1-creat | creav-impon | impor-pende | penet-subdi | subic-xxxi
bold = Main text
Par. grey = Comment text
1508 10| est causa primaria totam penetrans causam secundariam et proximam,
1509 4| ipsas ab his conditionibus penitu abstractas.~Sed dicetur
1510 10| operentur et quod totum singula peragant opere individuo, numquid
1511 10| equo, quorum uterque totum peragit iter et quamlibet itineris
1512 10| singula opere individuo peragunt: totum quidem hoe et totum
1513 10| mutat affectum; roborat, ut perducat ad actum; servat, ne sentiat
1514 10| Sic ergo videtur, quod pereat esse liberi arbitrii, vel
1515 5| infatigabiles. Itaque homines quidem pereunt, ipsa autem humanitas, ad
1516 7| suum actum et nunquam tamen perfecte deducitur, quia est ad infinitatem
1517 7| est etiam in illo actu perfectibile. Ergo si in Deo est posse
1518 7| sine actu, est ipso actu perfectibilis. At hoc est impossibile,
1519 7| est impossibile, cum sit perfectissimus.~Item: In aeternis nihil
1520 17| quidem. quod liberum sui est, perfecto ubi peccat, ipse se iudicat;
1521 2| sunt agnita; sic et post perfectum respicit omnia.» - Item
1522 10| operatur in vobis velle et perficere in bona voluntate.» -- Item: «
1523 10| coeptum sit pariter ab utroque perficitur, ut mixtim, non singillatim,
1524 12| Datum est autem non ut perinde peccaret, sed ut gloriosior
1525 2| remunerabit. Quod si est, perit pietas, sanctitas et religio.
1526 5| ad quam homo effingitur, permanet et hominibus laborantibus
1527 2| imperatoris aut iubeatur, aut,permittatur, secundum ineffabilem iustitiam
1528 8| simplex, sed composita et permutabilis. -- Et huius exemplum, quale
1529 8| sanctissimi viri est a nobis perperam aliquid interpretandum,
1530 17| infallibilis securitas verae et perpetuae beatitudinis, quia nisi
1531 19| cogitando de suae beatitudinis perpetuitate, quod non videtur.~Item
1532 17| boni et beatitudinis suae perpetuitatem et eiusdem perpetuitatis
1533 15| servare, conservabunt te et in perpetuum fidem placitam facere. Apposuit
1534 2| pelagi radiorum ~Infirma perrumpere luce. ~Haut sic magni conditor
1535 18| habitis de divisione ipsius perscrutandum. ~Cum igitur libertas consistat
1536 12| nec esset vel praemium perseverantis in bono.~Itaque si non fuisset
1537 8| essentia, et tamen nulla persona est alia, nulla notio est
1538 8| pluralitatem, ut cum dicitur: «tres personae aeternae sunt», vel «notiones
1539 4| quin viderem eum. Sed Deus perspicacius et verius videt futura,
1540 8| excellentissime imbutus, multo perspicatius et limpidius quam nos novit
1541 21| non, non determino, sed perspicue videntibus investigandum
1542 1| fatinecessitas, gratia, coactio pertemptationem vel vim aliquam ad peccandum.
1543 17| liberum» ad voluntatem proprie pertinet. -- Unde Augustinus in Hypognostico : «
1544 2| religio. Quibus sublatis perturbatio vitae sequitur et magna
1545 17| Boetius, iudicium habet pervicacius et voluntatem incorruptibiliorem
1546 8| causalitate. Eodem modo, si pes ab aeterno fuisset in pulvere,
1547 3| necessarium sit, priusquam petatis ab eo. Nec ita ex aliquo
1548 8| quod ipse intelligat devote petendum, et ut inveniamus sollicite
1549 3| etiam quid et quando ab illo petituri fueramus et quos et de quibus
1550 8| futuritio.~Item talia dicta «Petrum fuisse futurum» et «Paulum
1551 6| infirmo et adhuc versanti in phantasmatibus temporalibus. ~
1552 8| est, quod omnes tam pie philosophantes, quam alii de his dubitaverunt
1553 8| commendatus et approbatus, philosophia mundana et divina excellentissime
1554 2| Boetius in libro consolationis philosophiae sic mellifluo cecinit ore:~«
1555 11| Boetius in libro Consolationis philosopliae IV: fatum esse idem cum
1556 2| ore:~«Puro clarum lumine Phoebum ~Melliflui canit oris Homerus. ~
1557 11| superstitiose, sed id, quod physice dicitur causa aeterna rerum.»~
1558 8| manifestum est, quod omnes tam pie philosophantes, quam alii
1559 2| et magna confusio. Atque pietate adversus Deum sublata fides
1560 8| Non igitur in verbis tam pii, tam scii, tam sanctissimi
1561 12| secundum hoc non arguit pimum argumentum, quia ipsum non
1562 5| habet rerum natura, hominum, piscium, arborum, ad quae, quodcumque
1563 8| esse dictorum verborum eius pium intellectum: novit ipse
1564 15| arbitrii ostendit. Ut enim placere potuit ille, qui deliquit,
1565 15| te et in perpetuum fidem placitam facere. Apposuit tibi aquam
1566 15| mors, bonum et malum: quod placuerit ei dabitur illi.»~Item eodem : «
1567 15| potuit peccare iste, qui placuit. Non enim a iusto Deo aut
1568 2| Item Psalmista: «Qui plantavit aurem non audiet? ant qui
1569 15| sed libertas voluntatis. Plena sunt utriusque testamenti
1570 17| securitatem infaillibilem, de plenitudine libertatis est infallibilis
1571 12| voluit.» Ad haec faciunt illa plilosophi: «potestates rationales
1572 8| se considerata absolute plures recipit praedicationes,
1573 17| est illa.~Praeterea sunt plurima duo opposita, quorum utrumque
1574 2| iustitiam praemiorum atque poenarum, gratiarum et retributionum,
1575 2| aequilibrare praemia et poenas meritis atque delictis.
