1-creat | creav-impon | impor-pende | penet-subdi | subic-xxxi
bold = Main text
Par. grey = Comment text
2008 13| in eius potestate se non subicere peccato, velut si esset
2009 4| secundum quod sunt temporalibus subiectae mutationibus, sed de scientia,
2010 17| rationis liberum non ut subiecti, sed eius, qui libertatem
2011 8| erant hae creaturae, quia subiectio caeli et terrae ad Deum
2012 8| redditur praedicatio pro subiectis corruptibilibus. Cum vero
2013 17| alterius arbitrio, aut cogitur subire sententiam iudicantis, aut
2014 17| eius pareat iudicio; non subit tamen necessitatem parendi,
2015 8| nunc unicum solum aliquid subito creatum ceteris omnibus
2016 9| necessitatem non praecedentem subjectum, sed subsequentem, quia
2017 2| Atque pietate adversus Deum sublata fides etiam et societas
2018 2| sanctitas et religio. Quibus sublatis perturbatio vitae sequitur
2019 11| addentes, quod anima rationalis sublimior est stellis, cuius sublimitas
2020 11| sublimior est stellis, cuius sublimitas est immediate iungi Deo
2021 17| rationis, maxime de arbitrio subsequente actum voluntatis, quod potest
2022 9| praecedentem subjectum, sed subsequentem, quia non est praedestinatum.
2023 8| ante creationem essentiam subsistentem praeter essentiam divinam.
2024 8| sequitur, quod sit vere subsistenter aliquod aeternum praeter
2025 21| hac quaestione, si quis subtiliter investigaverit, inveniet,
2026 19| si Deo fuisset oboediens, sufficere potuisset ad omne bonum,
2027 21| solvenda vel pauci vel nulli sufficerent.~Istas tamen quaestiones
2028 10| creando, quasi qui sibi non sufficeret. Ex quo fit, ut de nihilo
2029 | sum
2030 19| agendi impediri non potest et sumit ab agendis tam agenda, quam
2031 11| providentia est divina ratio in summo omnium principe constituto,
2032 15| Non turpiter his rebus superabuntur quae non sunt in nostra
2033 14| vivendi maior est reliqua et superat reliquam et, ut videtur,
2034 1| putantur, fuerunt quidam superbi, qui totam virtutum efficaciam
2035 11| potest nec vult cogere, si superior est, cogere inferiorem non
2036 17| forte iudicio appellatur, ut superioris iudicis sententia habeatur.
2037 10| quoque ratione non tenent superius obiecta, quia proceditur
2038 11| dicit: «Anile sane et plenum supersitionis fati nomen ipsum.» -- Secundum
2039 11| quo fatum sit non id, quod superstitiose, sed id, quod physice dicitur
2040 8| fati esset suspectum et superstitiosum, posset competenter dici,
2041 15| seriptorum sanctorum copiosissima suppetunt. Sed ne prolixitas pariat
2042 12| liberum arbitrium nihil esse. Supponatur enim Deum fecisse universum
2043 8| Firmiter igitur et fideliter supponimus unum solum aeternum, scilicet
2044 8| alteras suppositas. Sed res suppositae per B et C non sunt, posito,
2045 8| rationes, quibus dictis suppositionibus contradicitur, valde difficiles
2046 7| Ergo non est verum, quod suppositum est, quod ab aeterno, licet
2047 8| erit verum, quod non valet supradicta argumentatio, quae pluralitatem
2048 17| abnegant per se loquuntur.~Supradictam voluntatis vertibilitatem
2049 8| itaque modo respondebitur ad supradictas oppositiones, aut cogemur
2050 17| etiam satis consonum est supradictis verbis Bernardi, quibus
2051 18| consummatam libertatem, de qua supradictum est, constituit.~De libertate
2052 18| habet in potestate per se sursum assurgere ad approbandum
