abhor-iratu | isago-zonae
bold = Main text
Cap. grey = Comment text
1 20| cacos enim malum est. ~ Ne abhorreas nomen, quod isti et illi
2 22| fides, quis enim non vicus abundat tristibus obscaenis?", et
3 22| si in aliqua parte plus abundaverit ignis, colerica nata sunt
4 22| et tenebrae super faciem abyssi". ~ Hoc chaos sic et dissolutum:
5 | Ac
6 21| plus illorum sententiae accedimus, qui dicunt esse spiritus.
7 22| Est etenim materia quod accepta forma transit in aliud. <
8 22| de aliis sit et qualiter accidat eis, ingeniis aliorum inquirere
9 22| quia nisi iste esset, nobis accidisset. ~ Fuerunt in prima creatione
10 4 | illius non comprehendit; actionibus eius enarrandis infinitae
11 22| particulas. Cuius divisionis pars actu, pars sola ratione et cogitatione,
12 22| membra, membra in omiomira actus dividere potest, sed omiomira
13 22| obtusa, immobilis, ignis acutus, subtilis, mobilis <UNKNOWN
14 22| fecisse mulierem ex latere Adae". Non enim ad litteram credendum
15 22| probabile, etsi non necessarium adiungimus. Sed illud videatur, si
16 19| intimam aspirationem vel admonitionem, quod dicitur patibile,
17 19| prosperitati, compatitur adversitati. ~
18 22| aliquo lumine illustrata nec aedificiis distincta nec suis animalibus
19 22| creatio rerum facta est. ~ Aegyptii vero dicunt in Iulio factam
20 22| Boetius in Arithmetica) "omnis aequalitas pauca est et finita, inaequalitas
21 22| talis est: Quidquid oritur, aequalitate proportionum creari. Sed
22 22| quoniam quod est proximum aequalitati, etsi minus tamen aliquanto
23 22| maximus calor, i. e. in aestate, facta est mundi creatio.~
24 8 | aeternus est, et sapientia eius aeterna est. Sic igitur pater genuit
25 7 | est a patre, ita sapientia aeternaliter et consubstantialiter a
26 8 | fuit (si fas est dicere: de aeterno), ex eo hoc scivit, nec
27 8 | quin ista sciret. Si ergo aeternus est, et sapientia eius aeterna
28 18| ANIMAL ~ Deinde dixit esse in aethere quoddam genus invisibilis
29 6 | quia omnia creat et paterno affectu disponit. ~
30 5 | vocabula illa a vulgari propter affinitatem quandam transferentes, vocantes
31 16| rationali creatura esse affirmans. ~
32 22| deficiat quod divina pagina affirmat, sancto spiritui et fidei
33 4 | quid sit, quale sit, quid agat, quid in ipsum agatur, ubi
34 22| subiungit: "Ver illud erat, ver agebat". Horum ratio talis est:
35 4 | ipsum agatur, non potentia agentis, sed permissio est volentis;
36 22| nec ita sufficiant ad esum agni, tunc demum igne comburatur",
37 22| Non enim ait Moyses: "Si agnus non potest comedi, statim
38 | aliae
39 | aliam
40 | alios
41 5 | casus mundum operatus esset, aliquae causae praecessissent mundum,
42 | aliquando
43 22| aequalitati, etsi minus tamen aliquanto temperatum, ex vicino limo
44 | aliqui
45 | aliquos
46 22| origine mundi illuxisse dies aliumve habuisse tenorem", deinde
47 22| et non explicet qualiter, alter vero dicat hoc idem et exponat <
48 22| dicemus. ~ Si enim unum alteri apponatur, repugnant dissolvitque
49 22| si monitu alicuius nostri amici aliquid quod contingeret
50 13| potestatem sibi commissam iuste amitteret. ~
51 21| Gregorii, qui in Moralibus de angelis loquens ait: "Comparatione
52 22| ordinaret. Cui ostenderet? Angelo? Sed angelus ex natura et
53 21| dicat novem esse ordines angelorum. Plato enim divisit ea secundum
54 21| ait propheta: "Qui facit angelos suos spiritus". Inde dicunt
55 9 | sed quia in spiritu et anhelitu saepe hominis voluntas perpenditur (
56 22| aedificiis distincta nec suis animalibus repleta; quod aqua et aer
57 22| elementum. Sed de hoc deo annuente vitam satis dicemus. ~ Sunt
58 22| quod utrumque remanet quod antea fuerat. Sed hoc in contrariis,
59 | antequam
60 9 | vocaverunt spiritum, sed antonomasice sanctum. ~
61 22| superioribus stellae non apparebant vocaverunt chaos, i. e.