1576 2| republica». -- Item idem de poenis purgatoriis: «Si a vita
1577 11| insinuat et versus ille poetae : «Desine fata Deum flecti
1578 14| Vult namque non mentiri. Et ponamus, quod non vult mentiri.
1579 20| suae materiae, scilicet ponderis, et huiusmodi corruptionem
1580 20| construxit. Ipse enim molem et pondus, ad quae sequitur corruptio,
1581 20| ratiocinatio cogit Manichaeos ad ponendum duo principia : unum principium
1582 8| essentiam divinam. Et ideo non ponetur ex vi talis sermonis aliqua
1583 8| qua tamen pluralitate non ponitur nisi simplex et indivisa
1584 12| et iterum: «peccant qui ponunt potentiam in genere malorum.»~
1585 12| malorum, quia horum opposita ponuntur sub genere bonorum. ~Ista
1586 15| ignem: ad quod volueris porrige manum tuam. Ante hominem
1587 18| secundum unam conditionem ibi positam, inaequaliter secundum aliam
1588 17| arbitrii ab aliis auctoribus positas, quod talis vertibilitas
1589 15| 15-~ ~Positis rationibus, quae liberum
1590 4| sui ipsius corruptionem, possem necessario inferre: Socrates
1591 15| erubescimus de aliquo, nisi possemus idem factum cavisse? Nam
1592 21| liberum arbitrium quaeri possent, ad quae solvenda vel pauci
1593 7| possibilitas cassa. Sed actus huius possibilitatis est falsitas sine initio.
1594 15| et quia, cum omnes idem possimus, diversa facimus? ~Itaque
1595 21| potest, utrum omnia ista possint ex se, an nullum, an aliquid
1596 2| quia recipit omnia solus, ~Possis verum dicere solem.»~Item
1597 15| quia iure inde redargui possurnus, cum in nostra sit potestate,
1598 8| secundum prioritatem et posterioritatem cognitionum angelicarum.
1599 4| non potest non scire in posterum, licet ipsum, quod scitum
1600 15| quae sunt super terram. Posuit timorem ilius super omnem
1601 8| est summe rationale. ~In potentiis autem irrationalibus non
1602 11| haec duo motiva, sine dubio potentior est potestas et impulsus
1603 13| iam se sponte subdidisset potentioris doniinio et de iugo servitutis
1604 13| impotentis. Et si ex hac potentis potestate posset impotens
1605 12| Neque enim aliter spontaneum poterat habere bonum, nisi ea, quae
1606 6| in futuro, non ideo, quia poterunt haec praemissa desinere
1607 16| probat, ut patet inspicienti, potestque sic breviter contexi eius
1608 15| pudendos genitalium membrorum potuimus cavisse in primo parente,
1609 12| animantia datum est homini potuisse peccare ob praerogativam
1610 21| sunt in radice unum, ut in pradictis dictum est.~Item: cum ita
1611 17| iudicio rationis naturaliter praecedente actum voluntatis. lpsius
1612 9| et habet necessitatem non praecedentem subjectum, sed subsequentem,
1613 8| hoc est Patrem causaliter praecedere Filium. Quod ipsa veritas
1614 8| causatum factum vel creatum praeceditur a sua causa non solum causa,
1615 15| sui. Adiecit mandata et praecepta; si volueris mandata servare,
1616 8| Patre, sed aequalem. - Haec praecessio causalitas est, quam significat
1617 15| scripturae auctoritas, quae praecipit vel prohibet, consulit,
1618 8| essentia, supra quam fundatur praecise ipsa relatio et a cuius
1619 3| redditurus.» Idem: «illud autem praedestinandum erat, quod nondum erat,
1620 10| habet cum praescientia et praedestinatione. Cum igitur ex dictis patens
1621 9| penitus causa sufficiens praedestinatori, quae etiam ab effectu suo
1622 9| Et sit A aliquis effectus praedestinatus fieri a rationali creatura.
1623 16| de Deo sub nullo genere praedicainentali continetur. Ergo non univoce
1624 16| posterius, ut comparantur decem praedicamenta respectu eius, quod est
1625 16| continetur sub genere aliquo praedicamentati; dictum vero de Deo sub
1626 21| posset, utrum esset in genere praedicamentorum an extra? si in genere,
1627 8| hic, quod de homine plura praedicantur, quae non de homine albo
1628 8| essentiam et hanc aeternitatem praedicat ad rem non aeternam, sive
1629 8| aeternitatem suscepit aeternitatis praedicationem eius correlata laudatio.
