Scaena tertia. Nicobulus-Chrysalus

NIC. Ibo in Piraeum, visam ecquae advenerit
in portum ex Epheso navis mercatoria.
nam meus formidat animus, nostrum tam diu
ibi desidere neque redire filium.
CHRYS. Extexam ego illum pulchre iam, si di volunt.
haud dormitandumst: opus est chryso Chrysalo.
adibo hunc, quem quidem ego hodie faciam hic arietem
Phrixi, itaque tondebo auro usque ad vivam cutem.
servos salutat Nicobulum Chrysalus.
NIC. Pro di immortales, Chrysale, ubi mist filius?
CHRYS. Quin tu salutem primum reddis quam dedi?
NIC. Salve. sed ubinamst Mnesilochus? CHRYS. Vivit, valet.
NIC. Venitne? CHRYS. Venit. NIC. Evax, aspersisti aquam.
benene usque valuit? CHRYS. Pancratice atque athletice.
NIC. Quid hoc? qua causa eum in Ephesum miseram,
accepitne aurum ab hospite Archidemide?
CHRYS. Heu, cor meum et cerebrum, Nicobule, finditur,
istius hominis ubi fit quomque mentio.
tun hospitem illum nominas hostem tuom?
NIC. Quid ita, obsecro hercle? CHRYS. Quia edepol certo scio,
Volcanus, Luna, Sol, Dies, dei quattuor,
scelestiorem nullum inluxere alterum.
NIC. Quamne Archidemidem? CHRYS. Quam, inquam, Archidemidem.
NIC. Quid fecit? CHRYS. Quid non fecit? quin tu id me rogas?
primumdum infitias ire coepit filio,
negare se debere tibi triobulum.
continuo antiquom hospitem nostrum sibi
Mnesilochus advocavit, Pelagonem senem;
eo praesente homini extemplo ostendit symbolum,
quem tute dederas, ad eum ut ferret, filio.
NIC. Quid ubi ei ostendit symbolum? CHRYS. Infit dicere
adulterinum et non eum esse symbolum.
quotque innocenti ei dixit contumelias!
adulterare eum aibat rebus ceteris.
NIC. Habetin aurum? id mihi dici volo.
CHRYS. Postquam quidem praetor recuperatores dedit,
damnatus demum, vi coactus reddidit
ducentos et mille Philippum. NIC. Tantum debuit.
CHRYS. Porro etiam ausculta pugnam quam voluit dare.
NIC. Etiamnest quid porro? CHRYS. Em, accipitrina haec nunc erit.
NIC. Deceptus sum, Autolyco hospiti aurum credidi.
CHRYS. Quin tu audi. NIC. Immo ingenium avidi haud pernoram hospitis.
CHRYS. Postquam aurum abstulimus, in navem conscendimus,
domi cupientes. forte ut adsedi in stega,
dum circumspecto, atque ego lembum conspicor
longum, strigorem maleficum exornarier.
NIC. Perii hercle, lembus ille mihi laedit latus.
CHRYS. Is erat communis cum hospite et praedonibus.
NIC. Adeon me fuisse fungum, ut qui illi crederem,
cum mi ipsum nomen eius Archidemides
clamaret dempturum esse, si quid crederem?
CHRYS. Is lembus nostrae navi insidias dabat.
occepi ego observare eos quam rem gerant.
interea e portu nostra navis solvitur.
ubi portu eximus, homines remigio sequi,
neque aves neque venti citius. quoniam sentio
quae res gereretur, navem extemplo statuimus.
quoniam vident nos stare, occeperunt ratem
turbare in portu. NIC. Edepol mortalis malos.
quid denique agitis? CHRYS. Rursum in portum recipimus.
NIC. Sapienter factum a vobis. quid illi postea?
CHRYS. Revorsionem ad terram faciunt vesperi.
NIC. Aurum hercle auferre voluere: ei rei operam dabant.