62 21| assumunt, quando hominibus apparent, utrum vera sint corpora
63 22| praedictorum desiccata, apparuerunt in terra quasi quaedam maculae,
64 5 | contrarium fugere et simile appetere, non ergo natura contraria
65 22| dicemus. ~ Si enim unum alteri apponatur, repugnant dissolvitque
66 22| auctoritate Platonis hoc approbant qui in Timeo ait deum ex
67 | apud
68 22| aliquid terreae substantiae et aqueae inerat, quae ex calore ignis
69 22| visibile creare. Veluti si argilla supponatur igni, spissatur
70 22| quia (ut ait Boetius in Arithmetica) "omnis aequalitas pauca
71 22| discere dedignantes, et ex arrogantia quae nesciunt confingentes.
72 5 | igitur aliquo artifice. Artifex vero ille homo non fuit,
73 22| ascenderent. Nec ergo simul ascendebant nec simul descendebant.
74 22| obtinuisse, sed modo simul ascendere, modo simul descendere.
75 22| descenderet, nec haec quo ascenderet. ~ Ex inordinata igitur
76 20| descendit per superbiam, ascendit humanitas per humilitatem.
77 13| voluntas; et merito sapientiae ascribitur, cum enim tam potens esset,
78 22| terra, melancolica ut bos et asinus; si vero aqua, flegmatici
79 19| per signa vel per intimam aspirationem vel admonitionem, quod dicitur
80 21| ibi de corporibus, quae assumunt, quando hominibus apparent,
81 | At
82 22| nutrimentum sui humorem attrahunt. Similia namque congaudent
83 12| QUAEDAM OPERA UNI DE PERSONIS ATTRIBUANTUR CUM UNA SINE ALIA NIHIL
84 13| XIII. QUARE FILIO ATTRIBUATUR INCARNATIO ~ Attribuitur
85 22| idem ei conferre, quia ei attribuimus et talem rebus naturam dedisse
86 22| igitur haec est ratio. ~ Auctoritas vero Platonis non bene ab
87 22| ista sententia vera est nec auctoritati Constantini contraria, qualiter
88 21| habeant angeli" dicunt beatum Augustinum loqui ibi de corporibus,
89 | aut
90 21| totus et integer est, a beato Gregorio corpora dicti sunt.
91 21| corpora habeant angeli" dicunt beatum Augustinum loqui ibi de
92 22| posse videri sine ignis beneficio neque tangi sine solido
93 22| contrariae qualitates, quia binarius in duo aequa potest dividi,
94 14| REMISSIO ~ Voluntati vero et bonitati divinae remissio peccatorum
95 19| patibile, quia cum diligat bonos, congaudet illorum prosperitati,
96 22| si terra, melancolica ut bos et asinus; si vero aqua,
97 22| licet probare. ~ Sed quia brevitatem in hoc opere sectamur, quid
98 22| esset lutosa, ex calore bulliens, creavit ex se diversa genera
99 22| calido et humido, sicut aquae bullienti ita quod ab illo solo recipiat
100 20| sciens; isti vero dicuntur cacodaemones, i. e. malum scientes, cacos
101 20| cacodaemones, i. e. malum scientes, cacos enim malum est. ~ Ne abhorreas
102 3 | corporalia, seu divinum seu caducum habeant corpus. Corpora
103 22| et ex motu aera subditum calefacere. Sed mediante aere aqua
104 5 | contrariis factus sit elementis (calidis, frigidis, humidis, siccis),
105 22| temperata ut homo, quia calidissima frigidior est frigidissimo
106 22| misceatur, fit tepidum neque calidissimo neque frigidissimo remanente.
107 22| autem supponatur alicui calido et humido, sicut aquae bullienti
108 20| primi duo ordines dicuntur calodaemones, i. e. bonum scientes, calos
109 21| Plato dicit duo genera esse calodaemonum cum divina scriptura dicat
110 20| calodaemones, i. e. bonum scientes, calos enim bonum, daemon sciens;
111 22| dicit in natali die mundi Cancrum gestasse Lunam, Leonem Solem.
112 21| UNKNOWN symbol>De illo capitulo beati Augustini "Qualia
113 21| Enchiridion quoddam tale ponit capitulum: "Qualia corpora angeli
114 13| esset, quomodo captivus captivum liberaret? "Omnes enim peccaverunt
115 13| tantum homo esset, quomodo captivus captivum liberaret? "Omnes
116 22| haereticum clamant plus de suo capucio praesumentes quam sapientiae
117 22| consimilia, videl. in particulas carnis et ossis etc., omiomira
118 22| i. e. consimiles ut est caro, ossa, quam organicas, i.
119 22| manentem in eadem fide catholica inquiramus. Sin autem neque
120 5 | operatus esset, aliquae causae praecessissent mundum, quarum
121 22| quare plura non sint et causam ordinationis signavimus,
122 5 | casus inopinatus eventus ex causis confluentibus. Cum ergo
123 22| quia igneae sunt naturae, ceperunt movere se et ex motu aera
124 22| elementa in prima creatione certa loca non obtinuisse, sed
125 22| deinde ex eis ut elementis cetera omnia vel creata sunt vel
126 22| ordinationis signavimus, de chao, i. e. elementorum confusione
127 22| terra porosa sit et aquis circumdata, aliquid humoris aquae subintrat
128 14| potentia et sapientia quam cito factum est punire posset.