1630 8| absolute plures recipit praedicationes, quas non recipit, cum fuerit
1631 8| essentiam multiplicatio praedicationum essendi, et etiam ipsa relatio
1632 8| aeternum esse et aeternum, sic praedicatum nullam dicit essentiam et
1633 8| denominationem essendi, qua praedicatur de relatione, quod ipsa
1634 11| constellationibus nituntur praedicere. -- Si itaque fatum secundum
1635 7| patet, ut videtur, quod praedictae suppositiones falsae sint. ~
1636 17| Secundum Bernardi auctoritatem praedictam videtur dici «Liberum» eo
1637 8| videbantur suppositiones nostras praedictas impedire.~Et nota, quod
1638 14| agentem oppositum, ut in praedicto casu, vel aliis impedientibus
1639 18| hac libertate continetur praedieta vertibilitas, quam diximus
1640 8| indivisibilior, sit prius et post, praediximus, quod in aeternis est prius
1641 10| materia esset increata et praeiacens, sicut dicit Aristoteles,
1642 18| condicione ceteris animantibus praelati sumus. ~Potest et alio modo
1643 20| nisi sit de regno suo, sed praemiat vel punit libertatem arbitrii.
1644 15| egisse; similiter si iuste praemiatur.~Item: cur erubescimus de
1645 12| cui esset sola retributio praemii. ~Sed forte alicui videbitur
1646 2| secundum ineffabilem iustitiam praemiorum atque poenarum, gratiarum
1647 6| ideo, quia poterunt haec praemissa desinere esse, sed ut dictum
1648 8| dicamus, primo quaedam praemittentes, quae ad propositum nostrum
1649 4| praemissarum sit necessaria, ut praeostensum est, non videtur modus evadendi,
1650 20| est a Deo.~Item: nullum praerniat vel punit nisi sit de regno
1651 12| homini potuisse peccare ob praerogativam liberi arbitrii. Datum est
1652 3| Respondebimus Dominum praescium futurorum praedixisse infidelitatem
1653 4| cursum tuum futurum sicut praesentem, non posset esse, quin viderem
1654 6| quae est immutabilitas praesentialis veritatis in his de praeterito
1655 10| sponte relinquere adiutorium praestitum vel non praestare, ut in
1656 17| optatorum potestatem magis praesto et efficaciorem.~
1657 8| contrarium, haec nostra praesumptio et nostrum vitium, et non
1658 | Praeterea
1659 3| contuitus fit memoria cum praeterierint; omnis porro intentio, quae
1660 7| potentia enim non est respectu praeteriti. Ergo nulla possibilitas
1661 6| necessarium, quod neque secundum praeteritum, neque secundum praesens,
1662 10| ut tantutm in primo illud praeveniat in ceterisque comitetur:
1663 10| comitetur: ad hoc utique praeveniens, ut iam sibi in ceteris
1664 3| prohiberentur. Et hoc facturi praeviderentur ab eo, qui novit, quid quisque
1665 8| adiectam detetminationem omnis pravae intelligentiae tollit impietatem,
1666 11| fata Deum flecti sperare precando.» Quem versum cum quodam
1667 2| quid Dei cultus, honor et preces adhibentur? Nec enim peccata
1668 8| quomodo respondendum est primae rationi et aliis etiam omnibus,
1669 3| incommutabilis veritas, ibi principaliter atque incommutabiliter sunt
1670 11| divina ratio in summo omnium principe constituto, quae cuncta
1671 20| Manichaeos ad ponendum duo principia : unum principium boni et
1672 8| quam intelligit Augustinus «principiatio» et haec, quam intelligit
1673 8| significat Augustinus per nomen «principii», cum dicit de Trinitate
1674 8| scilicet, quod Pater est Filii principum, aeque propinguum esset,
1675 16| definitiones.~Anselmus igitur priorem modum sequens unam investigavit
1676 8| hoc solum est secundum prioritatem et posterioritatem cognitionum
1677 19| arbitrii, reliquis sese privavit. In eo autem abusus est,
1678 17| Bernardus suprapositae ad probandum, quod posse peccare bonum
1679 15| auctoritatibus liberum esse probantibus, ne tamen haec copia magis
1680 15| copia magis inopes faciat probare volentes ipsum esse, quasdam
1681 15| quibus ex parte eius esse probatur.~Scribitur namque in Ecclesiastico : «
1682 10| tenent superius obiecta, quia proceditur velut si gratiae et liberi
1683 21| conditione, ut prius erit processus in infinitum. ~Quid ad istud
1684 2| possit et potest. Quid enim prodest, ab homine aliquid esse
1685 12| potentia, ne possit in actum prodire.~Sed semper quaeri potest,
1686 17| autem iudicium, quia iuste profecto, si peccat, patitur quod
1687 10| non vicissim per singulos profectus operentur, non partim gratia
1688 15| possit, aliqua exempla sunt proferenda : Adam de paradiso eicitur;
1689 2| recipiunt aliquid contra ipsos proferendum. Ait Seneca: Sic vivendum
1690 15| boni ac mali capacem etiam profitemur. Sed ab hac tantummodo iniuria
1691 2| circumspicientes omnes vias hominum et profundum abyssi et hominum corda
1692 16| Sed antequam ulterius progrediamur. et rationem aliquam communem
1693 3| bonum facere voluissent, non prohiberentur. Et hoc facturi praeviderentur
1694 15| auctoritas, quae praecipit vel prohibet, consulit, laudat, vituperat,
