- 12 -
[2.31.
De furtis] – 1. Fur
est qui dolo malo rem alienam contrectat. 2. Furtorum genera sunt quattuor: manifesti, nec manifesti,
concepti et oblati. Manifestus fur
est qui in faciendo deprehensus est et qui intra terminos eius loci, unde quid
sustulerat, deprehensus est, vel antequam ad eum locum quo destinaverat
pervenerit. Nec manifestus fur est qui in faciendo quidem deprehensus non est,
sed eum furtum fecisse negari non potest. 3.
Concepti actione is tenetur, apud quem furtum quaesitum et inventum est. Oblati
actione is tenetur, qui rem furtivam alii obtulit, ne apud se inveniretur. 4. Furti actione is agere potest, cuius
interest rem non perdidisse. 5.
Concepti is agere potest, qui rem concepit et invenit. Oblati is agere potest,
penes quem res concepta et inventa est. 6.
Manifesti furti actio et nec manifesti et concepti et oblati heredi quidem competit,
sed in heredem non datur. 7. Servus,
qui furtum fecerit damnumve dederit, nisi id pro sui quantitate dominus sarcire
sit paratus, noxae dedi potest. 8.
Si servus furtum fecerit, deinde manumissus sit aut alienatus, cum ipso
manumisso vel emptore agi potest: noxa enim caput sequitur. 9. Filius familias si furtum fecerit,
deinde emancipetur, furti actio in eum datur, quia in omnibus noxa caput
sequitur. 10. Non tantum qui furtum
fecerit, sed etiam is, cuius ope aut consilio furtum factum fuerit, furti
actione tenetur. 11. Rei
hereditariae, antequam ab herede possideatur, furtum fieri non potest. 12. Qui meretricem
libidinis causa rapuit et celavit, eum quoque furti actione teneri placuit. 13. Furti manifesti actio praeter quadrupli
poenam ipsius rei persecutionem genere vindicationis et condictionis continet. 14. Furti concepti actio adversus eum
qui obtulit tripli est poena et ipsius rei repetitio. 15. Furti quocumque genere condemnatus
famosus efficitur. 16. Quaecumque in
caupona vel in meritorio stabulo diversoriove perierint, in exercitores eorum
furti actio competit. 17. Si res
vendita ante traditionem subrepta sit, emptor et venditor furti agere possunt:
utriusque enim interest rem tradi vel tradere. 18. Si quid in nave rateve perierit, furti actio in exercitorem
navis datur. 19. Rem pignori datam
debitor creditori subtrahendo furtum facit: quam si et ipse similiter amiserit,
suo nomine persequi potest. 20.
Pater vel dominus de ea re, quae filio familias vel servo subrepta est, furti
agere potest: interest enim ei deferri actionem, qui de peculio convenitur. 21. Si rem, quam tibi commendavi,
postea subripui, furti actio competere tibi non poterit: rei enim nostrae
furtum facere non possumus. 22. Qui
furtum quaesiturus est, antequam quaerat, debet dicere, quid quaerat, et rem
suo nomine et sua specie designare. 23.
Si, cum furtum quis quaerit, damnum iniuriae dederit, actione legis aquiliae
tenebitur. 24. Sive seges per furtum
sive quaelibet arbores caesae sint, in duplum eius rei nomine reus convenitur. 25. Ob indicium comprehendendi furis
praemium promissum iure debetur. 26. Si servum communem quis furatus sit, socio quoque
actio furti dabitur. 27. Qui
pro derelicto rem iacentem occupavit, furtum non committit, tametsi a domino
non derelinquendi animo relicta sit. 28.
Si servus furtum fecerit cum domino, praeter rei condictionem furti actio in
dominum datur. 29. Fullo et
sarcinator, qui polienda vel sarcienda vestimenta accepit, si forte his utatur,
ex contrectatione eorum furtum fecisse videtur, quia non in eam causam ab eo
videntur accepta. 30. Frugibus ex
fundo subreptis tam colonus quam dominus furti agere possunt, quia utriusque
interest rem persequi. 31. Qui
ancillam non meretricem libidinis causa subripuit, furti actione tenebitur, et
si suppressit, poena legis Fabiae coercetur. 32. Qui tabulas cautionesve subripuit, in adscriptam summam furti
actione tenebitur: nec interest, cancellatae nec - 13 -
ne sint, quia ex his
debitum dissolutum interest comprobari. 33.
Qui servo fugae consilium dedit, furti quidem actione non tenetur, sed servi
corrupti. 34. Res subrepta si in
domini potestatem reversa sit, cessat furti actio. 35. Qui furandi animo conclave effregit vel aperuit, sed nihil
abstulit, furti actione conveniri non potest, iniuriarum potest. 36. Qui rem suam furatur, ita demum
furti actione non tenetur, si alteri ex hoc non noceatur. 37. Servus, qui in fuga est, a domino quidem possidetur, sed
dominus furti actione eius nomine non tenetur, quia in potestate eum non habet.
|