129 22| sciant, illum esse haereticum clamant plus de suo capucio praesumentes
130 5 | noluit, vel ignorans vel coactus hoc fecit. Sed quid ignoraret,
131 11| XI. DE COAETERNITATE HORUM ~ Haec bonitas et
132 22| calore ignis et siccitate coagulata et durata corpora stellarum
133 5 | cogitationes hominum? Quis cogeret illum, qui omnia potest?
134 22| actu, pars sola ratione et cogitatione, fieri potest, corpus enim
135 5 | ignoraret, qui etiam novit cogitationes hominum? Quis cogeret illum,
136 22| in eo cui inhaererent, et cognatam et similem reperirent, ut
137 3 | subiacent sensui. Cum igitur in cognitione utrorumque sit philosophia,
138 13| in filium potentis domini cognitum manum mitteret? Unde scriptum
139 4 | esse scimus, nec perfecte cognoscimus, de quo praedicta ignoramus. ~
140 22| gratia divinam voluntatem cognoscit. Homini? Sed nondum erat
141 13| Unde scriptum est: "Si cognovissent, numquam filium dei crucifixissent".
142 22| factam esse, sed a deo homini collatam, unde ait scriptura: "Formavit
143 22| sufficiamus, tunc igne fidei illud comburamus. Sed isti multos habentes
144 22| Moyses: "Si agnus non potest comedi, statim igne comburatur",
145 22| symbol>ut ait Boetius in commentario super Porphyrium <UNKNOWN
146 22| praedicta duo elementa non commisceri, sed coniungere, ut utrumque
147 20| luxuriosum, quod aliquando commiscet se mulieribus et aliquos
148 13| invaderet, potestatem sibi commissam iuste amitteret. ~
149 22| aliud esse elementa, aliud commistiones eorum, quae sunt calidae
150 22| fuit in principio, dicamus communem sententiam proponentes,
151 21| stultitiam reputet, sed quia ad comparationem divinae sapientiae stultitia
152 19| congaudet illorum prosperitati, compatitur adversitati. ~
153 22| qualitates, inde fiunt VI complexiones, quarum IIII quidem sunt
154 22| IIII quae videntur ex illis composita sunt, illud in quo particulae
155 22| nisi sensu possint illud comprehendere, quia animalis homo non
156 4 | quid sit, perfecte non comprehendimus; quantitas vero eiusdem,
157 4 | deficit; qualitates illius non comprehendit; actionibus eius enarrandis
158 1 | quae sunt et videntur vera comprehensio. ~
159 22| quae videntur esse elementa comprobantes hoc auctoritate Juvenalis
160 15| propria anima. ~ Si aliquis concludat: "Ergo in homine sunt duae
161 20| dicuntur daemones qui sic concumbunt. Qui differunt ab aliis
162 5 | praecessissent mundum, quarum concursus operaretur illum. Est enim
163 5 | In hac divinitate omnium conditrice et omnia gubernante dixerunt
164 14| quia ex voluntate et gratia condonat quod ex potentia et sapientia
165 22| redegit creator in ordinem conferendo terrae locum inferiorem,
166 22| potest, quod calorem terris conferunt, ad nutrimentum sui humorem
167 22| praesumentes quam sapientiae suae confidentes. Sed quaeso, ne habitui
168 22| arrogantia quae nesciunt confingentes. Ne nihil dicere videantur,
169 22| ut opinor, nihil potest confingi); sed impossibile est aliquid
170 21| vocatur spiritus. Et hoc confirmant auctoritate beati Gregorii,
171 22| ultimum nostram rationem confirmantes. ~ Dicunt omnes fere elementa
172 5 | inopinatus eventus ex causis confluentibus. Cum ergo nihil praeter
173 22| chao, i. e. elementorum confusione quae fuit in principio,
174 22| vocaverunt chaos, i. e. confusionem elementorum. Unde Moyses: "
175 22| attrahunt. Similia namque congaudent similibus. ~ Hic subiciet
176 19| quia cum diligat bonos, congaudet illorum prosperitati, compatitur
177 22| medium creavit". ~ Et quia de coniunctione illorum fecimus mentionem,
178 22| naturam unius quam alterius, coniunctionem illorum observabit. ~ Volens
179 22| habentes vicinos domui suae coniunctos ex superbia nolunt aliquem
180 22| sufficimus, vicinum domui nostrae coniunctum convocemus, i. e. manentem
181 22| Prius convocet vicinum, qui coniunctus est domui suae. Et si nec
182 5 | natura contraria elementa coniunxit. ~ Casu vero coniuncta non
183 22| partes tam omiomiras, i. e. consimiles ut est caro, ossa, quam
184 22| vero in omiomira, i. e. consimilia, videl. in particulas carnis
185 22| imitaretur". Deinde subiungit: "Constabat autem nihil posse videri
186 22| spissabitur. ~ Vel secundum Constantinum: Cum sint ista IIII et in
