XVI. [1] Sed cum imperium animae obsequium carni
distribuimus, prospiciendum est ne et hoc alia argumentatione subvertant, ut
velint carnem sic in officio animae conlocare, non quasi ministram ne et sociam
cogantur agnoscere. [2] Dicent enim
ministros et socios habere arbitrium ministrandi atque sociandi, et
potestatem suae voluntatis in utrumque, homines scilicet et ipsos: idcirco cum
auctoribus merita communicare quibus operam sponte accommodarint: [3] carnem autem nihil sapientem nihil
sentientem per semetipsam, non velle non nolle de suo habentem, vice
potius vasculi adparere animae, ut instrumentum non ut ministerium: [4] itaque animae solius iudicium praesidere,
qualiter usa sit vasculo carnis, vasculum vero ipsum non esse sententiae
obnoxium: quia nec calicem damnari si quis eum veneno temperarit, nec gladium
ad bestias pronuntiari si quis eo latrocinium fuerit operatus. [5] Iam ergo innocens caro ex ea parte
qua non reputabuntur illi operae malae, et nihil prohibet innocentiae nomine
salvam eam fieri. Licet enim nec bona opera deputentur illi sicut nec mala,
divinae tamen benignitati magis competit innocentes liberare: beneficos enim
debet: optimi est autem etiam quod non debetur offerre. [6] Et
tamen calicem, non dico venenarium in quem mors aliqua ructuarit, sed
frictricis vel archigalli vel gladiatoris aut carnificis spiritu infectum,
quaero an minus damnes quam oscula ipsorum. Nostris quoque sordibus nubilum vel
non pro animo temperatum elidere solemus quo magis puero irascamur: [7] gladium vero latrociniis ebrium quis
non a domo tota, nedum a cubiculo, nedum a capitis sui officio relegabit,
praesumens scilicet nihil aliud se quam invidiam animarum somniaturum
urguentium et inquietantium sanguinis sui concubinum? [8] At enim et calix bene sibi conscius et
de diligentia ministri commendatus de coronis quoque potatoris sui
inornabitur aut aspergine florum honorabitur, et gladius bene de bello cruentus
et melior homicida laudem suam consecratione pensabit. [9] 'Estne
ergo et in vascula et in instrumenta sententiam figere, ut dominorum et
auctorum meritis et ipsa communicent?' [10] Et
huic quoque argumentationi satisfecerim, licet ab exemplo vacet
diversitas rerum. Omne enim vas vel instrumentum aliunde in usus venit,
extranea omnino materia a substantia hominis: caro autem, ab exordio uteri
consata conformata congenita animae, etiam in omni operatione miscetur illi. [11] Nam etsi vas vocatur apud
apostolum, quod iubet in honore tractari, eadem tamen ab eodem homo exterior
appellatur, ille scilicet limus qui prior titulo hominis incisus est, non
calicis aut gladii aut vasculi ullius. [12] Vas
enim capacitatis nomine dicta est qua animam capit et continet, homo vero de
communione naturae quae eam non instrumentum in operationibus praestat sed
ministerium. Ita et ministerium tenebitur iudicio, etsi de suo nihil sapiat,
quia portio est eius quae sapit, non supellex. [13] Hoc
et apostolus sciens, nihil carnem agere per semetipsam quod non animae
deputetur, nihilominus peccatricem iudicat carnem, ne eo quod ab anima videatur
impelli, iudicio liberata credatur. [14] Sic
et cum aliquas laudis operas carni indicit---- Glorificate, tollite deum in
corpore vestro----certus et hos conatus ab anima agi, idcirco tamen et carni
eos mandat quia et illi fructum repromittit. [15] Alioquin
nec exprobratio competisset in alienam culpae nec adhortatio in extraneam
gloriae: et exprobratio enim et exhortatio vacarent erga carnem si vacaret et
merces quae in resurrectione captatur.
|