1695 15| Eodem modo, si non in cassum prohibetur, et si non in cassum consulitur
1696 15| arbitrium esse praeceptum , prohibitio, consilium, laus et vituperium,
1697 20| probat Augustinus et valde prolixe probat hoc. Sed liberum
1698 15| vituperat, minatur poenam, promittit praemium, redarguit, corripit,
1699 18| obstaculo habet in potestate prompta et apprehendere eligendum
1700 11| peccavi, ego peccavi, ut ita pronuntiem iniquitatem meam Domino,
1701 15| occultationis, timor et odium propalationis, in malo rernordens et coarctans
1702 4| Iudaeorum, et adeo certum est prophetae futurum, sicut nobis praesens,
1703 15| Jerusalem, quae occidis prophetas et lapidas eos, qui ad te
1704 1| de futuro, divinatio et prophetia, fatinecessitas, gratia,
1705 8| immo sine dubio multum propinguius, quia ab Augustini verbo
1706 17| quia in his, quae habent propinquissimam, imitatoriam similitudinem,
1707 17| voluntarium ut Deo. Velle enim propinquissime cadit super esse. ~Item:
1708 10| prima non efficiat etiam propinquius? Numquid si causa secundaria
1709 8| praesens reperire possumus: proponamus itaque, quod radius idem
1710 1| igitur eius esse sit dubium, proponantur, quae eius esse penitus
1711 17| vel fugiendum voluntati proponere. Nec tamen ipsa ratio aliquam
1712 21| creatura, cuius appetitum proportionalem non contingit reperiri in
1713 21| tacit esse. Causae enim proportionantur ut causata. Ergo si tu faceres
1714 6| distinguitur, quomodo in eadem propositione ex parte aliqua est necessitas
1715 8| opposita.~Item secundum propositionem Augustini et opinionem omnia
1716 8| diceret aliquis, disciplinales propositiones non esse veras antequam
1717 6| contingens. Numquam tamen ex propositionibus necessariis sequitur conclusio,
1718 4| respondeamus, plenius de proposito nostro nos expediamus. Dicamus
1719 15| hodie caelum et terram, quod proposuerim vobis vitam et mortem, bonum
1720 11| rationem et vires animae proprias usque in suum corpus.~Est
1721 2| quia nec eas recipiunt, de propriis auctoritatibus quas recipiunt
1722 | proprio
1723 12| possibilitatem homini inserendo, proprium eius fecit esse, quod velit,
1724 11| quas in aeterna veritate prospexerit, inferiorem rationem et
1725 2| aliquis in pectus intimum prospicere possit et potest. Quid enim
1726 19| aliud contraxit offensam protoplastus, nisi per quod potuit ne
1727 11| voluntaries dirigere, ut proveniant motus voluntarii et opera
1728 2| quae ex arbitrii libertate proveniunt praesentia contuetur.» --
1729 2| autem intuetur cor.»- Item Proverbiis, (c. ): «Omnes viae hominum
1730 10| intelligenti; sed quod duae causae proximae hoc faciant, est impossibile.
1731 10| penetrans causam secundariam et proximam, et non solum ipsam, sed
1732 10| Nihil enim potest esse tam proximum alicui essentiae conditae
1733 18| fugiendum, et qui sic facit, prudenter ut vir consilii ~facit;
1734 11| insinuat Augustinus super Psalm. XXXI dicens: «Describunt
1735 2| sensum Domini? etc. -- Item Psalmista: «Qui plantavit aurem non
1736 15| factum cavisse? Nam et motus pudendos genitalium membrorum potuimus
1737 12| iustam poenam. Stat enim sic pulchiritudo iustitiae retributionis,
1738 12| illam quantum scit et potest pulchram et stabilem et nulla ex
1739 12| nihil deperit integritati et pulchritudini universi. Id enim, quod
1740 12| defectus integritatis et pulchritudinis universi, nisi ut dictum
1741 15| quemadmodum gallina congregat pullos sub alas et noluisti.» ~
1742 8| aperiatur nobis instanter est pulsandum.~Credimus itaque hunc esse
1743 8| pes ab aeterno fuisset in pulvere, eius vestigium ab aeterno
1744 21| imponit; sicut nec digitus puncto moto in linea. Si tamen
1745 21| aliquam infinitam erectam et punctum aliquem motum super ipsam,
1746 2| enim peccata sen merita puniet vel remunerabit. Quod si
1747 15| pro illo. Ergo si iuste punitur pro aliquo actu, potuit
1748 2| Item idem de poenis purgatoriis: «Si a vita bona numquam
1749 2| mellifluo cecinit ore:~«Puro clarum lumine Phoebum ~Melliflui
1750 1| Et Anselmus dicit: «Multi putant ad salutem vel ad damnationem
1751 1| arbitrium statuere sine gratia putantur, fuerunt quidam superbi,
1752 17| quid eligat quidve recuset, puto, quod nomen accipit : ideo
1753 17| naturalis est, scilicet qtiod per se velit id, quod in
1754 | quaecumque
1755 5| vocat, ex quibus omnia, quaecunque videmus, fiunt et ad quas
1756 15| electionem. Manet itaque ad quaerendam salutem arbitrii libertas,
1757 8| ut inveniamus sollicite quaerendum, et ut aperiatur nobis instanter
1758 20| formali, consequens est quaerere de eius causa efficiente,
1759 21| modo a Deo. ~His duobus quaesitis quaeritur de tertio, utrum
1760 1| dubitatio, quaestionum prima est quaestio «an sit»? Ideo, cum ad esse
1761 1| esse potest esse dubitatio, quaestionum prima est quaestio «an sit»?