187 22| cum ex tam magnis partibus constet: quantae sunt IIII illius
188 8 | filium coaeternum sibi et consubstantialem. ~
189 7 | sapientia aeternaliter et consubstantialiter a potentia. ~
190 18| contemplationi vacare et de eius contemplatione delectari. ~
191 18| esse officium soli divinae contemplationi vacare et de eius contemplatione
192 21| duobus ergo illis generibus continentur novem ordines et e converso. ~
193 4 | quid habet, qui omnia palmo continet, nullus perfecte explicare
194 22| nostri amici aliquid quod contingeret nisi ipse moneret, fugiamus,
195 21| differamus, ut sit unus et continuus de homine tractatus. ~
196 22| Sed quoniam in eis sunt contrarietates <UNKNOWN symbol>quippe terra
197 22| in quo divinae scripturae contrarii sumus, si quid in illa dictum
198 22| dicere. Quibus respondemus e contrario, idem ei conferre, quia
199 22| qua elementa aequaliter convenerunt, humanum corpus factum est,
200 22| necessarium, cum in aliquo conveniant, scil. in siccitate, nec
201 21| continentur novem ordines et e converso. ~ Post tractatum de creatore
202 22| sunt et videntur stilus convertatur. Sed antequam initium dicendi
203 22| superbia nolunt aliquem convocare maluntque nescire quam ab
204 22| domui nostrae coniunctum convocemus, i. e. manentem in eadem
205 22| comburatur", sed "Prius convocet vicinum, qui coniunctus
206 12| trinitas quamvis in omnibus cooperetur (numquam enim divina potentia
207 3 | Sunt et esse videntur corporalia, seu divinum seu caducum
208 22| terra, loquentes de sensibus corporeis ostendemus). Postea addit: "
209 22| symbol>quippe terra est corpulenta, obtusa, immobilis, ignis
210 22| habet enim commune cum terra corpulentiam, obtusitatem, cum igne mobilitatem,
211 22| creata sunt vel creantur vel creabuntur, ut in sequentibus ostendetur. <
212 22| omnia vel creata sunt vel creantur vel creabuntur, ut in sequentibus
213 8 | quando providit, qualiter res crearet et creatas disponeret. Et
214 22| operantem corpus humanum creasse. Nam in quo divinae scripturae
215 6 | dicitur pater, quia omnia creat et paterno affectu disponit. ~
216 8 | qualiter res crearet et creatas disponeret. Et quia ante
217 22| maius est: Non fuit voluntas creatoris stellas in aere esse. Cum
218 22| terrae corpus mulieris esse creatum verisimile est, et ideo
219 16| imum nihil sine rationali creatura esse affirmans. ~
220 22| colerica, unus solus homo creatus est, quia (ut ait Boetius
221 22| inquirere, sed ut rusticos nos credere nec rationem quaerere, ut
222 22| diebus veris ait: "Non alios crediderim prima origine mundi illuxisse
223 22| Omnis qualitas geminata crescit, numquam contrarium operatur".
224 13| cognovissent, numquam filium dei crucifixissent". Si iterum tantum homo
225 22| esset inordinationi deo cuncta disponente? Sed quia esset,
226 22| dicunt Platonem quaesisse, cur magis dicatur terra quam
227 20| scientes, calos enim bonum, daemon sciens; isti vero dicuntur
228 22| magistro, sed perfectio debet esse ab ingenio. ~ Quod
229 22| secundum locum obtinere debuit. Deinde est aer qui, quia
230 22| ostendamus. "Divini", inquit, "decoris ratio postulabat talem fieri
231 22| superbia ab aliquo discere dedignantes, et ex arrogantia quae nesciunt
232 22| attribuimus et talem rebus naturam dedisse et sic per naturam operantem
233 22| qualitates, talem unicuique dedit, ut in eo cui inhaererent,
234 19| secundum eundem officium deferre preces hominum deo et voluntatem
235 22| inveniri. Sin autem alicui deficiat quod divina pagina affirmat,
236 4 | explicandae humana sapientia deficit; qualitates illius non comprehendit;
237 17| rationale animal quod ita definit: animal rationale, immortale,
238 19| esse genus, cuius haec est definitio: animal aereum, rationale,
239 18| et de eius contemplatione delectari. ~
240 | demum
241 22| hoc esse divinae potestati derogare sic esse hominem factum
242 22| simul ascendebant nec simul descendebant. Falsa est ergo illorum
243 22| simul ascendere, modo simul descendere. Subiungunt etiam rationem,
244 22| ut hic non haberet quo descenderet, nec haec quo ascenderet. ~
245 20| invidia insidiari, quia unde descendit per superbiam, ascendit
246 22| levitate superiorum, modo descendunt in terram ex gravedine inferiorum.
