodem : «Dedit
528 7| posse ad non fore quae - dam, quae erunt; et si non erunt,
529 1| putant ad salutem vel ad damnationem nihil valere liberum arbitrium,
530 1| illarum rationum ab eisdem datae solutiones patent, eis supersedemus
531 12| potentiam a Deo creatam et datam sic inquiens epistola :
532 17| recipiendum ab extrinseco datore antequam receperit. Ergo
533 9| causatum proportionaliter debeat sumi eum causa, et causa
534 17| nascimur, non possumus quod debemus. Sed illud «non posse» non
535 17| non deberet: ponatur enim, debere A et non posse A. Sed quicquid
536 17| existentem.~Quod autem non debito fine agitur, non usquam
537 19| porro per peccatum factus debitor mortis, quomodo iam retinere
538 17| sive rectitudine, et non decidendi vel deserendi eam, si habita
539 15| idem : «Omnes vos occisione decidetis, quia vocavi vos et non
540 18| velit, et non errare vel decipi in iudicio vel consilio
541 19| affligebat eum timor, nec decipiebatur. Non enim semper coniunctum
542 8| divisam esse aeternam.~Ad declarationem itaque obscuritatis huius
543 17| est non est potestas ad declinandam sententiam iudicii. Dat
544 2| Si a vita bona numquam declinas, lingua. tua tacet, vita
545 12| informata et ad non-esse declinata. lpsa tamen potentia, quae
546 12| potentia, quia est ad inferius declinatio, ex solo defectu rationalis
547 8| hac materia id, quod Deus dederit, dicamus, primo quaedam
548 7| infinitum, quia illa non potest deduci ad actum, quia semper potest
549 7| et nunquam tamen perfecte deducitur, quia est ad infinitatem
550 17| itaque peccandi potestas defectionis est, nec est illud bonum
551 7| nulli futuro eius scientiam defecturam. Et sic exponit Magister
552 15| post pauca : neque nos ita defendimus naturae bonum, ut eam dicamus
553 1| peccatum. Quidam autem sic defendunt ipsum, ut auferant orationem. «
554 12| quod peccare defluere et deficere est. Unde potestas peccandi
555 17| beneplacet Deo. Et per se deficit ad reliquum volendum, secundum
556 18| sint posita in unius rei definitione, quod aliquam participent
557 15| Item Augustinus in libro de definitionibus rectae fidei : Libertati
558 17| essentia. Sic enim a quibusdam definitur : «Liberum arbitrium est
559 17| vertibilitatem intelligunt, qui sic definiunt liberum arbitrium, quod
560 12| ad alterutrum voluntatem deflecteret. Neque enim aliter spontaneum
561 12| videtur esse, quod peccare defluere et deficere est. Unde potestas
562 21| malo, est ipsa voluntatis defomiatio, ex qua deformatione sequitur
563 21| voluntatis defomiatio, ex qua deformatione sequitur hoc velle. Ergo
564 21| totum velle in se a Deo est; deformitas autem voluntatis et illa,
565 7| praeterito scientiam eius defuisse, vel «Deum sciturum» hoc:
566 8| Deum esse esse esse et sic deinceps et sic de aliis ~dictis,
567 8| trinitatis, vel si melius dicitur deitatis principium Pater est.» -
568 18| comprehendere delectabile et nihil delectaret, quod non liceret, haberet
569 2| et poenas meritis atque delictis. Sed si scit aequilibrare,
570 19| malum. Quem iuste Deus iam delicto captivum voluntati depravatae
571 19| nisi per quod potuit ne delingueret resistere suadenti. Per
572 16| modum sequentes differenter delinierunt liberum arbitrium in creatura
573 15| placere potuit ille, qui deliquit, ita potuit peccare iste,
574 15| Hieronymus in epistola quadam ad Demetriadem virginem : «Ubi velle videmus
575 8| quod a talibus relationibus denominantur. Quod si aliquis cavillando
576 17| modo haec dictio «Liberum» denominare arbitrium. His visis dubitari
577 8| extremitate, quam ipsa relatio denominat, tum vero ab ipsa essentia
578 8| ad eius aeternitatem et denominatarum a relationibus non initiatis,
579 8| esse suscipit ipsa relatio denominationem essendi, qua praedicatur
580 8| verbo, attribuiturque a denominatis esse et aeternum esse et
581 11| libero arbitrio me creavit Dens. Si peccavi, ego peccavi,
582 1| Cicero etiam «de natura deorum» libro III. totum bonum
583 12| quam cum utroque simul. Sed deperiret quiddam universi, si ablatum
584 12| posse illectum peccat, nihil deperit integritati et pulchritudini
585 19| delicto captivum voluntati depravatae dimisit, ut haec eidem esset
586 17| defectio vel corruptio seu depravatio. ~Quod autem homo habet
587 2| mortalibus et corruptibilibus deputatam, verum etiam vilissimas
588 21| peccare, ad quod sequitur derelictio a virtute infinita, in ipso
589 21| distantia. lpsa tamen ex se per derelictionem a virtute infinita in nihilum
590 21| ascendere si velit, vel etiam derelinquere digitum et descendere sicut
591 21| nihil aliud est, nisi ipsum derelinqui a gratia, quae est virtus
592 21| videntibus investigandum derelinquo.~Quaeramus igitur, utrum
593 21| ascendendi cum digito, vel descendendi per se. Sic dici potest
594 11| super Psalm. XXXI dicens: «Describunt de stellis mores humanos.