1762 | quale
1763 4| inest; et hoc est verum, qualemcunque modum essendi habeat in
1764 8| aeternarum, cum tamen de qualibet tali relatione dicatur,
1765 | qualis
1766 16| divinitas est; in creatura qualitas est et divinitas non est.
1767 16| alterius substantiae vel qualitatem vel quantitatem alterius. ~
1768 21| secundum hoc in alia specie qualitatis collocandum?~Item: utrum
1769 10| uterque totum peragit iter et quamlibet itineris partem. ~Sed si
1770 16| substantia magis est ens, quam quantitas. Nec tamen ista propter
1771 16| substantiae vel qualitatem vel quantitatem alterius. ~Item: liberum
1772 12| tria bona esse A, B, C; quartum et quintum sint D et E.
1773 8| extra suas extremitates et quarum multiplicitas nullam facit
1774 15| probare volentes ipsum esse, quasdam hic interserimus, quibus
1775 12| lgitur aggregatum ex his quattuor, scilicet A, B, C, D, melius
1776 3| fecisse. Non propterea enim quemquam Deus ad peccandum coegit,
1777 | quibusdam
1778 17| rationis est substantia et quiditas liberi arbitrii, quia in
1779 17| peccandi et non peccandi esse quiditatem et essentiam liberi arbitrii
1780 | quidquid
1781 17| discernendo, quid eligat quidve recuset, puto, quod nomen
1782 12| esse A, B, C; quartum et quintum sint D et E. Sed sit D melius
1783 | quippe
1784 | quisquam
1785 17| appeteret unus homo aliquid, quja alius apprehendit idem.
1786 20| quod sic opponi posset : a quocunque liberum arbitrium est, ab
1787 8| voluntarii; ergo non necessarii. Quod-enim voluntarium non est necessarium.
1788 21| videtur facere.~Est enim anima quodammodo omnia , et hoc tam apprehensione
1789 14| impedientibus instrumenta motiva, quominus oboediant voluntati imperanti.
1790 21| determino. Ad istud tamen quoquomodo intelligendum, imaginemur
1791 | quot
1792 | quotiens
1793 4| Ergo nunquam fuit verum; quqd est manifeste falsum. Erit
1794 17| adicitur arbitrio, quam huic radici, cuius essentia est et libera
1795 2| terrae ~Non valet aut pelagi radiorum ~Infirma perrumpere luce. ~
1796 10| coloratum, efficitur in obiecto radiositas colorata et color radiosus,
1797 10| Nihil enim est in colore radioso, quod non efficiat color
1798 10| radiositas colorata et color radiosus, quem totum efficit color
1799 15| paradiso eicitur; Enoch e mundo rapitur. In utroque dominus libertatem
1800 11| introduxisset Seneca, subiungit : «rata et fixa sunt fata et magna
1801 12| epistola : Volens Deus, rationabilem creaturam voluntarii boni
1802 19| sui creatione.~Et forte rationabiliter crederet quis, quod sic,
1803 8| quia elus posse est summe rationale. ~In potentiis autem irrationalibus
1804 12| plilosophi: «potestates rationales valent ad oppo sita» et
1805 11| motus voluntarii et opera rationalia et voluntaria in corpore
1806 17| suae voluntati commensu- ~ratius et, ut insinuat Boetius,
1807 17| extrinseco datore antequam receperit. Ergo haec libertas et potestas
1808 17| habuerit illam, nec etiam ad recipiendum ab extrinseco datore antequam
1809 18| tristabile. ~Potest ergo sic recolligi divisio libertatis per hunc
1810 18| agere et pati. Cum igitur recta ratio recte diiudicaverit,
1811 17| potest. Cum enim sit per se rectitude et ideo res rectae, quia
1812 17| standi in voritate sive rectitudine, et non decidendi vel deserendi
1813 17| creaturae voluntas non sit ipsa rectitudo, nec sit illi essentiale
1814 10| eum omnipotentem credit, rectorem quoque iustissimum omnium,
1815 17| discernendo, quid eligat quidve recuset, puto, quod nomen accipit :
1816 15| fugimus, nisi quia iure inde redargui possurnus, cum in nostra
1817 15| poenam, promittit praemium, redarguit, corripit, probat liberum
1818 15| secundum opera sua unicuique redderetur in die iudicii, nisi liberum
1819 3| quid ei sit pro eius opere redditurus.» Idem: «illud autem praedestinandum
1820 8| sunt nisi una essentia.~Redeamus igitur ad propositum.~
1821 10| tota a luce superfusa et redeunte ad oculum per aerem a solis
1822 7| actum, vel non. Si potest, reducatur! Tunc sequitur, quod sit
1823 8| potestatem, ut posset manum reducere sub sua illuminatione, et
1824 7| falsum sine initio, ergo reducibile fuit in falsitatem sine
1825 8| determinat, sed ad quam refertur, utpote posterioritas antichristi
1826 15| videmus et nolle et eligere et refutare, ibi non est vis naturae,
1827 21| gratiae appositionem non refutet. Utrum tamen ita sit vel
1828 17| ant misericordia irnpulit regere.»~Et sic est de arbitrio
1829 2| cognoscit. Quomodo enim regeret sine errore res, quas ignoraret ?~
1830 2| particulas divina providentia regi? -- Item Augustinus in libro
1831 2| vestri ego novi.» -- Item Regum: Homo videt ea, quae, patent.
