1-copia | coram-illar | illas-occis | occum-serie | sermo-xenop
bold = Main text
Par. grey = Comment text
1 1 | 1-~ ~Qui rogo civiles cupiat
2 10 | 10-~ ~K. Perspecto controversiae
3 11 | 11-~ ~K. De generali constitutione
4 12 | 12-~ ~Iuridicialis est, in
5 13 | 13-~ ~Conparatio est, cum aliud
6 14 | 14-~ ~Remotio criminis est,
7 15 | 15-~ ~Concessio est, per quam
8 16 | 16-~ ~Ecce habes de locis quaestionum
9 17 | 17-~ ~K. Quot modis fit amplificatio
10 18 | 18-~ ~K. Qualiter accusator
11 19 | 19-~ ~K. Quia personas causarum
12 2 | 2-~ ~K. Primum mihi, magister,
13 20 | 20-~ ~K. Quid est exordium?
14 21 | 21-~ ~K. Quot sunt causarum
15 22 | 22-~ ~K. Ecce habeo quo modo
16 23 | 23-~ ~K. Ordo deposcit ut de
17 24 | 24-~ ~K. Nunc ad confirmnationis
18 25 | 25-~ ~K. Etsi brevitati studeas,
19 26 | 26-~ ~K. Sunt haec loca accusatori
20 27 | 27-~ ~K. Dixisti quod alia
21 28 | 28-~ ~K. Commemorasti locos
22 29 | 29-~ ~K. Haec argumenta quae
23 3 | 3-~ ~K. Unde dicta est rhetorica?
24 30 | 30-~ ~A. Inductio est oratio,
25 31 | 31-~ ~K. Quomodo per ratiocinationem
26 32 | 32-~ ~K. Recolo te, magister,
27 33 | 33-~ ~K. Restat conclusio sola,
28 34 | 34-~ ~K. Bene intellego de
29 35 | 35-~ ~K. Transeamus, sed primum
30 36 | 36-~ ~Memini te, magister,
31 37 | 37-~ ~K. Iam nunc nos ordo
32 38 | 38-~ ~K. Qualis oportet verborum
33 39 | 39-~ ~K. Quid dicis de nobilissima,
34 4 | 4-~ ~A. Artis rhetoricae partes
35 40 | 40-~ ~K. Sed ordo meae interrogationis
36 41 | 41-~ ~K. Quid est quod paulo
37 42 | 42-~ ~K. Haec, venerande magister,
38 43 | 43-~ ~K. Quapropter, ut mihi
39 44 | 44-~ ~K. Non tamen te, magister,
40 45 | 45-~ ~K. Quae est prudentia?
41 46 | 46-~ ~K. Nunc fortitudinem
42 47 | 47-~ ~K. Honor eximius est
43 5 | 5-~ ~K. Si rhetorica in causis
44 6 | 6-~ ~K. Quot habet causa circumstantias?
45 7 | 7-~ ~K. Loci controversiarum
46 8 | 8-~ ~K. Statu causae invento
47 9 | 9-~ ~K. Sed legales nunc constitutiones
48 2 | et in tectis silvestribus abditos ratione quadam conpulit
49 37 | propriis illa laus est, ut abiecta et inconsueta fugiamus,
50 23 | nullum assumitur verbum: absolutio est, per quam omnia quae
51 25 | constanti animi aut corporis absolutione consistit, quo in genere
52 23 | habere debet brevitatem, absolutionem, paucitatem. Brevitas est,
53 2 | explendam corporis viribus abutebatur. Quo tempore quidam, magnus
54 40 | unumquodque verbum legitimo accentu decoretur, nec immoderato
55 18 | perturbatione commotus animus accesserit, et exemplis confirmare
56 9 | naufragus vero ad gubernacula accessit, navem regebat. Sedata tempestate
57 25 | et quid faciat, quid ipsi accidat, quid dicat, aut quid facturus,
58 15 | quod genus perraro potest accidere, in quo non defensio facti,
59 20 | diluemus, si quae incommoda acciderint aut quae instent difficultates
60 9 | loco a magistratu roget, et accipiet». Altera: «tyranno occiso
61 9 | aperit et amicos in oppidum accipit, ne ab hostibus opprimerentur,
62 22 | eorum qui audient opinionem accommodabitur. ~
63 15 | ratio «flumen enim subito accrevit et ea re traduci non potuerunt»:
64 31 | Propositio est, ut: «melius accurantur quae consilio geruntur quam
65 5 | Tertullo quodam oratore Paulum accusabant apud Felicem praesidem,
66 32 | putat concedendum, ut neges accusandum esse: quod conversione sic
67 10 | fecisset, ut Orestes si accusaretur matricidii, non habet defensionem,
68 28 | cur tueris? si probus, cur accusas?» Per enumerationem, in
69 5 | Iudiciale est, in quo est accusatio et defensio, ut in actibus
70 16 | posita: tunc converso ordine accusatoni extenuatione et defensori
71 26 | 26-~ ~K. Sunt haec loca accusatori seu defensori communia?
