7 - Marcello Cervino Cardinali Romam (I, 7).

Postea quam Roma discessi, etsi tum mea vetus in te observantia, tum tua in me perpetua benevolentia postulare videbantur, ut ad te quam saepissime scriberem, tamen id non feci, propterea quod omne otium atque omnem etiam mentis tranquillitatem molestae in primis ademerunt occupationes. Quarum me, cum primum huc reverti, tantus aestus absorbuit, ut longo intervallo vix emerserim. Nam primum domesticas res ita male affectas offendi, ut eas servare multi temporis, non exigui laboris, etiam alicuius artis esset. Deinde, cum illa, quam scis in meis epistolis nutu tantum appellari, inimica natio virtutis ac diligentiae, quae etiam patri meo, viro optimo (et adde, si quid vis) negotium exhibuit, ad me vexandum atque opprimendum conspirasset, durius habui negotium, ut meas fortunas in tuto collocarem. Sed me, qui antea praesto mihi semper affuit laboranti, idem in hoc potissimum discrimine egentem opis et consilii, nec mediocriter de toto rerum mearum statu sollicitum respexit ac liberavit Deus. Itaque omni plane molestia perfunctus esse mihi videor. Quid quaeris? Aliqua etiam officii specie ab iisdem observamur ac se satis apte simulationis, ut opinor, artificio tuentur. Accipere tamen quod datur, quocumque animo detur, inscitiae non est. Nec hodierni mores et ratio temporum secus postulat. Cetera sunt in meis rebus non plane cuiusmodi nos putabamus, sed cuiusmodi tamen multi non sperarunt. Quibus haec, quae nunc agimus, amplissima videntur esse, cum nos prae iis, quae, nisi quis casus nostris consiliis occurrerit, agere aliquando cogitamus, tenuissima iudicemus. Quam quidem ad rem quod tu omnia, quae in te sunt, liberalissime polliceris, quodque Alexandrum etiam Farnesium, praestantem omni virtute Cardinalem, in eandem rationem propensum esse affirmas: equidem de te sic existimo, et multas esse res, in quibus iuvari a te pro tua summa tum dignitate, tum etiam fortuna possim, et in iis rebus nunquam omnino mihi tuam esse humanitatem defuturam. Farnesium autem, divinum adolescentem, natum ad liberalitatem et ad gloriam, non miror eo esse erga virtutem animo, quo quia semper fuit avus eius, iccirco ad eum gradum, qui est in terris summus et augustissimus, diis hominibusque volentibus adscendit. Ac sane ille cum domestico exemplo, tum multo etiam magis egregia ipsius natura ad immortalitatis laudem excitatus saepe alias, quanti bonas artes faceret, ostendit, sed proxime vel in primis, cum Hieronymum Ferrarium, iuvenem rarissimae virtutis, sanequam pro eius meritis ornavit atque auxit. In quo, cum apud unum posuisse beneficium videatur, a multis tamen gratiam inivit. Nam cum vos, tales viri, patrocinium litterarum suscipitis, quicunque bonis artibus delectantur, animo recreati veniunt in spem aliquando fore, ut post diuturnos labores et molestiarum quasi tempestates in quietis et otii portum vobis adspirantibus deferantur. Quos si in cursu studiorum instituto vestrae benignitatis aura deficiat, haerebunt neque iam potuerunt, quo intendebant, sine ope auxilioque vestro pervenire. Verum huiusmodi dubitationem vestra iam consuetudo sustulit. Magna enim optimae voluntatis documenta saepissime dedistis, maiora etiam dare cogitatis, cum quidem, ut Antonius Bladus ad me detulit, pulcherrimam rem et vobis dignissimam aggressi omnes libros Graece scriptos, qui nunc in Bibliotheca Palatina conditi asservantur, praelo subicere cogitetis, ut multiplicatis exemplaribus per orbem terrarum in usum omnium gentium omniumque saeculorum divulgenter. Cui se muneri Bladus a te esse praepositum aiebat, itaque venisse ad nos, ut et eos typos, quibus atramento illitis charta imprimitur, conflandos curaret et, si quae praeterea sunt ad opus necessaria, maturaret. Sane sum laetatus plurimum hominemque sua sponte diligentissimum tamen cohortari non desino, ut in ea re, quae ad commodum studiosorum, maxime vero ad tuam, ut ego sentio, gloriam spectat, operae ne parcat, eique dixi, ut ad omnia me et fratribus uteretur. Neque minus prolixe, quae verbis petierit, re praestabo. Nam et hominem diligo et vero tua voluntas maximi est apud me ponderis. In Romulo quidem tuo, quem initio sum complexus ut fratrem tuum, deinde amare coepi ut te fratre dignum, nihil praetermitto, quod aut in officio cohortandi aut etiam in studio iuvandi positum sit. Sed ille, cui notissimae sunt occupationes meae, pudore, credo, effecit, ut rarius ad me scribat, cum mihi, vel in maximis negotiis, ei vacare non modo non molestum, sed etiam gratissimum sit. Quod tu, si videbitur, ad illum scribes simulque litteris monebis, ut, quo consilio Patavium est profectus, id studio et diligentia consequatur. Neque tamen hoc dico, quod eum adhuc quidem lapsum esse putem, de quo etiam ea, quae volumus, et videmus et audimus; sed quod, infirmitatem eius aetatis cum recordor, interdum vereor, ut possit consistere. Vale. Venetiis. MDXXXIX.