«An eandem
Romanis in bello virtutem quam in pace lasciviam adesse creditis? Nostris illi
dissensionibus ac discordiis clari vitia hostium in gloriam exercitus sui
vertunt; quem contractum ex diversissimis gentibus ut secundae res tenent, ita
adversae dissolvent: nisi si Gallos et Germanos et (pudet dictu) Britannorum
plerosque, licet dominationi alienae sanguinem commodent, diutius tamen hostis
quam servos, fide et adfectu teneri putatis. Metus ac terror sunt infirma vincla caritatis; quae ubi removeris, qui
timere desierint, odisse incipient. Omnia victoriae incitamenta pro nobis sunt:
nullae Romanos coniuges accendunt, nulli parentes fugam exprobraturi sunt; aut
nulla plerisque patria aut alia est. Paucos numero, trepidos ignorantia, caelum
ipsum ac mare et silvas, ignota omnia circumspectantis, clausos quodam modo ac
vinctos di nobis tradiderunt. Ne terreat vanus aspectus et auri fulgor atque argenti,
quod neque tegit neque vulnerat. In ipsa hostium acie inveniemus nostras manus:
adgnoscent Britanni suam causam, recordabuntur Galli priorem libertatem, tam
deserent illos ceteri Germani quam nuper Usipi reliquerunt. Nec quicquam ultra formidinis: vacua castella, senum
coloniae, inter male parentis et iniuste imperantis aegra municipia et
discordantia. Hic dux, hic exercitus: ibi tributa et metalla et ceterae
servientium poenae, quas in aeternum perferre aut statim ulcisci in hoc campo
est. Proinde
ituri in aciem et maiores vestros et posteros cogitate.»
|