72 32 | ut si forte ante avarum accuses pecuniae amorem: aut adversarium,
73 7 | quibus fecit: ut si Orestes accusetur Clytaemnestram matrem suam
74 5 | in Regum legitur, quomodo Achitophel suasit David citius perdere,
75 42 | memoria et pronuntiatio usu acri et exercitatione intentissima
76 26 | audeat. Sin autem in ante acta vita aliquae turpitudines
77 26 | accusator eius vitam ante actam, quem arguit, vel protervam
78 5 | accusatio et defensio, ut in actibus legimus Apostolorum, quomodo
79 26 | inminutum. Si nullo ante acto peccato reus infamari poterit,
80 25 | deformis, velox an tardus, acutus an hebes, memor an obliviosus,
81 1 | scintilla ingenioli mei nil addere possit, tamen ne me aliqui
82 20 | invidiam aut in contemptum adducemus. In odium ducentur, si quod
83 20 | confidere: in contemptum adducentur, si eorum inertia, neglegentia,
84 9 | vehementius iactare coepit, usque adeo, ut dominus navis, cum idem
85 6 | ostendis, si factum non aderit personae. Item tali in tempore
86 38 | vocalibus, ut «placida aura adest»: nec aspera consonantibus,
87 37 | inquisitionem, quae magnam causae adfert venustatem et rhetori dignitatem:
88 34 | videretur, o iudices, si adfuissetis; item, dum bona speravi,
89 39 | inventisque rebus et verbis adhibeatur, intellegimus omnia, etiamsi
90 37 | causa reperta primo, post adhiberi coepta est ad ornatum etiam
91 9 | sit navis, definitionibus adhibitis, quid sit relinquere navem
92 19 | Etiam his omnibus causae adiacentibus circumstantiis repertis,
93 17 | alicuius retinendi, augendi adipiscendive commodi, aut contra reiciundi,
94 9 | scriptorem sensisse dicet, omnem adiungit dictionem, ut: lex aperire
95 22 | etiam id quod nec obest nec adiuvat praeteribitur: et non minus
96 16 | si naturarum conditor me adiuvaverit, et tamen habeo quod adhuc
97 2 | pleraque viribus corporis administrabant. Nondum divinae religionis,
98 46 | propositione cogitatio atque administratio: fidentia est, per quam
99 26 | vel levi reatu priora bona adnullenda sunt. Et hoc optimis viris
100 25 | et vehemens aliqua ad rem adplicata magna cum voluptate occupatio,
101 44 | non has christiana relegio adprime laudat? A. Laudat et colit.
102 31 | consilio administrantur». Adprobatio est: «domus ea, quae ratione
103 31 | Illa enim fit propositione, adprobatione vel adsumptione et conclusione.
104 43 | exercitatio, ut ab ineunte aetate adsuescat vocis fiducia et verborum
105 37 | mandanda: quorum sermone adsueti facti qui erunt, ne cupientes
106 31 | consilio administratur». Adsumptio est: «Nil autem omnium melius
107 31 | propositione, adprobatione vel adsumptione et conclusione. K. Planiora
108 12 | potest, sed aliquo foris adsumpto argumento defenditur. Cuius
109 14 | in eo sit delictum, sibi adtribui oportere. Id causae genus
110 25 | quaeritur, quae fortunae esse adtributa intelleguntur. Habitus autem
111 24 | personis quidem has res adtributas putamus, nomen, naturam,
112 42 | virtutum est. Discat ab adulescentia non reformidare ante multos
113 26 | inprudentiae necessitudine aut adulescentiae persuasione perpetrasse,
114 33 | videri; item si demonstramus adversarii alia facta crudelia, iniusta,
115 14 | intentio facti, quod ab adversario infertur, in alium aut in
116 23 | dicamus, hoc modo: «ostendam adversarios quod arguamus et potuisse
117 | adversus
118 17 | hortatur, ut amor, iracundia, aegritudo, vinolentia, et omnino omnia,
119 12 | perpetuum belli memoria maneret, aeneum statuerunt tropheum. Accusantur
120 45 | aliquos convenit: par in omnes aequabile est: iudicatum, quod alicuius
121 40 | prolata, sed pressim et aequabiliter et leniter et clare pronuntiata,
122 12 | Iuridicialis est, in qua aequi et iniqui et praemii aut
123 45 | cultus et humanitatis iura et aequitas totius vitae conservatur.
124 19 | A. Habent. Iudex sceptro aequitatis armandus est, accusator
125 5 | in iudiciis saepius quid aequum sit quaeritur, in demonstratione
126 37 | aut contra minor, ut «aer tonat, ceu dormiens stertit».