247 22| et creatione praedictorum desiccata, apparuerunt in terra quasi
248 22| velut in partem praedae detrahentibus reclamat eadem ore Platonis
249 13| esset, quod de potestate diaboli humanum genus sola voluntate
250 13| et ex humanitate latere diabolo, ut cum praeter ius et fas
251 22| non bene intellectam. ~ Dic ergo, quisquis hoc affirmas:
252 22| et quibus rationibus hoc dicant. ~ Hebraei igitur et Latini
253 20| cum isti et illi angeli dicantur, unde dicitur bonus angelus
254 21| incircumscripti spiritus corpora sunt dicenda". Hoc iterum probant auctoritate
255 22| convertatur. Sed antequam initium dicendi faciamus, petimus, ut si
256 22| pateretur et tactum". Ac si diceret: "Cum deus sola bonitate,
257 21| a beato Gregorio corpora dicti sunt. Nec inde sequitur,
258 22| Macrobius dicit in natali die mundi Cancrum gestasse Lunam,
259 22| unde Virgilius loquens de diebus veris ait: "Non alios crediderim
260 22| origine mundi illuxisse dies aliumve habuisse tenorem",
261 21| locum loqui de eius anima differamus, ut sit unus et continuus
262 20| qui sic concumbunt. Qui differunt ab aliis daemonibus in hoc,
263 8 | impossibile sit, sed quia difficile. ~ Pater ergo genuit filium,
264 22| siccae, ignis. Si ergo illis digna velimus imponere nomina,
265 19| dicitur patibile, quia cum diligat bonos, congaudet illorum
266 19| rationale, immortale, patibile, diligentiam hominibus impertiens, cuius
267 22| ingeniis aliorum inquirere dimittamus. Etenim principium a magistro,
268 22| legerunt, ex superbia ab aliquo discere dedignantes, et ex arrogantia
269 15| quod vivat et sentiat et discernat, in quo ille naturalis vigor
270 15| quaedam vivunt et sentiunt et discernunt; nec est aliquid quod vivat
271 22| intellectus coniuncta disiungere, disiuncta coniungere". ~ Sed quaerat
272 22| est intellectus coniuncta disiungere, disiuncta coniungere". ~
273 22| inordinationi deo cuncta disponente? Sed quia esset, nisi sic
274 6 | creat et paterno affectu disponit. ~
275 5 | sine sapientia sapienter disponitur. Est igitur sapientia, qua
276 22| etiam si sic non essent disposita ut nunc sunt, in his IIII
277 22| Elementorum vero talis est dispositio, quod inferiorem locum obtinet
278 3 | philosophia, de utrisque disseramus inchoantes ab eis quae sunt
279 22| sunt et non videntur nostra disseruit oratio; nunc ad ea quae
280 22| abyssi". ~ Hoc chaos sic et dissolutum: cum aqua usque ad maximam
281 22| terra quam aqua, cum sic dissolvatur, sic intelligimus illum
282 22| calidi peribit frigidum et dissolvetur illa coniunctio. Sed si
283 22| levitate ad illud tenderet et dissolvi ab aliis quaereret. Iuxta
284 22| alteri apponatur, repugnant dissolvitque unum aliud. Oportet ergo,
285 22| aequaliter ab ea ex omni parte distet, quid mirum si aliquid caloris
286 22| illustrata nec aedificiis distincta nec suis animalibus repleta;
287 22| singulis elementis essent diversae qualitates, talem unicuique
288 22| quam diversis temporibus diversi diversis rationibus dicunt
289 22| ergo quod alicui inest, diversum est ab eo cui inest, non
290 22| membra in omiomira actus dividere potest, sed omiomira in
291 22| elementa solus intellectus dividit, quia <UNKNOWN symbol>ut
292 15| symbol>Hanc dicit Plato ex dividua et individua substantia
293 22| Plato senserit, ostendamus. "Divini", inquit, "decoris ratio
294 13| eripere posset, maluit tamen divinitatem coniungere humanitati, ut
295 3 | videntur corporalia, seu divinum seu caducum habeant corpus.
296 21| ordines angelorum. Plato enim divisit ea secundum loca, sed divina
297 22| rationibus dicunt esse factam, doceamus, qui in quo tempore et quibus
298 8 | alio, quia neque alicuius doctrina neque usus experientia,
299 22| quoniam quid sit elementum docuimus et quot sint et quare plura
300 22| superioribus elementis aliquid sit dominante tamen superiori, ex hoc
301 22| particulae frigidae et siccae dominantur, nomine illius elementi
302 22| elementis, sed de inferioribus dominatur in eis aqua, de superioribus
303 13| servus in filium potentis domini cognitum manum mitteret?