595 17| rectitudine, et non decidendi vel deserendi eam, si habita est. -- Et
596 15| quodam impulsu naturali desiderans. Omnis itaque scripturae
597 8| et si desivit, postquam desierit esse, uno modo penitus se
598 11| et versus ille poetae : «Desine fata Deum flecti sperare
599 8| priusquam habuerit esse et si desivit, postquam desierit esse,
600 1| arbitrium penitus esse aliquid desperant.»~Cicero etiam «de natura
601 1| Per praescientiam videtur destrui, sicut beatus Anselmus et
602 12| quam E, et sit idem D non deteriorans, sed tantum vel plus meliorans
603 21| quaestiones de ipso relinquimus determinandas, scilicet propter quem finem
604 8| intelligentibus.~Item: in determinando assumptum fuit hoc verbum
605 8| quantum vult aliquid unum determinare, sic non. Sed semper dicet
606 8| essentia extremitatis, non quam determinat, sed ad quam refertur, utpote
607 8| Chrysostomus per adiectam detetminationem omnis pravae intelligentiae
608 12| universi. Id enim, quod deturpatur per culpam, ordinatur, per
609 15| intellectus replevit illos.» ~Item Deuteron. : «Testes invoco hodie
610 15| neque audieritis me, gladius devorabit vos.»~Item idem : «Omnes
611 8| accipiamus, quod ipse intelligat devote petendum, et ut inveniamus
612 8| sequitur, quod, licet talia dicantur aeterna, aliquid sit aeternum
613 8| videtur obscurum, scilicet quo dicebatur, relationes innumeras esse
614 6| 6-~ ~Quid igitur dicemus? Quomodo ex his evademus?
615 21| liberum arbitrium essent dicenda et hoc ideo, quia diu de
616 16| auctoritatibus inferius dicendis : igitur univocum est.~Item:
617 8| idem veritas et entitas, dicente Augustino: «Veritas est
618 16| Boetium libro V consolationis dicentem : «Neque enim fuerit ulla
619 10| verbis beati Bernardi sic dicentis: «Ipsa gratia Liberum arbitrium
620 8| et amovere cum vellet, diceremus vere, quod tota ista virtus
621 8| essentiarum. Si autem B et C dicerentur alia vel altera ab A vel
622 4| conditionibus penitu abstractas.~Sed dicetur forte, quod licet fiat de
623 8| nec aliud est a Deo, sicut dicimus de Patre et Filio, quod
624 11| rerum.»~Secundum itaque iam dictam fati acceptionem manifestum
625 1| praedestinatio, veritas dicti de futuro, divinatio et
626 8| propter formam correlativam dictioni in Verbo aeterno, propter
627 16| Deus cum aliquo in aliquo dicto non secundum relationem,
628 15| unicuique redderetur in die iudicii, nisi liberum arbitrium
629 16| secundum modum sequentes differenter delinierunt liberum arbitrium
630 17| licet dicta est, non sit differentia inter arbittrium et iudicium,
631 8| mihi videtur dilucidata differentiam fati et providentiae intelligentibus.~
632 8| arbitrii et gratiae.~Item differunt rationabiles potestates
633 8| suppositionibus contradicitur, valde difficiles sunt, et huius signum manifestum
634 7| videbantur ad solvendum difficilia; et re vera sunt difficillima. ~
635 7| difficilia; et re vera sunt difficillima. ~Ut inspicienti patet iam
636 21| dico: in prima appositione digiti habeat istam potestatem
637 21| ascendendi non imponit; sicut nec digitus puncto moto in linea. Si
638 15| beatitudine sine miseria dignam ac capacem creaturam constituit,
639 12| homine sit pars quaedam dignior digito, non tamen totus
640 2| de divinatione: «Quod si dii sunt et corum providentia
641 1| attribuit libero arbitrio et diis nihil.~Cum igitur eius esse
642 17| videtur dici «Liberum» eo quod diiudicat libertatem voluntatis agentis,
643 18| igitur recta ratio recte diiudicaverit, quid expediens, hoc est,
644 2| Deus, eum non sit ingratus, diligentes se diligit. Ergo et ipsos
645 2| ingratus, diligentes se diligit. Ergo et ipsos cognoscit. ~
646 8| obseuritas mihi videtur dilucidata differentiam fati et providentiae
647 8| itaque, ut dictum est, minus dilucide intellectis hoc fuit unum,
648 17| naturalem libertatem voluntatis diminuit. Minus enim est velle aliquod
649 19| captivum voluntati depravatae dimisit, ut haec eidem esset poena
650 17| sed eius, qui libertatem dimittit ei, cui iudicat utpote voluntati.