127 47 | ab hac laboriosa vita et aerumnosa revolabit ad quietem et
128 43 | negotiis saecularibus interesse aestimandi sunt, mox a pueritia multo
129 47 | Deus et proximus, an aliud aestimas? K. Nil equidem aliud, sed
130 31 | putari? A. Stultus stulta aestimat, cui tamen iuxta Salomonem
131 7 | facti, tum quaerenda est aestimatio facti, id est quale sit
132 47 | hac victoria laudabilius aestimo. A. An temperantia non est,
133 37 | horrescit mare et fervet aestu pelagus. Nonnumquam etiam
134 14 | nec mea potestas, cum id aetatis non habui et privatus essem,
135 47 | invenit, id est felicitatem et aeternitatem, quoniam haec infima pulchritudo
136 18 | quandam commotionem animi affectionemque verbis et sententiis amplificare
137 25 | suspicionis ostendat. Nam affectionis quidem ratio perspicuam
138 17 | quibus animus ita videtur affectus fuisse, ut rem perspicere
139 25 | facile erit videndum, quid afferant ad confirmandam coniecturam
140 37 | similitudo, ut dictum est «morte Africani castratam rem publicam»
141 7 | matrem, licet illa occidisset Agamemnonem patrem suum regem Graecorum.
142 47 | scripturae nil aliud nobiscum agant, nisi ut diligamus Deum
143 30 | Respondit, illius vero. Age, inquit, quid si virum meliorem
144 38 | ne inania verba non rei agendae, sed structurae tantummodo
145 22 | si res et ad eorum qui agent naturam et ad vulgi rumorem
146 16 | natura pandente agnoscis. K. Agnoscam, si naturarum conditor me
147 20 | causae genus diligenter agnoscat. ~
148 16 | cotidiano usu natura pandente agnoscis. K. Agnoscam, si naturarum
149 15 | dies instaret, in urbem ex agro coepit agere, cum subito
150 41 | placere, quod non decet et, ut ait Marcus Tullius, caput artis
151 33 | accidisset: item multos alacres exspectare, quid statuatur
152 1 | Quia te, venerande magister Albine, Deus adduxit et reduxit,
153 [Title]| SAPIENTISSIMI REGIS KARLI ET ALBINI MAGISTRI~ ~
154 1 | portat apis.~KARLUS REX ET ALBINUS MAGISTER.~ ~Quia te, venerande
155 1 | curas rex Karulus aulae~ Albinusque simul: hic dedit, ille probat.~
156 9 | cognatione magistratus occidito». Alexandrum, qui in Thessalia tyrannidem
157 | aliarum
158 | alias
159 | alicui
160 21 | animus: admirabile, a quo est alienatus animus eorum qui audituri
161 43 | debet qui honestis inter alienos loqui desiderat, cum in
162 | aliorum
163 26 | autem in ante acta vita aliquae turpitudines erunt, has
164 | aliquam
165 9 | sustulerunt in navem. Postea [cum] aliquanto plus ipsos quoque tempestas
166 20 | dicemus, si crimina inlata et aliquas minus honestas suspiciones
167 | aliqui
168 | aliquo
169 | alius
170 35 | forsan ostendissem ei. K. Cur alteri et non mihi? an invides
171 14 | in hoc autem non accusare alterum nec culpam in alium transferre
172 33 | oportuerit, et a quo, si aluis fecerit, prohiberi conveniret.
173 44 | suam solummodo dignitatem amandae sunt et exsequendae. K.
174 47 | vel amantem deserit vel ab amante deseritur: teneat igitur
175 47 | transit et recedit, vel amantem deserit vel ab amante deseritur:
176 7 | facti nomine convenit inter ambas partes, sed quale sit factum
177 37 | verbis et usitatis sine ambiguo, non nimis procul ductis
178 42 | nam licet ipsa vitium sit ambitio, frequenter tamen causa
179 1 | ille probat.~Unum opus amborum, dispar sed causa duorum:~
180 43 | in loquendo, tamquam in ambulando, clementer ire, sine saltu,
181 42 | Quid enim timidis arma? Amet laudem iuvenis, magnumque
182 45 | tribuitur cultus: gratia, in qua amicitiarum et officiorum alterius memoria
183 13 | tribus Curiatiis et duobus amissis fratribus domum se victor
184 9 | navem reliquerint, omnia amittant, et eorum sint onera et
185 7 | modo, utrum satius esset amittere milites an ad hanc conditionem
186 32 | avarum accuses pecuniae amorem: aut adversarium, id est
187 18 | ostendere, quanta vis sit amoris, quanta animi perturbatio
188 46 | et excelsarum cum animi ampla quadam et splendida propositione
189 17 | denique ut omnia generatim amplectamur, alicuius retinendi, augendi
190 23 | de quibus dicendum est, amplectimur in partitione: paucitas
191 16 | accusator intentione ad amplificandam causam, defensor extenuatione
192 18 | affectionemque verbis et sententiis amplificare debebit et ostendere, quanta
193 17 | 17-~ ~K. Quot modis fit amplificatio vel extenuatio causae? A.
194 16 | extenuatione et defensori amplificatione utendum est. ~
195 34 | aut ex negotiis veniunt, amplificationes et indignationes nasci possunt.