1832 2| singulares contingentes non reguntur casu, sed divina providentia,
1833 8| ab essentiis extremitatum relatarum et comparatarum, sicut habent
1834 2| ipsas essentias rerum non relatas ad temporum mutationes.
1835 8| a relatione correlativa relationi aeternae in Deo ad rem non
1836 8| patet cognoscenti naturam relativorum. Et quamvis ita esset, quod
1837 17| consideratorum in seipsis, non relatorum ad Dei placentiam vel displicentiam.
1838 5| Hoc ad divinam scientiam relatum est necessarium, in se autem
1839 10| agenti, libereque et sponte relinquere adiutorium praestitum vel
1840 21| posterius quaestiones de ipso relinquimus determinandas, scilicet
1841 17| Arbitrium enim proprie dictum relinquit libertatem tam ei, cui arbitratur,
1842 14| voluntas vivendi maior est reliqua et superat reliquam et,
1843 14| maior est reliqua et superat reliquam et, ut videtur, mentiri
1844 19| quae dicitur arbitrii, reliquis sese privavit. In eo autem
1845 15| initio fecit hominem et reliquit eum in manu consilii sui.
1846 14| est libera.~Dicendum, quod remanet integra voluntas non mentiendi,
1847 19| Unde Bernardus : «Sola remansit ad poenam libertas arbitrii,
1848 15| non fecisse. ~Item: unde remordet et accusat conscientia super
1849 12| haec est potentia prima remota. Et de hac loquuntur Hieronymus
1850 17| sicut est Deo. Quapropter remotiores erimus quam Deus a summa
1851 16| liberius est a servitute remotius. -- Bona autem voluntaria
1852 2| peccata sen merita puniet vel remunerabit. Quod si est, perit pietas,
1853 8| Dicit etiam, quo creatio et renovatio angelicae naturae ad ipsum
1854 21| cuius aliquod vestigium non reperiatur in aliqua creatura. Ergo
1855 21| proportionalem non contingit reperiri in homine. Et ista duo,
1856 15| ut ex praedictis patet, repleta sit auctoritatibus liberum
1857 15| disciplitia intellectus replevit illos.» ~Item Deuteron. : «
1858 2| amplissima quadam immensaque republica». -- Item idem de poenis
1859 15| odium propalationis, in malo rernordens et coarctans conscientia,
1860 3| Huic ergo impietati primo resistendum est per auctoritates, secundo
1861 19| quod potuit ne delingueret resistere suadenti. Per velle ergo
1862 2| tuenti ~Nulla terrac mole resistunt, ~Non ex atris nubibus obstat. ~
1863 2| agnita; sic et post perfectum respicit omnia.» - Item Ezechiel (
1864 4| nescivit.~Sed antequam ad istud respondeamus, plenius de proposito nostro
1865 3| facientis.» -- Idem Super Joh.: «Respondebimus Dominum praescium futurorum
1866 8| Deum esse.~Hoc, itaque modo respondebitur ad supradictas oppositiones,
1867 16| liberum arbitrium esse, restat, ut consequenter quaeratur «
1868 12| confirmatus antequam temptatus restitisset temptanti, nec esset vel
1869 18| peccati, donec per gratiam restituatur dictae libertati :~Et si
1870 12| meliorem alio. Status enim post resurrectionem melior erit statu isto nunc.
1871 19| debitor mortis, quomodo iam retinere valebat libertatem complaciti? --
1872 12| bene agens, cui esset sola retributio praemii. ~Sed forte alicui
1873 12| sic pulchiritudo iustitiae retributionis, quantum staret, si esset
1874 2| atque poenarum, gratiarum et retributionum, in ista totius creaturae
1875 2| sic: ~Cum sit Deus iustus retributor, scit aequilibrare praemia
1876 9| Ideoque dicendum, quod revere praedestinatio causa est
1877 15| arbitrium esse, quod homo facit rnalum, ad quod non cogitur a Deo,
1878 12| nec tamen totum universum rnelius. Nec est inconveniens unum
1879 11| potest, cum omne corpus omni rnente sit infirmius. Nec a bona
1880 21| arbitrium instrumentum se ipsum rnovens. Si enim ab alio moveretur,
1881 21| motio, qua libertas arbitrii rnovetur ad malum, scilicet ipsum
1882 21| Expliciunt quaestiones magistri Roberti Grossetet. ~
1883 10| Sanat, cum mutat affectum; roborat, ut perducat ad actum; servat,
1884 2| illi?» -- Item Apostolus ad Romanos: «Quis cognovit sensum Domini?