651 2| quam non necessarie ventura dinoscit.» Item idem in eodem: «Atqui
652 11| motus corporis voluntaries dirigere, ut proveniant motus voluntarii
653 17| rationali consideratione vel discernendo, quid eligat quidve recuset,
654 17| et malum potest utrumque discernens, liberum arbitrium vocatur.» ~
655 8| essentia divina.~In dictis vero disciplinabilibus ut: «diametrum esse costae
656 8| Quod si diceret aliquis, disciplinales propositiones non esse veras
657 15| dedit illis excogitandi et disciplitia intellectus replevit illos.» ~
658 16| ratio, est boni malique discretio. Sed cassa esset diseretio,
659 17| potestas libera ad utrumque diseretorum eligendi. Atqui voluntas
660 17| enim est velle aliquod Deo displicens, quam velle indifferens.
661 17| volendum, secundum quod displicet Deo.~Est itaque in creatura
662 11| constituto, quae cuncta disponit. Fatum vero est inhaerens
663 11| inhaerens rebus mobilibus dispositio, per quam providentia suis
664 8| mobilibus inhaerentis, per quam dispositionem providentia «suis quaeque
665 8| habet, cum non est ad verba dispositionis rebus mobilibus inhaerentis,
666 11| divina simplicitas gerenda disposuit mobilem nexum atque temporalem. »~
667 1| circa eius esse vertatur disputatio.~Quod autem contrarie opinentur
668 21| quia diu de hac materia disputayinius.~Expliciunt quaestiones
669 15| sui ingenita libertate aut dissentire sibi, aut praeter se in
670 17| arbitrium dicatur paululum disserendum est. Arbitrium scilicet
671 8| facta erant et quod sit distinctio sex dierum, hoc solum est
672 8| velle. ~Propter hoc haec est distinguenda: «Deus potest scire, quae
673 8| unicuique aptissimum esse distribuens; aptum enim prius non fuit,
674 12| arbitrii potestate donare vel ditare utriusque partis possibilitatem
675 21| dicenda et hoc ideo, quia diu de hac materia disputayinius.~
676 11| providentia. - Tamen secundum diversas considerationes dicitur
677 8| alii de his dubitaverunt et diversi diversisque opinati sunt.~
678 8| sunt ipsius ad creaturas, diversificari nulla facta in ipso transmutatione,
679 8| huiusmodi non, sed modis diversis.~De verbis itaque, ut dictum
680 8| dubitaverunt et diversi diversisque opinati sunt.~Nos autem
681 8| diversitas, et inchoatio diversitatis est in ipsis rebus. Sic
682 8| sunt potentiae respectu diversorum oppositorum actuum. Et propter
683 6| responderi. Primo tamen dividamus necessarium, ut quae sequuntur
684 10| liberi arbitrii essent opera dividua, nec agerent idem opere
685 1| veritas dicti de futuro, divinatio et prophetia, fatinecessitas,
686 2| Item Cicero in libro de divinatione: «Quod si dii sunt et corum
687 8| nihil significant extra divinitatem vel personas aeternas, non
688 2| earum quoque rerum ordinem divino subditum imperio latere
689 18| 18-~ ~His habitis de divisione ipsius perscrutandum. ~Cum
690 7| instantia de possibilitate divisionis magnitudinis in infinitum,
691 10| actio. Si autem agerent divisis actionibus, oporterent operata
692 16| creatura, quia unico et non diviso aspectu contuetur hoc in
693 21| ne credat quis nos cuncta dixisse, quae circa liberum arbitrium
694 2| videt ea, quae, patent. Dminus autem intuetur cor.»- Item
695 2| enim ferri non bene faceret dolabrum, nisi esset instructus a
696 2| lignario, qualia sunt quae dolantur. Et si forte bene faceret
697 8| cum non est, verbum autem dominandi, creandi et gubernandi et
698 13| potestas ex parte peccati dominantis, non haberet revera veram
699 18| sic mali homines potentes dominantur iustis liberiores. Alter
700 8| erat necessario creatio, dominatio, suppositio Dei ad has duas
701 13| servus est peccati; et sic ei dominatur peccatum. Ergo liberum non
702 15| ilius super omnem carnem et dominatus est bestiarum et volucrum.