196 33 | subiciuntur, hoc modo: «quidnam amplius desideratis, o iudices,
197 21 | auditoris, ut in humili, ancipiti vel obscuro causae genere
198 37 | necessitas, inopia coacta et angustiis, post autem delectatio et
199 40 | ne verba sint inflata vel anhelata vel in faucibus frendentia
200 13 | domum se victor recepit. Is animadvertit sororem suam de fratrum
201 47 | id est corpus, et socias animas dilectione nutriat et foveat;
202 2 | maximas res oportunitas animis inesset hominum, si quis
203 31 | signorum ortus et occasus et annuae frugum, temporum et dierum
204 45 | homines aliqua dignitate antecedentes cultu quodam et honore dignantur:
205 47 | esse cernis, qua hostis antiquus vincitur et adversa mundi
206 37 | verbi translati, ut sensum aperiat. K. An undecumque licet
207 9 | adiungit dictionem, ut: lex aperire noctu portas vetat. Quidam
208 24 | huius dialogi nostri aliquid aperiri possit. K. Tamen stringe
209 9 | noctu portas vetat. Quidam aperit et amicos in oppidum accipit,
210 24 | multae thesaurorum gazae aperiuntur. A. Faciam prout possum.
211 20 | Dociles auditores faciemus, si aperte ac breviter summam causae
212 1 | subtilitatis claustra partim aperuisti, valde mihi in eas rationes
213 1 | praemodico mel tibi portat apis.~KARLUS REX ET ALBINUS MAGISTER.~ ~
214 3 | dicta est rhetorica? A. Apo tou retoreuein, id est copia
215 5 | defensio, ut in actibus legimus Apostolorum, quomodo Iudaei cum Tertullo
216 22 | videbuntur inesse quae solent apparere in veritate, si personarum
217 37 | pro ipsis, in quibus sunt, appellamus, ut «in quam domum luxuries
218 7 | rhetores status causarum appellant, id est, ubi quaestio consistit
219 13 | laborantem, sponsi autem nomen appellantem identidem Curiati cum gemitu
220 27 | id nomine quod factum est appellari debeat. Ante enim rem causa
221 47 | studiosis profuturam esse arbitror, si modo macula livoris
222 47 | egimus, ad caelestis regni arcem geminis dilectionis pennis
223 15 | tamen eum quidam capitis arcesserunt. Intentio est: «hostiae,
224 46 | aut utilitatis causa rerum arduarum aut difficilium voluntaria
225 47 | tam factu difficile et arduum. A. Quid facilius est quam
226 23 | ostendam adversarios quod arguamus et potuisse facere et voluisse
227 26 | sed de uno crimine, de quo arguatur, quare ante actis omissis
228 26 | eius vitam ante actam, quem arguit, vel protervam eius naturam
229 32 | Reprehensio est, per quam argumentando adversariorum confirmatio
230 28 | ne quo pacto hoc genus argumentationis refelli possit. A. Est,
231 32 | infirmare confirmatam his argumentis causam. A. Relinquitur ei
232 12 | sed aliquo foris adsumpto argumento defenditur. Cuius partes
233 1 | maxime quia me in cellaria arithmeticae disciplinae pridie sagaciter
234 19 | Iudex sceptro aequitatis armandus est, accusator pugione malitiae,
235 20 | proferentur, atque eorum usus arrogans et intolerabilis, ut his
236 20 | factis et officiis sine arrogantia dicemus, si crimina inlata
237 33 | dari; item si superbiam vel arrogantiam eius ostendimus; item ut
238 42 | obtinet consuetudo. Nam in arte qualibet exercitata consuetudo
239 30 | A. Ille secutus est suam artem. K. Quid ad haec? sequamur
240 21 | ex his suspicio quaedam artificiosae diligentiae nascitur, quae
241 47 | saeculi scrutator curiosus artium aut excellentium scrutator
242 33 | reminiscendi causa unum sub aspectum simul subiciuntur, hoc modo: «
243 30 | probat et nolentem ducit in assensionem. K. Hoc mirum videtur, si
244 20 | proferentur, ut nequaquam assentatio nimia significetur, si de
245 47 | iudicium? K. Intellego et assentio nihil hac sapientia excellentius,
246 6 | eo modo fieri potuit, ut asseris, nec ideo facere voluit,
247 25 | Studium autem quoniam est assidua et vehemens aliqua ad rem
248 1 | huiuscemodi quaestionibus assidue nos versari solere, et ridiculum
249 23 | nisi necessarium nullum assumitur verbum: absolutio est, per
250 1 | sagaciter induxisti vel astrologiae splendore inluminasti. A.
251 14 | Rhodii quosdam legarunt Athenas: legatis quaestores sumptum,
252 25 | Graecus an barbarus: in patria Atheniensis an Romanus: in cognatione,
253 33 | hospites, in vicinos, in amicos atrocia gesta. Item ut iudex videat,
254 47 | dico multos esse tales, attamen rogo, ut quam breviter possis
255 21 | auditore et non magnopere attendendum videtur: anceps, in quo
256 20 | per contemptum deprimemus. Attentos autem faciemus, si demonstrabimus
257 20 | A. Primo ut benivolum, attentum, docilem efficias auditorem.