304 5 | mundum operatus esset, quare domum vel aliquid tale quod levius
305 22| terram quae in sinzugia duarum qualitatum non habent omnino
306 22| sunt, sed de quibus aliqua dubitatio est. ~ Non est ergo simpla
307 | dum
308 22| mobilitatem, coniunctio illa non duraret. Similiter si solum aera,
309 22| et siccitate coagulata et durata corpora stellarum visibilia
310 13| Omnes enim peccaverunt et egent gratia dei". Redemptor ergo
311 22| ista IIII quae videntur "elementata". ~ Sunt quidam, qui neque
312 8 | Generationem eius quis enarrabit?" putetur nobis officere,
313 4 | comprehendit; actionibus eius enarrandis infinitae linguae non sufficiunt;
314 21| beati Augustini, qui in Enchiridion quoddam tale ponit capitulum: "
315 13| humanum genus sola voluntate eripere posset, maluit tamen divinitatem
316 | Erit
317 11| personarum trinitas est essentiae unitas. Una enim substantia
318 22| si nec ita sufficiant ad esum agni, tunc demum igne comburatur",
319 19| impertiens, cuius est secundum eundem officium deferre preces
320 22| quod probat fumus inde evaporans, et aliquid caloris, quod
321 5 | Est enim casus inopinatus eventus ex causis confluentibus.
322 4 | angustias nostri pectoris excedit; relationi illius explicandae
323 15| individua substantia esse excogitatam et ex eadem natura et diversa.
324 22| litteram credendum est deum excostasse primum hominem. ~ Sed dicet
325 22| humiditatis inde videmus exire. In eadem est aliquid aeris,
326 4 | omnia enim ab ipso habent existere et ipse a nullo), ab ipso
327 22| constant, ab elementis sumatur exordium, et ostendamus, quid sit
328 8 | alicuius doctrina neque usus experientia, sed ex propria natura hoc
329 4 | excedit; relationi illius explicandae humana sapientia deficit;
330 4 | continet, nullus perfecte explicare potest. Nec ergo illum omnino
331 22| factum, qualiter factum sit, explicemus? Si enim modo unus sapiens
332 22| aliquid esse factum et non explicet qualiter, alter vero dicat
333 22| qualiter cum illa stare possit, exponamus: Constantinus igitur ut
334 22| alter vero dicat hoc idem et exponat <UNKNOWN symbol>quae in
335 22| minima ad quantitatem; cuius expositio talis est: elementum est
336 15| natura et diversa. Cuius expositionem si quis quaerat, in glossulis
337 10| creationem rerum et gubernationem extendere. ~
338 22| aequaliter habeat se ad duo extrema non plus transiens in naturam
339 22| sufficeret, potuit deus facere aliud quod sufficeret".
340 5 | tale quod levius est, non faceret? Iterum: si casus mundum
341 22| antequam initium dicendi faciamus, petimus, ut si loquentes
342 22| ergo pisces et aves ex aqua facti sunt, unde scriptum est: "
343 22| ratione plures homines et feminas tunc posse creari et adhuc
344 22| confirmantes. ~ Dicunt omnes fere elementa in prima creatione
345 22| i. e. manentem in eadem fide catholica inquiramus. Sin
346 14| haeresis est, sed si contra fidem est. ~ In partitione superiori
347 22| Satiricus: "Fronti nulla fides, quis enim non vicus abundat
348 22| intelliguntur. Dividitur enim, ut figuraliter dicatur, humanum corpus
349 12| Attribuitur potentiae, i.e. patri, filii missio, quam tamen operata
350 22| aequalitas pauca est et finita, inaequalitas numerosa et
351 14| creatorem, deinde animam mundi. Finito ergo tractatu de creatore
352 22| IIII nec pauciora. Sed quia firmior est sententia quae auctoritate
353 22| illorum qualitates, inde fiunt VI complexiones, quarum
354 22| creata sunt et infinita flegmatica et colerica, unus solus
355 22| et asinus; si vero aqua, flegmatici ut porci. Ex quadam vero
356 22| etenim materia quod accepta forma transit in aliud. <UNKNOWN
357 5 | namque humana sapientia formam hominis vel alterius animalis
358 22| collatam, unde ait scriptura: "Formavit deus hominem ex limo terrae
359 22| aliquid est calidi, aliquid frigidi, aliquid sicci, aliquid
360 22| ut homo, quia calidissima frigidior est frigidissimo viro, et
361 5 | sit elementis (calidis, frigidis, humidis, siccis), vel natura
362 22| si inter calidissimum et frigidissimum aliquid ponatur plus se
363 22| agentes qualitates calor, frigiditas; sed quare, loquentes de
364 22| est quod ait Satiricus: "Fronti nulla fides, quis enim non
365 | Fuerunt
366 5 | naturae semper contrarium fugere et simile appetere, non
367 22| contingeret nisi ipse moneret, fugiamus, dicimus "Iste liberavit
368 22| non quia hoc malum primum fuisset et postea nos inde liberasset,
369 22| aliquid aeris, quod probat fumus inde evaporans, et aliquid
370 22| ldcirco iecit deus quasi fundamenta ignem et terram. Sed quoniam
371 22| Macrobius: "Omnis qualitas geminata crescit, numquam contrarium
372 20| se mulieribus et aliquos generat. Unde incubi dicuntur daemones
373 8 | ne illud quod invenitur "Generationem eius quis enarrabit?" putetur