703 3| Confess. XIII: «Tu autem Domine semper operaris et semper
704 13| nullam haberet potestatem vel dominium, posset tamen ille potens
705 3| Super Joh.: «Respondebimus Dominum praescium futurorum praedixisse
706 12| liberi arbitrii potestate donare vel ditare utriusque partis
707 | donec
708 13| subdidisset potentioris doniinio et de iugo servitutis iam
709 13| nulla coactione se subdere dorninio impotentis. Et si ex hac
710 10| patet intelligenti; sed quod duae causae proximae hoc faciant,
711 8| creaturas, et utriusque harum duarum erant correlationes his
712 1| circa rerum esse potest esse dubitatio, quaestionum prima est quaestio «
713 8| philosophantes, quam alii de his dubitaverunt et diversi diversisque opinati
714 19| fuit et ita miser; aut dubitavit et timuit lapsum et ita
715 8| veritatem sine initio: «diameter ducenda per medium circuli erit
716 8| si dicatur, quod diameter ducta etc. coepit esse verum:
717 8| asymmetram et iterum diametrum ductam per medium circuli esse
718 8| linearum non per medium circuli ductarum, cum secundum Augustinum
719 11| atque aeterna necessitate ducuntur» . ~Hoc itaque rnodo dictum
720 17| potestas volendi utrumque duorum oppositorum, posse scilicet
721 8| unico addito numero rerum duplabitur et triplabitur vel forte
722 11| Est itaque corpus hominis duplici motivo subiectum; cum enim
723 12| quae fuit, est, vel erit in duratione a principio usque in finem.
724 8| quod est alia mensura, durationis, quam sit aeternitas, quomodo
725 6| videtur repugnare necessitati earundem in mente et scientia divina;
726 14| sit maior et fortior et educat actum oppositum voluntati
727 4| vero in falsum, quia si educatur falsitas in esse, scilicet
728 14| hoc, quod voluntas fortior educit in esse actum oppositum.~
729 14| casu ex voluntate vivendi educitur, et hoc est voluntatem non
730 9| nequeat frustrari, sed eius effectum esse necessarium. Erit ergo
731 1| superbi, qui totam virtutum efficaciam in sola arbitrii libertate
732 17| potestatem magis praesto et efficaciorem.~
733 21| si aliquis malus se bonum efficeret, esset ipse malus se bono
734 21| gratuitum, unus spiritus efficeris cum Deo. Ergo cum Deus in
735 10| obiecta, ut idem dicatur totum effici a libero arbitrio et totum
736 15| credendi in Dei filium et efficiendi Dei filium; hoc enim arbitrio
737 10| Verbum. lgitur Verbum in efficiendo illud non habet coefficiens
738 5| humanitas, ad quam homo effingitur, permanet et hominibus laborantibus
739 8| et intelligamus nondum egressa in esse opera sex dierum:
740 15| proferenda : Adam de paradiso eicitur; Enoch e mundo rapitur.
741 17| eligere bonum, quia ex ipsa electione est bonum et aequum quod
742 15| vigorem arbitrii, non tarnen electionem. Manet itaque ad quaerendam
743 15| conspectum meum et quae nolebam elegistis.»~lpse quoque Dominus in
744 10| videatur libertas arbitrii elidi. Quod est, quod gratia totum
745 17| consideratione vel discernendo, quid eligat quidve recuset, puto, quod
746 15| benedictionem et maledictionem. Elige ergo vitam.»~Item Genes.
747 15| puniri meruisset aut hic eligi, nisi uterque utrumque potuisset.
748 6| ut quae sequuntur magis elucescant, -- Dico igitur, quod est
749 2| novi et veteris Testamenti, elucescit, quod nihil, vel universale
750 8| Et sic est in Deo, quia elus posse est summe rationale. ~
751 8| inter scriptores catholicos eminenter commendatus et approbatus,
752 2| ut dicit Augtistitius in Enchiridio. - Ergo, si posuerimus quod
753 15| Adam de paradiso eicitur; Enoch e mundo rapitur. In utroque
754 8| sequitur ens, quia verum sub ente aut quia idem veritas et
755 8| vel alicuius essentiae vel entem vel existentem praeter essentiam
756 8| sequitur, quod plura sint entia ab aeterno. Istae enim veritates
757 3| cadit tantum super eus et entis est. Et ideo Deus non scit
758 8| aut quia idem veritas et entitas, dicente Augustino: «Veritas
759 8| sermonis aliqua pluralitas entium, aut est pluralitas relationum
760 8| auctoribus sanctorum alias vobis enumeralis ut irrefragabiliter constat.