258 20 | curandum est, ut benivolus, attentus, docilis efficiatur auditor:
259 14 | rei aut homini eam causam attribuit, quae voluntati suae fuerit
260 37 | metonymiam, cum res per auctorem rei significatur, ut pro
261 27 | sit eius rei vel qui sint auctores eius vel quo id nomine quod
262 43 | de quibus tuae venerandae auctoritati plura dicere potuissem,
263 20 | quantaque eorum iudicii et auctoritatis expectatio sit ostenditur:
264 37 | pervenire? A. Legendi sunt auctorum libri eorumque bene dicta
265 20 | ad omnes aut ad eos qui audiant aut ad aliquos inlustres
266 22 | rumorem et ad eorum qui audient opinionem accommodabitur. ~
267 2 | atque orationem studiosius audientes ex feris et inmanibus mites
268 34 | eiusmodi oratione posse animos audientium ad indignationem instigari.
269 30 | ut nolens consentiat. A. Audies et forte exemplo credis.
270 42 | multis tacentibus solum audiri; nam licet ipsa vitium sit
271 21 | humile, quod neglegitur ab auditore et non magnopere attendendum
272 20 | attentum, docilem efficias auditorem. K. Ut mihi videtur, hoc
273 23 | certum quiddam destinatur auditori, in quo animum debeat habere
274 47 | equidem aliud, sed quam breve auditu est, tam factu difficile
275 21 | alienatus animus eorum qui audituri sunt: humile, quod neglegitur
276 32 | tantam confirmationum seriem audivi, ut vix videatur reprehensori
277 39 | quae non solum corpori aufert sanitatem, sed etiam menti
278 18 | fugerit, demonstrabit et id augebit quam maxime, ut: si gloriae
279 39 | vel illa optinenda sit vel augenda? A. Non habemus eius alia
280 17 | amplectamur, alicuius retinendi, augendi adipiscendive commodi, aut
281 1 | inter curas rex Karulus aulae~ Albinusque simul: hic
282 38 | hiulca vocalibus, ut «placida aura adest»: nec aspera consonantibus,
283 30 | vicina tua melius habeat aurum, quam tu habes, utrum illudne
284 33 | facta crudelia, iniusta, avara, inhonesta, contumacia;
285 37 | domum luxuries inrupit et avaritia penetravit». Est et synechdochica
286 47 | quae libidinem refrenat, avaritiam reprimit, omnes animi inpetus
287 32 | voluntatem, ut si forte ante avarum accuses pecuniae amorem:
288 29 | est, diligit filium: si avarus est, neglegit ius iurandum».
289 44 | christianos? A. Fides et baptismus. K. Prosequere tamen philosophicas
290 25 | mulier: in natione Graecus an barbarus: in patria Atheniensis an
291 12 | causa, non ut in perpetuum belli memoria maneret, aeneum
292 45 | sanguine coniunctis patriaeque benivolis officium et diligens tribuitur
293 20 | hoc efficitur? A. Primo ut benivolum, attentum, docilem efficias
294 20 | hoc summe curandum est, ut benivolus, attentus, docilis efficiatur
295 2 | in agris homines passim bestiarum more vagabantur, nec ratione
296 14 | crimen demovetur. Id fit bipertito; nam tum causa, tum res
297 39 | ebrietate cavenda, quae omnibus bonis studiis maxime nocet, quae
298 26 | ut malitiosus quilibet bonos insimulare audeat. Sin autem
299 47 | equidem aliud, sed quam breve auditu est, tam factu difficile
300 20 | et si pollicebimur nos brevi nostram causam demonstraturos,
301 24 | argumentorum silva, ut vix sub brevitate huius dialogi nostri aliquid
302 25 | 25-~ ~K. Etsi brevitati studeas, tamen haec plenius
303 37 | propriis verbis exprimi brevius non posset, et quoniam summa
304 43 | conposita, sine inmoderato cachinno, clamore nullo prolata.
305 7 | videndum, in cuius definitionem cadat qui sacrum de privato loco
306 2 | officii ratio colebatur, sed caeca et temeraria dominatrix
307 27 | quaedam gestae rei, ut cruor caedis signum est et fuga reatus
308 47 | qua paulo ante egimus, ad caelestis regni arcem geminis dilectionis
309 44 | magister, prius dimittam calamum responsionis claudere, quam
310 25 | dicamus idcirco aliquem Callidum vocari, quod sit temerario
311 15 | quoddam redemptor praebuisset, capitale esset, hostias is qui redemerat,
312 7 | sacrilegum, quia sacrilegus capite plectitur: et haec constitutio
313 15 | inpedimento, tamen eum quidam capitis arcesserunt. Intentio est: «
314 20 | auditorum persona benivolentia captabitur, si res ab iis fortiter,
315 34 | auditorum misericordiam captans. In hac primum animum auditoris
316 32 | potest ex hostibus esse captum. His et aliis multis modis
317 41 | ut ait Marcus Tullius, caput artis est decere quod facis.
