Ceterum si omisso optimo illo et
perfectissimo genere eloquentiae eligenda sit forma dicendi, malim hercule C.
Gracchi impetum aut L. Crassi maturitatem quam calamistros Maecenatis aut
tinnitus Gallionis: adeo melius est orationem vel hirta toga induere quam
fucatis et meretriciis vestibus insignire. Neque enim oratorius iste, immo
hercule ne virilis quidem cultus est, quo plerique temporum nostrorum actores
ita utuntur, ut lascivia verborum et levitate sententiarum et licentia
compositionis histrionalis modos exprimant. Quodque vix auditu fas esse debeat,
laudis et gloriae et ingenii loco plerique iactant cantari saltarique
commentarios suos. unde oritur illa foeda et praepostera, sed tamen frequens
[sicut his clam et] exclamatio, ut oratores nostri tenere dicere, histriones
diserte saltare dicantur. Equidem non negaverim Cassium Severum, quem solum
Aper noster nominare ausus est, si iis comparetur, qui postea fuerunt, posse
oratorem vocari, quamquam in magna parte librorum suorum plus bilis habeat quam
sanguinis. primus enim contempto ordine rerum, omissa modestia ac pudore verborum,
ipsis etiam quibus utitur armis incompositus et studio feriendi plerumque
deiectus, non pugnat, sed rixatur. Ceterum, ut dixi, sequentibus comparatus et
varietate eruditionis et lepore urbanitatis et ipsarum virium robore multum
ceteros superat, quorum neminem Aper nominare et velut in aciem educere
sustinuit. Ego autem exspectabam, ut incusato Asinio et Caelio et Calvo aliud
nobis agmen produceret, plurisque vel certe totidem nominaret, ex quibus alium
Ciceroni, alium Caesari, singulis deinde singulos opponeremus. Nunc detrectasse
nominatim antiquos oratores contentus neminem sequentium laudare ausus est nisi
in publicum et in commune, veritus credo, ne multos offenderet, si paucos
excerpsisset. Quotus enim quisque scholasticorum non hac sua persuasione
fruitur, ut se ante Ciceronem numeret, sed plane post Gabinianum? At ego non
verebor nominare singulos, quo facilius propositis exemplis appareat, quibus
gradibus fracta sit et deminuta eloquentia.»
|