11 - Rainutio Farnesio Cardinali creato Romam (I, 1).

Quia virtus est ipsa per se amabilis et quia nobilitati honor et observantia debetur, amavi te iam inde a tua pueritia studio virtutis incensum et colui clarissimo genere ortum, Pauli III Pontificis nepotem. Iam tum equidem vidi praedixique multis, qui futurus esses. Et nunc opinionem auguriumque de te meum exitu probante utrique nostrum gratulor: tibi cui tribuuntur ea, quae semper illustria fuerunt, nunc eo magis, quod a Paulo III Pontifice tribuuntur; mihi, qui de tua futura dignitate, fretus indole, moribus, ingenio tuo, adolescens vere coniecerim. Cardinalis es. Optabile et honorificum: sed est in isto honore pondus et labor. Cadunt in eam, quam nunc sustines, personam virtutes omnes atque ita cadunt, ut, si absint, is, qui honor est, honor esse desinat, vel sit etiam summa deformitas. Curae autem et cogitationes illae sunt praeclarae, illae, Rainuti, te dignae aeternaque cum gloria coniunctae, pietatem praecipue colere; excubare animo pro salute ac dignitate Ecclesiae, beneficentiam sine spe praemiorum exercere, nihil omnino facere, nihil cogitare, in quo statim decus non eluceat. Nam, ubi paullo videtur obscurius, ibi satis constat turpitudinem inesse. Quae profecto tibi in mentem venire atque ob oculos assidue versari, cum in avi tui summam gloriam intueris, necesse est. Et omnino datum hoc vestro generi divinitus videtur, vobis nascentibus heroum numerus ut augeatur et quasi maius lumen de sublimi quadam specula errantibus honestis disciplinis viam et hospitium ostendat. Ergo alter alteri exemplum estis ad bene agendum, vobiscum simul et oriuntur virtutes et cum aetate crescunt, donec vitae munere perfunctos educant ex hac rerum humanarum taeterrima caligine et in illa sempiterna luce collocatos cum illo bonis omnibus circumfluente caelestium animorum coetu coniungant. Aut igitur mihi nullus tui cohortandi relictus est locus aut hic tantum, ut velis esse tui quam simillimus, quodque tuo generi, tuo nomini, tibimet ipsi tuisque debes institutis, id cumulate persolvendum existimes. Unum exoptandum, ut, qui tibi istam mentem cum ista auctoritate dedit (dedit autem omnium auctor laudandarum rerum et creator Deus), idem velit utriusque rei fructum esse maxime diuturnum et aequare tuae vitae spatium cum iis bonis, quae in te summa contulit. Profecto tales gubernatores, tam peritos, tam vigilantes, Christiana religio si numquam non haberet, numquam illae exorirentur dissidentium opinionum horribiles procellae, quae iactare multis abhinc annis Petri navem coeperunt neque dum consistere patiuntur. Quo quidem mihi libet ominari de te idem plane, quod cupio, futurum, ut optimis artibus, quamdiu vixeris, praesidio sis et ornamento, vivas autem, quamdiu vel temperantia duce vel naturae lege licet. Vale. Venetiis. MDXLIV.