318 33 | iudex cogitet vel de suis caris, si quid tale eis accidisset:
319 47 | iustitia videtur esse nisi caritas Dei eiusque mandatorum observatio?
320 47 | cum haec nunc in fide et caritate observantibus aeternae gloriae
321 8 | utrum Carthago diruatur, an Carthaginiensibus reddatur, an eo colonia
322 8 | constat, hoc pacto: utrum Carthago diruatur, an Carthaginiensibus
323 37 | dictum est «morte Africani castratam rem publicam» et «stercus
324 43 | optime prosequeris. Nam ut in castris miles, sic in domo orator
325 15 | partes tres, inprudentiam, casum, necessitudinem. Inprudentia
326 25 | quid facturus, quid ipsi casurum sit, qua sit usurus oratione.
327 27 | quid post rem, ut in facto cauponis ante rem fuit, quod in itinere
328 5 | necesse est, ut mihi videtur, causas ipsas certa habere genera,
329 32 | argumentationes, qui summo studio cavendi sunt oratori magis quam
330 38 | numerum numquam intellexi. Cavendum quoque est ne inania verba
331 9 | de una re alia lex aliter cavet, aliter et altera. Lex: «
332 26 | esse iudicandum. Nam ante celatum esse qualis esset, nunc
333 12 | est: cum summae virtutis celebrandae causa Grai de Grais aeternum
334 37 | delectatio et iocunditas celebravit. Nam ut vestis frigoris
335 1 | intentum, maxime quia me in cellaria arithmeticae disciplinae
336 27 | diverterent in hospitium et simul cenarent: in re nox, somnium, occisio:
337 45 | quam divinam vocant, curam ceremoniamque affert: pietas, per quam
338 37 | bello Martem et pro frugibus Cererem: aut cum virtutes et vitia
339 47 | Numquid non fortitudinem esse cernis, qua hostis antiquus vincitur
340 47 | adversa mundi tolerantur? K. Cerno equidem nec aliquid hac
341 5 | quod tribuitur in alicuius certae personae laudem vel vituperationem,
342 41 | terram oculi, ne inclinata cervix, neque elata aut depressa
343 43 | quattuor virtutibus, de quibus ceterae quasi radicibus procedant
344 30 | inquit. Quid si vestem et ceterum ornatum muliebrem pretii
345 37 | contra minor, ut «aer tonat, ceu dormiens stertit». Est quoque
346 47 | enim huius mundi amor quam Christi; quod enim in illo anima
347 47 | gloriae ab ipsa veritate, Christo Iesu, praemia pollicentur.
348 5 | citius perdere, et quomodo Chusai dissuasit consilium eius,
349 19 | omnibus causae adiacentibus circumstantiis repertis, quid tunc quaerendum
350 5 | Achitophel suasit David citius perdere, et quomodo Chusai
351 1 | 1-~ ~Qui rogo civiles cupiat cognoscere mores,~
352 11 | in qua quid iuris sit ex civili more et aequitate consideratur,
353 11 | inplicatam controversiam civilis iuris, hoc modo: Quidam
354 47 | noster, qui de volubili civilium quaestionum ingenio initium
355 21 | quae per circuitionem fit, clam subit animum auditoris,
356 44 | est, quod quaedam res tam clarae et tam nobiles sunt, ut
357 40 | aequabiliter et leniter et clare pronuntiata, ut suis quaeque
358 37 | transferri oportet quae clariorem faciunt rem, ut est horrescit
359 1 | inluminavit et scientiae claritate ornavit, ut non solum magistrorum
360 38 | ita et in oratione nil clarius est quam omnia sapienter
361 44 | dimittam calamum responsionis claudere, quam mihi nomina et partes
362 9 | scriptorem legis pro inimicis claudi, non pro amicis iussisse
363 1 | dialecticae subtilitatis claustra partim aperuisti, valde
364 24 | paucis plura; nam saepe una clave multae thesaurorum gazae
365 43 | loquendo, tamquam in ambulando, clementer ire, sine saltu, sine mora,
366 19 | pugione malitiae, defensor clypeo pietatis, testes tuba veritatis.
367 7 | ut si Orestes accusetur Clytaemnestram matrem suam occidisse: non
368 37 | genuit necessitas, inopia coacta et angustiis, post autem
369 15 | necessitate sumus in portum coacti»: infirmatio est: «navem
370 44 | rex, sed inter utrumque coartor; nam succinta brevitas pauca
371 15 | in Rhodiorum portum navem coegit; quaestor navem populi vocat;
372 37 | reperta primo, post adhiberi coepta est ad ornatum etiam corporis
373 3 | occupationum necessitas cogit nos exerceri in illis: et
374 39 | exercitationem et scribendi usum et cogitandi studium et ebrietate cavenda,
375 39 | memoria, quae nisi custos cogitatis inventisque rebus et verbis
376 26 | publicam aut in parentes, cognatos, amicos, et eius bene gesta
377 25 | rem consequantur faciles cognitu sunt. Studium autem quoniam
378 21 | sunt aut difficilioribus ad cognoscendum negotiis causa est implicata.