1885 15| redargutio, correptio, rubor de malo et confusio, conscii
1886 20| est, dedit potestatem non ruendi. -- Sic ergo non impedit
1887 20| ruinam faciat, nec fecit ut rueret, sed ut staret, et etiam,
1888 1| idem Anselmus: «quoniam in sacra scriptura quaedam invenimus,
1889 2| scientia ethnicorum est, qui sacrae scripturae auctoritatibus
1890 8| antequam res essent creatae, saltem concederet, tales habuisse
1891 2| naturae. Quid autem, ore suo Salvator cum dicit, unum passerem
1892 10| cum seminat cogitatum. Sanat, cum mutat affectum; roborat,
1893 8| verbis tam pii, tam scii, tam sanctissimi viri est a nobis perperam
1894 | sane
1895 8| utpote scire, intelligere, sapere, non autem eodem modo se
1896 12| universum melius.~Item: quis sapiens pater familias si domum
1897 1| autem contrarie opinentur sapienties patet. «Quidam enim sic
1898 1| rationes et contrariae sint sapientium opiniones, primo circa eius
1899 6| alterai a sciente in non scientem. Et licet modo locuti simus
1900 8| igitur in verbis tam pii, tam scii, tam sanctissimi viri est
1901 19| quod libertas triplex est sciIicet naturae, consilii et complaciti,
1902 8| est sub relationibus ad scita, manifestum est, quod plura
1903 7| eius defuisse, vel «Deum sciturum» hoc: nulli futuro eius
1904 6| nunquam creasset et nunquam scivisset multa, quae scit. ~Et ex
1905 8| sanctus catholicus, inter scriptores catholicos eminenter commendatus
1906 3| mansit ut erat. Itaque et scriptum est: antequam crearentur
1907 7| idem est posse et agere. Sea non agit nisi unum oppositorum.
1908 2| ab homine aliquid esse secretum? Nihil Deo clausum est:
1909 19| Et videtur etiam, quod secundam, quia per se potuit in bonum
1910 10| efficiens intime eiusdem causae secundariae operationem.~Si autem similiter
1911 10| primaria totam penetrans causam secundariam et proximam, et non solum
1912 4| probari:~Me sedere, dum sedeo est necessarium; et si praesentialiter
1913 4| idem sic potest probari:~Me sedere, dum sedeo est necessarium;
1914 4| necessarium; et si praesentialiter sederis me vidente, non potes non
1915 2| sciet me sessurum, postquam sedi, sed sedisse. -- Ergo scit
1916 17| in se consideratorum in seipsis, non relatorum ad Dei placentiam
1917 | seipsum
1918 2| nesciret singularia, tu multa seires, quae Deus ignoraret. Hoc
1919 | semel
1920 10| Liberum arbitrium excitat, cum seminat cogitatum. Sanat, cum mutat
1921 18| voluntarie et in aliam voluntatem semperque voluntarie et non coacte
1922 11| Dei parte fluens veritas sempiterna. Ex quo intelligitur, quo
1923 2| adhibentur? Nec enim peccata sen merita puniet vel remunerabit.
1924 11| enim pars sit huius mundi sensibilis, multas recipit mutationes
1925 2| Nihil fit visibiliter et sensibiliter, quod non de interiore invisibili
1926 2| Romanos: «Quis cognovit sensum Domini? etc. -- Item Psalmista: «
1927 10| perducat ad actum; servat, ne sentiat defectum.» Sic autem ista
1928 16| Anselmus igitur priorem modum sequens unam investigavit et invenit
1929 17| dicitur a iudicio rationis sequente actum voluntatis,, quo scilicet
1930 16| Alii vero secundum modum sequentes differenter delinierunt
1931 6| cuidam necessitati admixta, sequiturque ex parte talis contingentiae
1932 11| Imarmenen id est ordinem seriemque causarum, cum causa causam
1933 15| consenserit».~Huiusmodi testimonia seriptorum sanctorum copiosissima suppetunt.
1934 8| amovit aliquid in eodem sermone adiunctum. At hunc intellectum
1935 10| roborat, ut perducat ad actum; servat, ne sentiat defectum.» Sic
1936 13| potentioris doniinio et de iugo servitutis iam initae nullo modo per
1937 13| Rom.: «Cui exhibetis vos servos ad oboediendum, servi estis
1938 10| libro «Hypognostico» est de sessore et equo, quorum uterque
1939 | seu
1940 11| non per cursus et motus siderum medios, sed a summa ratione
1941 11| ex ordine et conversione siderurn. Nec solum secundum communem
1942 16| contrario, sicut imaginem sigilli in cera ab illo sigillo
1943 16| sigilli in cera ab illo sigillo impressa est et e contrario.