761 8| oppositiones, aut cogemur fateri enuntiabilia nihil aliud esse, quam rationes
762 8| scilicet quod veritas huius enuntiabilis et aliorum plurium infinitorum
763 8| scias, quod veritas talium enuntiabilium non est veritas temporalis,
764 8| sex dierum, indivisibili eodemque momento facta erant et quod
765 10| Hypognostico» est de sessore et equo, quorum uterque totum peragit
766 21| lineam aliquam infinitam erectam et punctum aliquem motum
767 10| gratia et velle bonum est erectio a gratia et istius erectionis
768 20| fecit Deus, sed solum fecit erectionem et hoc esse hominis et nihil,
769 10| erectio a gratia et istius erectionis nibil est, quod non est
770 | eritis
771 18| voluntas scire velit, et non errare vel decipi in iudicio vel
772 2| Quomodo enim regeret sine errore res, quas ignoraret ?~Item
773 15| iuste praemiatur.~Item: cur erubescimus de aliquo, nisi possemus
774 15| fratribus, hoc etiam de Jacob et Esau geminis intelligendum est
775 17| absens auget. Ergo non est essential libero arbitrio, quia nullius
776 18| vertibilitas, quam diximus essentialem libero arbitrio.~Non est
777 8| essentiam aliam et divisam ab essentiis extremitatum relatarum et
778 8| subiciatur essentia, a cuius esseritiae esse ipsa est relatio et
779 18| Rom. 6 : «Cum enim servi essetis peccato, liberi fuistis
780 13| voluntarie subicitur peccato, estque in eius potestate se non
781 17| parte arbitrantis. -- Est etianm liberum ex parte eius, cui
782 17| sui» propter voluntatem, eundem «iudicem sui» propter rationem. --
783 3| scientia cadit tantum super eus et entis est. Et ideo Deus
784 6| dicemus? Quomodo ex his evademus? Vere angustiae sunt undique,
785 4| praeostensum est, non videtur modus evadendi, nisi dicendo ex necessariis
786 13| nullo modo per se posset evadere: nunquam esset adhuc liber,
787 15| lpse quoque Dominus in Evangelio : «Jerusalem, Jerusalem,
788 4| Ex his auctoritatibus evidenter patet, quod omnia scit Deus
789 13| iustiam.» ~Sed huius solutio evidentius patere poterit, cum patuerit
790 15| quia vocavi vos et non exaudistis; locutus sum et neglexistis;
791 3| quos et de quibus rebus exauditurus esset, sine initio ante
792 2| societas generis humani et una excellentissima virtus iustitia, tollitur.»~
793 8| philosophia mundana et divina excellentissime imbutus, multo perspicatius
794 10| gratia Liberum arbitrium excitat, cum seminat cogitatum.
795 15| aures et cor dedit illis excogitandi et disciplitia intellectus
796 2| maius, quam quod possit excogitari.» Sed in unoquoque genere
797 1| liberum arbitrium, ut audeant excusare peccatum. Quidam autem sic
798 15| clarius lucere possit, aliqua exempla sunt proferenda : Adam de
799 5| quibus tamen sequitur esse exemplati esse contingens.~Item Anselmus: «
800 16| contueri potest exemplar in exemplato et e contrario, sicut imaginem
801 13| illud Apostoli ad Rom.: «Cui exhibetis vos servos ad oboediendum,
802 6| potest desinere, nisi per exhibitionem esse antichristi.~Concedendum
803 8| quam tamen relationem nihil exigitur extra Deum esse.~Hoc, itaque
804 8| est laudatio, passio, non exigunt subiectum aeternum aut ens
805 8| alietatem, nisi inter simul existentia, tunc concedet, quod tales
806 3| abscessit ab eis, sed illis existentibus, sicut oportebat, illa mansit
807 10| Nec quisquam de Deo optime existimat, qui non eum omnipotentem
808 11| Verba enim fati dicunt exitum rerum in esse a divina voluntate.
809 3| Idem in eodem: Quod expectatio rerum fit contuitus, cum
810 4| de proposito nostro nos expediamus. Dicamus ergo: si aliquid
811 17| subdit arbitrio iudicantis, explere sententiam.~Secundum Bernardi
812 8| impressa nobis est, verbis explicem: ea est, qua iustum est,
813 21| hac materia disputayinius.~Expliciunt quaestiones magistri Roberti
814 8| praeterita. -- Eodem modo exponendum est si dicam «poterit».~
815 7| scientiam defecturam. Et sic exponit Magister in Sententiis. --
816 5| quodcumque fieri ab illa debet, exprimitur.» «Haec exemplaria rerum
817 10| non esset, sed ab aeterno extitisset, sicut ponit Aristoteles ,
818 8| relatio tum denominatur ens ab extremitate, quam ipsa relatio denominat,
819 17| etiam ad recipiendum ab extrinseco datore antequam receperit.
820 2| respicit omnia.» - Item Ezechiel (cp. ): «Haec dicit Dominus:
821 2| propositio sit vera, patet. Faber enim ferri non bene faceret
822 2| sensus et inmaginationis fabricator novit vel per se ipsum vel
823 12| eius ex nostra voluntate faceremus. Quod cum ita sit, hoc quoque
824 21| proportionantur ut causata. Ergo si tu faceres te bonum esse et Deus fecit
825 10| duae causae proximae hoc faciant, est impossibile. Sed Deus,
826 2| non sunt absconditae a facie mea et non fuit occulta
827 11| libero arbitrio facta vel facienda astrologi ex constellationibus
828 16| sic quasi unum ista duo facienti assignandum est unum nomen
829 2| seire.~Item: nullus bene faciet instrumentum, quod ad aliquid
830 6| protensionis temporis. Sed non est facile de simplici statu aeternitatis
831 9| hac iam posita soluta de facili omnes aliae solvi possunt.