379 2 | videlicet vir et sapiens, cognovit quae materia et quanta ad
380 33 | dispersae in unum locum coguntur et reminiscendi causa unum
381 9 | confugeret, quae religata navi cohaerebat (et inde quantum potuit
382 2 | non humani officii ratio colebatur, sed caeca et temeraria
383 44 | adprime laudat? A. Laudat et colit. K. Quid philosophis cum
384 8 | Carthaginiensibus reddatur, an eo colonia deducatur. ~
385 44 | natura humana et summo studio coluerunt. K. Quid tunc distat inter
386 28 | 28-~ ~K. Commemorasti locos argumentorum et confirmationum,
387 28 | quae ex his locis quos commemoravimus conficitur, aut probabilis
388 18 | simili inpulsu aliquid simile commiserunt. Cum autem non inpulsione,
389 18 | verum ratiocinatione aliquem commisisse quid dicet, quid commodi
390 32 | mentem non venisset, non commisisset»: aut remotum et longius
391 13 | quod arguitur dicitur esse commissum, ut in illo exemplo, quod
392 34 | multis modis fit, ut quae commoda perdiderit et in quibus
393 25 | an senex. Item saepe ex commodis vel incommodis naturae coniectura
394 24 | possunt fieri, prout se commoditas causae affert. ~
395 18 | illum impetum et quandam commotionem animi affectionemque verbis
396 26 | accusatori seu defensori communia? A. Fiunt secundum utriusque
397 9 | modo scriptoris sententiam conantur definire; et eiusmodi, ut
398 47 | saeculum hoc nequam transvolare concedat. K. Fiat, fiat gratia divina
399 32 | vereri dicas, hoc putat concedendum, ut neges accusandum esse:
400 30 | separatim quaereret, forte non concederetur. K. Iste philosophus non
401 18 | fuisse dicet, aut si fuisse concedet, extenuabit et parvulam
402 14 | superiore differt, quod in illo concedit se reus oportuisse facere
403 30 | similitudo earum, quae ante concessae sunt. K. Si tacet? A. Iam
404 28 | conplexionemn, in qua utrum concesseris reprehenditur ad hunc modum: «
405 35 | prioribus concessis, dum concessi, ut et ego homo essem, et
406 15 | licebat»: depulsio est in concessione deposita: ratio est «nescivi
407 15 | Casus autem infertur in concessionem, cum demonstratur aliqua
408 15 | probari potest, ideo quod concesso peccato difficile est ab
409 33 | hac re, ut ex eo quod hiuc concessum sit, sibi quoque tali de
410 12 | Accusantur apud commune Graeciae concilium. Intentio est «non oportuit»:
411 21 | pertinent, ostentationis vero et concinnitudinis minimum, propterea quod
412 3 | quae naturali animi ingenio concipi possunt. Nam sicut naturale
413 33 | offensionem in adversariis concitare debes. ~
414 30 | taciturnitas imitatur confessionem, concludenda est argumentatio, sicut
415 35 | Vides quomodo potes me concludere. K. Quomodo? A. Si dicis,
416 35 | latenter induxisti me prius ut concluderem te, quod homo non esses,
417 31 | adprobatione vel adsumptione et conclusione. K. Planiora haec exemplo
418 28 | possunt, ut «si peperit, concubuit cum viro». Haec vero per
419 16 | Agnoscam, si naturarum conditor me adiuvaverit, et tamen
420 30 | quia taciturnitas imitatur confessionem, concludenda est argumentatio,
421 13 | cum reus id quod arguitur confessus alterius se inductum peccato
422 42 | qualibet exercitata consuetudo confidentiam constantiamque procreat,
423 20 | videantur quam causae suae confidere: in contemptum adducentur,
424 9 | constitutiones exemplis confirma. A. Considerandum est, sicut
425 31 | Quomodo per ratiocinationem confirmanda est argumentatio? A. Illa
426 25 | videndum, quid afferant ad confirmandam coniecturam suspicionis. ~
427 32 | causa in se ipsa habet loca confirmandi et loca reprehendendi. K.
428 32 | relictus, quo possit infirmare confirmatam his argumentis causam. A.
429 11 | mihi, magister, exemplisque confirmes per singulas, me tacente
430 24 | 24-~ ~K. Nunc ad confirmnationis praecepta te verte, magister,
431 15 | consulto peccasse reus se confitetur, et tamen ut ignoscatur
432 9 | gubernator esset, in scapham confugeret, quae religata navi cohaerebat (
433 2 | conpulit in unum locum et congregavit et eos in unam quamque rem
434 15 | vi tempestatis in portum coniecta sit, oporteatne eam publicari?
435 25 | commodis vel incommodis naturae coniectura sumenda est hoc modo: valens
436 7 | in facto constat, dicitur coniecturalis constitutio, quia coniecturis
437 7 | coniecturalis constitutio, quia coniecturis exploranda res est, si fecisset
438 8 | bellum indicamus an non? Coniuncta est quaestio, quae ex pluribus
439 38 | Qualis oportet verborum esse coniunctio? A. Decens et conposita
440 45 | pietas, per quam sanguine coniunctis patriaeque benivolis officium
441 46 | se fiduciae certa cum spe conlocavit: patientia est honestatis
442 38 | Decens et conposita et conpacta, ut ne sit hiulca vocalibus,
443 18 | periculo, quod subeatur, conparandum. Qui omnes loci similiter
444 20 | animum auditoris idonee conparans ad reliquam dictionem. K.
