Capov.

 1 1 |                         Aristoteles in secundo philosophiae primae
 2 1 |         tantum quattuor dicit, quod in unoquoque genere causarum
 3 1 |             status et non processus in infinitum verbi gratia in
 4 1 |           in infinitum verbi gratia in genere causae efficientis
 5 1 |          eorum primum; similiter et in alns generibus causarum
 6 1 |        illius superioris. Igitur si in infinitum est procedere,
 7 1 |          erit reperire causalitatem in aliquo.~
 8 2 |             ergo, quod si causa sit in aliquo genere, in eodem
 9 2 |         causa sit in aliquo genere, in eodem sit prima causa. Sed
10 3 |             effectum cum efficiente in quodam convenire et in quodam
11 3 |   efficiente in quodam convenire et in quodam differre. -- Convenit
12 3 |             effectus cum efficiente in eo, quod est actus in actu.
13 3 |    efficiente in eo, quod est actus in actu. Actus enim effecti
14 3 |              Unde dicit Aristoteles in VIII philosophiae primae,
15 3 |     univocatur suo efficienti etiam in artificialibus, in quibus
16 3 |            etiam in artificialibus, in quibus minime videtur: domus
17 3 |             architectori univocatur in hoc, quod architector speciem
18 3 |     architector speciem domus habet in anima, secundum quam omnes
19 3 |           quod omne agens habet hoc in actu, quod habet patiens
20 3 |            actu, quod habet patiens in potentia. Sic ergo convenit
21 3 |             effectus cum efficiente in eo, quod est in actu. Cum
22 3 |          efficiente in eo, quod est in actu. Cum ergo differunt
23 3 |            actu. Cum ergo differunt in aliquo et non differunt
24 3 |             aliquo et non differunt in eo, quod in actu est secundum
25 3 |           non differunt in eo, quod in actu est secundum modum
26 3 |        dictum, necesse est differre in eo, quod potentia est. Et
27 3 |       scilicet materiam, aliam esse in numero a materia effecti.
28 3 |         materia effecti. Sicut ergo in quolibet, quod efficitur
29 4 |            species effecti existens in efficiente non movet efficientem
30 4 |    efficiente non movet efficientem in quantum intelligitur, sed
31 4 |           quantum intelligitur, sed in quantum appetitur. Quod
32 4 |              Species autem effecti, in quantum movet efficientem,
33 4 |      quantum movet efficientem, est in ratione boni. Bonum autem
34 4 |         finis est: est ergo proprie in ratione finis.~
35 5 |           necesse est causatum esse in esse completo. Non igitur
36 5 |             habetur et sufficientia in genere causarum. Sed quod
37 5 |          quod tres illarum incidant in unam, patet ex iam dictis. --
38 5 |         Efficiens autem, quod habet in se potentiam et actum, non
39 5 |            formalis effecti, et non in quantum intelligitur, sed
40 5 |         bonum et finis. -- Sic ergo in unum conveniunt tres causae,
41 6 |   secundariis. Cum efficiens habeat in se quod est et quo est,
42 6 |            sui. Propterea differunt in sua natura quod efficit
43 6 |         efficit et quo efficit. Sed in his necesse est, quod intentio
44 6 |      necesse est, quod intentio bom in intellectu addat supra speculationem
45 6 |        speculationem essentiae. Sed in causa prima, cum ipsa sit
46 6 |             simplicissima, idem est in ea quod efficit et quo efficit.
47 6 |         efficit. Propterea idem est in ea secundum substantiam
48 6 |        efficiens et forma. Et tamen in ea sua simplicitas non compatitur
49 6 |            actualitate proveniente. In sui intellectu intentio
50 6 |    essentiae. Et propterea idem est in ea secundum substantiam
51 7 |                           Est autem in unoquoque genere causarum
52 7 |           multiplicitas nominis, ut in genere causae efficientis
53 7 |       genere, quia haec causa venit in univocationem, sed dico
54 7 |    efficientis aliquo modo, sed ei, in quo est, ut clarum est effective
55 7 |       convenit claritati, sed igni, in quo est claritas. ~
56 8 |             agens efficit passionem in patiente, et non solum ignis,
57 8 |         qualitatem et virtutem nisi in respectu, quia qualitas
58 8 |         virtus; virtus vero dicitur in quantum eadem qualitas ad
59 9 |   debellandi sunt, quia commiserunt in alios. Isto modo dicimus,
60 11|            instrumentorum est, quod in movendo nullam habent intentionem
61 11|            nec finem intendunt, sed in operatione instrumentali
62 12|              Forma accidentalis est in aliquo novem generum respectu
63 13|          capitur: aut absolute, aut in respectu; absolute, ut substantiarum
64 13| substantiarum formae substantiales; in respectu, ut albedo dicitur
65 13|        differentia respectu speciei in accidentalibus.~
66 14|          solum forma illa, quae est in mente artificis, non forma
67 16|            secundum situs, diversos in partibus materiae, ut est
68 16|        situali educitur de potentia in actum ut est anima vegetativa
69 16|             fuit, ut non educeretur in esse immediate a forma substantiali,
70 16|           operationis vel essentiae in sua perfectione, dicitur,
71 19|          enim primum bonum intentum in mente agentis et secundo
72 19|      dicitur finis quod est ultimum in re operata. ~
73 20|         modo, quod ipsa species bom in intellectu accepta sit vere
74 20|         finis est; et sic solum est in intellectu primi. Alio modo,
75 20|           ipsa species bom existens in anima non sit vere bonum,
76 21|             dicitur aut ex qua, aut in qua. «Materia ex qua» est,
77 21|            est substantia. «Materia in qua» est, in qua res fit,
78 21|   substantia. «Materia in qua» est, in qua res fit, quod est proprie
79 21|         potentia est; materia vero, in qua fit accidens est, ens
80 21|           qua fit accidens est, ens in actu et per se causa sui