832 21| verbo nullo adiuvante omnia facio quae volo, sic flat liberum
833 20| Ergo de regno eius est et factura eius est.~Item: omne bonum
834 3| non prohiberentur. Et hoc facturi praeviderentur ab eo, qui
835 3| peccatum non placet, sed facturos esse praedixit, quem nihil
836 12| quod imperavit; malique facultatem ad hoc tantum dedit, ut
837 17| In creatore autem huic facultati essentiale est eligere bonum,
838 6| significari, quod sit posse ad falsitatam simpliciter in futuro non
839 6| veritatem, sed continuatam cum falsitate, quae sine initio est, potuit
840 7| nulla possibilitas respectu falsitatis poterit ei inesse. Ergo
841 17| oppositum iudicare, utrum verum falsumve sit, utrum bonum an malum,
842 12| Item: quis sapiens pater familias si domum sibi aedificat,
843 15| Sed ne prolixitas pariat fastidium plurium testificationi supersedemus.~
844 11| ex reliquo. Ordo namque fatalis ex providentiae simplicitate
845 8| oppositiones, aut cogemur fateri enuntiabilia nihil aliud
846 1| divinatio et prophetia, fatinecessitas, gratia, coactio pertemptationem
847 1| invenimus, quae soli gratiae favere videntur, et quaedam, quae
848 10| operante, vel quod ipse non fecerit, sicut esset, si materia
849 3| novit.» -- Et paulo post: «Fecerunt ergo peccatum ludaei, quod
850 15| locutus sum et neglexistis; fecistis malum ante conspectum meum
851 15| vel corpore, cum sint in feriora. Unde sequitur, quod malum
852 2| vera, patet. Faber enim ferri non bene faceret dolabrum,
853 10| quo operaretur, sicut est ferrum fabro et lignum carpentario. ~
854 6| quod omnia de necessitate fiant. -- Videtur iterum, quod
855 15| de definitionibus rectae fidei : Libertati arbitrii sui
856 8| multitudinem. Firmiter igitur et fideliter supponimus unum solum aeternum,
857 15| conservabunt te et in perpetuum fidem placitam facere. Apposuit
858 3| V: «Haec omnia priusquam fierent, erant in notitia facientis.» --
859 5| complexus est. Plenius his figuris est, quas Plato ideas vocat
860 18| corruptionis in libertatem gloriae filiorum Dei.»~De utraque istarum
861 15| quotiens volui congregare filios tuos quemadmodum gallina
862 6| necessitas propter hoc, quod non finibilis est eius veritas, et ex
863 21| et Bernardi.~Item: virtus finita non movet aliquid per infinitum.
864 2| aurem non audiet? ant qui finxit oculum non considerat?»
865 16| fixis, quam auctoritatibus firmis constet liberum arbitrium
866 17| manebit, quando tamen erit firmitas, quae nunquam flectetur
867 11| Seneca, subiungit : «rata et fixa sunt fata et magna atque
868 16| Cum itaque tam rationibus fixis, quam auctoritatibus firmis
869 17| erit firmitas, quae nunquam flectetur et securitas, quae nunquam
870 15| potest fieri et potest non fleri. Si enim necesse est fieri,
871 12| sine arbitrio ad utrumque flexibili. Nec potest dici, quod non
872 12| liberum arbitrium est homo flexibilis ad peccatum. Ergo etc.~Nec
873 11| gignat. Ea est ex Dei parte fluens veritas sempiterna. Ex quo
874 12| potestas peccandi defectus et fluxibilitas est et corruptibilitas est.
875 2| sine voluntate Dei et quod foenum agri post paululum mittendum
876 8| praedicatio per se gratia formae, a qua nomnina haec imponuntur,
877 20| causa eius materiali et formali, consequens est quaerere
878 5| fiunt et ad quas cuncta formantur. Hae immortales, immutabiles,
879 17| arbitrum mittitur, quia illum formula includit, et certos quos
880 12| sub genere bonorum. ~Ista fortassis plenius infra patebunt.
881 14| quod vult; et hoc vel per fortiorem voluntatem agentem oppositum,
882 4| sedisse me vidente. Ergo multo fortius non potes non sedisse Deo
883 15| Hieronymus, «Simeon et Levi fratres consummaverunt iniquitatem
884 15| Hoc et de Cain et Abel fratribus, hoc etiam de Jacob et Esau
885 8| esse aeternum - licet nos frequenter addiderimus et conculcaverimus
886 9| etiam ab effectu suo nequeat frustrari, sed eius effectum esse
887 3| quando ab illo petituri fueramus et quos et de quibus rebus
888 3| Non enim nescivit, quae fuerat creaturus; nec aliter scivit
889 15| malo et confusio, conscii fuga, appetitus occultationis,
890 15| conscium et testem mali facti fugimus, nisi quia iure inde redargui
891 | fuistis
892 8| omni creatura «illam fuisse futuram», ab aeterno fuerunt vera.