2053 8| propter cuius aeternitatem suscepit aeternitatis praedicationem
2054 8| enuntiabile aeternum est», suscipitur praedicatio haec propter
2055 8| et nisi nomen fati esset suspectum et superstitiosum, posset
2056 21| Utrum autem ita sit, quod suus motus sit a se, an non,
2057 6| non patitur sine dubio ars syllogistica. ~Potest autem ad praedicta
2058 9| necessarius. Potest ergo sic syllogizari: Omnis causae necessariae
2059 2| numquam declinas, lingua. tua tacet, vita tua clamat et aures
2060 21| dico. ~His habitis, nec in taedium volumus vertatur prolixitas,
2061 10| quod aliquid tam vicine tangat aliquid, quam vicine tangit
2062 10| tangat aliquid, quam vicine tangit aeternum Verbum, quod nihil
2063 17| aliquid beatius et melius, tanto liberius, quia esse suum
2064 2| scit utrumque, quam alterum tanttim. Ergo contingit secundum
2065 10| libero arbitrio operatur, ut tantutm in primo illud praeveniat
2066 15| voluntatem tuam Deo, castificas temetipsum non de te, sed de illo,
2067 11| disposuit mobilem nexum atque temporalem. »~Cicero vero de divinat.
2068 5| necessario sequuntur res temporales, mutabiles, corruptibiles
2069 3| nosset, sed futura omnia temporalia atque in eis etiam quid
2070 5| omnium irrationabilium et temporalium sempiternae vivunt rationes.» -
2071 12| antequam temptatus restitisset temptanti, nec esset vel praemium
2072 12| esset confirmatus antequam temptatus restitisset temptanti, nec
2073 10| Hae quoque ratione non tenent superius obiecta, quia proceditur
2074 18| patebit infra, sed captivus tenetur sub iugo peccati, donec
2075 12| in non posse peccare ante tentationem sive illectum. Et cum posse
2076 8| dictis autem illis, quorum termini nihil significant extra
2077 8| solummodo sunt, in quorum terminis nihil creaturae significatur,
2078 17| certos quos non excedat terminos ponit, huius libera ex~nullis
2079 2| alto cuncta tuenti ~Nulla terrac mole resistunt, ~Non ex
2080 8| itaque obscuritatis huius tertii verbi sic imprimis opponimus:
2081 21| duobus quaesitis quaeritur de tertio, utrum scilicet liberum
2082 8| non Patre esse minorem. ~Tertium quoque verbum videtur obscurum,
2083 2| inspicientes. Non sunt absconsa testamenta per iniquitatem illorum
2084 11| flecti nequit», sicut Cicero testatur de divinat. libro ; et in
2085 15| Item: cur conscium et testem mali facti fugimus, nisi
2086 15| illos.» ~Item Deuteron. : «Testes invoco hodie caelum et terram,
2087 15| pariat fastidium plurium testificationi supersedemus.~
2088 15| consenserit».~Huiusmodi testimonia seriptorum sanctorum copiosissima
2089 | tibi
2090 14| Constat, quod non. Ut, si quis timore mortis compellitur ad mentiendum
2091 19| miser; aut dubitavit et timuit lapsum et ita iterum miser;
2092 10| praedestinatio liberum arbitrium non tollunt, patet ex eisdem, quomodo
2093 21| prius non esset illud meri -torium; si sub conditione, ut prius
2094 9| necesse est, si recte et totaliter et proportionaliter debet
2095 8| nihil maius aut minus, sed totas tres personas coaeternas
2096 21| volumus vertatur prolixitas, tractatui de libero arbitrio finem
2097 17| et rationis, quod secum trahit semper et ubique indeclinabie
2098 10| venientium et per aerem transeuntium. Species enim coloris in
2099 21| creaturam, non potes a te transferri ad ipsum, nisi virtute infinita,
