«Nec
ignoro in conviviis et circulis incusari ista et modum posci: set si quis legem
sanciat, poenas indicat, idem illi civitatem verti, splendidissimo cuique
exitium parari, neminem criminis expertem clamitabunt. atqui ne corporis quidem
morbos veteres et diu auctos nisi per dura et aspera coerceas: corruptus simul
et corruptor, aeger et flagrans animus haud levioribus remediis restinguendus
est quam libidinibus ardescit. tot a maioribus repertae leges, tot quas divus
Augustus tulit, illae oblivione, hae, quod flagitiosius est, contemptu abolitae
securiorem luxum fecere. nam si velis quod nondum vetitum est, timeas ne
vetere: at si prohibita impune transcenderis, neque metus ultra neque pudor
est. cur ergo olim parsimonia pollebat? quia sibi quisque moderabatur, quia
unius urbis cives eramus; ne inritamenta quidem eadem intra Italiam
dominantibus. externis victoriis aliena, civilibus etiam nostra consumere
didicimus. quantulum istud est de quo aediles admonent! quam, si cetera
respicias, in levi habendum! at hercule nemo refert quod Italia externae opis
indiget, quod vita populi Romani per incerta maris et tempestatum cotidie
volvitur. ac nisi provinciarum copiae et dominis et servitiis et agris
subvenerint, nostra nos scilicet nemora nostraeque villae tuebuntur. hanc,
patres conscripti, curam sustinet princeps; haec omissa funditus rem publicam
trahet. reliquis intra animum medendum est: nos pudor, pauperes necessitas,
divites satias in melius mutet. aut si quis ex magistratibus tantam industriam
ac severitatem pollicetur ut ire obviam queat, hunc ego et laudo et exonerari
laborum meorum partem fateor: sin accusare vitia volunt, dein, cum gloriam eius
rei adepti sunt, simultates faciunt ac mihi relinquunt, credite, patres
conscripti, me quoque non esse offensionum avidum; quas cum gravis et plerumque
iniquas pro re publica suscipiam, inanis et inritas neque mihi aut vobis usui
futuras iure deprecor.»
|