|
Inter multa inconvenientia ex
mutatione monetae venientia, quae totam communitatem respiciunt, unum est quod
prius tangebatur capitulo XV principaliter, quia videlicet princeps per hoc
posset ad se trahere quasi totam pecuniam communitatis, et nimis depauperare
subiectos. Et quemadmodum quaedam aegritudines chronicae sunt aliis
periculosiores, eo quod sunt minus sensibiles, ita talis exactio, quanto minus
percipitur, tanto periculosius exercetur; non enim ita cito gravamen ipsius
sentitur a populo, sicut per unam aliam collectam. Et
tamen nulla fere talia potest esse gravior, nulla generalior, nulla maior.
Rursum aurum et argentum propter tales mutationes et impeiorationes minorantur
in regno; quia non obstante custodia deferuntur ad extra, ubi carius
allocantur; homines enim conantur suam monetam portare ad
loca, ubi eam credunt magis valere. Ex hoc igitur sequitur diminutio monetarum
materiae in regno. Item, illi de extra regnum aliquotiens
contrafaciunt et afferunt similem monetam in regno, et sic attrahunt sibi
lucrum, quod rex ille credit habere. Adhuc etiam
forsitan ipsa monetae materia in parte consumitur, fundendo eam et refundendo
totiens quotiens solet fieri, ubi mutationes huiusmodi exercentur. Sic ergo materia monetabilis tripliciter minuitur occasione
mutationum praedictarum; igitur non possunt, ut videtur, longo tempore
permanere, ubi non exuberaret materia monetabilis in mineriis vel aliunde; et
sic tandem princeps non haberet unde facere posset sufficienter de bona moneta.
Item, propter istas mutationes, bona mercimonia seu divitiae naturales de
extraneis regnis cessant ad illud afferri, in quo moneta sic mutatur, quoniam
mercatores caeteris paribus praediligunt ad ea loca transire, in quibus
recipiunt monetam certam et bonam. Adhuc autem intrinsecus in
tali regno negociatio mercatorum per tales mutationes perturbatur et
multipliciter impeditur. Praeterea his mutationibus
durantibus, reditus pecuniae, pensiones annuales, locagia, censivae, et
similia, non possunt bene et iuste taxari seu appreciari, ut notum est.
Item nec pecunia potest secure mutuo dari seu tradi, et sic de talibus; immo
multi nolunt ista charitativa subsidia facere, propter tales mutationes. Et tamen sufficientia materiae monetabilis, mercatores et omnia
praedicta sunt aut necessaria, aut valde utilia naturae humanae; et opposita
sunt praeiudiciabilia, et nociva toti communitati civili.
|