2100 21| malus fieri, quia sic ex se transiret ,spatium infinitum, scilicet
2101 10| color. Cum enim radius solis transit per vitrum coloratum, efficitur
2102 8| fieret nesciens hoc, esset transmutabilis.~Eodem modo est de hac: «
2103 8| diversificari nulla facta in ipso transmutatione, et potest fieri dominus
2104 8| voluntati vitam miseram esse tributam.» - Numquid itaque Deus
2105 8| unicum solum, scilicet Deum trinitarem, esse aeternum, et tales
2106 8| aliud.~Item: si Deus est, Trinitas est et Pater est et Pater
2107 8| videlicet ostendens, quod totius trinitatis, vel si melius dicitur deitatis
2108 8| numero rerum duplabitur et triplabitur vel forte multiplicabitur
2109 19| ergo patet, quod libertas triplex est sciIicet naturae, consilii
2110 2| orbis ~Huic ex alto cuncta tuenti ~Nulla terrac mole resistunt, ~
2111 | tuos
2112 12| oculus, sed multo peior et turpior. Similiter nec sequitur
2113 15| egisse? Unde Seneca : «Non turpiter his rebus superabuntur quae
2114 | ubique
2115 8| nunc, sed etiam semper; nec ullo modo aliquando septem et
2116 16| quomodo non. -- Sed antequam ulterius progrediamur. et rationem
2117 19| consilii et complaciti, et quod unaquaeque earum, et quod libertas
2118 6| evademus? Vere angustiae sunt undique, quia videtur, quod omnia
2119 16| angelo libertas, illa alicui uni propinquior et haec remotior.
2120 21| infinitum, scilicet a Deo sive uniformitate cum Deo ad se, inter quos
2121 2| elucescit, quod nihil, vel universale vel singulare Deum latet. --
2122 2| rebus humanis non solum universis, verum etiam singulis.» --
2123 12| peccare, melior fuisset~universitas. Sed facta est, quam bona
2124 12| quam posse peccare, si universitati creatae adiectum esset a
2125 2| latere nos potius, quam universitatis deesse naturae. Quid autem,
2126 12| Ergo si sic fuisset in universo ab initio, fuisset universum
2127 5| intra se habet numerosque universorum, quae agenda sunt et modos
2128 16| nullo univocantur.~Item: si univocaretur Deus cum aliquo in aliquo
2129 | unquam
2130 17| consequendum quod vult.~Esse autem unumquodque sicut debet est recte esse.
2131 18| malo. Indifferenter enim unusquisque vult, ut vult, nec potest
2132 1| non-esse liberi arbitrii urgentes videantur rationes et contrariae
2133 17| debito fine agitur, non usquam rectum est, nec sicut esse
2134 8| esset auditum et non esset usu attritum hoc Augustini verbum
2135 21| investigaverit, inveniet, quod ipsius usus est virtus.~Hoc habito quaeri
2136 8| propositum nostrum sunt utilia. Dicamus igitur, quod in
2137 15| praeceptum cassum. Quod enim utiliter praecipitur, potest fieri
2138 16| sint liberi arbitrii, in utramque partem flecti possunt.»
2139 17| velle. Haec ergo potestas utrimque est potestas benefaciendi.
2140 8| est in Dei scientia, quod uuica et indivisa scientia scit
2141 8| ipso radio positum et eius vacuitatem, ut ita dicam, cum illud
2142 19| mortis, quomodo iam retinere valebat libertatem complaciti? --
2143 1| vel ad damnationem nihil valere liberum arbitrium, sed solam
2144 8| Deo ab aeterno et tamen variabiles. Quicquid enim praeter primum
2145 3| rerum fit contuitus, cum venerint; idemque contuitus fit memoria
2146 2| Quae sint, quae fuerint veniantque- ~Uno mentis cernit in ictu, ~
2147 10| colorum omnium ad visum venientium et per aerem transeuntium.