374 21| officia. In duobus ergo illis generibus continentur novem ordines
375 8 | coaeternum illi esse, de illa genitura aliquid dicamus, illud ante
376 22| natali die mundi Cancrum gestasse Lunam, Leonem Solem. Quorum
377 8 | Sed quia diximus filium gigni a patre et tamen coaeternum
378 15| expositionem si quis quaerat, in glossulis nostris super Platonem inveniet. ~
379 22| descendunt in terram ex gravedine inferiorum. Alia vero, quae
380 22| gravis, ad illud tenderet (gravia enim naturaliter tendunt
381 22| Deinde est aer qui, quia gravior est igne et levior aqua,
382 21| confirmant auctoritate beati Gregorii, qui in Moralibus de angelis
383 21| et integer est, a beato Gregorio corpora dicti sunt. Nec
384 21| corporum, quae spissa et grossa sunt, spiritus dicuntur,
385 5 | omnium conditrice et omnia gubernante dixerunt philosophi inesse
386 22| oculis in rerum creatione et gubernatione divinam potentiam et sapientiam
387 10| usque ad creationem rerum et gubernationem extendere. ~
388 22| auctoritate Juvenalis qui de gulosis loquens ait: "Gustus per
389 22| ortum genus partim remittis gurgiti, partim levas in aera". ~
390 22| de gulosis loquens ait: "Gustus per omnia elementa quaerunt",
391 22| quibus huiusmodi tractatus habendus videtur, quare unumquodque
392 22| comburamus. Sed isti multos habentes vicinos domui suae coniunctos
393 22| Sed hoc in contrariis, habentibus agentes qualitates, sine
394 22| quaedam maculae, in quibus habitant homines et alia quaedam
395 20| partem mundi, i. e. terram, habitat animal rationale, mortale,
396 22| confidentes. Sed quaeso, ne habitui credas, iam enim in eis
397 22| mundi illuxisse dies aliumve habuisse tenorem", deinde subiungit: "
398 8 | propria natura hoc scire habuit. Ex quo autem fuit (si fas
399 22| XXII. DE ELEMENTIS ~ Hactenus de illis quae sunt et non
400 22| aliquem sciant, illum esse haereticum clamant plus de suo capucio
401 9 | Est autem proprie spiritus halitus, sed quia in spiritu et
402 22| rationibus hoc dicant. ~ Hebraei igitur et Latini dicunt
403 | huiusmodi
404 22| dicimus: "In compositione humani corporis et aliorum sicut
405 20| per superbiam, ascendit humanitas per humilitatem. Et est
406 13| divinitate salvare posset et ex humanitate latere diabolo, ut cum praeter
407 20| Tertius ordo est in hac humecta parte aeris, quod ita definitur:
408 22| terra; in quo frigidae et humidae, aqua; in quo calidae et
409 22| aliquid sicci, aliquid humidi. Quod quia patens est lippis
410 5 | elementis (calidis, frigidis, humidis, siccis), vel natura operante
411 22| de aqua est, quia aliquid humiditatis inde videmus exire. In eadem
412 22| supponatur alicui calido et humido, sicut aquae bullienti ita
413 20| ascendit humanitas per humilitatem. Et est ita luxuriosum,
414 22| elementis constare humores, ex humoribus partes tam omiomiras, i.
415 22| aquis circumdata, aliquid humoris aquae subintrat eam et aliquid
416 22| quod umquam inordinate iactarentur. Quis enim locus ullus esset
417 22| et sic esset inordinata iactatio), hanc redegit creator in
418 22| Postea addit: "ldcirco iecit deus quasi fundamenta ignem
419 22| stellarum sic creatis, quia igneae sunt naturae, ceperunt movere
420 22| naturaliter tendat deorsum ignisque sursum, nisi inferiorem
421 5 | iterum fecit et noluit, vel ignorans vel coactus hoc fecit. Sed
422 22| nesciunt vires naturae, ut ignorantiae suae omnes socios habeant,
423 5 | coactus hoc fecit. Sed quid ignoraret, qui etiam novit cogitationes
424 2 | II. QUAE SUNT ET NON VIDENTUR
425 3 | III. QUAE SUNT ET VIDENTUR ~
426 22| quam sensibilia. ~ Cum ergo illae simplae et minimae particulae
427 | illam
428 | illos
429 22| aliae stellae essent, quibus illuminaretur. Ignis similiter spissior
430 22| cooperta nec aliquo lumine illustrata nec aedificiis distincta
431 22| crediderim prima origine mundi illuxisse dies aliumve habuisse tenorem",
432 5 | sapientia dicitur signaculum et imago dei. ~ In hac divinitate
433 22| sapientiam veneraretur, bonitatem imitaretur". Deinde subiungit: "Constabat
434 22| et mobilia ex obscuro et immobili non habent, ergo ex splendido
435 22| est corpulenta, obtusa, immobilis, ignis acutus, subtilis,
436 19| patibile, diligentiam hominibus impertiens, cuius est secundum eundem
437 22| rationem quaerere, ut iam impleatur illud propheticum: "Erit
438 4 | vero eiusdem, qui omnia implet, angustias nostri pectoris
439 22| credas, iam enim in eis impletum est quod ait Satiricus: "
440 22| ergo illis digna velimus imponere nomina, particulas praedictas
441 22| proponentes, deinde eam improbantes, ad ultimum nostram rationem
442 16| esse, a superiori usque ad imum nihil sine rationali creatura
443 22| aequalitas pauca est et finita, inaequalitas numerosa et multiplex".
