|
UNIVERSIS Christi fidelibus, ad quos tenor
praesentis scripturae pervenerit, Ricardus de Bury, miseratione divina
Dunelmensis episcopus, salutem in Domino sempiternam, piamque ipsius
praesentare memoriam iugiter coram Deo in vita pariter et post fata.
Quid retribuam Domino pro omnibus quae
retribuit mihi? devotissimus investigat psalmista, rex invictus et eximius
prophetarum: in qua quaestione gratissima semetipsum redditorem voluntarium,
debitorem multifarium et sanctiorem optantem consiliarium recognoscit,
concordans cum Aristotele, philosophorum principe, qui omnem de agibilibus
quaestionem consilium probat esse: tertio et sexto Ethicorum.
Sane si propheta tam mirabilis, secretorum
praescius divinorum, praeconsulere volebat tam sollicite quomodo grate posset
gratis data refundere, quid nos rudes regratiatores et avidissimi receptores,
onusti divinis beneficiis infinitis, poterimus digne velle? Proculdubio
deliberatione sollerti et circumspectione multiplici, invitato primitus spiritu
septiformi, quatenus in nostra meditatione ignis illuminans exardescat, viam
non impedibilem providere debemus attentius, quo largitor omnium de collatis
muneribus suis sponte veneretur reciproce, proximus relevatur ab onere et
reatus conractus per peccantes cotidie eleemosynarum remediis redimatur.
Hujus igitur devotionis monitione praeventi
ab eo qui solus bonam hominis et praevenit voluntatem et perficit, sine quo nec
sufficentia suppetit cogitandi solummodo, cujus quicquid boni fecerimus non
ambigimus esse munus, diligenter tam penes nos quam cum aliis inquiendo
discussimus quid inter diversorum generum pietatis officia primo gradu placeret
Altissimo, prodessetque potius Ecclesia militanti. Et ecce mox nostrae
considerationis aspectibus grex occurrit scholarium elegorum quin potius
electorum, in quibus Deus artifex et ancilla natura morum optimorum et
scientiarum celebrium plantaverunt radices, sed ita rei familiaris oppressit
penuria, quod obstante fortuna contraria semina tam fecunda virtutem in culto
iuventutis agro, roris debiti non rigata favore, arescere compelluntur. Quo fit
ut lateat in obscuris condita virtus clara, ut verbis alludamus Boetii, et
ardentes lucernae non ponantur sub modio, sed prae defectu olei penitus
exstinguantur.
Sic ager in vere floriger ante messem
exaruit, sic frumenta in lollium et vites degenerant in labruscas, ac sic in
oleastros olivae sivescunt. Marcescunt omnino tenellae trabeculae et qui in fortes
columnas Ecclesiae poterant excrevisse, subtilis ingenii capacitate dotati,
studiorum gymnasia derelinquunt. Sola inedia novercante, repelluntur a
philosophia nectareo poculo violenter, quam primo gustaverint, ipso gusto
ferventius sitibundi: liberalibus artibus habiles et scripturis tantum
dispositi contemplandis, orbati necessariorum subsidiis, quasi quadam
apostasiae specie ad artes mechanicus, propter cictus solius suffragia ad
Ecclesiae dispendium et totius cleri vilipendium revertuntur.
Sic mater Ecclesia
pariendo filios abortori compellitur, quinimmo ab utero foetus informis
monstruose dirumpitur, et pro paucis minimisque quibus contentatur natura,
alumnos amittit egregios, postea promovendos in pugiles fidei et athletas. Heu
quam repente tela succiditur, dum texentis manus orditur! Heu quod sol
eclipsatur in aurora clarissima et planeta progrediens regiratur retrograde ac
naturam et speciem verae stellae praetendens subito decidit et fit assub! Quid
poterit pius homo intueri miserius? Quid misericordiae viscera penetrabit
acutius? Quid cor congelatum ut incus in
calentes guttas resolvet facilius?
Amplius
arguentes a sensu contrario, quantum profuit toti reipublicae Christianae, non
quidem Sardanapali deliciis, neque Croesi divitiis enervare studentes, sed
melius mediocritate scholastica suffragari pauperibus, ex eventu praeterito
recordemur. Quot oculis vidimus, quot ex scripturis collegimus, nulla suorum
natalium claritate fulgentes, nullius haereditatis successione gaudentes, sed
tantum proborum virorum pietate suffultos, apostolicas cathedras meruisse!
subjectis fidelibus praefuisse probissime! superborum et sublimium colla jugo
ecclesiastico subjecisse et procurasse propensius Ecclesiae libertatem!
Quamobrem
perlustratis humanis egestatibus usquequaque caritativae considerationis
intuitu, huic tandem calamitoso generi hominum, in quibus tamen tanta redolet
spes profectus Ecclesiae, praelegit peculiariter nostrae compassionis affectio
pium ferre praesidium et eisdem non solum de necessariis victui, verum multo
magis de libris utilissimis studio providere. Ad hunc effectum acceptissimum
coram Deo nostra jam ab olim vigilavit intentio indefessa. Hic amor ecstaticus
tam potenter nos rapuit ut, terrenis aliis abdicatis ab animo, acquirendorum
librorum solummodo flagraremus affectu.
Ut igitur nostri
finis intentio tam posteris pateat quam modernis, et ora loquentium perversa
quantum ad nos pertinet obstruamus perpetuo, tractatum parvulinum edidimus
stilo quidem levissimo modernorum---est enim ridiculosum rhetoricis quando
levis materia grandi describitur stilo; qui tractatus amorem quem ad libros
habuimus ab excessu purgabit, devotionis intentae propositum propalabit et
circumstantias facti nostri, per viginti divisus capitula, luce clarius
enarrabit. Qui vero de amore librorum principaliter disserit, placuit nobis
more veterum Latinorum ipsum Graeco vocabulo Philobiblon amabiliter nuncupare.
Explicit Prologus.
|