2148 2| necessarie, quam non necessarie ventura dinoscit.» Item idem in
2149 8| disciplinales propositiones non esse veras antequam res essent creatae,
2150 18| dividi. «Esse» voco quicquid verbaliter per verbum infinitum signatur. ~
2151 8| itaque hunc esse dictorum verborum eius pium intellectum: novit
2152 5| utique ibi meliora, ubi veriora, ubi aeterna, ubi incommutabilia.» -
2153 8| scire.~Quem intellectum esse verissimum ex auctoribus sanctorum
2154 8| entia ab aeterno. Istae enim veritates in primo, si bene considerentur,
2155 8| imponimus aliquid falsum et veritati contrarium, haec nostra
2156 6| immutabilitas praesentialis veritatis in his de praeterito et
2157 6| intellectui infirmo et adhuc versanti in phantasmatibus temporalibus. ~
2158 11| sperare precando.» Quem versum cum quodam loco introduxisset
2159 11| Hoc idem insinuat et versus ille poetae : «Desine fata
2160 17| securitas, quae nunquam vertetur.~Ex his iam patet, quod
2161 17| iudicantem et voluntatem vertibilem et liberam, in quantum haec
2162 17| quandoque erit sine hac vertibilitate.~E contra autem videtur
2163 17| pars essentialis eiusdem vertibilitatis, de qua supra locuti sumus.
2164 12| Augustinus «potentia peccandi vespera est rationalis creaturae»,
2165 2| in clibanum, ipse tamen vestiat, nonne confirmat non solum
2166 2| Israel et cogitationes cordis vestri ego novi.» -- Item Regum:
2167 2| igitur auctoritatibus novi et veteris Testamenti, elucescit, quod
2168 2| Proverbiis, (c. ): «Omnes viae hominum patent oculis eius.» -
2169 16| creatura et creatore propter vicinae imitationis similitudinem.
2170 3| non est commutatio, nec vicissitudinis obumbratio». -- Idem: «simplici
2171 2| ipsum non cadit temporum vicissitudo, sed abstractis omnibus
2172 15| ne eius vitio ad malum videamur impelli, qui nec bonum sine
2173 1| liberi arbitrii urgentes videantur rationes et contrariae sint
2174 8| aliis etiam omnibus, quibus videbatur ostendi, quod Deus non posset
2175 12| praemii. ~Sed forte alicui videbitur inconveniens, quod dicitur
2176 2| in absconditis et ego non videbo eum dicit Dominus? Numquid
2177 | videlicet
2178 21| determino, sed perspicue videntibus investigandum derelinquo.~
2179 8| esset visio, eadem visione videret eius praesentiam et absentiam:
2180 3| et semper quiescis, nec vides ad tempus, nec moveris ad
2181 15| sicut et ipse castus est. Videte quemadmodum non abstulit
2182 18| suae, quae plus in actibus viget, haec esse habet maius et
2183 15| bonum perdidit pariter et vigorem arbitrii, non tarnen electionem.