1944 18| verbaliter per verbum infinitum signatur. ~Esse autem rationalis
1945 8| illis, quorum termini nihil significant extra divinitatem vel personas
1946 6| Socrati - vel quia potest significari, quod sit posse ad falsitatam
1947 8| praecessio causalitas est, quam significat Augustinus per nomen «principii»,
1948 8| terminis nihil creaturae significatur, patet, quod penitus nullam
1949 8| difficiles sunt, et huius signum manifestum est, quod omnes
1950 15| quam ponit Hieronymus, «Simeon et Levi fratres consummaverunt
1951 15| Creavit ex ipso adiutorium simile ipsi consilium et linguam
1952 6| fuisse futurum» et sic de similibus.~Verumtamen haec est duplex: «
1953 10| ad causam primam, cur non simliter currit sermo, ut, sicut
1954 14| mentiendi, ut vivat, non tamen simplciter ex voluntate mentiendi.
1955 11| Manifestum est immutabilem simplicemque gerendarum formam rerum
1956 8| divina substantia sit una et simplicissima, tamen in ipsa sunt infinitae
1957 11| vero eorum, quae divina simplicitas gerenda disposuit mobilem
1958 11| fatalis ex providentiae simplicitate procedit.» ~Et paulo post
1959 | simus
1960 2| nihil, vel universale vel singulare Deum latet. -- Sed quia~
1961 8| relationis essentia connata ad singulas rerum habebit multas relationes,
1962 2| solum universis, verum etiam singulis.» -- Item Boetius in libro
1963 8| connascentur relationes et singulorum ad ipsum multae relationes.
1964 10| simul, non vicissim per singulos profectus operentur, non
1965 8| cadit ista relatio, est sinipliciter invariabilis. Et istae relationes
1966 3| qui novit, quid quisque sit-facturus et quid ei sit pro eius
1967 12| rationales valent ad oppo sita» et iterum: «peccant qui
1968 2| Deum sublata fides etiam et societas generis humani et una excellentissima
1969 2| Omnia opera illorum velut sol in conspectu Dei et oculi
1970 4| istam rationem illud, quod solebat dici, quod cum dicitur in
1971 8| petendum, et ut inveniamus sollicite quaerendum, et ut aperiatur
1972 8| autem dictis, quae de Deo solummodo sunt, in quorum terminis
1973 1| rationum ab eisdem datae solutiones patent, eis supersedemus
1974 15| destruere videbantur, et earum solutionibus, consequens est ostendere
1975 7| quae prius videbantur ad solvendum difficilia; et re vera sunt
1976 10| inquam verbis Bernardi sic solvuntur obiecta, ut idem dicatur
1977 2| Nec flat vis de huiusmodi sophismatibus: Deus scit me sessurum et
1978 7| aliud natura tempore vel spatio. Sed posse oppositorum naturaliter
1979 21| quia sic ex se transiret ,spatium infinitum, scilicet a Deo
1980 10| commune habet gratia quiddam speciale, quo maxime videatur libertas
1981 21| an secundum hoc in alia specie qualitatis collocandum?~
1982 10| efficiat lux. Similiter est in speciebus colorum omnium ad visum
1983 10| per aerem transeuntium. Species enim coloris in oculo meo
1984 19| enim semper coniunctum est spei,quod firmiter asserat illud
1985 15| 4 : «Et omnis, qui habet spem in ipso, castificat semetipsum,
1986 19| forte utrumque cogitabat et sperabat se non casurum, non tamen
1987 11| Desine fata Deum flecti sperare precando.» Quem versum cum
1988 19| quod non videtur.~Item si speravit non labi, cum spes sit apprehensio
1989 19| si speravit non labi, cum spes sit apprehensio futuri boni
1990 8| fuisset ab aeterno. Lux tamen splendoris causa est et prius non tempore,
1991 17| libertas ipsa naturalis et spontanea voluntatis vertibilitas
1992 12| deflecteret. Neque enim aliter spontaneum poterat habere bonum, nisi
1993 5| rationes sint sempiternae, stabiles, immutabiles, vivantque
1994 3| mirabili modo novit omnia stabiliter atque incommutabiliter.» --
1995 17| sed solum ipsa potestas standi in voritate sive rectitudine,
1996 21| ipsam, qui tamen de se vel stare vel descendere possit, nunquam
1997 12| ordinatur, per iustam poenam. Stat enim sic pulchiritudo iustitiae
1998 1| solum liberum arbitrium statuere sine gratia putantur, fuerunt
1999 8| propter alietatem existentium stibiectorum ab invicem, vel propter
2000 21| si in substantia, utrum stibstantia prima, an secunda? si secunda,
2001 18| facit; qui vero aliter, stulte. Voluntas igitur, cum sine
2002 19| ne delingueret resistere suadenti. Per velle ergo malum recte
2003 | suarum
2004 | suas
2005 13| ponatur, quod iam se sponte subdidisset potentioris doniinio et
2006 17| quia non cogit eum, qui se subdit arbitrio iudicantis, explere
2007 2| quoque rerum ordinem divino subditum imperio latere nos potius,
|