444 22| Unde Moyses: "Terra erat inanis et vacua et tenebrae super
445 22| essent, ex vicinitate terram incenderent nec aliquid in ea vivere
446 3 | de utrisque disseramus inchoantes ab eis quae sunt et non
447 4 | et ipse a nullo), ab ipso incipiamus. <UNKNOWN symbol>Sed quia
448 15| esse; de quibus tractare incipientes dicamus, quot illorum sunt
449 21| sed comparatione illius et incircumscripti spiritus corpora sunt dicenda".
450 2 | Sunt et esse non videntur incorporalia, sensus enim extra subiectam
451 5 | esse, rationes quibus etiam incredulis hoc possit probari aperiamus,
452 20| et aliquos generat. Unde incubi dicuntur daemones qui sic
453 22| deus sola bonitate, non indigentia, mundum creare disponeret,
454 15| dicit Plato ex dividua et individua substantia esse excogitatam
455 22| terreae substantiae et aqueae inerat, quae ex calore ignis et
456 5 | gubernante dixerunt philosophi inesse potentiam operandi, sapientiam,
457 19| QUID SIT AEREUM ANIMAL ~ In inferiori vero loco, scil. circa superiorem
458 22| descendunt in terram ex gravedine inferiorum. Alia vero, quae plus habuerunt
459 22| melancolica creata sunt et infinita flegmatica et colerica,
460 4 | actionibus eius enarrandis infinitae linguae non sufficiunt;
461 | infra
462 22| et qualiter accidat eis, ingeniis aliorum inquirere dimittamus.
463 22| perfectio debet esse ab ingenio. ~ Quod iterum dicunt Platonem
464 22| unicuique dedit, ut in eo cui inhaererent, et cognatam et similem
465 13| numquam diabolus in eum manus iniceret. Quippe quomodo servus in
466 22| convertatur. Sed antequam initium dicendi faciamus, petimus,
467 22| quae auctoritate sapientis innititur, quid inde Plato senserit,
468 13| praeter ius et fas diabolus innocentem invaderet, potestatem sibi
469 4 | cognoscere ostendamus, ut innotescat, quare creator in hac vita
470 5 | operaretur illum. Est enim casus inopinatus eventus ex causis confluentibus.
471 22| ideo dicit, quod umquam inordinate iactarentur. Quis enim locus
472 22| Quis enim locus ullus esset inordinationi deo cuncta disponente? Sed
473 22| in eadem fide catholica inquiramus. Sin autem neque nos neque
474 22| cum sapienti plus sint inquirenda insensibilia quam sensibilia. ~
475 22| ab alio quaerere, et si inquirentem aliquem sciant, illum esse
476 4 | possit. ~ Undecim sunt quae inquiruntur circa unamquamque rem: an
477 22| senserit, ostendamus. "Divini", inquit, "decoris ratio postulabat
478 22| visibile, unde Lucretius: "Ex insensibili ne credas sensile nasci"
479 22| sapienti plus sint inquirenda insensibilia quam sensibilia. ~ Cum ergo
480 20| humanitati invidere, ex invidia insidiari, quia unde descendit per
481 15| naturalem vigorem rebus insitum, quo quaedam vivunt tantum,
482 22| hominem ex limo terrae et inspiravit in faciem eius spiraculum
483 22| aliquid caloris inde recipiat? Insunt ergo ista terrae accidentaliter,
484 22| Sic enim nec aliter in integra potest dividi ternarius.
485 22| Platonis non bene ab eis intellecta est. Cum enim dicit Plato
486 22| cum sic dissolvatur, sic intelligimus illum non loqui de elemento
487 22| sed ratione divisionis intelliguntur. Dividitur enim, ut figuraliter
488 14| transgressi sumus, tacentes interim de ea ad reliqua transeamus,
489 19| somnia vel per signa vel per intimam aspirationem vel admonitionem,
490 13| fas diabolus innocentem invaderet, potestatem sibi commissam
491 14| scriptum non sit alibi, hic inveniatur, haeresis putetur; non enim
492 15| glossulis nostris super Platonem inveniet. ~ Tertium genus de eis
493 8 | ante orantes, ne illud quod invenitur "Generationem eius quis
494 20| est officium humanitati invidere, ex invidia insidiari, quia
495 20| humanitati invidere, ex invidia insidiari, quia unde descendit
496 22| visibilia sunt, haec quippe sunt invisibilia; ex visibili ergo, i. e.
497 18| in aethere quoddam genus invisibilis animalis, i. e. a firmamento
498 22| symbol>Reclamat item ore Ioannicii qui in Isagogis suis ait
499 | ipsi
500 9 | enim spirat laetus, aliter iratus) divinam voluntatem translative
|