2184 2| eius sine intermissione in viis illorum inspicientes. Non
2185 2| corruptibilibus deputatam, verum etiam vilissimas eiusque abiectissimas, particulas
2186 1| coactio pertemptationem vel vim aliquam ad peccandum. Quod
2187 19| qui per posse bonum potuit vincere velle malum. Quem iuste
2188 17| libera ex~nullis adstricta vinculis religio et detrahere aliquid
2189 15| ab hac tantummodo iniuria vindicamus, ne eius vitio ad malum
2190 11| ipsius hominis rationem et vires animae proprias usque in
2191 15| epistola quadam ad Demetriadem virginem : «Ubi velle videmus et
2192 8| tam scii, tam sanctissimi viri est a nobis perperam aliquid
2193 17| igitur ratio et voluntas virtutes sint diversae, arbitrium
2194 1| libro III. totum bonum virtutis attribuit libero arbitrio
2195 1| quidam superbi, qui totam virtutum efficaciam in sola arbitrii
2196 10| tota efficitur a colore rei visae et tota a luce superfusa
2197 2| Homerus. ~Qui tamen intima viscera terrae ~Non valet aut pelagi
2198 2| de Trinitate: «Nihil fit visibiliter et sensibiliter, quod non
2199 8| absentiam. Et si radius esset visio, eadem visione videret eius
2200 8| radius esset visio, eadem visione videret eius praesentiam
2201 17| denominare arbitrium. His visis dubitari forte posset, quare
2202 21| infinita in nihilum redit.~Hoc viso quaeri posset, cum ita sit,
2203 10| speciebus colorum omnium ad visum venientium et per aerem
2204 16| potestas libera eligendi bonum vitandique malum. Sed haec libera potestas
2205 10| quem totum efficit color vitri et totum efficit solis radius,
2206 10| radius solis transit per vitrum coloratum, efficitur in
2207 15| prohibet, consulit, laudat, vituperat, minatur poenam, promittit
2208 15| prohibitio, consilium, laus et vituperium, poena et praemium, redargutio,
2209 2| tanquam in conspectu Dei vivamus; sic cogitandum, tanquam
2210 5| stabiles, immutabiles, vivantque non vita mortali, sed immortali,
2211 14| voluntate mentiendi, ut vivat, non tamen simplciter ex
2212 2| proferendum. Ait Seneca: Sic vivendum tanquam in conspectu Dei
2213 5| temporalium sempiternae vivunt rationes.» - Ergo cum rationes
2214 17| potestas oppositorum, quam vocamus voluntatis vertibilitatem,
2215 6| falsum, vel quia potest vocari, quod sit posse ad falsitatem
2216 17| discernens, liberum arbitrium vocatur.» ~Ad idem quoque faciunt
2217 15| occisione decidetis, quia vocavi vos et non exaudistis; locutus
2218 17| oppositorum, quam etiam vocavimus voluntatis vertibilitatem,
2219 2| Quomodo enim aures nostrae ad voces nostras, sic aures Dei ad
2220 18| libertas dividi. «Esse» voco quicquid verbaliter per
2221 3| nolebat, aut nolle quod volebat; prius, quia voluntas talis
2222 17| esse nostrum futurum sit ut volemus, non tamen totum quod sumus,
2223 21| quicquid est in voluntate volente malum, quod esse dicit,
2224 18| illa tria peiora, et unum volentem esse secundum haec et alterum
2225 15| magis inopes faciat probare volentes ipsum esse, quasdam hic
2226 10| et Apostolus: «non est volentis neque currentis, sed Dei
2227 21| adiuvante omnia facio quae volo, sic flat liberum arbitrium
2228 15| dominatus est bestiarum et volucrum. Creavit ex ipso adiutorium
2229 8| necessario. Et eodem modo si voluerit hoc, non potest non voluisse
2230 15| te missi sunt, quotiens volui congregare filios tuos quemadmodum
2231 3| malum, sed bonum facere voluissent, non prohiberentur. Et hoc
2232 15| sunt utriusque testamenti volumina, quibus tam bonum omne,
2233 12| facit. Facit enim ipsam voluntariam sui iuris non necessitate
2234 15| et ipsa necessitas esset voluntaric assumpta et posset ex voluntatis
2235 11| rationem et motus corporis voluntaries dirigere, ut proveniant
2236 11| rationabilis maxime ad omnes actus voluntarios.~Propterea nulla mens cogi
2237 17| dicitur» Libertim» quantum ad voluntatern, quae ad utrumlibet flecti
2238 17| ipsa potestas standi in voritate sive rectitudine, et non
2239 3| fieret» -- Idem Confess. XII: «Creatoris substantia nequaquam
2240 3| incommutabiliter.» -- Idem Confess. XIII: «Tu autem Domine semper
2241 3| vita.»~Idem de Trinitate XV: «Novit, inquit, Verbum
2242 11| Augustinus super Psalm. XXXI dicens: «Describunt de stellis
|