|
«Regna
bellaque per Gallias semper fuere donec in nostrum ius concederetis. nos,
quamquam totiens lacessiti, iure victoriae id solum vobis addidimus, quo pacem
tueremur; nam neque quies gentium sine armis neque arma sine stipendiis neque
stipendia sine tributis haberi queunt: cetera in communi sita sunt. ipsi
plerumque legionibus nostris praesidetis, ipsi has aliasque provincias regitis;
nihil separatum clausumve. et laudatorum principum usus ex aequo quamvis procul
agentibus: saevi proximis ingruunt. quo modo sterilitatem aut nimios imbris et
cetera naturae mala, ita luxum vel avaritiam dominantium tolerate. vitia erunt,
donec homines, sed neque haec continua et meliorum interventu pensantur: nisi
forte Tutore et Classico regnantibus moderatius imperium speratis, aut
minoribus quam nunc tributis parabuntur exercitus quibus Germani Britannique
arceantur. nam pulsis, quod di prohibeant, Romanis quid aliud quam bella omnium
inter se gentium existent? octingentorum annorum fortuna disciplinaque compages
haec coaluit, quae convelli sine exitio convellentium non potest: sed vobis
maximum discrimen, penes quos aurum et opes, praecipuae bellorum causae.
proinde pacem et urbem, quam victi victoresque eodem iure obtinemus, amate
colite: moneant vos utriusque fortunae documenta ne contumaciam cum pernicie
quam obsequium cum securitate malitis.» tali oratione graviora metuentis
composuit erexitque.
|