Equidem fatebor
vobis simpliciter me in quibusdam antiquorum vix risum, in quibusdam autem vix
somnum tenere. Nec unum de populo Canuti aut Atti . . . de Furnio et Toranio
quique alios in eodem valetudinario haec ossa et hanc maciem probant: ipse mihi
Calvus, cum unum et viginti, utpar puto, libros reliquerit, vix in una et
altera oratiuncula satis facit. Nec dissentire ceteros ab hoc meo iudicio
video: quotus enim quisque Calvi in Asitium aut in Drusum legit? At hercule in
omnium studiosorum manibus versantur accusationes quae in Vatinium
inscribuntur, ac praecipue secunda ex his oratio; est enim verbis ornata et
sententiis, auribus iudicum accommodata, ut scias ipsum quoque Calvum
intellexisse quid melius esset, nec voluntatem ei, quo [minus] sublimius et
cultius diceret, sed ingenium ac vires defuisse. Quid? Ex Caelianis orationibus
nempe eae placent, sive universae sive partes earum, in quibus nitorem et
altitudinem horum temporum adgnoscimus. Sordes autem illae verborum et hians
compositio et inconditi sensus redolent antiquitatem; nec quemquam adeo
antiquarium puto, ut Caelium ex ea parte laudet qua antiquus est. Concedamus
sane C. Caesari, ut propter magnitudinem cogitationum et occupationes rerum
minus in eloquentia effecerit, quam divinum eius ingenium postulabat, tam
hercule quam Brutum philosophiae suae relinquamus; nam in orationibus minorem
esse fama sua etiam admiratores eius fatentur: nisi forte quisquam aut Caesaris
pro Decio Samnite aut Bruti pro Deiotaro rege ceterosque eiusdem lentitudinis
ac teporis libros legit, nisi qui et carmina eorundem miratur. fecerunt enim et
carmina et in bibliothecas rettulerunt, non melius quam Cicero, sed felicius,
quia illos fecisse pauciores sciunt. Asinius quoque, quamquam propioribus
temporibus natus sit, videtur mihi inter Menenios et Appios studuisse. Pacuvium
certe et Accium non solum tragoediis sed etiam orationibus suis expressit; adeo
durus et siccus est. Oratio autem, sicut corpus hominis, ea demum pulchra est,
in qua non eminent venae nec ossa numerantur, sed temperatus ac bonus sanguis
implet membra et exsurgit toris ipsosque nervos rubor tegit et decor commendat.
Nolo Corvinum insequi, quia nec per ipsum stetit quo minus laetitiam nitoremque
nostrorum temporum exprimeret, videmus enim quam iudicio eius vis aut animi aut
ingenii suffecerit.
|