445 24 | causae fidem et auctoritatem conparas, quae duobus modis fit,
446 20 | Quattuor ex locis benivolentia conparatur, ab nostra, ab adversariorum,
447 32 | fortitudinem laudes. Item conplexio reprehenditur, si converti
448 28 | cum viro». Haec vero per conplexionem seu per enumerationem vel
449 28 | conclusionem fiunt: per conplexionemn, in qua utrum concesseris
450 36 | atque iudicio dispensanda et conponenda sunt, prout praesens ratio
451 32 | si aut falsum est unde conponitur confirmatio, hoc modo: «
452 4 | oratione vestieris memoria conprehendere, ultimum ac summum quod
453 4 | ultimum ac summum quod memoria conprehenderis pronuntiare. ~
454 2 | silvestribus abditos ratione quadam conpulit in unum locum et congregavit
455 34 | infirmitatis infelicitas conqueritur, item disiunctio amici,
456 33 | enumerationem, indignationem, conquestionem. K. Enumeratio conclusionis
457 25 | quibus maioribus, quibus consanguineis sit: in aetate puer an adulescens,
458 18 | gloriae causa, quantam gloriam consecuturam existimarit; item si dominationis,
459 30 | facere potest, ut nolens consentiat. A. Audies et forte exemplo
460 25 | quae res harum aliquam rem consequantur faciles cognitu sunt. Studium
461 40 | indocta oratio laudem tamen consequatur, si optime proferatur, et
462 45 | et aequitas totius vitae conservatur. K. Eius quoque partes pande.
463 13 | daret: armis datis milites conservavit, sed post accusatur maiestatis.
464 8 | quomodo tunc status ipse considerandus est? A. Constitutione causae
465 8 | causae reperta statim placet considerare, utrum quaestio causae simplex
466 24 | habitum, affectionem, studia, consilia, facta, casus, orationes;
467 46 | omnis mala cupiditas magna consilii gubernatione regitur et
468 20 | exponemus, hoc est, in quo consistat controversia. Sed qui bene
469 37 | quibus plenum quiddam et consonans inesse videatur, in quo
470 38 | aura adest»: nec aspera consonantibus, ut multum ille luget: nec
471 15 | voverunt, si eo portu, quem conspiciebant, potiti essent, ei deo,
472 25 | autem in aliqua perfecta et constanti animi aut corporis absolutione
473 42 | consuetudo confidentiam constantiamque procreat, sine qua nil ars
474 44 | dixisti. Paulo ante inter nos constitit, sermocinationis exercitationem
475 15 | ostendendae causa hostias constituit omnes in litore, ut qui
476 9 | 9-~ ~K. Sed legales nunc constitutiones exemplis confirma. A. Considerandum
477 7 | turpissimam venire: cuius constitutionis plures sunt partes, de quibus
478 45 | aut aliquorum sententiis constitutum est: lex est omni populo
479 43 | aliud videri potest, ac ideo consuetudinaria sermocinatione verba sint
480 15 | est, cum et peccasse et consulto peccasse reus se confitetur,
481 42 | postulant, et ad plenam consummationem nisi continua meditatione
482 47 | disputandi itineris peregisse contendat. K. Quis est qui nos frustra
483 13 | factum rectum aut utile contenditur, quod ut fieret, illud quod
484 42 | plenam consummationem nisi continua meditatione et instanti
485 22 | quid perturbate, ne quid contorte dicatur, ne quam in aliam
486 25 | virtus, scientia et quae contraria sunt: res ipsa et causa
487 18 | debebit. Defensor autem ex contrario primum inpulsionem aut nullam
488 10 | 10-~ ~K. Perspecto controversiae loco secundum quod dixisti,
489 6 | Frustra enim quaeris in controversiis quid factum sit, si persona
490 33 | iniusta, avara, inhonesta, contumacia; item si transactam eius
491 42 | exercitatione intentissima convalescant; naturae enim vicem paene
492 7 | consistit et primum non convenerit inter partes, sunt rationales
493 33 | aluis fecerit, prohiberi conveniret. His et aliis plurimis modis,
494 43 | incipiat, quod publicus conventus detrahere possit. Nec enim
495 32 | neges accusandum esse: quod conversione sic reprehenditur: «immo
496 16 | petitione sit causa posita: tunc converso ordine accusatoni extenuatione
497 2 | homines a consuetudine subito converteret et ad diversas rationes
498 32 | conplexio reprehenditur, si converti potest hoc modo: «nam si
499 26 | in quo pari ante peccato convictus sit, et quam turpis aut
500 32 | milites tuos hortari debeas, copias hostium et fortitudinem
|