893 6| contingentiae rerum ad hoc futurarum contingentia et per viam
894 15| filios tuos quemadmodum gallina congregat pullos sub alas
895 2| falsum est et contra omnes ganctos. Nec flat vis de huiusmodi
896 4| Erit ergo semper verum et gb aeterno fuit verum: ergo
897 15| hoc etiam de Jacob et Esau geminis intelligendum est ac sciendum
898 6| Totum igitur quod in his generat caliginem est, quod contingentia
899 8| esse, si unum quid solum generetur, vel si musca nascatur.~
900 2| fides etiam et societas generis humani et una excellentissima
901 19| potest ab Augustino Super Genesim ad litteram. ~Distingui
902 15| cavisse? Nam et motus pudendos genitalium membrorum potuimus cavisse
903 8| Filium principium est», quia genuit eum. Et idem in IV De Trinitate: «
904 8| potuit aliter liberasse genus humanum, quam liberavit
905 11| quae divina simplicitas gerenda disposuit mobilem nexum
906 11| immutabilem simplicemque gerendarum formam rerum esse providentiam,
907 11| omnium, quae ex libero nostro geruntur arbitrio. lpsa quoque omnia
908 11| cum causa causam ex se gignat. Ea est ex Dei parte fluens
909 21| collocandum?~Item: utrum gignens, an genitum, an procedens? ~
910 8| est et Pater est et Pater gignit Filium et Spiritus sanctus
911 15| volueritis neque audieritis me, gladius devorabit vos.»~Item idem : «
912 19| cum illam accepisset ad gloriam, convertit sibi in contumeliam.»~
913 18| Quod enim placet vel in quo gloriatur quis per se delectabile
914 12| perinde peccaret, sed ut gloriosior appareret si non peccaret,
915 19| paradiso habuit inferiores gradus consilii et complaciti,
916 11| ait : «Fatum appello, quod Graeci Imarmenen id est ordinem
917 2| praemiorum atque poenarum, gratiarum et retributionum, in ista
918 17| indifferentium et solum ex gratia gratuitorum et ex defectione malorum,
919 21| quaestiones magistri Roberti Grossetet. ~
920 8| autem dominandi, creandi et gubernandi et huiusmodi non, sed modis
921 17| superioris iudicis sententia habeatur. Et sic alicubi in iudicio
922 6| sunt contingentia, quae non habebunt non-esse post esse, sicut
923 17| bene, quod ibi habebimus, habemus in nostra potestate. --
924 8| supra ipsam substantiam non habentem huiusmodi comparationes,
925 8| relationibus non initiatis, nullam habentibus essentiam extra essentiam
926 4| nescire A aut non. Si non, habeo propositum, scilicet quod
927 8| Ergo si relationes istae haberent essentias praeter essentias
928 10| voluntate.» -- Item: «Quid habes, quod non accepisti?»~Non
929 5| patitur.» ~Ex his patenter habetur, exemplaria esse necessaria,
930 17| decidendi vel deserendi eam, si habita est. -- Et hoc videtur cogere
931 17| in homine, qui aliquando habitam amisit. Non enim intelligendum
932 15| de te, sed de illo, qui habitat in te.» ~Item Augustinus : «
933 12| sponte iam inclinata actu vel habitu deorsum et ad malum. Et
934 8| consideretur secundum istam habitudinem ad creata, quod omnia optime
935 8| saltem concederet, tales habuisse veritatem sine initio: «
936 18| potest non velle quod vult. Haee est itaque libertas a necessitate,
937 8| creaturas, et utriusque harum duarum erant correlationes
938 2| Infirma perrumpere luce. ~Haut sic magni conditor orbis ~
939 2| manifesti sumus.» - Item ad Hebraeos (4): «Omnia nuda et aperta
940 16| Deus, angelus, homo, sed hi non potentes amittere, iste
941 8| sed natura. ~Verbum vero Hilarii si nunc prius esset auditum,
942 17| radix est, quae movet se hine ad rationis, hinc ad actum
943 15| Deuteron. : «Testes invoco hodie caelum et terram, quod proposuerim
944 10| individuo peragunt: totum quidem hoe et totum illa, sed ut totum
945 2| Phoebum ~Melliflui canit oris Homerus. ~Qui tamen intima viscera
946 15| Item Augustinus super Joh. homil. 3 : «De voluntate quisque
947 5| effingitur, permanet et hominibus laborantibus et intereuntibus
948 2| religio et ad quid Dei cultus, honor et preces adhibentur? Nec
949 21| quia talis motio in velle honum indifferens aliquid est
950 17| immo ab eo quod tota natura humana peccavit et corrupta est
