XXIV.

Intactis opulentior
   thesauris Arabum et divitis Indiae
caementis licet occupes
   terrenum omne tuis et mare publicum:

si figit adamantinos
   summis verticibus dira Necessitas
clavos, non animum metu,
   non mortis laqueis expedies caput.

campestres melius Scythae,
   quorum plaustra vagas rite trahunt domos,
vivont et rigidi Getae,
   inmetata quibus iugera liberas

fruges et Cererem ferunt
   nec cultura placet longior annua
defunctumque laboribus
   aequali recreat sorte vicarius.

illic matre carentibus
   privignis mulier temperat innocens
nec dotata regit virum
   coniunx nec nitido fidit adultero;

dos est magna parentium
   virtus et metuens alterius viri
certo foedere castitas,
   et peccare nefas aut pretium est mori.

o quisquis volet inpias
   caedis et rabiem tollere civicam,
si quaeret PATER urbium
   subscribi statuis, indomitam audeat

refrenare licentiam,
   clarus postgentiis: quatenus, heu nefas,
virtutem incolumem odimus,
   sublatam ex oculis quaerimus invidi.

quid tristes querimoniae,
   si non supplicio culpa reciditur,
quid leges sine moribus
   vanae proficiunt, si neque fervidis

pars inclusa caloribus
   mundi nec Boreae finitimum latus
durataeque solo nives
   mercatorem abigunt? horrida callidi

vincunt aequora navitae,
   magnum pauperies opprobrium iubet
quidvis et facere et pati
   virtutisque viam deserit arduae.

vel nos in Capitolium,
   quo clamor vocat et turba faventium,
vel nos in mare proximum
   gemmas et lapides aurum et inutile,

summi materiem mali,
   mittamus, scelerum si bene paenitet.
cradenda cupidinis
   pravi sunt elementa et tenerae nimis

mentes asperioribus
   formandae studiis. nescit equo rudis
haerere ingenuos puer
   venarique timet, ludere doctior,

seu Graeco iubeas trocho
   seu malis vetita legibus alea,
cum periura patris fides
   consortem socium fallat et hospites

indignoque pecuniam
   heredi properet. scilicet inprobae
crescunt divitiae, tamen
   curtae nescio quid semper abest rei.