DE LIBERO ARBITRIO

-1-

Quia circa rerum esse potest esse dubitatio, quaestionum prima est quaestio «an sit»? Ideo, cum ad esse et non-esse liberi arbitrii urgentes videantur rationes et contrariae sint sapientium opiniones, primo circa eius esse vertatur disputatio.

Quod autem contrarie opinentur sapienties patet. «Quidam enim sic negant liberum arbitrium, ut audeant excusare peccatum. Quidam autem sic defendunt ipsum, ut auferant orationem. «Et hoc dicit Augustinus, super Joh. Hom. . - Et Anselmus dicit: «Multi putant ad salutem vel ad damnationem nihil valere liberum arbitrium, sed solam necessitatem propter Dei praescientiam.» - Et iterum idem Anselmus: «quoniam in sacra scriptura quaedam invenimus, quae soli gratiae favere videntur, et quaedam, quae solum liberum arbitrium statuere sine gratia putantur, fuerunt quidam superbi, qui totam virtutum efficaciam in sola arbitrii libertate consistere sunt arbitrati; et sunt nostro tempore multi, qui liberum arbitrium penitus esse aliquid desperant.»

Cicero etiam «de natura deorum» libro III. totum bonum virtutis attribuit libero arbitrio et diis nihil.

Cum igitur eius esse sit dubium, proponantur, quae eius esse penitus auferre videntur. Quae sunt praescientia Dei et praedestinatio, veritas dicti de futuro, divinatio et prophetia, fatinecessitas, gratia, coactio pertemptationem vel vim aliquam ad peccandum. Quod etiam peccamus per liberum arbitrium, videtur ipsum destruere et forte alia, quae ad praesens memoriae meae non occurrunt.

Per praescientiam videtur destrui, sicut beatus Anselmus et Boetius satis arguunt. Quia tamen illae rationes et illarum rationum ab eisdem datae solutiones patent, eis supersedemus et sic arguimus: Omne scitum a Deo est vel fuit vel erit. A est scitum a Deo -- et sit A aliquid futurum contingens - : ergo A est vel fuit vel erit. Sed nec est nec fuit: ergo erit.

Constat, quod utraque praemissarum est necessaria. Patet etiam, quod consecutio sit necessaria, ergo consecutio non solum vera, sed etiam necessaria: Ex necessariis enim non sequitur nisi necessarium. Sic igitur vel aliqua praemissarum est falsa, vel consecutio non est necessaria, vel ex necessariis sequitur contingens, vel omnia ex necessitate.

Sed de consecutione nulli dubium est, quin sit necessaria. Item constat, quod maior est vera. Sed dicet quis, quod minor est falsa - scilicet: «A est scitum a Deo» - et hoc, vel quia solum scit universalia et non singularia, ut quidam cthnicorum dicunt, vel quod non est necessarium Deum scire A, quia potest nescire, quod scit.