|
NIHIL iniquius in humanis perpenditur quam
quodea quae geruntur justissime malignorum obloquiis pervertuntur, et inde quis
reportat infamiam criminis, unde magis meruit spem honoris. Oculo simplici
perpetrantur quam plurima, nec sinistra dextrae se comiscet, nullo fermento
massa corrumpitur, neque ex lino vestis lanaque contexitur. Perversorum tamen praestigiis opus pium mendaciter
transformatur in monstrum. Haec est nimirum peccatricis naturae reprobanda conditio.
quod non solum in factis moraliter dubiis pro pejore parte sententiat, immo
frequenter illa, quae speciem boni habent, nequitiosa subversione depravat.
Quamvis enim
amor librorum in clerico ex objecti natura praeferat honestatem, miro tamen
modo obnoxios nos effecit judiciis plurimorum, quorum admirationibus
obstrectati, nunc de curiositate superflua, nunc de cupiditate in illa dumtaxat
materia, nunc de vanitatis apparentia, nunc de voluptatis intemperantia circa
litteras notabamur, quorum revera vituperiis non plus quam caniculorum
latratibus movebamur, illius solius testimonio contentati, ad quem renes et
corda pertinet perscrutari.
Cum enim
voluntatis secretae finalis intentio homines lateat unicoque Deo pateat,
cordium inspectori, perniciosae temeritatis merentur redargui, qui humanis
actibus, quorum fontale non vident principium, epigramma tam faciliter
superscribunt sinistrum. Finis enim se habet in operabilibus, sicut principia
in speculativus vel suppositiones in mathematicis, teste Aristotele, septimo
Ethicorum. Quapropter, sicut ex principiorum evidentia conclusionis veritas
declaratur, ita plerumque in aibilibus ex honesti finis intentione bonitas
moralis in opere sigillatur, ubi alias opus ipsum judicari deberet indifferens
quo ad mores.
Nos autem ab
olim in praecordiis mentis nostrae propositum gessimus radicatum, quatenus
opportunis temporibus exspectatis divinitus aulam quamdam in reverenda
universitate Oxoniensi, omnium liberalium artium nutrice praecipua, in
perpetuam eleemosynam fundaremus, necessariisque redditibus dotaremus; quam
numerosis scholaribus occupatam, nostrorum librorum jocalibus ditaremus, ut
ipsi libri et singuli eorundem communes fierent, quantum ad usum et studium,
non solum scholaribus aulae tactae, sed per eos omnibus universitatis
praedictae studentibus in aeternum, secundum formam et modum, quem sequens
capitulum declarabit. Quapropter sincerus amor studii zelusque orthodoxae fidei
ad aedificationem ecclesiae confirmandae pepererunt in nobis sollicitudinem
hanc stupendam nummicolis, ut collectos codices undecunque venales neglectis
sumptibus emeremus, et qui venumdari non debebant, transcribi honestius
facaremus.
Cum enim
delactationes hominum ex dispositione caelestium corporum, cui mixtorum complexio
frequenter obedit, diversimode distinguantur; ut hi in architectura, illi in
agricultura, hi in venationibus, illi in navigationibus, hi in bellis, illi in
ludis eligant conversari; cecidit circa libros nostrae Mercurialis species
voluptatis honestae, quam ex rectae rationis arbitrio, cujus nulla sidera
dominantur imperio, in honorem ordinavimus majestatis supremae ut, unde mens
nostra tranquillitatem reperit requiei, inde devotissimus cresceret cultus Dei.
Quamobrem
desinant obtrectantes, sicut caeci de coloribus judicare; verspertiliones de
luminibus disceptare non audeant, atque trabes gestantes in oculis propriis
alienas festucas eruere non praesumant. Cessent commentis satiricis sugillare
quae nesciunt et occulta discutere, quae humanis experientiis benevolo, si
ferarum venatui, alearum lusui, dominarum applausui vacassemus.
|