1 - Vido Lolgio Placentiam (II, 28).

Paulus Manutius, cum nimius esset in litterarum studiis, adulescens septendecim annorum in gravem morbum inciderat, quo per biennium conflictatus est (vide ep. XIII). Cuius reliquias ut prorsus depelleret, ad aquas Lucenses profectus est.

Paullo ante dederam ad te litteras, quas coniectura dierum putabam tibi iam esse redditas: hae nunc alterae consequentur. Scripsi te absente me cessare in litteris et omnino tuam operam tuamque illam in meis rebus officiosissimam sedulitatem vehementer requirere; sed meum consilium esse, te istinc ne prius commoveres, quam ego alicubi consedissem. Id ego volebam scilicet invitus, qui te socium et administrum meorum studiorum summe desidero. Sed volebam tamen tui commodi caussa: primum, quod hanc equitandi iactationem, quae me quidem delectat, tibi, otii cupido, suspicabar non placere; deinde, quod, si accidisset, ut istas regiones peteremus, quod post balnea facturi videbamur, intelligebam fore, ut adire commodius ad me posses intervallo minore. Nunc audi, cur sententiam mutaverim. Cardinali nostro, cui nimium saepe calculus molestus est, multis iam remediis frustra tentatis accedere nunc ad aquas Lucenses valetudinis caussa deliberatum est, nosque, ut scis, idem cogitamus. Iis aquis qui uti volunt, id maxime spectant, ut sicco tempore utantur. Haec est quasi methodus quaedam, quam servantibus salubres dicuntur esse: permixtae cum imbribus putrescunt, gravi periculo bibentium. Nos porro, o Lolge, qui didicimus a philosophis bonam valetudinem expetere sapientis esse, valde in hac quidem parte sapimus et, ut optime valeamus, accurate, quaecunque vires tuentur aut augent, persequimur, quae posse videntur infirmare ac minuere, declinamus. Itaque ad balneorum medicinam non prius accedemus, quam id et tuto et salutariter fieri posse intelligamus. Nunc quidem alienum tempus est. Vides, quae pluviae, quam paene hiemales dies. Haec dum ita se habent, nos opportunitatem spectantes in his oppidis et villulis iucunde satis oberrabimus. Quod quoniam quam diuturnum sit futurum divinare difficile est et ego, dum te careo, multis commoditatibus una careo, tuque, ut ternis iam litteris significare videris, non abes a me sine molestia: mea caussa rogo, tua hortor, ut, quamquam nondum consedimus, mature tamen, nisi quid gravius impedit, revertas. Et ut scias, quo me loco convenire possis, Pisis ad idus Iunias et ultra, ut opinor, aliquanto, sed ad idus Iunias certe commorabimur. Vale, Pisis [MDXXXI].