CHRYS. Non me fefellit, sensi, eo exanimatus fui.
quoniam videmus auro insidias fieri,
capimus consilium continuo; postridie
auferimus aurum omne illis praesentibus,
palam atque aperte, ut illi id factum sciscerent.
NIC. Scite hercle. cedo quid illi? CHRYS. Tristes ilico,
quom extemplo a portu ire nos cum auro vident,
subducunt lembum capitibus quassantibus.
nos apud Theotimum omne aurum deposivimus,
qui illic sacerdos est Dianae Ephesiae.
NIC. Quis istic Theotimust? CHRYS. Megalobuli filius,
qui nunc in Ephesost Ephesiis carissimus.
NIC. Ne ille hercle mihi sit multo tanto carior,
si me illo auro tanto circumduxerit.
CHRYS. Quin in eapse aede Dianai conditumst;
ibidem publicitus servant. NIC. Occidistis me;
nimio hic privatim servaretur rectius.
sed nilne attulistis inde auri domum?
CHRYS. Immo etiam. verum quantum attulerit nescio.
NIC. Quid? nescis? CHRYS. Quia Mnesilochus noctu clanculum
devenit ad Theotimum, nec mihi credere
nec cuiquam in navi voluit: eo ego nescio
quantillum attulerit; verum haud permultum attulit.
NIC. Etiam dimidium censes? CHRYS. Non edepol scio;
verum haud opinor. NIC. Fertne partem tertiam?
CHRYS. Non hercle opinor; verum verum nescio.
profecto de auro nil scio nisi nescio.
nunc tibimet illuc navi capiundumst iter,
ut illud reportes aurum ab Theotimo domum.
atque heus tu. NIC. Quid vis? CHRYS. Anulum gnati tui
facito ut memineris ferre. NIC. Quid opust anulo?
CHRYS. Quia id signumst cum Theotimo, qui eum illi adferet,
ei aurum ut reddat. NIC. Meminero, et recte mones.
sed divesne est istic Theotimus? CHRYS. Etiam rogas?
quin auro habeat soccis subpactum solum?
NIC. Cur ita fastidit? CHRYS. Tantas divitias habet;
nescit quid faciat auro. NIC. Mihi dederit velim.
sed qui praesente id aurum Theotimo datumst?
CHRYS. Populo praesente: nullust Ephesi quin sciat.
NIC. Istuc sapienter saltem fecit filius,
cum diviti homini id aurum servandum dedit;
ab eo licebit quamvis subito sumere.
CHRYS. Immo em tantisper numquam te morabitur,
quin habeas illud quo die illuc veneris.
NIC. Censebam me effugisse a vita marituma,
ne navigarem tandem hoc aetatis senex;
id mi haud, utrum velim, licere intellego:
ita bellus hospes fecit Archidemides.
ubi nunc est ergo meus Mnesilochus filius?
CHRYS. Deos atque amicos iit salutatum ad forum.
NIC. At ego hinc ad illum, ut convenam quantum potest.--
CHRYS. Ille est oneratus recte et plus iusto vehit.
exorsa haec tela non male omnino mihi est:
ut amantem erilem copem facerem filium,
ita feci, ut auri quantum vellet sumeret,
quantum autem lubeat reddere ut reddat patri.
senex in Ephesum ibit aurum arcessere,
hic nostra agetur aetas in malacum modum,
siquidem hic relinquet neque secum abducet senex
med et Mnesilochum. quas ego hic turbas dabo!
sed quid futurumst, cum hoc senex resciverit,
cum se excucurrisse illuc frustra sciverit
nosque aurum abusos? quid mihi fiet postea?
credo hercle adveniens nomen mutabit mihi
facietque extemplo Crucisalum me ex Chrysalo.
aufugero hercle, si magis usus venerit.
si ero reprehensus, macto ego illum infortunio:
si illi sunt virgae ruri, at mihi tergum domist.
nunc ibo, erili filio hanc fabricam dabo
super auro amicaque eius inventa Bacchide.--