951 2| Cicero: «Si Deus ignorat res humanas, nec advertit, quid agimus,
952 2| etiam et societas generis humani et una excellentissima virtus
953 2| et eidem consulunt rebus humanis non solum universis, verum
954 11| Describunt de stellis mores humanos. Cum libero arbitrio me
955 8| potuit aliter liberasse genus humanum, quam liberavit et huius
956 2| veniantque- ~Uno mentis cernit in ictu, ~Quem, quia recipit omnia
957 3| contuitus, cum venerint; idemque contuitus fit memoria cum
958 9| omnes aliae solvi possunt. Ideoque dicendum, quod revere praedestinatio
959 11| consequeretur praemium. Sic igitut patet, quod voluntas a nullo
960 15| Apposuit tibi aquam et ignem: ad quod volueris porrige
961 17| liberum arbitrium, «ipse Iiber sui» propter voluntatem, «
962 20| consequens sit etiam a Deo; Iicet enim artificium aliquod
963 17| voluntati, tamen forte in se Iimitatum est et iudicat semper prout
964 15| super terram. Posuit timorem ilius super omnem carnem et dominatus
965 9| totum; et sic non valet illatio. Sic ergo patet, quomodo
966 8| Ideo neque hinc, neque illinc ex tali pluralitate aeternorum
967 | illos
968 8| posset manum reducere sub sua illuminatione, et amovere cum vellet,
969 2| alium. Igitur cum sensus et imaginatio sint instrumenta ad comprehensionem
970 16| exemplato et e contrario, sicut imaginem sigilli in cera ab illo
971 21| quoquomodo intelligendum, imaginemur lineam aliquam infinitam
972 11| Fatum appello, quod Graeci Imarmenen id est ordinem seriemque
973 8| et divina excellentissime imbutus, multo perspicatius et limpidius
974 16| creatore propter vicinae imitationis similitudinem. Quae tamen
975 17| habent propinquissimam, imitatoriam similitudinem, necesse est,
976 17| iudicantis, ut eius sententiam imitetur. Sed qui se subdidit alterius
977 11| stellis, cuius sublimitas est immediate iungi Deo et ab eius aeterna
978 10| Verbum. ~Item: ut dictum est, immediatissima causa omnis conditae essentiae
979 10| conditam essentiam. Sed agens immediatissimum sibi omnino sufficiens nulloque
980 10| eiusdem essentiae efficere immediatius. Ergo cum aliquo agente
981 2| creaturae amplissima quadam immensaque republica». -- Item idem
982 15| cogitur necessitate, non immerito iustam vel iniustam beatitudine
983 5| vivantque non vita mortali, sed immortali, ipsae rationes sunt necessariae;
984 8| aeterna? Unde in libro de immortalitate animae ait: «Quid enim tam
985 11| Boetius : «Manifestum est immutabilem simplicemque gerendarum
986 5| esse rei in tempore, ex immutabili sequitur mutabile et ex
987 17| oppositum, cum ipse sit omnino immutabilis, sed ut sit in eo potestas
988 6| necessitati illi, quae est immutabilitas praesentialis veritatis
989 4| aeternaliter, semper similiter et immutabiliter. Quare, quod scit, non potest
990 14| praedicto casu, vel aliis impedientibus instrumenta motiva, quominus
991 8| suppositiones nostras praedictas impedire.~Et nota, quod cum dicitur «
992 20| ruendi. -- Sic ergo non impedit haec ratio, quin a Deo sit
993 12| sed per confirmationem impeditur haec potentia, ne possit
994 11| Quod si ad oppositos actus impellant haec duo motiva, sine dubio
995 15| vitio ad malum videamur impelli, qui nec bonum sine voluntate
996 17| quandoque moderari, prout impellit misericordia. Et sic est
997 14| quominus oboediant voluntati imperanti. Mentitur itaque ex voluntate
998 2| intelligibili aula summi imperatoris aut iubeatur, aut,permittatur,
999 12| facere, bonum scilicet quod imperavit; malique facultatem ad hoc
1000 2| ordinem divino subditum imperio latere nos potius, quam
1001 8| pravae intelligentiae tollit impietatem, postquam dixit «maiorem
1002 3| mutabilem in scientia Huic ergo impietati primo resistendum est per
1003 17| non incumbit necessitas implendi arbitratum, sed relinquitur
1004 2| non caelum et terram ego impleo?» -- Item, ad Cor. (II,
1005 21| de libero arbitrio finem imponendo istas tamen posterius quaestiones
1006 8| intelligimus in suis verbis aut eis imponimus aliquid falsum et veritati
1007 8| formae, a qua nomnina haec imponuntur, quae scilicet aeterna dicitur
|